یاداشت‌های کتاب مربوط به سال 43 است که ما رو با اوضاع سیاسی و فرهنگی و... عربستان در آن سال‌ها آشنا می‌کنه. حال و هوای اون روزها رو  که حجاج خانه خدا با عدم امکانات رفاهی و رسانه‌ای  چه سختی‌هایی رو تحمل می‌کردن رو به خوبی به تصویر کشیده.
رفتارها و کارهای حجاج و اطرافیان رو به خوبی زیر نظر داره و به خواننده کتاب تصویری واقعی و روشن که داره نشون میده.                                                                 
البته شاید قلم نویسنده برای جوانان خیلی جذاب نباشه ولی بهتر بود در زیر نویس توضیحاتی هم برای برخی مفاهیم داده می شد.
        

          خسی در میقات، یکی از بهترین تعبیراتی است که در عمرم شنیدم. تعبیر جالبی که جلال آل احمد برای خودش در نظر میگیرد در سفرش به سرزمین حجاز. 
نکته مثبتی که میتوان از این کتاب استخراج کرد این است که در ابتدای کتاب، خودت را در میان آن اتوبوس کاروان که همه نوع قشر مردم در آن حضور دارند در نظر میگیری و تا آخر، در جمعیت هستی. کاروانی که همه قشر مردم، اعم از پولدار و فقیر و سیاه و سفید در آن وجود دارد و در پایان سفر اصلا توجهی به رنگ پوست بغل دستی ات نداری و یا حتی نمیدانی این شخصی که الآن کنار من نشسته، جیبش پر از اسکناس است یا اجاره خانه اش عقب افتاده و صاحبخانه او را جواب کرده. این را میتوان هنر جلال آل احمد دانست که هر آنچه از ذهنش بر می‌خیزد را کمی آراسته می‌کند و لباس زیبا بر تنش می‌کند و عطر ملایمی بر بدنش میزند و او را به روی کاغذ پیاده می‌کند. 
جلال دقیقا در برهه ای از زندگی اش به سفر حج میرود که کاملا به آن احتیاج داشته. به قول خودش قبل از سفر تفکراتی به سراغش می آید و حتی "این آخریها مهر زیر پیشانی نمی‌گذاشتم و همین شد مقدمه تکفیر"
شاید بعد از خواندن کتاب، این حال به شما دست دهد که جمع کنیم و برویم حج و خانه خدا را زیارت کنیم. ولی بعدش این بیت شعر را هم مرور کن: 
به طواف کعبه رفتم به حرم رهم ندادند
که تو در برون چه کردی که درون خانه آیی!
دوباره سعی کن این کتاب را بخوانی، تا در نتیجه برسی به متن اول کتاب که از علی بن عثمان هجویری و از کتاب کشف المحجوب است برسی. این را باید قبول داشته باشی و بعد به حج بروی! جلال خیلی زیبا سفرنامه اش را نوشته. اول کتاب با حالات مختلف وارد میشود و در نهایت نتیجه واحد از مباحث گوناگون.
        

          شروع علاقه من به نویسندگی از این کتاب بود. اغلب نوشته هایم در اوان نوجوانی رنگ و بوی کلمات جلال را داشت. حالا دیگر سالها از آن زمان سپری شده و من در حال کلنجار رفتن با مجموعه داستان های چاپ شده ام با عنوان داستان های حقوقی معرفت مآل هستم. در باره ی ایده این کتابها به زودی بیشتر صحبت خواهم نمود.
با احترام
محمود ابراهیم قزوینی 
        

          جالب توجه، برایم نگاه و استفاده گسترده‌تر جلال نسبت به این سفر بود. همان که خودش در پایان کتاب گفت: سفر از سر کنجکاوی.
سرک کشیدنش  به آثار و مکان  های تاریخی، روزنامه و کتاب فروشی ها، و محله‌ها. یک‌نگاه فرهیختگانه.

