مرتضی مطهری (۱۲۹۸- ۱۳۵۸ش) مشهور به شهید مطهری یا استاد مطهری، متفکر فیلسوف، فقیه، محقق، نویسنده و یکی از دانشمندان اسلام‌شناس در قرن چهاردهم و از شاگردان علامه طباطبائی(ره) و امام خمینی(ره) بود. مطهری از افراد تأثیرگذار و از رهبران فکری انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. وی ریاست شورای انقلاب را تا روز شهادت بر عهده داشت.

تاثیر مطهری بر جوانان:
پیش از انقلاب اسلامی، مبارزات فکری مطهری در مقابله با جریانات فکری مارکسیستی در ایران نقش قابل توجهی در رویگردانی جوانان از این تفکرات داشت. او از بنیان‌گذاران حسینیه ارشاد است.
مطهری آثاری متعددی در کلام و فلسفه اسلامی نوشته است. روزآمدسازی و تبیین آموزه‌های اسلام و تشیع، از ویژگی‌های فعالیت‌های فکری او است. مطهری، آموزه‌های اسلامی را که قبلاً در قالب بیاناتی پیچیده ارائه می‌شد، به سبک ویژه خود، به صورت آسان و با زبان روز در اختیار مخاطبان قرار می‌داد. کتاب‌های او در موضوعات مختلف دینی بارها به زبان‌های مختلف منتشر شده است.
مرتضی مطهری، از سال ۱۳۲۵ش آغاز به تألیف آثاری در زمینه‌های مختلف فلسفی، اجتماعی، اخلاقی، فقهی و تاریخی کرد و بیش از ۷۰ اثر از او انتشار یافته است. او در مورد نوشته‌های خود گفته است من در ابتدای جوانی تا حال، حتی یک سطر هم ننوشته‌ام که بعداً ببینم که غلط بود. بحمدالله هر چه از همان روزهای اول تا حالا نوشته‌ام و اندیشیده‌ام، هنوز هم بر همان عقیده‌ام. ... من این را یکی از الطاف بزرگ الاهی به خودم می‌دانم.
مطهری برای تبیین اندیشه‌ها و آموزه‌های شیعه تلاش فراوانی کرد و آثار متعددی پدید آورد. او در این زمینه دیدگاه‌های خاص خود را نیز مطرح می‌کرد که گاه با باورهای رایج در فضای مذهبی شیعیان ایران هم‌خوانی نداشت و برخی از علمای سنتی نظریات او را نمی‌پسندیدند. 

برخی دیدگاه ها:
از دیدگاه شهید مطهری(ره) در عصر غیبت فقیهان واجد شرایط از سوی امام معصوم به ولایت نصب شده و نایبان آنان به شمار می‌روند. او معتقد بود در عصر غیبت که حاکمیت به عنوان «فقیه جامع شرایط» واگذار شده، مردم مصادیق این عنوان را شناسایی کرده و از میان آنان یک نفر را انتخاب می‌کنند؛ بدین ترتیب بر اساس آموزه‌های دینی منطبق با نیاز روزِ جامعه، نظامی با هویت و اصالت دینی و برخاسته از خواست و اراده مردم مؤمن شکل می‌گیرد.
شهید مطهری(ره) معتقد است ولی فقیه مانند رییس جمهور یا نخست وزیر رییس دولت نیست؛ بلکه به عنوان یک ایدئولوگ از بالا جریانات را هدایت و کنترل می‌کند و بر آنها نظارت دارد.
مطهری کتاب حماسه حسینی را با نگاهی انتقادی به باورهای رایج درباره عاشورا و عزاداری‌ها و حتی تاریخ عاشورا منتشر کرد. او در کتاب خود برخی از نقل‌های تاریخی معروف مثل عروسی قاسم بن حسن در کربلا را نفی کرد.
او معتقد بود که باور مردم نسبت به واقعه عاشورا گرفتار تحریف معنوی شده و بیشتر مردم به جای الگوگیری از امام حسین(ع) معتقد شده‌اند که امام حسین فدا شده تا آنها به بهشت بروند.
مطهری در کتاب مساله حجاب با نگاهی خاص نسبت به حجاب اظهار نظر کرده است و همین باعث شد تا برخی از علمای سنتی او را مورد انتقاد قرار دهند. مطهری خود برخی از این انتقادات را در چاپ‌های بعدی کتاب منتشر کرد.

