یادداشت‌های عین راء (235)

          این کتاب به گمانم دومین کتابی است که از آقای سعید علامیان می خوانم. جلد اول کتاب خاطرات محسن رفیق دوست را قبلا خوانده بودم و این دومین کتاب است به گمانم. این دو کتاب که در فضای تاریخ شفاهی است و نویسنده در این کتاب البته کمی از تاریخ شفاهی محض فاصله گرفته و بین داستان و تاریخ شفاهی مانده است. یعنی کمی حالت داستان وار به خود گرفته اما بدون پرداخت های داستانی و ادبی. مدام در بین کتاب داشتم فکر می کردم که اگر این حجم از اطلاعات دست کسانی مثل حمید حسام می رسید، چه شاهکاری از آن خلق می شد و چه قدر مردم عادی می توانستند از آن استفاده کنند. نه اینکه تاریخ شفاهی نپسندم که خیلی دوستش می دارم ولی به گمانم این اطلاعات باید فرآوری بشود و در قالب داستان به مردم عرضه. این مطلب سرجای خودش که هنوز هم پس از اتمام این کتاب، این نظر را دارم. اما در اواخر کتاب مطمئن شدم که چه خوب که این کتاب را بدون حالت داستانی و با این سیری که نویسنده تنظیم کرده است خواندم. چرا؟! توضیح می دهم.

نویسنده از گوشه و کنار، مطالب مختلفی را جمع آوری کرده و نقل قول اطرافیان شهید باقری را بیان می کند. برخی مصاحبه های مستقیم خود نویسنده است و گزینش از دیگر کتاب های نویسنده و برخی هم مربوط به گذشته است و جمع آوری کرده است آن ها را. این سبک کتاب است. نویسنده سعی کرده خیلی وارد جزئیات عملیات ها نشود و به گمانم برای من، این حرکتش بهترین چیزی بود که می توانست اتفاق بیفتد. اگر وارد جزئیات بیشتری می شد که خب من سردرنمی آوردم و حجم کتاب هم طولانی تر می شد و اگر خیلی داستانی می شد هم نکته ی مهمی که من از این کتاب فهمیدم از دست می رفت. چه نکته ای؟! حسن باقری کارش شناسایی بود. دقیق! ریز به ریز. دشمن را تحلیل می کرد. رصد می کرد. حتی می دانست کدام فرمانده شجاع دشمن کِی به مرخصی می رود! و این آن نکته است که به نظرم می ارزید من آن را لمس کنم. کتاب مکرر از این مسئله صحبت می کند و قشنگ مطلب را برای مخاطب جا می اندازد. یعنی فکر کنم اگر این نکته را از حسن باقری یاد بگیریم و به زمان حال تعمیم بدهیم، نکته نابی باشد و راهگشا. گرچه که تا الان می دانستیم ولی التفاتی که این کتاب نسبت به این نکته می دهد، فوق العاده است. 

شخصیت حسن باقری که نیاز به تعریف ندارد. این کتاب، خیلی خشک مطالب را بیان کرده. خاصیت تاریخ شفاهی هم همین است راستش. نه هیجانی و نه اندوهناکی خاصی! ماجرای ازدواج حسن باقری اگر دست حمید حسام بود! ماجرای انگشتر همسرش که گم شد! ماجرای شهادتش. این ها را چه شاهکاری می آفرید. ولی نویسنده نخواسته وارد این عرصه بشود. که تاکید می کنم کار خوبی کرده است. 

کتاب حجیم است. متمایل به تاریخ شفاهی. بدون بالا و پایین های مرسوم داستانی. تعلیق ندارد! و همه این ها در کنار هم یعنی شاید هرکسی با این کتاب ارتباط برقرار نکند ولی اگر کسی ارتباط برقرار کند، نکات خیلی خوبی گیرش می آید که به درد امروز هم می خورد.
        

          خلاصه نظرم در مورد کتاب این است که سفرنامه یا می بایستی نکات نشنیده و ندیده و اعجاب آور را بیان کند یا می بایستی داستان و واقعه خاصی در آن سفر باشد و این کتاب، به جز یک بخش کوتاه، تقریبا فاقد این دو نکته بود. یعنی اگر من بودم، این کتاب را در فضای مجازی منتشر می کردم و در قالب سی چهل پست مثلا و کتابش نمی کردم. نه اینکه نکته و داستان خاصی نداشته باشد که دارد ولی شاید انتظار من بالاتر بود.

نویسنده ماجرای سفر ده روزه اش به آذربایجان در دهه محرم را بیان می کند. نحوه سفر نویسنده، مشاهداتش از زندگی مردم و روزمرگی هایشان، از نوع دینداری شان و ...، جالب است. خلاصه اش آن که بالاخره نویسنده نتوانست آن طور که دلش می خواهد محرمش را بگذراند. 

