یادداشت‌های سینا معروف (38)

          این کتاب می‌توانست یک فیلم یا سریال تاریخی باشد که با روایت و نثر دلنشین نادر ابراهیمی مثل گوشت به تن خواننده بنشیند، کما اینکه بنا بر مقدمه خود ایشان در کناب، بارها هم برای ساخت فیلم مذاکره شده و به دلایلی به نتیجه نرسیده است. 
داستان، برشی از تاریخ جنوب و بندر ریگ درباره دلاوری‌های سرداری به نام میرمهنا هست که آقای ابراهیمی معتقدند بر اساس چندین سال پژوهش نگاشته شده. همزمانی مرور تاریخ چند سال ایران در قالب داستان حماسی و عاطفی در میان درگیری‌های مدعیان پادشاهی زندیه و افشاریه و چند مدعی دیگر، جذاب بود. اگر از چند درصد اندک اغراق و شعارزدگی در کل داستان چشم‌پوشی کنم، امتیاز قابل قبولی دارد. 
        

          کتاب، ماجراهای زندگی زنی خدمتکار و لبریز از زندگی را چنان شاعرانه، لطیف و زلال توصیف می‌کند که حتی از اتفاقات رویایی و ماورایی آن، مثل یک جریان واقعی و حقیقی گذر می‌کنید.  
دوستی و دوست داشتن، رهایی و جنون زندگی، خواننده را به وجد می‌آورد. واژه «طایفه» برای زند‌گی‌ دورهمی شخصیت‌های سفید و خاکستری داستان،  بی‌اختیار پرتمان می‌کند به هم‌نشینی‌های خانوادگی خودمان در دوران قدیم و بی‌اختیار، نسیم لطیف نوستالژی را به ذهنمان می‌نوازد. 
قدردانِ خانمِ کُردی به خاطر آشنایی‌ام با بوبن هستم و سعی می‌کنم هر چند کتاب، یک بار، یک بوبن هم مصرف کنم.

        

          عنوان کتاب و تصویر روی جلد کتاب این تصور را به وجود می‌آورد که کتابی با مایه طنز و نوجوانانه روبروی شماست اما با شروع کتاب با مردی مواجه می‌شوید که دارد تمام اتفاقات ناگوار زندگی‌اش را از همین اول کتاب روایت می‌کند. 
نگاه آندری نیکولایدیس در سراسر کتاب، سیاه، تلخ و پر از ناامیدی و یک‌جور نفرت از آدم‌هاست. 
هر چه که برخمان در کتاب «آدمی، یک تاریخ نویدبخش» به زور در مغزمان فرو کرده بود که ذات بشر نیک است، نیکولایدیس در کتاب پسر، اصرار داشت که چکیده نهاد آدمی، شرور و خبیث است و این زندگی بی‌ارزش. 
دلیلِ آوردن این همه تاریکی و تنفر از آدم‌ها در داستانِ این نویسنده بوسنیایی، برای من مشخص نشد و اینکه چرا به یک‌باره در اواخر داستان، جرقه‌های امید در ذهنش روشن شد؛ و چرا هر ماجرایی که به شرارت انسان برمی‌گشت در یک گشت شبانه‌ی او در شهر برایش اتفاق افتاد. 
ناگفته‌ نماند نکات فنی نویسندگی قوی‌ای در داستان وجود داشت که با ترجمه خوب محمد‌رضا فرزاد برجسته‌تر شدند. 
        