ایده ها و راه حل هایش هم منطقی بود؛ راه حل نجات و گسترش حج را، تشکیل  بین الملل اسلامی ، متشکل از تمام کشورهای اسلامی  و اداره حج از طریق آن مدانست و جای جای کتاب از این ایده یادکرده و راهکارش را جزئی ارائه داده بود.
کتاب از واژگان ناآشنا خالی نیست.
از کتاب سفرنامه هدایه السبیل فرهادمیرزا هم نام برده .
چیزی که نسبتا زیاد به چشم میخورد توجه جلال به زن‌ها و کشف زیبایی شان در این سفر است؛ نگاهی ریز بینانه و نکته سنج.
برایم دو چیز عجیب بود: سطح تمول مالی‌شان، که در سال ۱۳۴۳ آنقدر پول داشته اند که مستطیع حج شوند، نه فقط خودش بلکه خواهر و شوهرخواهر هایش( در جستوجو به هنگام مطالعه این کتاب دریافتم پدر جلال روحانی بوده، و آیت‌اله طالقانی پسرعمویش!) و دوم کوتاه بودن سفرشان! با اینهمه معطلی و بی برنامگی که جلال در کتاب از آن مینالد، سفرشان سر هم یکماه هم نمیشود و ۲۳ روزه سرهم می‌آید! حال که امروزه حج واجب ۳۰ روز به طول می انجامد! 

کتاب از نگاه معنوی ، و کلام نغز خالی نبود.
جلال بیشتر به بیان و توصیف شرایط اجتماعی ،  محیطی ، سیاسی و جغرافیایی اماکن پرداخته بود و مقایسه  و تطبیق آنها با صدر اسلام.

درکل خواندش خالی از لطف نیست.
برخی جاها حس میکردم جلال انقدر عمیق سخن میگویند و فکر میکند که من از درک آن ناتوانم   ، و میگذشتم.
کتاب از آن دسته کتابهایی بود که هرچند کم حجم بود اما در دستم کش آمد و به بدبختی و اجبار تمامش کردم.
خیلی از زبان کتاب لذت نبردم. میشود گفت اصلا! زبان بیان حلال در این کتاب با کتابهایی که پیش از این ازو خوانده بودم کاملا فرق میکرد، ثقیل بود و دشوار.
        

          این کتاب را در لابلای کتاب‌های کتابخانه بوکزیستو پیدا کردم (تو را از میان این همه خوبان...😂)
اسم جلال آل احمد رو در کتاب‌های ادبیات دبیرستان شنیده بودم اما تا این زمان کتابی از این نویسنده نخونده‌بودم.
خاطرات سفر به مکه و مدینه در سال ۱۳۴۳  از زبان جلال آل احمد.
این کتاب دارای جملات کوتاه و تاثیرگذار و نثری روان و دلنشین است. کتاب اعتراضاتی به عقب ماندگی‌های عربستان نسبت به برگزاری مراسم حج  دارد.
اگر علاقه مند به مطالعه سفرنامه هستین این کتاب پیشنهاد میشه.😁
        

          باید بگویم یکی از لذت بخش ترین کارهای دنیا برایم، خواندن کتاب در مترو است. دقیقا همان زمانی که اگر حواست نباشد و کاری انجام ندهی میشود وقت تلف شده. 
جلال را در مترو، میان دخترها، کودکان، خانم ها و آقایان خواندم. با هر جمله ی توصیفی اش از چهره ی انسان ها، زل میزدم به افراد درون مترو و سعی میکردم مانند او جزئیات چهره را نگاه کنم. اما نگاه تیزبین او کجا و دیدهای گذران من کجا؟
خلاصه اینکه جایگاه جلال برایم ویژه است چون مرا از حس تلف شدن زمان و کلافگی رهاساخت. همچون پرنده ای از بند قفس.
و اما خسی در میقات….
امیدوارم روزی در هوای مکه نفس بکشم ،همانجا که همه گرد معبود می گردند و او را می خوانند.
        