یک قسمت کتاب که واقعا انگشت به دهانم کرد آنجا بود که نویسنده ناخواسته با مردی میانسال در آپارتمان آن مرد قرار گذاشت! خیلی سعی کرد بین رسم دینداری و ادب جمع کند ولی من خودم از خواندن این قسمت، متعجب و هراسناک شدم! از قضا این قسمت هم تنها قسمتی بود که به نظرم تعلیق داشت. بقیه قسمت ها، نه. 

ادغام نوشته ها با نوشته های قدما، کار جالبی بود. من پسندیدم این حرکت را.

کتاب جمع و جوری است و زود خوانده می شود. 

عکس های کتاب در چاپی که دست من بود واضح نیفتاده بود! 

کتاب را از یکی از رفقا امانت گرفتم و نظرش را در انتهای کتاب نوشته بود. او به سفر به باکو فکر می کرد و این کتاب را دریچه ای واقعی برای سفر می دانست و منی که خیلی خیالی برای سفر ندارم و دوست هم ندارم مسافرت را، طبیعتا دنبال نکات شگفت و تعلیقم که این کتاب خیلی آن ها را نداشت. پس از منظر دوستم این کتاب دریچه خوبی است برای سفر به باکو و از منظر من، کتاب را نخواندید هم خیلی چیزی را از دست ندادید و البته که خواندنش برخی نکات در مورد کشور مسلمان آذربایجان را به انسان می افزاید.
        

          همه چیز این کتاب تمیز است. یک عاشقانه تمیز. یک صبر تمیز. یک روایت تمیز. 

روایت همسر شهید علیرضا توسلی از تولد خودش تا یکی دو سال بعد از شهادت همسرش. 

بیشتر از همه دو چیز در این کتاب برایم پررنگ بود. یکی عاشقانه تمیزی که وجود داشت و این عاشقانه، خیلی در چشم من پررنگ بود. نامه هایی که شهید برای همسرش می نوشته و دست به قلم بودن همسر شهید و نوشتن هایش، بنظرم خیلی کار قشنگ و زیبایی بود. یکی هم صبر و استقامت و پیگیری شهید و خانواده اش و کم نیاوردن هایشان در مشکلات مختلف. یکی اش زخم زبان هایی که می شنیدند و دم برنمی آوردند.

همسر شهید، خود شهید، خانواده شهید، مظلومند. آن قدر مظلوم که این مظلومیت حتی در کلمات هم انعکاس شدیدی پیدا نکرده است. یعنی به گمانم اگر کسی این خاطرات را داشت و می خواست روی آن مانور بدهد، خیلی بیشتر از این ها می توانست اشک بگیرد از مخاطب اما یا راوی نخواست یا نویسنده، به هر حال این مسئله آن قدر جلوه نکرد و روی آن تمرکز نشد. و این به نظر من خوب است. خیلی خوب است. قطعا همسر شهید خاطراتی دارند که در این کتاب هم نیامده است و آن ها جلوه بیشتری از مظلومیت و سختی این بزرگوار دارد و حس می کنم نخواسته است بروز بدهد و تنها در چند کلمه مختصر همه را آورده که سختی کشیدیم! همین. و این روحیه مقاوم، ستودنی است. خدای متعال ما را قدردان این شهدا و خانواده های عزیز قرار بدهد.

نوع تعامل شهید با همسرش برای جذاب بود. مختصات رفتاری اش شاید چون به بیست و چند سال قبل برمیگردد مربوط باشد و یا به این که بالاخره این عزیزان در کشور ما خود را مهاجر می دانند اما هر چه که هست، رفتارهای جالبی بوده و دوستش داشتم. و همسر شهید هم با ایشان تعامل جالبی داشته. 

عاشقانه ای که به خط همسر شهید در مطلع کتاب آمده هم هنوز در ذهنم زنگ می زند! ببخش که خاطرات من زودتر از تو بیرون آمد.

مطالعه کتاب برای خانم ها که حتما ضروری است و برای آقایان متوسطه دوم به بالا هم جذاب است.
        

          روایت های زنانه از جهاد و شهادت، روایت هایی... . این طور توصیف کنم که هر دفعه کتابی در این فضا دست می گیرم، خودش را تا آخر کتاب فحش می دهم. خواندن این کتاب ها کار من نیست. یعنی بعضی مسائل زنانه هست، کار مردها نیست اصلا! این استقامت، این از خودگذشتگی، این توان! ماشاءالله به چنین شیرزنانی.