          کتاب بندها را ۳ راوی از یک خانواده یعنی مادر، پدر و دختر خانواده روایت می‌کنند. 
در فصل اول، مادر (واندا) از رنجِ تنهایی و رها کردن خانواده توسط پدر، سخت عصبانی و گاهی هم سرگردان و متعجب است. او با نوشتن نامه‌هایی که در دوران جدایی ۴ ساله به او فرستاده ما را دچار سوگیری خشمناکی نسبت به پدر (آلدو) می‌کند (لحن نامه‌ها خواندنی است و از آشفتگی ذهنی زن خانواده، خیلی خوب تصویر می‌سازد). 
در فصل (کتاب) دوم، آلدو در زمان حال، ماجراهای گذشته را تعریف می‌کند و در حالی که به مرور با واقعیت‌های گذشته آشنا می‌شویم و از خشم ما کاسته می‌شود، در عین حال هم از اشتباهات او به راحتی نمی‌توانیم بگذریم و توجیهشان کنیم (نحوه تعریف پدر متناسب با حرفه او کاملاً نشان‌دهنده شخصیت اوست). 
فصل (کتاب ) سوم را آنا، دختر خانواده و بچه دوم که اکنون ۴۵ ساله و ۴ سال کوچک‌تر از برادرش ساندرو است، شرح می‌دهد. از همین جا بار دیگر تأثیر دوری پدر و اخلاق‌های غیرقابل‌تحمل مادر از نگاه بچه‌های خانواده باعث می‌شود نگاه عاطفی‌مان را دوباره اصلاح کنیم و صاحب این بخش ماجرا را هم تا حدی محق بدانیم. 
پس از شنیدن هر سه ماجرا و تقسیم منصفانه کوتاهی‌ها، کم‌توجهی‌ها و نگاه به شرایط زمانی هر نفر، باور هر کدام از شخصیت‌ها و همدلی با آن‌ها راحت‌تر می‌شود و در آخر از کسی بدتان نمی‌آید. (نظر شخصی)
        

          کتاب خانواده مصنوعی شامل ۱۰ داستان کوتاه هست که خانم مژده دقیقی از مجموعه داستان‌ها و نشریات مختلف گردآوری کرده است.
داستان‌ها مضامین مشترکی ندارند و در طیف‌های مختلفی از جریان زندگی هستند. 
امتیاز شخصی من به داستان‌ها به طور جداگانه: 
قوانین بازی (ایمی تَن): ⭐⭐⭐
راوی دختر کوچک چینی مهاجری در آمریکا هست که با شطرنجی که هدیه می‌گیرد، به سرعت در این رشته پیشرفت می‌کند. داستان بیشتر متمرکز بر چالش‌های ذهنی این دختر و مادرش هست که پز او را می‌دهد. 
هنر آشپزی و پذیرایی (مارگرت اتوود): ⭐⭐⭐
راوی دختر ۱۱ ساله‌ای است که قبل از به دنیا آمدن خواهر کوچکش برای او سیسمونی‌اش را می‌بافد و بعد از به دنیا آمدنش هم یک‌سره کمک حال مادر هست تا حسابی کلافه می‌شود. 
خانواده مصنوعی (اَن تایلر): ⭐⭐⭐⭐
توبی، مردی است که با مری و سامانتا، دختر مری تشکیل خانواده می‌دهد اما اوضاع خوب پیش نمی‌رود. 
آدم‌های مشهور (اورحان پاموک): ⭐⭐
خاطرات کودکی مردی میانسال از استانبول که مثل مردم مشرق زمین با خانواده پدری زندگی می‌کنند. 
سخنرانی (آیزاک باشویس سینگر): ⭐⭐⭐⭐
سخنران مشهوری برای یک کنفرانس، سفر با قطار را انتخاب می‌کند ولی برف سنگین باعث می‌شود به موقع نرسد و با اتفاق عجیبی روبرو می‌شود. 
جدایی‌ها (جان لورو): ⭐⭐
داستان کشیشی با درگیری‌های ذهنی و رفت و برگشت‌ها در زمان. 
من ارتباط نگرفتم. 
بتمن و رابین دعوا می‌کنند (استیون کینگ): ⭐⭐⭐⭐⭐
برشی از زندگی مرد میانسالی که پدرش را با بیماری آلزایمر از خانه سالمندان برای گردش بیرون می‌برد. اتفاقات و روابط تأثیرگذار هستند. 
دفتر کار (آلیس مونرو): ⭐⭐⭐⭐⭐
خانم نویسنده‌ای که می‌خواهد دفتر کار مجزایی غیر از خانه و درگیری با مسائل روزمره خانه‌داری، برای خود داشته باشد.‌ 
پنجره جومری (آنیتا راو بادامی): ⭐⭐⭐
دختر کوچکی شاهد تلاش خدمتکار خانه برای پس‌انداز و خریدن پنجره‌ای برای خانه در حال ساختش هست اما ماجرا به مسیر دیگری می‌رود. 
بیست سالگی (هاروکی موراکامی): ⭐⭐⭐
پیشخدمت رستورانی در روز تولد بیست سالگی‌اش مجبور می‌شود به جای همکارش خدمت کند و روز متفاوتی را می‌گذراند. 
پ.ن: ترجمه خانم دقیقی مثل همیشه روان و تسهیل‌کننده در خواندن کتاب بود. 

