دوزخ شرری ز رنج بیهوده‌ی ماست!
        

          ایده‌ی اصلی کتاب خوب بود.
        

          سارتر میگه جهنم دیگرانند!یعنی باعث و بانی خیلی از رفتارهای ذهنی انسان که موجبات اذییتش را فراهم میاورد دیگرانند اما اشاره نمیکنه که بهشت هم دیگرانند!یعنی باعث و بانی خیلی از رفتارهای ما که باعث پیشرفت ما در عرصه های مختلف میشوند هم مردمان اطراف ما هستند;اگر آن دو نفر و آموزش های کهن و نو نمیبودند شاید بعضی ها روی دوپا راه رفتن را هم  بسختی یا دیر یاد میگرفتند.
پس جهنم دیگرانند،اما بهشت هم دیگرانند.
        

          پس اینکه همیشه میترسیدم برم سراغ سارتر بی‌دلیل نبوده! 
من با نظرش موافقم، اره جهنم دیگرانند و این جهنم رو نمیشه رها کرد یا ازش فرار کرد چون حتی خودمونم جهنمیم🙋‍♀️👀
فکر کردن به این حقیقت چقدر آزاردهنده و ناامید کنندست. 
من ترجیحم اینه بعضی از حقایق تلخ رو وقتی نمیشه کاریش کرد وقتی همینه که هسسست! همون بهتر پشت گوش بندازیم و بهش فکر نکنیم👀 شاید اینجوری رنج کمتری ببریم..
        

          دوزخ، دیگرانند! حرفهایشان، قضاوتهایشان و حتی وجودشان...

در دنیایِ داستان، جهنم یک چهار دیواریست و عذابش خودِ آدم ها؛
ایده و نوعِ نگاهِ سارتر برایم جالب بود،
 اما با او موافقم؟ نمیدانم، احتمالا نه!
شنیدنِ دوزخ¹ از نوین‌کتاب گویا، تجربه شیرینی بود برای استفاده از زمانهایِ مرده²🤌🏻

¹. انقدر شخصیتها زنده و ملموس بودند که هر لحظه آنها را در اتاق کنارِ خودم حس میکردم!

². ۱۵ دقیقه های بعدِ امتحان برای دور شدن از موقعیت استرس زا!
چند دقیقه هایِ در انتظارِ اسنپ!
موقع ظرف شستن یا مرتب کردن اتاق!
کلی دقیقه های در انتظار اتصالِ پروکسی!

^^همخوانی در باشگاه کتابخوانی محاکات^^
        

          _۸_
نجات دهنده آن­‌ها، عذاب دهنده آن‌­هاست!


ابن نمایشنامه سه شخصیت اصلی به نام‌های 《گارسن، اینه و استل》دارد  که بعد از مرگ وارد اتاقی می‌شوند که جهنم آن‌­هاست...

سارتر در این نمایشنامه دوزخ را به شکل یک اتاق تصویر سازی می‌کند و افرادی که مجبورند درکنارهم در این مکان زندگی کنند.
در این جهنم خبری از جلاد و شکنجه نیست بلکه هرکدام از افراد جلاد باقی افراد است..


سارتر معتقده، "اگر روابط‌مان با یکدیگر ناجور و دشوار است فقط این دیگران هستند که می‌توانند جهنم ما باشند زیرا برای شناخت از خودمان دیگران مهم‌ترین چیز هستند...
اگر بکوشیم خود را بشناسیم در اساس از همان شناختی استفاده می‌کنیم که دیگران درباره‌ی ما دارند!"

 با طرز فکر سارتر کاملا موافق نیستم ولی ایده‌‌ی جالبی را اجرا کرده.
همه چیز به کنار ، میل به تایید طلبی و حتی التماس برای آن ،در اینجا و در این حال خیلی درد آور و عجیبه .. 
        