در صحنه ای از کتاب، پدر خانواده زانوانش سست می شود و این مادر است که به همسر کمک می کند! این مسئله اصلا شوخی نیست و مرد در چنین صحنه ای کم آورده و زن، چادر به کمر، دارد صحنه گردانی می کند. می گویم که کار مرد ها نیست! همین را می گویم.

مادر شهید معماریان، که خدا سایه اش را بر سر مردم نگه دارد، اهل جهاد و کوشش، از همان ابتدا بوده است. زندگی پر از خیر و برکتی داشته و ثمره ای این زندگی، تقدیم یک شهید  بوده. جهاد و تلاش مادر هیچ گاه خاموش نشده و با اینکه سواد آکادمیک چندانی هم ندارند، اما عمیق و عاقلانه با مسائل برخورد می کنند. با روحیه ای که ایمان در آن موج می زند. 

کتاب پر است از صحنه های استقامت زنانه و فهم عاقلانه و کنش گری مومنانه. 

کتاب، کوتاه و سرشار از گریه است! 
کتاب زنانه است و روایتگری زنانه ای دارد و با شعری زنانه تمام می شود. همه چیز این کتاب، مناسب خانم هاست. و مناسب آقایانی که باید بدانند خانم ها در هنگام عمل، چه ظرفیتی دارند.

روایتی جذاب که با ماجرای شفای اشراف سادات خانم، مادر شهید معماریان، پایان می یابد. 
خواندنش برای زنان که واجب و برای بقیه، سن متوسطه اول به بالا مفید است. گرچه گفتم که مردها نمی توانند تحمل کنند، ولی بالاخره باید خوانده شود دیگر.
        

          نویسنده خیلی برای این کتاب زحمت کشیده به نظرم. یعنی بررسی حجم بالایی از منابع و کنار هم چیدن بخش های مد نظر، اصلا کار ساده ای نیست. کار یک گروه را یک نفر انجام داده است.

کتاب نه آن قدر بالاست که فقط تیتر و عنوان باشد و نه آن قدر پایین است که تاریخ شفاهی بشود. دقیقا حد وسط این دو دارد قدم بر می دارد. ریز به ریز جلو می رود، اما غرق در تاریخ شفاهی و خاطرات نمی شود. 

پیگیری خط داستان های مختلف، با توجه به سیر زمانی، کتاب را بین داستان و کتاب علمی معلق نگه داشته است. نه اینکه سردرگم باشد که دقیقا مزایای هر دو را دارد. هم علمی است و هم داستان و این باعث شده یک کتاب علمی خوشخوان و البته روان تولید شود. 

تراکم مسائلی که همه در مسئله لانه جاسوسی دخیل بودند، باعث حجیم شدن این کتاب شده است. نویسنده سعی کرده هر آن چه که مربوط به این ماجراست را گردآوری کند، به اختصار و البته قصوری در مطالب نداشته است و به حد کفایت اطلاعات در اختیار خواننده قرار می دهد. این حجم از کتاب، طبیعتا می بایستی ملال آور و خسته کننده باشد که نبود! این هم یکی به دلیل نحوه روایت کتاب بود که خط داستانی به خود گرفته بود و یکی هم به دلیل جذابیت خط داستان های مختلف بود. یعنی هم خود ماجرا و هم نحوه روایت در این جذابیت موثر بودند. 

نویسنده سعی کرده بود گاه گاهی به برخی شبهات و سوالات پاسخ بدهد. برخی اش به دلم نشست و برخی اش کم و بیش برایم جای ابهام داشت و خیلی قانعم نکرد. این نه از ضعف نویسنده که به گمانم از محدودیت کتاب بود که نویسنده می بایستی سریع پاسخی درخور بدهد و رد بشود و به حجم کتاب بیش از این نیفزاید. جمع بندی در مورد پاسخ گویی به شبهات این است که کتاب در این زمینه نمره قابل قبولی می گیرد. بالای 16 مثلا!

آن چه در کتاب عیان است، دسیسه های مکرر آمریکا برای تأمین منافع حداکثری خود در ایران است. این مطلب در کتاب به وضوح و به کرات قابل مشاهده است.

دوست داشتم عدم پایبندی آمریکا به مفاد تعهدی که داده بود در الجزایر بیشتر بررسی شود. از این جهت شاید کتاب کمی نقصان داشته باشد. خیلی مختصر در حد چند عنوان گفته شد و تمام. 

جمع بندی ام از کتاب در یک کلمه؛ «فوق العاده» است. کتابی تاریخی سیاسی با بیانی روایی و داستانی، کاملا علمی و قابل پذیرش، جذاب و کامل از جهات مختلف و تحلیل های خوب. 