        

          راوی کتاب، مرگ است. مرگی که در خلال جنگ جهانی دوم پرمشغله است و از روسیه تا آلمان، روح جمع‌آوری می‌کند و در همین حین، برشی از زندگی دختر بچه‌ای را از ۹ تا ۱۴ سالگی تعریف می‌کند.
این مرگِ راوی از همان ابتدای هر بخش، بود و نبودِ هر شخصیتی را اسپویل می‌کند و بنابراین با یک نگرانی مستمر، داستان را دنبال می‌کنید تا به سرنوشت لو رفته برسید و خدا خدا می‌کنید دروغ گفته باشد. 
کتاب، مخلوطی از احساسِ عشق و سوگ است که بار تلخیِ سوگ آن سنگینی می‌کند. 
خواندن، قدرت کلمات، جادوی رویاپردازی و پرواز خیال درون‌مایه بیشتر کتاب هست. 
مرگِ قصه‌گو، طنازانه ماجراها را روایت می‌کند گویا که می‌خواهد از تلخی ماجراها کم کند ولی اثرگذاری اتفافات طوری بود که تا چند روز بعد از تمام شدن کتاب غم نامحسوسی در دلم نشست. 
آرزویِ کلیشه‌ایِ دست‌نیافتنیِ همیشگی: کاش وحشت کودکان، فقط به تونل‌های وحشت، اتاق‌های فرار و نهایتاً کابوس‌های شبانه محدود می‌شد و هیچ بچه‌ای، واقعیتِ نیستی، نبودِ عزیزان و مرگ‌ِ همبازی‌هایش را تجربه نمی‌کرد. 
        

          «خریدن لنین» مجموعه‌ای است از ۱۱ داستان کوتاه که با ترجمه بسیار خوب آقای امیر مهدی حقیقت چاپ شده. 
همان طور که در پشت جلد کتاب، توضیح داده شده، درباره عشق‌های بر زبان نیامده، مادران دل نگران، پدرانی در حسرت مانده با کارهای نکرده و فرزندانی پا در هواست. 
من داستان «کشاورز آمیش» از این مجموعه را خیلی دوست داشتم که هم داستانی را در یک کلاس داستان‌نویسی روایت و هم  نکته‌هایی ظریف در مورد زاویه دید شخصیت‌های داستان بیان می‌کند. 
داستان اول یعنی «خریدن لنین» بیشتر طنزآلود هست. 
بقیه داستان‌ها هم کشمکش درونی افراد و پیچیدگی رابطه آن‌ها با اطرافیانشان را نشان می‌دهد. 
به سبک جالب یکی از دوستان، امتیازدهی را از پنج ستاره به تک‌تک داستان‌ها دادم. 
خریدن لنین ⭐⭐⭐⭐
بین زمین و آسمان ⭐⭐⭐
دروغگو ⭐⭐⭐⭐
تمرین‌های ساده برای نوآموزان ⭐⭐⭐⭐
رستگاری ⭐⭐⭐
شایلو ⭐⭐⭐⭐
کشاورز آمیش ⭐⭐⭐⭐⭐
ریچارد براتیگان ⭐⭐⭐
چاقو ⭐⭐⭐
تکامل الیور ⭐⭐⭐
آیا جادوگر باید مامان را بزند ⭐⭐⭐⭐
        

          کتاب رو با کمک دوپینگِ یادداشتِ دوستان ادامه دادم. در مقطعی، رویکرد انتظارم  از کتاب رو  تغییر دادم و به چشم یک اثر مرجع نویسندگی نگاه کردم. حالم باهاش بهتر شد و روی چرخش افکار شخصیت‌های روایت که بی‌مهابا از ذهنی به ذهن دیگر می‌پریدند، متمرکز شدم و تازه فهمیدم دوستانی که از نثر فوق‌العاده فوسه تعریف کرده‌اند، چه ریزبینانه  نظر داده‌اند. 
اگر کتاب فیلم بشود ، جای نمایش آن در سینمای «هنر و تجربه» است. 
        