          کتاب از نوع کتابهای سفرنامه است و شاید برای افرادی که به خواندن سفرنامه علاقه مندند جذاب باشد. کتاب روایت سفرنامه حج نویسنده در سالهای گذشته است ولی نه چندان از بعد معنوی. من تا به حال جز چند مطلب کوتاه و داستانی کتاب خاصی از این نویسنده نخواندم و قطعا با این کتاب هم درباره آثار و قلم این نویسنده بزرگ نظر نخواهم داد. ولی درباره این کتاب به راحتی می توانم بگم نخواندید هم چیزی از دست ندادید چرا که خود نویسنده هم جایی در اواخر کتابش بیان می کند که: « این سفر را بیشتر به قصد کنجکاوی آمدم. عین سری که به هر سوراخی میزنم. به دیدی، نه به امیدی و این دفتر نتیجه اش.»
        

          خواندن کتاب برایم سخت بود.
هم به خاطر نوع ادبیات و هم برخی اصطلاحاتی که نمیدانستم چیست و چرا استفاده شده.
ولی دقت جلال آل احمد در توصیف آن روزها جالب بود.
        

          آقا جلال به طرز جالبی سفر حج  رو روایت کرده ... کتاب خوبیه 
        

          سفر کردم که از یادم بری دیدم نمیشه...

جلال درونم میگوید: رواق کتاب امام رضا که جای این روشن فکر بازی ها نیست. بنشین زیارت امین الله ات را بخوان. آمده ای چسبیده ای به این کتاب ها که چه؟!که آهای ملت!من حتی اینجا هم دست از سر فرهنگ بر نمیدارم.که حتی حالا هم که این همه راه گز کرده ام تا از آن کنج عزلت خود فرار کنم،باز هم باید سفری در کتاب ها داشته باشم.یا نه گفته ای بگذار حالا که به پابوس آقا آمده ام.یک تُکِ پا تا مکه هم بروم دست بوسی خدای آقا.
اصلا مگر حج، جای روشن فکر بازی بود که تا آنجا رفتی ها؟؟خودت بدتر از منی. اما نه، جلالی که که من میشناسم خیلی بهتر از من است.من فقط نسخه  ضعیف شده ی توام. خیلی ضعیف شده و معیوب ات.
آنجا شرطه ها مزاحمت بودند. اینجا هر دفعه یک نفر با  یک دسته پر دار سبز می آید سمتم.مدام تو را از من می‌گیرد.آنجا تو ساعت ها منتظر می ماندی تا اتوبوس بیاید.اینجا من ساعت ها منتظر، پشت در رواق می ایستم تا بگذارند دوباره به میقات بیایم.
تو •خسی •هستی که به میقات آمده. من •هیچم•. حالا اینجا، در این رواق، وعدگاه هیچ و خس است. عجب ترکیبی!.
جلال جان!هر چه سعی کردم نشد  تصور کنم در آن لباس احرام،سیبیل نداشته باشی یا کلاه برت فرانسوی ات بر سر نباشد .پس تو برای من جلالی هستی  با لباس احرام به تن، با کلاه برت فرانسه بر سر و با سیبیل پر پشت.
راستی جلال، اگر این روز ها بودی چه فکری می‌کردی ؟در کدام سمت ایستاده بودی؟ هنوز هم این روحیه سرکش،که یک چرا می‌چسباند اول بدیهیات جهان وکل منطق وعقیده آدمی را زیر و رو می‌کند  داشتی؟ یانه،تو هم چرتکه ای در دست می گرفتی، حساب سر انگشتی می‌کردی ،می دیدی کدام طرف برایت میچربد همانجا را ول نمی کردی؟
اما نه جلالی که من میشناسم زیر بیلیت کسی نمی رود.
جلال جان آمده ام اینجا تا فراموشت کنم. تا فقط در لحظه زندگی کنم.تا جرعه جرعه زندگی را بچشم.• سفر کردم که از یادم بری• اما نشد. نتوانستم.میخواستم مثل تو،که در سعیِ صفا بی•خود• شدی. من هم ،بی •خود• شوم.به گوشه صحن انقلاب پناه بردم. خودم را بین جمعیت جا زدم.گفتم دیگر •خود•ی ندارم. •من•ی وجود ندارد.
 کبوتری بین جمعیت بود.او هم میخواست لابد خود را فراموش کند. مردی دنبالش افتاد. نمیتوانست پرواز کند.آدمها را یکی یکی رد کرد.گفتم نکند بیایی سمت من ؟؟من میخواهم گم شوم .نباید پیدایم کنی. آرام راهش را کج کرد. خیالم راحت شد. 
یکدفعه ،از کنج دیوار آمد کنارپایم ایستاد. نگاه کرد. زل زد به چشم هایم.لو رفته بودم. آرام گرفتمش. به چشمهایش زل زدم.نتوانستم تحمل کنم .دادمش دست خادمی.
 گریه ام گرفته بود.
باید برگردم به هتل،نباید پیدایم میکردی کبوتر. باید برگردم. باید سوغاتی بخرم و •بعد هم بروم بمیرم*•.