مطالعه کتاب برای اوایل دانشجویی و اواخر متوسطه دوم خوب و ضروری است. فهم عمیق از بدعهدی و کارشکنی آمریکایی ها و تجربه های مکرری که در کتاب جلوی چشم آورده می شود، در تصمیم گیری های آتی و جهت گیری های سیاسی موثر خواهد بود.
        

          مجموع چند سخنرانی که یکی از آن ها همین مطلب امدادهای غیبی بود. راستش خیلی ربط این سخنرانی ها به یکدیگر را متوجه نشدم! خصوصا با اضافه شدن بحث محلل که دیگر هیچ وجه جمعی بین سخنرانی ها برایم به دست نیامد. اما در هر صورت سخنرانی های خوبی بود. نمی دانم شاید چون شهید مطهری زیاد خوانده ام حس می کردم این کتاب آن چنان که باید و شاید مطالب عمیق نداشت و انتظارم از شهید مطهری در این تعداد صفحات بیشتر بود، یا اینکه مطالب بخشی اش برایم تکراری بود یا... . نمی دانم. خلاصه هر چه که بود، حس کردم این کتاب خیلی خیلی بیشتر و بهتر می توانست باشد.

بحث رشد که در آن تعریف رشد (مقابل سفاهت و به معنای قدرت مدیریت اموال و داشته ها) و اکتسابی بودن رشد آمده بود فوق العاده جذاب بود و همچنین تفسیری که از نسبت زن و مرد (تسلط عاطفی زن بر مرد و تسلط فکری مرد بر زن) و تحلیل مسئله محلل با همین نسبت در مقاله محلل آمده بود، فوق العاده بود. من خیلی این ها به دلم نشست و استفاده کردم.

در کل کتاب خوبی است واقعا و با توجه به جنس مطالب و حجم کتاب، سریع خوان است. عمیق است اما نه به عمق بقیه کتب شهید مطهری. مطالب خوبی هم دست انسان می دهد. متوسطه دوم به بالا بخواند قطعا استفاده های خوبی از آن خواهد کرد.
        

          رمان در فضای تبلیغ یک طلبه در روستایی دور افتاده و محروم نوشته شده است. طلبه ای معمولی. با همه ی خوبی ها و بدی هایی که یک طلبه جوان می تواند داشته باشد. گاهی کم آوردن. گاهی اصرار بر تبلیغ. گاهی ترسیدن. گاهی انزجار. گاهی تکیه به خدای متعال. همه چیز کنار هم. فضای واقعی را به نظرم ترسیم کرده ست. از گرسنگی کشیدن تا ناراحت شدن، از پادرمیانی تا عصبانی شدن. همه چیز خیلی واقعی است در مورد شخصیت این طلبه. 

چند مدل رمان و خاطره در این فضا خوانده ام. زن آقا، کتاب یحیی، ملداش. این کتاب به لحاظ داستان پردازی قطعا از همه جلوتر بود. نه اینکه بقیه جذاب نباشند و این کتاب جذاب، نه! دقیقا تمرکزم روی تکنیک داستان پردازی است. رفت و برگشت های مکرر به گذشته. ایجاد چند تعلیق همزمان در داستان. به سکون و سکوت و یک نواختی قلم زدن. پایان بندی باز در مورد یکی از تعلیق ها! همه این ها یعنی تکنیک داستان نویسی خیلی قوی تر از بقیه چند کتابی بود که نام بردم. اما به هر حال رمان است و زن آقا به نظرم به دلیل واقعی بودن ارجح بر بقیه است. 

من هنوز با پایان بندی باز کنار نیامده ام. خودم و نویسنده را می خواهم آتش بزنم وقتی به پایان بندی باز می رسم! 

فضای حاکم بر رمان، جدیِ متمایل به ترس و غم است. طنز ندارد. و همین روی اعصاب من است! که باید طنز هم داشته باشد و چرا این همه جدیت؟! ولی خب، سلیقه نویسنده این بوده. غم هم پررنگ است و چند جایی بغض گلوگیر می شود. و خدا بگم نویسندگان بغض آور را چه کار کند؟! خب برادر من نکن! چرا آخر این همه بغض برای رمان درست می کنی؟!

کتاب کم حجم و زودخوان است. سریع تمام می شود. 

خواندنش برای آشنایی بیشتر با فضای طلبگی قطعا خوب است و علاقمندان به داستان می توانند در هر سنی این کتاب را بخوانند.
        