          این کتاب  در حوزه تعلیم و تربیت معرفی شده و  نقدی بر نظام آموزش و پرورش به طور خاص در کشور فرانسه است ولی بیشتر محتوای کتاب در مورد کتاب و کتاب‌خوانی است.
از روش‌های غلطِ اجبار به خواندن کتاب بچه‌ها انتقاد کرده و راه‌های درستِ تشویق به خواندن را آورده و مثال زده.  
زبان طنز  کتاب بیشتر همان طنز خاص فرهنگ خودشان هست و با طنازی‌های فرهنگ ما خیلی فاصله دارد. 
نویسنده در چند جا به خواندن کتاب با صدای بلند برای دیگران و با دیگران و تأثیر آن در تشویق به کتابخوانی اشاره کرده.
در آخر هم ده فرمانی را که در دنیای کتاب برای خود قایل شده، آورده که برای هر کسی ملموس و کاربردی است. 
خواندن کتاب برای علاقه‌مندان و دغدغه‌مندان کتاب توصیه می‌شود. 
        

          همین نسخه کتاب را چند سال پیش از دوستی امانت گرفتم و خواندم. داستان جوانی که در مزرعه‌‌شان به سختی کار می‌کند و صاحب همسر و فرزندانی می‌شود. داستان از بدبختی ،رنج و تلاش این خانواده که صاحب فرزندان پسر و دختری هم شده‌اند شروع می‌شود و هم دوران خوشی و زمین‌داری‌شان را نشان می‌دهد. از اوضاع اجتماعی و قحطی آن دوران می‌گوید و به روزگاری می‌رسد که صاحب عروس و نوه می‌شود. 
اینجاست که تفاوت فرهنگ نسل‌ها به شدت ونگ‌لانگ را متأثر می‌کند و در حالی که پسرانش برای خاک و زمین هیچ ارزشی قائل نیستند، او همچنان ثروت اصلی را زمین‌هایشان می‌داند.
بخشی از داستان که جنگ داخلی و شورش در چین را روایت می‌کند با انقلاب 1919 چین نزدیک است.
روایت مترجم کتاب هم از ترجمه و دیدارش با نویسنده، جالب است.
        

          کم حجم و لطیف. 
در واقع در  هر  دو صفحه یک جمله هست و یک تصویر. 
برای مربیان و معلم‌هایی خوبه که با بچه‌ها سر و کار دارن و هم والدین پرحوصله برای پرسش و پاسخ با کودک. 
        

          کتاب نوجوانانه‌ای بود که به هدف بالا بردن سرانه مطالعه پسرها خریدم و داشتم تورقی من‌باب ارشاد پدرانه می‌کردم که به  خودم آمدم و دیدم ۱۳۵ صفحه تمام شد. این کتاب، دستورالعمل و هدایتگری برای من بود نه بچه‌ها.  
خبیثانه ته دلم از رویکرد پدر و مادر  فلیپه در داستان غنج زد و به دنبال راهی هستم که طرحشان را بومی‌سازی کنم. اولین قدم هم، پنهان کردن کتاب از دسترس بچه‌هاست تا پاتکی بر تَکَم نزنند. 
خواندن کتاب، به هر پدر و مادرِ مظلومِ میان‌دو‌نسلی پیشنهاد می‌شود. ضمناً نباید از دیدگا‌ه‌های درست و منطقی روان‌شناسانه‌ی نویسنده، در پس پرده‌ی این داستان، چشم‌پوشی کرد. 
        

          به عنوان کتاب تخصصی یک دوره آموزشی خونده شد. مطالعات دوره‌های پدافندغیرعامل سایبری برای کارشناسان حوزه امنیت توصیه می‌شود.
        