          دوزخ به شکل زندگی توصیف شده؟
یا
زندگی به دوزخ تشبیه؟
        

          نمایش نامه دوزخ رو من تازه خوندم دوستان باشگاه محاکات فکر میکنم چندماه پیش این رو خوندن که من هنوز عضو بهخوان نبودم.نسخه انگلیسی این کتاب با نام no exitوجود دارد حالا چرا درایران به این نام ترجمه شده!مترجمان می دانند
نمایش نامه برای من فضای خاصی داشت دوزخ رو به یک اتاق اونم اتاقی که خاص دوره دوم امپراتوری فرانسه بود.چیزی که از دوزخ درذهن اکثر ما هست تاریکی وظلمات هستش ولی سارتر دوزخ رو با روشنایی توصیف کرده روشنایی که همیشگی است.شاید برای این دوزخ رو روشن درنظر گرفتن چون در دوزخ همه چیز اشکار میشود.نمی دونم شاید.
حقیقتا اتاق برزخی رو می بینیم همه چیز نفرت انگیز و نچسب حتی عشق.اتاقی بدون آینه 
عدم وجود آینه هم عذابی سخت برای خانمها 🙂
(بهش که فکر میکنم اگر هرچیزی که تواین دنیا برامون سخت وطاقت فرساست دردوزخ به عنوان عذابمون درنظر گرفته بشه هم چیز عجیبی از اب درمیاد.)
۳نفری که مجبورن دراین اتاق برزخی کنار هم حضور داشته باشند به گناهان پایان عمر خود بیشتر اعتراف می کنند
عذاب برزخی که اینجا توصیف میشود خیلی با تصوراتی که ازبچگی در ذهن ما شکل گرفته تفاوت دارد.خصوصا نبود آتش دراینجا وعذابهای جسمانی

من این کتاب رو توصیه می کنم به خوندن 
📝خاص ترین جمله کتاب: جهنم یعنی دیگران

من هیچ ندانم که مرا آنکه سرشت
ازاهل بهشت کرد یا دوزخ زشت


        

          نمایشنامه جالب و تفکر برانگیزی هست.
به نظرم هرکسی از ظن خودش می تونه برداشتی داشته باشه.
و خب دوزخ رو به صورت جدیدی برامون تعریف می کنه و اون رو وجود دیگران می دونه
یه جورایی انگار نه می تونیم با دیگران باشیم و نه بدون دیگران!
پیشنهاد می شه.
        

          ( صرفا بارش فکری: )

جمله «جهنم دیگرانند» هم تو خود نمایشنامه اومده و هم تو یادداشت‌ها بسیار تکرار شده. اما یعنی چی؟ من این رو میفهمم که با توجه به اینکه سارتر اگزیستانسیالیسته طبعا با هر چیزی که جلوی اراده انسان بایسته سر ناسازگاری داره. 
یذره بیایم عقب تر. در انجام هر کنشی دو عامل جلو راه انسانه. عوامل بیرونی و درونی. خود عوامل بیرونی دو دسته‌اند: انسان‌های دیگه و شرایط موجود. به نظرم از بین این دو عامل انسان‌ها تاثیرگذارترند، چرا؟ چون خودشون سوژه‌اند. انسان می‌تونه شرایط موجود رو با اراده خودش ابژه کنه. ولی در عوض دیگران هم می‌تونن مارو ابژ خودشون کنند. از این نظر ما در مقابل دیگران بی‌دفاع‌تریم تا در مقابل شرایط موجود. برای همین سارتر تصمیم گرفته که برای این محکم‌ترین سد روبه‌روی اراده انسان نمایشنامه بنویسه.
.
نمایشنامه خیلی شلوغه. خیلی سخته جز به جز تشریحش کردن ولی به صورت کلی با سمبولیک برخورد کردن باهاش مخالفم. غیر از اون گناه شخصیت‌ها جالبه. گناهاشون واقعا گناهه و هر کدوم بیشتر از دیگری منزجر کننده. ولی جالب اینه هر کدوم واکنش اون دو نفر دیگه بیشتر اذیتشون می‌کنه تا خود فعلی که انجام دادن. 
همه احساسات آدمی هم تو این نمایشنامه جمع شده‌. از نفرت و خشونت بگیر تا حس جنسی و عشق و ... . سارتر خیلی دقیق و جامع عمل کرده تو این حوزه.
چنتا دیالوگ آخر عجیب بود. چند بار خوندمش:
«اينس: (خندان از خودش دفاع می‌کند) چه كار می‌کنی، چه کار می‌کنی؟ ديوانه شده‌ای؟ تو که می‌دانی من مرده‌ام.
من مُرده‌ام. 
اِستل: مُرده؟ (چاقو را میاندازد.) سكوت. 
(اينس چاقو را برمیدارد و وحشيانه به خودش چاقو میزند): مُرده! مُرده! مُرده! نه چاقو، نه‌ سم.
نه خفگی. اتفاق افتاده‌است. میفهمی؟ و ما برای هميشه با هم هستيم. (میخندد.)
(اِستل قهقهه میزند): برای هميشه، خدای من، چقدر مسخره است! برای هميشه! 
گارسن: (به هر دو نگاه می‌کند و میخندد.) برای هميشه! 
هر کدامشان میاُفتند روی مبل خودش. سكوتی طولانی. ديگر نمی‌خندند و به هم نگاه می‌کنند. 
گارسن بلند میشود: خُب، ادامه بدهيم.»