          همین اول کار باید بگویم که یک جای کتاب بلند بلند زدم زیر گریه و هرکار کردم گریه ام جمع نشد و بعد که فهمیدم شخصیت اول کتاب، یک شخصیت فرضی است و این کتاب رمانی بر اساس واقعیت است، میخواستم خودم را حلق آویز کنم! داشتم به شباهت این کتاب با کتاب شب صورتی آقای سالاری فکر می کردم که در آن جا هم نوجوانی عاشق نوجوانی می شود و یک دفعه همه چیز به هم جوش می خورد. بعد فکر کرده بودم که در شب صورتی ماجرا الکی است و اینجا واقعی و چه‌قدر خوب که نسخه واقعی آن ماجرا هم پیدا شد که الان فهمیدم الیاسِ ماجرا وجود خارجی ندارد! و سخت اندوهناک شدم از این مسئله. 

 معبد زیرزمینی یک رمان بر پایه واقعیت است. کتاب به شدت ساده نوشته شده. ساده نه به معنای به درد نخور! نه. بلکه به معنای بالا و پایین کردن های عجیب و غریب و زمان و مکان را جا به جا کردن و سرعت روایت را تند و کند کردن و حتی زاویه دید را عوض کردن! من خیلی این ها را حس نکردم و اذیت ناشی از این مسائل هم پرش به پر من نگرفت. در عوض یک سادگی خوشمزه در کتاب بود که انسان را جذب می کرد. تعلیق خوبی که نویسنده ایجاد کرده بود و همچنین قلم گیرا و روان، باعث می شد که کتاب بدون آن که زمین گذاشته شود خوانده شود. 

خوشحالم از خواندن این کتاب و به نظرم برای متوسطه اول به بالا کتاب مفیدی خواهد بود.
        

          تقریبا حد فاصل صبح تا عصر امروز تمامش کردم. یک رمان که به معنی واقعی کلمه تمیز کار شده بود. تمیز از همه جهات، خصوصا استفاده نکردن از عناصر جنسی؛ چرا که بنای اولیه رمان‌های امنیتی که در آن پای مأمور زن موساد باز می شود این است که حتما مسئله را جنسی کنند و با جاذبه جنسی رمان را جذاب. نه اینکه در واقعیت موساد از این کثافت کاری ها نداشته باشد، نه؛ مسئله دقیقا در ابراز و بیان است که این کتاب، خیلی تمیز کار کرده بود و پای کثافت کاری را وسط نکشید که جذابیت ایجاد کند.

ابتدای رمان کمی گنگ بود. یعنی عوض شدن فصل های کتاب، کمی اذیتم می کرد که روایت خطی جلو نمی رفت؛ گاهی در این زمان و گاه در زمان جنگ و گاه در سوریه و گاه در ایران و ... و این عوض شدن ها کمی سردرگم می کرد انسان را. هر چند که این مسئله خیلی پررنگ نبود. در مجموع خطی جلو نرفتن ماجرا قطعا به جذابیت ماجرا افزوده بود. 

برخی تحلیل های سیاسی اجتماعی که به عنوان شناساندن شخصیت های داستان ارائه می شد، فوق العاده جذاب بود. آن قدر برخی بخش هایش خوب بود که مدام جستجو می کردم ببینم این روایت ها واقعی است که بنشینم با آن گریه کنم یا نه؟! و البته با صحنه ای که مجتبی میثمی می خواست صبحانه به خانواده اش بدهد و حرفهایی که از همسرش شنید، می شد راحت گریه کرد.

یک رمان امنیتی که البته در خیلی مسائل سرک می کشد و تحلیل های خوبی ارائه می دهد؛ نه صرفا دروغ و نه کاملا واقعیت که ریشه در حقیقت دارد. مطالعه آن برای نوجوانان حتما جذاب خواهد بود.
        

          واقعیت این است که هر چقدر جلو تر می رویم بیشتر متوجه می شویم که استاد صفایی، برای قشر خاصی قلم زده است. یعنی حس می کنم مخاطب حرفهایش خیلی جاها نمی تواند همه قشرها باشد؛ برخلاف حرفهای امثال شهید مطهری و آیت الله مصباح. این کتاب هم از این قاعده استثنا نیست.

اگر مرحوم صفایی کمی در عمق باقی می ماند و وارد ایده پردازی برای اجرا نمی شد، احتمالا این کتاب الان خیلی فراگیرتر و مقبول تر بود؛ چون برخی ایده ها الان به نظر کاربردی نیستند. شاید با حذف این ایده ها، بتوان کتاب را پالایش کرد و اثر مقبول تری ارائه داد اما با همه ان قلت و قلت هایی که به کتاب دارم، خیلی حرفها و نکته های خوبی از لا به لای کتاب می توان برداشت کرد. شما فکر کن رفته ای جنگل! خرس دارد، گراز دارد، اما آلوچه جنگلی و آلبالوی جنگلی و قارچ کم یاب هم دارد. این کتاب این شکلی است. برخی مطالبش به مذاق من خوش نیامد و برخی اش چنان جذاب بود که حد ندارد. در کل ارزیابی ام از کتاب این است که حتما باید خوانده شود؛ اما نه همه بخش هایش در سالهای آغازین طلبگی که ذهن را ممکن است مشوش کند. 