          در کتاب «حکومت نظامی» نباید انتظار داشته باشیم از جزییات دقیق حکومت دیکتاتوری پینوشه و اوضاع دقیق آن دوران، اطلاعات زیادی به دست بیاوریم.
24 ساعت روایت شده کتاب، بیشتر شرح حال کسانی است که در دوران آلنده و پینوشه جزو فعالان سیاسی بودند و در طول داستان، با ویژگی‌های فکری و شخصیتی هر کدام به تفصیل آشنا می‌شویم.
وصف شور و حال مبارزه جوانان، دانشجویان و هنرمندانی که آرمان‌های مشترکی داشتندو اکنون در خلال یک شبانه روزی که برای مراسم احیا (ترحیم) ماتیلده همسر پابلو نرودا (شاعر شیلیایی) گرد هم آمده‌اند، می‌توانند ارزیابی واقع‌گرایانه‌تری  نسبت به عملکرد گذشته‌شان چه در زندگی شخصی و چه اجتماعات حزبی داشته باشند.
ترجمه عالی آقای کوثری در برجسته شدن اثر بسیار مؤثر بوده است؛ فقط چند کلمه‌ای ناآشنا در متن به کار برده‌اند که با جستجو در واژه‌نامه به نظرم می‌توانست جایگزین بهتری داشته باشند، (البته به نظر شخصی من) مثل:
خارخار: دغدغه
پرهیب: شبح، سایه
لندیدن: حالت نک وناله و غر زدن (در لهجه شیرازی گویا)
قُلاج
لَفج: لب و لوچه حیوان (شتر)
زیرجلکی: یواشکی، پنهانی، زیرزیرکی
        

          در یک زندگی سرخوشانه همه اعضای خانواده باید رگه‌هایی از جنونِ «به هیچ انگاشتن» داشته باشند. ترکیب پدر و مادر به ظاهر سرزنده‌ی خانواده با دوست خانوادگی همیشه همراه و حضور دائمی موسیقی، زندگی شورانگیزی را روایت می‌کند که دوست داری همیشه ادامه داشته باشد. 
ترس از زیادی خوش بودن خانواده در طی داستان همیشه همراهم بود و بیراه هم نبود. 
خواندن کتاب برای سرکردن لحظاتی خوش در دنیایی تقریباً غیرواقعی توصیه می‌شود. 
        

          گاوخونی اولین کتابی بود که از آقای مدرس صادقی خواندم. با چشم‌پوشی از تمجید نویسندگان بزرگ از کتاب و احتمالاً ناآگاهی خودم در حوزه ادبیات، به نظرم کتاب فقط یک روایت بی‌نقص و روان از شخصیتی بود که در رفت‌وبرگشت‌های زمانی، رابطه خودش و پدرش را تعریف می‌کند. در نهایت کتاب خوشخوانی بود که مرا به خواندن آثار ایرانی، بیشتر ترغیب کرد.
فیلم گاوخونی بهروز افخمی در سال 1384 از روی این کتاب ساخته شده است.
        

          مجموعه مقالاتی که بیشتر نگاه شاعرانه هسه به مسائل انسانی در ورای جنگ‌هاست (به خصوص جنگ جهانی اول).
سوا از بعضی نظرات نویسنده که با باورهای من هم‌سو نبودند، دیدگاه او بیشتر شاعرانگی در وصف عشق و صلح است.
سخت‌خوان، سخت‌فهم و کلاً جمع همه سخت‌ها (البته برای من).
        

          «تقلا»؛عنوان کتاب، اصطلاحی برای یکی از  زیرفعالیت‌های راهبرد (استراتژی) چابک‌سازی است که مدیرعامل یک شرکت هتلداری برای خروج از بحران نزول سهام شرکت، باید به هئیت مدیره ارائه دهد.
ارائه راهبرد چابک‌سازی در قالب یک داستان روایت می‌شود و خواننده به تدریج در جریان بحران پیش آمده، وضعیت موجود، روابط کاری، مشکلات منابع انسانی، راه‌حل‌ها و راهبردها قرار می‌گیرد. در فصل پایانی کتاب، کل محتوای آموزشی که در جریان داستان شرح داده شدند، به طور کامل توضیح داده می‌شوند.
با خواندن کتاب، خیلی بیخودی هوس کردم یک کسب‌وکار راه بیندازم، طعم «به فنا رفتن کسب‌وکار» را بچشم. مدیریت بحران بکنم، به دنبال راه‌حل بدوم و در آخر از خواب بیدار شوم.

کارمند دولت را چه به کسب‌وکار خصوصی!