پی نوشت: هنوز عوض باشگاه فاخر کتابخوانی محاکات نشدید؟!
        

          فضای جدید و جالبی از “دوزخ” ساخته بود که خیلی‌ کوتاه و روان بود. ارزش خوندن داشت..
برداشت من هم، از کلیت داستان ساده و کوتاه بود: طوری زندگی کن که در آینده، وقتی کاری از دستت برنیومد از خودت راضی باشی و‌ روحت در آرامش باشه..!

🌱 از متن کتاب:
من خود آزارم، عادت دارم که خودمو اذیت کنم، ولی من نمی‌تونم عذابو بدون راحتی تحمل کنم…



❌⚠️ هشدار اسپویل:
اما چقدر‌ دردناکه که حتی پس از مرگ هم به دنبال تأیید دیگرانیم!
 وقتی به اصطلاح «روح»‌مون هم در آرامش نیست، به فکر گذشته، حرفای مردم،‌ دوستامون و همکارامون هستیم😕
سوهان روح انسان، انسان‌ است..

🌱از متن کتاب:
«شما دو نفر بیشتر نیستین، اما فکر میکنم که بیشترین. (می‌خندد.) پس این‌جا جهنمه. هیچ‌وقت باور نمی‌کردم. یادتونه که چه حرف‌هایی درباره‌ی جهنم می‌زدن؟ جهنم پر از آتیش، شلاق‌های سیمی… گرزهای داغ… چقدر مضحکه! به وسایل شکنجه هم احتیاجی نیست. جهنم دیگرانن. جهنم شما هستین.»

توی این نمایشنامه و فضایی که از جهنم توصیف میکنه، خواب ممنوعه! خوابی که همیشه مارو از غصه‌ها و فکروخیالای عجیب غریب نجات میده. این روح موظفه آگاهانه و بدون قدرت عمل، به بقا ادامه بده و این بدترین عذابه…

اگر مجسمه و‌ کاغذبُر استعاره یا نماد بود، ممنون میشم تو‌ کامنت به من هم، توضیح بدین :)
        