برای من کتاب خوبی بود و تند تند خواندمش و نکته های مختلفی یادداشت کردم. برخی اصطلاح سازی های مرحوم صفایی هم واقعا قشنگ است. 

مرحوم صفایی جان ها را مورد خطاب قرار می دهد و به همین خاطر هم آثارش گیرایی دارد. این کتاب هم از این قاعده پیروی می کند.
        

          استاد صفایی چون حول محور رشد دادن و رشد کردن فکر می کنند، وقتی وارد مسئله مدیریت می شوند طبیعتا حرف های زیاد و احتمالا نویی داشته باشند و این کتاب، پر است از این مطالب نو و مهم. 

کتاب جمع آوری چند سخنرانی استاد است و شاید پیوستگی مورد نیاز کتاب های علمی را در بین فصول نداشته باشد و نوع نگاه و مخاطب خاص استاد صفایی هم کمی این پیوستگی را دچار تزلزل کرده است ولی با این وجود اگر کسی بتواند با کتاب ارتباط برقرار کند، فوق العاده استفاده های خوبی خواهد کرد. یعنی کسانی که متولی امر تربیت هستند، قطعا از این کتاب نکات خوشی را دریافت خواهند کرد اما قول نمی دهم بقیه ای که وارد امر تربیت نشده اند، بتوانند با بیشتر مطالب کتاب ارتباط برقرار کنند.

به واسطه مسئله مدیریت، مسئله ولایت فقیه هم مطرح شده است و استاد، جمع و جور و نقطه زن نظراتش پیرامون ولایت فقیه را بیان کرده است؛ حالا شاید کمی من بخواهم به برخی مطالبش فکر کنم ولی بیان های خوبی آورده اند و کاربردی است و خیلی مسائل را شاید حل کند. 

خوشحالم از خواندن این کتاب و یادداشت هایی هم برداشتم و به همه کسانی که در امر تربیت وارد شده اند، معلم ها، مربیان، پدرها و مادرها و همه افرادی که مجموعه در اختیار دارند، خواندن این کتاب را توصیه می کنم.

نقد دارم احتمالا! طبیعی است که نخواهم همه کتاب را دربست قبول کنم ولی از خواندنش لذت بردم و روح خوبی بر کتاب حاکم بود. 

جلوتر بودن استاد صفایی در مباحث رشد واضح است. با مطالب این کتاب هم واضح تر می شود.
        

          کتاب در حال و هوای پاسخ به شبهات پیش می رود. هر چند سعی شده است که مبانی را به زبان ساده بیان کند اما تابع شبهات است مقداری و همین مسئله باعث شده است که بین زبان علمی و زبان عمومی پا در هوا باشد. یعنی من دوست داشتم علمی تر باشد و با توجه به اینکه این بیانات در فضای عمومی مطرح شده است، این علمیت چندان پررنگ و مفصل نیست. البته در عموم فهمی و پذیرش جمعی مطالب کتاب نمی دانم چقدر موفق عمل شده است. پا در هوایی خلاصه مشخص و معین است. اذیت نمی کند و اذیت می کند! 

شبهات مختلفی در آن مطرح می شود و پاسخ داده می شود و همین مسئله خیلی از گیرهای ذهنی را حل می کند. از این جهت مطالعه آن برای کسانی که شبهات سیاسی دارند، به نظر مطلوب می رسد. البته اگر حال و حوصله مطالعه اش را داشته باشند. 

یادداشت های زیادی از این کتاب برداشتم که مطالب مفیدی برایم داشت.

صراحت آیت الله مصباح خیلی خوب و دوست داشتنی است و این هم از کتاب قابل برداشت است.

مناسب سن دانشجو به بالاست.
        

          این کتاب شامل گفتارها، مقالات و نامه های مرحوم شهید صدر پیرامون حوزه و روحانیت و مرجعیت است. 

ترجمه روان و شیوا است و انسان را درگیر مقصود و منظور مترجم نمی کند. 

قسمت گفتارهای کتاب پر از تبیین در مورد هویت طلبگی بود. از این جهت خواندنش برای کسانی که دنبال پیدا کردن هویت طلبگی هستند لازم است. 