کشف استعداد دکتر شریعتی و اختلافات بعد از آن:
شهید مطهری(ره) اولین کسی بود که به هنرمندی و قدرت بیان دکتر شریعتی(ره) پی برد و او و پدرش محمدتقی شریعتی را برای همکاری در حسینیه ارشاد دعوت کرد. دیدگاه شهید مطهری(ره) درباره دکتر شریعتی(ره) سیر نزولی داشت؛ یعنی پس از تحولات حسینیه ارشاد و انتشار آثار دکتر شریعتی(ره)، از خوش‌بینی و امیدواری به آینده او، به بدبینی و ناامیدی تنازل کرد. ولی شهید مطهری(ره) به خاطر اینکه رژیم شاه بهره‌برداری نکند، هیچگاه علنا اظهار نظر نمی‌کرد بلکه امیدوار بود که وی را به اصلاح آثارش ترغیب کند و تا حدی نیز موفق شد. حتی دکتر شریعتی(ره) قول اصلاح آثار خود را داده بود. بعد از اینکه شریعتی در ۲۹ خرداد ۱۳۵۶ در لندن از دنیا رفت به دنبال بحث‌هایی که در مورد آثار او در جامعه مطرح بود، در آذر ۱۳۵۶ اعلامیه‌ای با امضای مطهری و مهندس بازرگان منتشر شد که در آن ضمن اشاره به نقاط مثبت آثار او، نقاط منفی آثار وی نیز تذکر داده شده بود.

تجلیل دیگران از شهید مطهری(ره):
شخصیت‌هایی مانند امام خمینی، علامه طباطبایی و آیت الله خامنه‌ای، از شخصیت مرتضی مطهری تجلیل کرده‌اند. برخی از این موارد عبارتند از:
1. امام خمینی مطهری را پشتوانه‌ای محکم و درختی ثمربخش برای حوزه‌های دینی، علمی و اسلامی خدمتگزاری سودمند برای ملت و کشور دانسته که در عمر کوتاه خود آثار جاویدی که پرتوی از وجدان بیدار و روح سرشار از عشق او به مکتب بود به یادگار گذاشت.
2. آیت الله سید علی خامنه‌ای معتقد است که کمتر کسی و کمتر اندیشمندی را مانند استاد شهید مطهری می‌توان یافت که با این ظرفیت فکری و روحی مشغول به کار باشد. وی هم‌چنان هر سخنرانیِ شهید مطهری را یک کار تخصصی و پرمایه و آثار او را از مبانی فکری نظام جمهوری اسلامی ایران برشمرده است.
3. علامه طباطبائی مطهری را افزون بر برخورداری از تقوا و انسانیت و جهات اخلاقی، بهره‌مند از هوشی فوق العاده‌ای دانسته که هیچ حرفی که به او گفته می‌شد ضایع نمی‌شد و هدر نمی‌رفت.
4. علامه طهرانی مطهرى را کسی دانسته که پس از يک عمر درس و بحث و تدریس و خطابه و کتابت و موعظه و تحقيق و تدقيق در امور فلسفيّه... چند ساله آخر عمر چون شمعى که دائما بسوزد و آب شود، یا پروانه‏‌اى كه خود را به آتش زند، و همانند مؤمن متعهّدى شوریده‌‏وار و دلباخته، پای در میدان اتصال به باطن و ارتباط با خدای منان و اِشراب دل از فیوضات ربانیه نهاد وی بیدارى شب‌‏هاى تار و گريه و مناجات در خلوت سحرگاه و توغّل در ذکر و فکر و ممارست درس قرآن و دورى گزيدن از اهل دنيا و هواپرستان، و پيوستن به اهل الله و اولیاى خدا را نشانه سیر و سلوک مطهری برشمرده است. 
5. اکبر هاشمی رفسنجانی براین باور است که اگر استاد مطهری زنده بود می‌توانستیم بزرگترین دانشگاه تاریخ اسلام را در دنیا به وجود بیاوریم.

جایگاه مطهری چندان ویژه است که بعد از او صدها کتاب، پایان نامه، مقاله درباره زندگی و آثار او نوشته شده است. همایش‌های متعددی برای بررسی ابعاد اندیشه‌های او برگزار شده و کتاب‌های او موضوع مسابقات کتابخوانی قرار گرفته است. 

شهادت:
در نهایت مرتضی مطهری شامگاه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ش، زمانی که از شرکت در جلسه‌ای در منزل یدالله سحابی بازمی‌گشت، به دست محمدعلی بصیری، از اعضای گروه فرقان ترور شده و به شهادت رسید.

روز معلم:
سالروز شهادت مرتضی مطهری(ره)، در ایران روز معلم خوانده شده و آیین‌های بزرگداشتی در همین ارتباط برگزار می‌شود.