          در مجموع دوست داشتمش. نگاه جدید و دقیق نویسنده به دنیای پس از مرگ و دیالوگ های پرمعنی و خلاقیت و اتفاقات غیرقابل پیشبینی نمایشنامه خیلی برام جالب بودن.
بنظرم نمایش باید بتونه ورای سرگرم کنندگی و جذابیت های هنری نمایش، ذهن مخاطبش رو حتی بعد از پایان نمایش تا مدت ها مشغول خودش نگه داره.
نمایشنامه باید حرفی برای گفتن، ایده ای برای فکر کردن، زاویه ای برای نگاه کردن، حسی برای القا کردن، خلاقیتی برای سرگرم کردن و هنری برای لذت بردن مخاطب داشته باشه.
با اینکه با بعضی دیالوگ ها و تغییرات نمایشنامه نتونستم به خوبی همراه بشم، اما انقدر از بقیه ویژگی ها امتیاز بالاتری میگیره در نظرم، که اون مشکل رو میذارم یه حساب نواقص ترجمه، خلا هایی که باید توسط کارگردان پر بشه، دقیق نبودن نسخه الکترونیک کتاب و بی‌تجربگی و ناآشنایی خودم در ارتباط با ادبیات دراماتیک.
        

          در دنیایی که هیچکس به فکر فردا و حسرت هایش نیست، این نمایشنامه شاید کمی موجب آن گردد که برای چند دقیقه هم که شده، خودمان را متوقف کنیم و به فردایی فکرکنیم که ما نیستیم؛ اما گوش هایمان شنونده ی قضاوت ها و نظر های به جا یا نابجای اطرافیان است...
و مایی که جز شنیدن کاری از دستمان برنمی آید!
حتی فرصت اثبات خودمان را هم نخوایم داشت...
شاید کلیشه ای باشد که بگویم: پس بهتر است اعمالمان جوری باشد که به خوبی از ما یاد کنند!
اما حقیقت این است که ما برای فردایمان، نیازمند این هستیم تا جلاد درونمان را کنترل کنیم و نترسیم.
"از چشم هایمان معلوم‌میشود..."

فضای مبهم و جذاب متن، باعث میشود تا نام نمایشنامه از یاد برود:)
ارزش خواندن داشت...

        

          کوتاه،رسا و جذاب 
حرف رو کش نداده بود الکی 
به عنوان اولین کاری که از سارتر خوندم واقعا خوب بود 
        

          📝 وقتی حتی مهربانی حالتی از کینه دارد!

⚠️ (هشدار لو رفتن داستان: این یادداشت ممکن است داستان را لو دهد.)
🔻 نمایشنامهٔ «دوزخ» (به انگلیسی: No Exit) دربارهٔ سه آدم متفاوت است که در یک مکان بسته گرفتار شده‌اند و مجبورند حضور یکدیگر را تحمل کنند. این موقعیت نمایشی شاید چندان بدیع نباشد، اما برای درون‌مایهٔ مورد نظر نویسنده بسیار مناسب است. موقعیتی که «گارسن»، «اینس» و «استل» در آن قرار گرفته‌اند، ما را به یاد زندگی روزمره و ارتباطمان با دیگران می‌اندازد. سارتر در نمایشش زمینهٔ مناسبی را برای قضاوت، زخم زبان زدن، تهمت، توهین و بی‌اعتنایی شخصیت‌ها فراهم کرده است.

🔻 اینکه دوزخ شبیه یک هتل یا مسافرخانه است، کنایهٔ معناداری‌ست! سارتر دوزخ را برای مخاطبانش عینی، مادی و دنیایی می‌کند. دوزخی که سارتر طراحی کرده است، برخلاف آنچه روحانیون و هنرمندانِ هنر مسیحی در قرون میانه با تصاویر عجیب و مجازات‌های ناشناختهٔ جسمانی به مردم نشان می‌دادند، مشمئزکننده و ماورایی نیست. او ما را از چیزی می‌ترساند که فکر می‌کنیم برایمان آشنا و عادی‌ست: آدم‌های دیگر! اگرچه این آشنایی‌زدایی در وهلهٔ اول ترسناک به نظر نمی‌رسد، اما الحق با تامل و تعمق می‌شود فهمید که هم‌‌زیستیِ دائمی با آدم‌های قضاوت‌گر، ظالم و بی‌رحم چه مجازات هولناکی‌ست! درواقع همانطور که اینس می‌گوید، در جهنم سارتر هر فردِ دوزخی جلّاد خود و دیگران است. آدم‌ها هستند که در دنیا زندگی را برای هم جهنم می‌کنند و در مدل خیالی سارتر هم جهنم چیزی جز همنشینی با آدم‌های بد نیست.