 قسمت مقالات هم بحث هویت طلبگی است، هم علمی و هم روشی. مجموعه ای از مسائل که خیلی خواندنش لذت بخش بود.

 قسمت نامه ها هم درد بود بیشتر. بحث هویت و راهبرد بود ولی تذکر در آن خیلی پررنگ بود، حتی قسمت پاورقی.

سر تا سر کتاب پر از تذکر است. جا به جای کتاب داشتم گریه می کردم. مخصوصا اواخر! 

 نمی دانم در وصف کتاب چه بگویم. برای من خیلی لذت بخش بود خواندنش. 

مخاطب این کتاب طبیعتا طلاب، به خصوص طلاب سطوح عالی به بالاتر هستند ولی بقیه هم بخوانند چیزهای خوبی گیرشان خواهد آمد.
        

          سومین جلد از مجموعه مگره بودم که مطالعه کردم و راستش تا همینجا که از این نویسنده و مجموعه مگره خواندم به نظرم کافی است.

داستان خطی و خیلی ساده جلو می رود و حتی تعلیق های چندانی هم ندارد و یک دفعه همه چیز به طرز عجیبی در کنار هم جمع می شود و مسئل حل! نه اینکه بد باشد، اما به نظرم سه جلد از این مجموعه خواندن دیگر برایم بس بود. حالا اگر زمانی حوصله ام سر رفت می توانم به عنوان یک گزینه به بقیه مجلداتش نگاه کنم ولی نه آن قدری که شیفه اش بشوم. 

این جلد هم مثل دو جلد دیگر بالاخره جاپایی در مشروب و مسائل جنسی برای خودش باز کرد؛ هر چند در مذمت مشروب بود به گمانم!

مطالعه اش برای علاقمندان داستان های جنایی جالب خواهد بود احتمالا.
        

          کتاب مختصر و مفیدی است و شامل سه بخش «جوان و انتخاب بزرگ»، «من کو؟!» و «تاثیر حرکات ورزشی بر روح» است که اولی و سومی برای من جذاب تر از بخش دوم بود. اسم کتاب هم برگرفته از بخش اول است که صفحات بیشتری از کتاب را به خود اختصاص داده و البته بحث مهم تری هم هست. مقصود از انتخاب بزرگ آن است که جوان، خود را محدود در مادیات نکند و به افق های بالاتری فکر کند. 

بیان ساده و شیوایی در کتاب وجود دارد و مباحث ورزش هم برای خود من مقداری جدید بود. برخی مطالب هم بود در لا به لای کتاب که از خواندنش لذت بردم.

خوشخوان است و سریع تمام می شود و می‌توان آن را به جوانان توصیه کرد. برای متوسطه دوم به بالا به گمانم مناسب باشد.
        

          کتاب از دو بخش تشکیل شده است. بخش عمده کتاب صحبت های شهید مطهری در جمع طلاب است و بخش آخر کتاب، یادداشت های ایشان پیرامون همین مطالب که مطالب یادداشت ها خیلی مسئله اضافه تری بر صحبت ها نداشت البته. 

سه کتاب اخیری که خوانده ام مربوط به جلد 31 و 32 مجموعه آثار شهید مطهری بود و در هر سه هم به گمانم مباحثی ناقص را جمع آوری کرده بودند. این سبک از کتاب ها اگر چه که می تواند برخی نکات مفید را به همراه داشته باشد ولی نگاه جامعی که معمولا شهید مطهری به انسان می دهد را نمی دهد و همین هم باعث دلزدگی می شود و اذیت شدن! این کتاب هم مثل مسئله ملیت و انحطاط و ترقی تمدن ها، ناقص بود؛ هر چند حاوی مطالب فوق العاده مفید. خوش خوان تر از کتاب انحطاط بود و زود تمام شد ولی باز هم چندان به دل من نچسبید.

کتاب را که خواندم به نبوغ شهید مطهری بیشتر پی بردم. قبل از انقلاب مباحثی را مطرح می کند که برای الان هم کاربردی است. هر چند که مجال بسط نظراتش را پیدا نکرد. 

مطالعه کتاب برای کسی که خالی الذهن است خوب است واقعا ولی کسی اگر اطلاع داشته باشد از برخی مسائل حکومت، کتاب را چندان دلچسب نمی یابد، اگر چه که حاوی مطالب و نکات ارزشمندی است. حتی برخی مطالب پاورقی هم برای من جذاب بود و لازم. 

مطالعه آن برای دانشجو به بالا مفید است.
        

          خیلی طول کشید تا تمام کنم. تنبلی و البته کمی سیر بحث که خیلی در ذهنم جا نگرفت، باعث شد طول بکشد.