پ.ن: از دوستان محترمی که یادداشت نوشتند و باعث شدند به خواندن کتاب ترغیب شوم، خیلی متشکرم.
@ZahraDashti
@sadeghnil
        

          برای من خواندن کتابی غیر از داستان که بیشتر به خاطر خلق زندگی دومی در دنیای رویا و خیال هست؛ یا باید با انگیزه‌ای متعالی همراه باشد یا از سر جبر انجام تکالیف آکادمیک؛ اما حالا که فارغ از این دو عامل، گاهی خواندن این دست کتاب‌ها را شروع می‌کنم، فقط محک و خودسنجی‌ای است از میزان عیار خودم که اگر مسیر زندگی مرا به سمت هندسه و ریاضی و الگوریتم نمی‌کشاند، چه اندازه بختِ فهم و همراهی با دنیای علوم انسانی، جامعه‌شناسی، فلسفه، اقتصاد و سیاست را داشتم. 
برای همین کتاب «چه شد؟ (داستان افول اجتماع در ایران)» را به توصیه یکی از دوستان دغدغه‌مند انتخاب و شروع کردم. خواندن این کتاب گرچه خیلی طول کشید و قفسه‌ی «در حال خواندن» همیشه شاکی بود که چرا تا وقتی مرا خالی نکردی، چرا سراغ «می‌خواهم بخوانم» های بدون نوبت می‌روی. جوابی نداشتم تا فرصت تعطیلات نوروزی، باعث شد تا بخت این کتاب هم باز شود و به خانه‌ی «خوانده‌ام» ها برود. 
کتاب از چیستی، چرایی و چگونگی سرمایه اجتماعی  و کارکردهای آن در جوامع شروع می‌کند. سپس آن را از بعد بین‌المللی برانداز می‌کند. تحول سرمایه اجتماعی را در ایران معاصر بررسی و انواع اعتماد، از جمله اعتماد عمومی و سیاسی را تعریف و تشریح می‌‌کند. در ادامه به علل افول سرمایه اجتماعی در ایران با تکیه بر داده‌های کمی و کیفی می‌پردازد.  نقش جنگ و ارزش‌های مذهبی را در تحکیم این اعتماد، پر رنگ می‌داند و از طرفی هم ضعف حاکمیت قانون، نابرابری‌های اقتصادی و ناامنی اقتصادی، جابه‌جایی جمعیتی و مهاجرت خارجی را از عوامل افول سرمایه‌ی اجتماعی برمی‌شمارد. البته شاید جای عوامل دیگری هم بوده که به علت نبود منابع در دسترس یا محدودیت دسترسی، به آن اشاره‌ای نشده است. 
در پایان هم راه‌حل‌هایی در سطح کلان، میانه و خرد ارائه شده که جامعه‌شناسان و اهل فن بهتر به درستی آن آگاه‌اند و من بیشتر در حد آشنایی و مواجهه با یک سوال ساده‌ی «چه شد؟» به آن نگاه کردم. 
سخت بود ولی انجام شد. 

        

          احوال دانو، نوجوان این داستان که یک‌سره در حال فرار، دویدن و ترک جا و مکانش هست، حس ملموسی برای خیلی‌ از انسان‌ها در هر سن و سالی ایجاد می‌کند؛ برای مایی که در زمان جنگ و حملات موشکی و هوایی، به یک‌باره و نیمه شب، خواب و بیدار، به زیرزمین و پناهگاه می‌دویدیم و گاهی هم محبور به ترک شهر و پناه بردن به روستا و شهرهای امن‌تر می‌شدیم؛ برای مردم افغانستان و ترسشان از هجوم طالبان، برای کودکان و مردم فلسطین، برای مردم سوریه، سودان، همه پناهجویان پشت مرزهای به ظاهر امن و شاید از جنبه‌ی کلی‌تر، برای خاورمیانه‌ی همیشه مضطرب و بیمناک. 
محوریت این داستان (ناداستان)، بیگانه‌هراسی است که بر اساس پژوهش نویسنده، مایکل ویلیامز بعد از حادثه سال ۲۰۰۸ در آفریقای جنوبی انجام شد. 
فوتبال هم به نوعی نقش محوری در این ماجرا دارد که دانو به عنوان راوی اول شخص، به خوبی زیر و بم احساسی خود را در تمام داستان بیان می‌کند. 
در مدت خواندن کتاب همراه با راوی، مضطرب، دردمند، سوگوار ، امیدوار و خوشحال شدم. 
به امید دنیایی پر نور و امید برای همه کودکان جهان.