*📚دید و بازدید 
*🖊️جلال آل احمد 



        

          بسم‌الله 
پانزده شانزده ساله که بودم، وقتی از خانه‌ی کسی بیرون می‌آمدیم مادرم از نقش پرده‌هاشان می‌گفت و پدرم از متراژ تخمینی خانه. خواهرم از طعم هلی که توی غذا حس کرده بود و من؛ فقط عنوان کتاب‌های توی کتابخانه‌ یادم مانده بود.
هنوز هم معتقدم که وقتی کسی کتابی را به شما معرفی می‌کند، در واقع پسورد قلبش را به شما داده. می‌توانی آن کتاب را بگیری جلوی صورتت؛ ازش سوال کنی که ای آیینه! ای آیینه! کسی که تو را معرفی کرد، چگونه دنیا را می‌بیند؟
من این سوال را از جلال آل احمد کردم و او مرا با حوصله برد تا وسط عربستان سال ۴۲. همراه با او پاهایم توی دمپایی‌های اندونزیایی تاول زد، توی سعی از حال رفتم و از بوی تعفن حکومت سعودی که توی اقامتگاه‌های کثیف و شلوغ حجاج پیچیده بود، عق زدم.
او برایم از لزوم یک تشکیلات بین‌المللی برای مدیریت حج گفت تا اینقدر از اسهال و گرما و تراکم جمعیت کشته و زخمی ندهیم و از عدم ساماندهی اسراف و حیف و میل گوشت‌های قربانی نالید. از سایه تاریک و پیش‌رونده کمپانی آرامکو گفت بر روی تمام لوازم و ادوات طواف و زیارت. بیچاره الان در آن گور بی‌سنگشْ خبر ندارد آن سایه موهوم چه چاه ویلی شده برای عربستان؛ عربستان سعودی! اصلا کدام کشور اینقدر زبون و بدوی مانده که اسم و فامیل حکومتش را بگذارند روی نقشه جغرافیا. مثل اینکه بگویی کشور ایالات متحده بایدن؛ مخفف هم بنویسندش U.S.B! 
دارم مثل جلال می‌نویسم. بقول خودش: مرتب باشم!
این جملات از دهان شخص دیگری ‌هم به گوشم خورده بود. خصوصا بعد از فاجعه منا. هم‌آنکس که خوانش خسی در میقات، به ترقیب او بود؛ سیدعلی حسینی خامنه‌ای.

نسخه صوتی کتاب را از طاقچه شنیدم به ۱۰۰ هزارتومان. در حالیکه نسخه رایگانش در ایرانصدا  بود. اما می‌خواستم از یک خوانش با کیفیت استودیویی محظوظ شوم. می‌شد اگر راوی چندبار مُحرِم را مَحرَم نمی‌خواند. حتی نرفته بود یک سرچ خشک و خالی بکند که ببیند یوم‌الترویه چیست که به تاکید تِرَویه نخواندش! تفاوت سوره حَجرات و حُجرات بماند.