🔻 در این محفل دوزخی، تلاش آدم‌ها برای ابراز محبت و معاشقه نیز نفرت‌انگیز و «تهوع»آور به نظر می‌رسد. به یاد بیاورید آنجا که استل و گارسن در آستانهٔ معاشقه با یکدیگرند و گارسن برای آرام کردن وجدان خود از استل می‌خواهد که به او اطمینان دهد مرد بی‌غیرتی نیست. اما گویی استل علی‌رغم تمام تمناهای عاشقانه‌اش نمی‌تواند این حقیقت دردناک را پنهان کند و با لحنی پر از تمسخر بر بی‌غیرتی گارسن مُهر تایید می‌زند. به قول قیصر امین‌پور اینجا «مهربانی هم حالتی از کینه دارد!»

🔻 اما دربارهٔ پیرنگ و ساختار نمایشنامه: سارتر اصرار دارد در ابتدا چیز زیادی دربارهٔ مرگ شخصیت‌ها و ارتباطشان با جهنم نگوید. او اطلاعات را دربارهٔ علت حضور این سه نفر در اتاق به‌تدریج ارائه می‌دهد و این توزیع مناسب اطلاعات در طول نمایش یک ویژگی مثبت است. با این حال تقریباً از میانهٔ نمایش مخاطب متوجه ماهیت مکان می‌شود و به دنبال آن است که ببیند شخصیت‌ها چگونه آن را می‌پذیرند و تبدیل به جلادهایی که منتظرشان بودیم، می‌شوند. اگر نمایشنامهٔ دوزخ این‌قدر معروف نبود و از ابتدا ذهنیتی دربارهٔ داستان آن نداشتیم، تعلیق داستان و لحظهٔ کشف برایمان جذاب‌تر بود.

🔻 ریتم گفت‌وگوها و کنش‌ها به‌تدریج اوج‌ می‌گیرد، تا جایی که ما را به پایان تلخ و مهیب نمایش برساند: لحظه‌ای که شخصیت‌های نمایش به عاقبت و وضعیتشان ایمان بیاورند. زمانی که هر سه سرنوشت‌شان را با تمام وجود باور می‌کنند و سیلی حقیقت به صورتشان می‌خورد، آیرونی دراماتیک کامل می‌شود.
        

          شاید هنوز با نمایشنامه خواندن خو نگرفته ام.
نچسب بود.توصیف بهتری  ندارم.
گناهکار  یا بیگناه بودنشان.حجم و اندازه ی‌  این گناه، شدت و حدت عذابشان ، همه نامعلوم بود.
دیالوگ‌ها چفت و بست نداشتند و از موضوع خارج میشدند و هی این طرف و آن طرف گریز میزدند.
خلاصه دوزخِ نامانوس‌و‌غریبی بود که هیچ‌جوره در عقل و منطقم نمیگنجد.
        

          داستان سه نفر هستش که بعد از مرگ توی یک اتاق گیر میافتن و مجبورن همدیگرو تحمل کنن. هرکدومشون داستان‌هایی توی زندگیشون داشتن که توی اون اتاق بهش فکر میکنن و درگیرش میشن. به خوبی تونستم باهاش ارتباط برقرار کنم. ترجمه هم خوب و روون بود.
        

          شاید اگه قبلاٌ قسمت‌های مهم نمایشنامه رو نخونده بودم، برام تکان‌دهنده‌تر و جذاب‌تر بود. اما الان خوندنش مثل این بود که جواب یه مسئله رو بلدی و باز الکی داری حلش می‌کنی. اما به هر حال،‌ ایده‌ی مطرح در این نمایشنامه خیلی عجیب و جذابه. این‌که نه بدون دیگران می‌تونی،‌ نه با دیگران. یاد جمله‌ای می‌افتم که فرهاد توی فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» به گلی گفت: «نه با تو، نه بی تو».
        