نکات خوبی از آن برداشت کردم و یادداشت ولی آن طور که باید و شاید مثل بقیه کتاب های شهید مطهری نیست و انتظار انسجام و همه جانبه بودن را نباید از آن داشت. 

بحث ها تنه به تنه ی مطالب عمیق فلسفی می زند و همین باعث می شود که نتوان آن را به دیگران خیلی توصیه کرد، مگر آن که کمی شخص در مطالب علوم انسانی و اجتماعی، به خصوص فلسفه غور کرده باشد.
        

          دومین کتابی که از مجموعه خواندم این کتاب بود. 

همه چیز روایت داستان به نظرم تنظیم است و ایرادی خیلی نمی توان بر آن گرفت. 

این کتاب، کمی مطالب احساسی هم داشت که از آن حالتِ جنایی تنها کمی فاصله گرفته بود و جالب بود.

ترجمه مترجم هم به نظرم درخور توجه بود. اگر از قسمت نوشیدنی های مکرر داستان بگذریم و البته رنگ داستان جنایی که گره خورده بود به دختری با چند معشوقه و لوازم این گره خوردگی، باید بگویم انتخاب کلمات و نوع ترجمه داستان را به سمت پوشیدگی و ستر می برد و همین هم در خور توجه بود. حالا یا محظوریت های انتشار یا سلیقه مترجم، هر چه که بوده، کمی داستان را قابل انتشار کرده است. مسئله نوشیدنی و روابط بی حد و مرز، خیلی رمان های خارجی را درگیر می کند و من دوست ندارم این مسئله را و همین که کسی از آن فاصله می گیرد، برایم جذاب می شود. 

مطالعه آن برای علاقمندان کتاب های معمایی بد نیست، البته با همان ایرادی که به زمینه داستان دارم!
        

          فکر نمی کردم انقدر زود تمام بشود. به خودم آمدم دیدم کتاب تمام شده است. 

من همیشه به این فکر می کردم که چطور دلشان می آمده و جرئت می کردند به خانواده شهدا خبر شهادت را بدهند؟! بدتر اینکه برای تسلیت و دلداری بروند؟! توی این کتاب جوابش را پیدا کردم. قاعده ی شهید دادن با از دست دادن مال و اموال متفاوت است.

عاشقانه هایش را چه قدر دوست داشتم. چه قدر دلچسب بود. اینکه سبب مسلمان شدن کسی بشوی. اینکه آن مسلمان، خیلی مسلمان باشد. اینکه این واقعه ضمن ازدواج باشد. اینکه هنوز آن مسلمان، بعد از سالها، تو را دوست داشته باشد. واقعا جذاب است. نیست؟!

حمید حسام باز هم گل کاشت. نمی دانم خاصیت قلم اوست یا داستان جذاب است یا هر چیز دیگری! نمی دانم. کتاب خوش خوان و خوش حال کننده تحویل می دهد. من دست گرفتم که شروعش کنم فقط، نمی دانستم به این زودی تمام می شود. 

خستگی ناپذیری این مادرشهید واقعا ستودنی بود. خجالت کشیدم از خودم. 

روزهای اول انقلاب چه قدر جذاب بوده. چه قدر شخصیت آقای بابایی جذاب بوده. و چه قدر «چه قدر» های دیگری که در این کتاب ریخته.

خواندن کتاب برای همه خوب است. زن و مرد. خصوصا آقایان. خجالت بکشند از تنبلی. خصوصا خانم ها. الگوی دم دست پیدا کنند.
        

          اولین کتابی بود که از مجموعه مگره خواندم.

داستان معمایی جنایی است و مگره، مانند پوآرا، مارپل و شرلوک سعی در کشف حقیقت دارد. 

راستش همین که نتوانستم تا آخر ماجرا هم حدس بزنم چه کسی قاتل بوده، برایم جذاب بود. 

داستان تمیزی هم داشت. مشخص بود کمی سانسور اتفاق افتاده و به نظرم سانسور خوبی هم اتفاق افتاده بود و خوشم آمد. در مجموع داستان به دور از پلیدی های مرسوم رمان های فعلی رقم می خورد.

سرعت روایت کتاب نسبتا خوب است. من با سرعت بیشتری دوست دارم داستان روایت شود ولی سرعت روایت این داستان قابل قبول بود. کمی به جزئیات صحنه ها پرداخته بود که البته این پردازش ها الزاما ربطی به اصل ماجرا نداشتند و همین هم سرعت روایت را پایین آورده بود و می شد حذف بشود. 

من خوشم آمد. برای نوجوان به نظرم کتاب خوبی است.