پ.ن عکس: یادداشت مقام معظم رهبری در مورد جلال آل احمد 
        

          روراست باشم با جلال همزاد پنداری می کنم او هم مانند من فردی بی حوصله است و این بی حوصلگی اش در متن هاش مشخص است، به این معنا که کوتاه و مختصر و گزاره ای می‌نویسد را عیب نمی دانم بلکه سبک می دانم، سبک نوشتاری جلال می تواند در حوزه های خبری کارآمد باشد اما نه در سفرنامه،
گزارش کلی از چگونگی شب را به روز سپردن در سفرنامه خیلی جالب نیست .
مخاطب ذوق دارد از جزئیات پوشش ایشان از فرهنگ و غیره بهره ببرد  اما در این سفرنامه با پردازش جزئیات خیلی خودش را سرگرم  نکرده  این موضوع  نه خوب هست نه بد یک سبک است که به سلیقه من نمی خورد.
        

          عید قربان هست و موسم حج یاد کتاب «خسی در میقات» جلال آل احمد افتادم. سالها پیش خوندم نمیدونم شاید بیش از بیست سال پیش. جزو کتابهای همیشه خواندنیست. بعضی کتابها قدیمی نمیشن مثل کتاب تاریخ. جلال سفرنامه حج خودش رو در سال ۱۳۴۳ برشته تحریر درآورده. قدیمها مرسوم بود قبل از تشرف به حج روشنفکران این کتاب رو تورقی میکردن.
حالا به بهانه عید قربان قسمتهایی رو به اختصار اینجا میارم:

چهارشنبه دوم اردیبهشت ۴۳ (عید قربان)
« و چادرها عجب زیباست. از دو سه روز پیش از مراسم عرفات چادرها را میزنند بانتظار حجاج و بعدهم که حضرات رفتند دو سه روز دیگر سرپاست تا برسند و جمعشان کنند. وسطشان گشتی زدم. عین کشتی های واژگونه. و طناب ها پاروها. و بجای آب، در شن فرو رفته.»

«برای خودم توجیه می کردم که این کشتار یک روزه شاید در اصل وسیله ای بوده است برای جلوگیری از کشتار آدمیزاد. و برگردیم به قربانی ابراهیم پسرش را... این درست. توجیه را بهرصورت میشود کرد. اما وضع مسلخ، به آن صورت فضاحت است. و یک دم دیدنش بزرگترین تبلیغ است برای سبزی خواری. »

پنجشنبه ۳ اردیبهشت ۴۳
«یادم رفت بنویسم که روز عید قربان هم صبح توپ انداختند در منی و هم ظهر بجای اذان. سه تا توپ. یعنی که عید اضحی. و حکومت سعودی روی زمینه سبز پرچمش یک شمشیر گذاشته و بالاش نوشته لا اله الا الله و بعد بعنوان اعلام عید قربان توپ می اندازند. و من درمانده ام که یعنی چه؟ تو که شمشیر زیر لااله الا الله گذاشته ای یعنی می خواهی بگویی اسلام به شمشیر دنیا را گرفت؟ که این حرف را هم فرنگی در دهان تو گذارده. و بعد، در آن اسلامی که به شمشیر دنیا را گرفت بهرصورت تو کاره ای نبودی حضرت! یک قبیله وهابی، صاحب اراضی نفت خیز، و حالا پرده دار کعبه! تو به طفیلی کمپانی آرامکو هاشمی ها را اخراج کردی و اکنون فقط لوله بان نفتی و دیگر هیچ.»

#خسی_در_میقات
#جلال_آل_احمد
        

          دنبال حج نامه عرفانی و نورانی و فلان نباشید. با این دید شاید  توی ذوقتان بخورد.  این حج نامه جلال آل احمد است: صادقانه، انتقادی، عمیق و چندجانبه.  
        

          چون ما جایزه‌ی جلال داریم و آقا هم در مجموع خوب جلال رو می‌گه، خیلی از واقعیت‌ها رو در مورد جلال نمی‌دونیم. خسی در میقات که سفرنامه جلال در مراسم حج هست می‌تونه ذهنیتمون رو اصلاح می‌کنه. الان دقیق خاطرم نیست ولی همون اوایل یه چیزایی میگه که نشون میده خیلی زورش میاد بخواد نماز بخونه!
ولی در کل سفرنامه‌ی خیلی خوبیه و تصویر خوبی از عربستان اون موقع و همچنین مدل نگاه ضد امپریالیستس یه چپ نشون میده. 
        