          پس اینجا جهنمه. هیچ وقت باور نمی‌کردم. یادتونه که چه حرف‌هایی درباره‌ی جهنم می‌زدن؟ جهنم پر از آتیش، شلاق‌های سیمی… گرزهای داغ… چقدر مضحکه! به وسایل شکنجه هم احتیاجی نیست. جهنم دیگرانن. جهنم شما هستین..

سه نفر پس از مرگشون وارد اتاقی میشند و در ادامه متوجه می‌شیم اینجا جهنمه. جهنم توصیف شده در این اتاق با باورهای ما فرق داره و خبری از روغن داغ و شکنجه و جلاد نیست.بلکه مسائل دیگه ای هست که جهنم رو تشکیل داده و اتفاقا خیلی بدترم هست چون شخصیت های داخل اتاق به جایی می‍رسند که آرزوی شکنجه جسمی می‌کنند تا این شکنجه فکری که درگیرش شدند. حرف اصلی سارتر در این نمایشنامه اینه که : جهنم دیگرانن... بله جهنم دیگرانن ولی به صورت مشروط .اگر مثل شخصیت گارسن تنها چیزی که آرومت بکنه تایید و نظر دیگران باشه.برداشت من از این نمایشنامه این بود آدمی باید خودش رو از شر نگاه و تایید دیگران تا حد توان نجات بده تا بتونه با آرامش زندگی کنه. اساس فکری گارسن تایید دیگران بود و زندگی‌اش یه جورایی وابسته به نظرات دیگران و این براش جهنم بود.واقعا هم زندگی تحت تاثیر نظرات آدمیان و خم شدن و کم آوردن زیر نگاه های قضاوت گر ملامت گر بی شباهت از دوزخ نیست. از آنجایی که تغییر نگاه دیگران کاری است بس هزینه بر و بعضا بی نتیجه، بهتره انسان روی خودش کار کنه تا در برابر سیل قضاوت ها و نظرات دیگران ساحل امنی براش خودش بسازه.

جهنم به تصویر کشیده شده در این نمایشنامه همانطور که بالا گفتم، با تصور عمومی تفاوت داره.انسان ها مجبور به دیدن همدیگه هستند.انسانها در نبود آینه، آینه همدیگر میشند و به توصیف و توضیح و قضاوت همدیگه می‌پردازند. خبری از خواب نیست و همیشه چراغی روشنه..اما یک ویژگی دیگه جهنم ساخته سارتر در این نمایشنامه داشت که عجیب دردناک بود.جایی که تاکید میکرد اینجا میشه گریه کرد، اما اشکی ریخته نمیشه. و امان از گریه بدون اشک که بدجوری دردناکه.... خدایا رحم کن بر کسی که سرمایه‌اش امید به تو  و سلاحش گریه است(فرازی از دعای کمیل)...
        

          این اولین کتابی بود که از سارتر خواندم و هم موضوعش و هم نگاهش برایم تازگی داشت و جذاب بود.
سارتر تو این نمایشنامه باور عموم در مورد جهنم و عذاب دوزخیان را به چالش کشیده و اگر خیلی ساده و بدون تکلّف بهش بخواهیم نگاه کنیم اینکه دیگران چی دربارمون قضاوت می کنند و چی فکر می کنند و چطور ما را قضاوت می کنند حالا درست یا نادرست می تواند عذاب و شکنجه ای در قیاس با شکنجه های دوزخ باشه یجورایی اشاره به جهنم خودساخته که هرکسی می تواند برای خودش بسازد و سختی تحمل آدم های متضاد و ناهمخوان.
حالا این برداشت اولیه ای بود که پس از پایان کتاب برایم ایجاد شد.
به هر حال برای نتیجه گیری بهتر حتما حتما نیاز به شناخت بیشتر از سارتر و سایر نوشته هایش دارم.
کتاب کم حجم و خوش خوانی هست و خواندنش را توصیه می کنم .