          دلیل اینکه جلال و نوشته هایش برایم متفاوت شد این کتاب بود
        

          سفرنامه‌ی خسی در میقات بیشتر از اینکه به من کمک کند مکه و سفر حج را بشناسم(چون در حداکثر در ۱۰۰ سال پیش نوشته شده) جلال را به من شناخت.
بسیار لذت بخش و آموزنده.
از جلال خوب نگاه کردن را یاد گرفتم
        

          من خیلی با نثر و قلم جلال آل احمد، آشنا نبودم؛چون تنها کتابی که ازش خونده بودم،سرگذشت کندوها بود که از اون هم خیلی خوشم نیومد و زیاد تمایل نداشتم کتاباش رو بخونم
اما چیزهایی که از اول در این کتاب جذبم کرد:
یک جزئی نگری جلال بود.که تمام دیده ها و شنیده هاش رو مو به مو و جزبه جز توضیح داده بود که بسیار عجیب و جالب بود
دو نقدهای تند و تیز جلال در مورد مشکلات و سو استفاده ها در عربستان سعودی که به قول وی:مسائل بسیار است:)
و سه ته مایه های طنز رو می شد از متن کشید بیرون که دوست داشتم 

در کل تجربه ی شیرینی بود برام.با جست و جو فهمیدم که جلال،سفرنامه های دیگه ای هم داره که ان شاءالله اونهارو هم میخونم/گوش میدم 

پ.ن:کتاب رو با صدای زیبای<<مجید عسگری>>در ایران صدا گوش دادم
        

          با شروع خسی در میقات در انتظار یک تجربه شخصی برای خودم از سفر حج بودم. میخواستم من هم بروم حج و اعمال به جا بیاورم و برگردم
حال آنکه گویا حج در همان نفس در طواف رفتن و سعی و وقوف در عرفات و مناست و باید برم و خودم را بسپارم به اعمالی که خدا گفته. 
        

          حالا دارم همزمان چند سفرنامه حج را می‌خوانم و جلال تا به این‌جا از همه‌شان دلنشین‌تر بوده است.
کتاب نه  یک معجزه عرفانی است  و نه  یک کتاب تحلیل فلسفی و اجتماعی نسبت به حج چنان که از سفر یک روشنفکر به حج انتطارمان می‌رود؛ بیانیه‌ای نیست در نقد و توضیح اسطوره‌ای و نمادین و فلسفه‌بافی‌ها و....
جلال یکی است از خود ما!
یک متفکر معمولی، باورپذیر و بی‌ریا و این بی‌ریایی‌اش بیشتر از هر ویژگی کتاب را شیرین و خاص می‌کند.
جلال در این کتاب کاملا خودش است، صادق است، سعی نکرده است برای ما بیانیه بنویسد
کتاب روایت روانی دارد تو را می‌برد به هفتاد، هشتاد سال پیش
میان مردم ساده و بی‌ریای آن روزها، میان جامعه‌ای که تازه غرب‌ را دیده، میان عرب‌ها آن زمانی که در مدارس نظامی شان عبری می‌آموختند که وقتی اسرائیل را گرفتند بتوانند اداره‌اش کنند...، میان عربستانی که حتی به قدر کافی معلم نداشته و حتی سیستم فاضلابش درست کار نمی‌کرده است.
می‌بردت به سفر حجی که هتلی در آن نیست، آب لوله‌کشی نیست، مردم سفره پهن می‌کنند، آشپزی می‌کنند و در منا ورق بازی!
آسمانی‌ترین عمل دینی به زمینی‌ترین شکلش و این تناقض خالی از هرگونه ریاست، انگاری نزدیک‌تر است به همان زمانه پیامبر، دینی که آن‌قدر از زندگی مردم عادی فاصله نگرفته است که برود بچسبد به سقف عرش الهی و دست هیچ فرشی به آن نرسد
 کتاب بدویتی را توصیف می‌کند که کم‌کم دارد موتوریزه می‌شود.
روایت جلال به قولی فرنگی‌ها pure، ناب و خالص است، بدون هرگونه ریا و از نگاه نظاره‌گری که به دنبال انسان است در حج نه خدا!