من رو برد به حال و هوای کتابهای اورول
        

          كميته، روايتي روان و ملموس از سيرِ زندگي شخصيتي است كه در نظامي ديكتاتورمنش و مستبد زندگي مي كند. 
راوي اين داستان، يك سال از وقتِ خود را، صرفِ آماده شدن براي حضور در برابرِ اعضاي كميته كرده تا به سوالاتِ آنها پاسخ دهد. 
اين شخصيت در طولِ داستان تحتِ فشارهاي روانيِ اين سيستم دستخوشِ تغييراتي مي‌شود و ما شاهدِ روندِ رو به استيصالِ اين شخصيت هستيم.
        

          تصور می‌کردم که قرار است پرونده‌ی کتاب‌خوانی سال ۱۴۰۱ را با این کتاب مختومه کنم، غافل از آن که پرونده‌ی سال ۱۴۰۲ را با آن آغاز خواهم کرد. :)
به‌طور کلی معدود آثاری که از ادبیات عرب خوانده‌ام را دوست داشته‌ام و هربار مصمم شده‌ام که تخصصی‌تر به این حوزه بپردازم اما متاسفانه تا این لحظه موفق نشده‌ام. دلیل علاقه‌ام هم به نظرم قرابت فرهنگی بالایی است که میان اهالی خاورمیانه وجود دارد.

نیمه‌ی دوم کتاب به مراتب از نیمه‌ی اول آن جذاب‌تر است و پایان آن فوق‌العاده... 

کتاب کوتاه و خوش‌خوان است.
        

          رمان در قالب روایت اول شخص نوشته شده و ماجرای مردی را تعریف می‌کند که به دلایل نامشخصی توسط نهادی مرموز به نام «کمیته» تحت بازجویی، نظارت و آزمون قرار می‌گیرد. او باید به خواسته‌های این کمیته پاسخ دهد، اما ماهیت این نهاد، هدف آن و دلیل انتخاب راوی، هرگز به طور کامل روشن نمی‌شود.
من خودم در طول داستان ابهام زیادی نسبت به ماهیت «کمیته» داشتم و خیلی هم به طور واضح متوجه نشدم. البته پسا گفتار کتاب توضیحاتی داده بود.
در طی داستان، راوی مأمور می‌شود درباره یکی از چهره‌های بانفوذ اقتصادی و فرهنگی تحقیق کند، اما هرچه بیشتر جلو می‌رود، با تناقضات، ابهامات، و ماهیتی توتالیتر و سرکوب‌گرانه مواجه می‌شود.
در کتاب به نقد قدرت و بروکراسی تمامیت‌خواهی اشاره شده است و خود کمیته نمایانگر نوعی از قدرت بی‌چهره، مطلق‌گرا و کنترل‌گر است که آدم‌ها را بی‌هیچ توضیحی تحت نظارت قرار می‌دهد. همچنین نکات برجسته کتاب در مورد سرکوب اندیشه و سانسور هست و راوی که نمادی از روشنفکر مستقل است تلاش دارد حقیقت را کشف کند، اما مرتباً با موانع روبه‌رو می‌شود. مورد دیگر به بحران هویت روشنفکران عرب در برابر ساختارهای سیاسی و اقتصادی است.
نثر داستان ساده، اما حساب‌شده و دقیق است و نویسنده نویسنده بسیاری از اطلاعات را به صورت غیرمستقیم و با تأمل به خواننده منتقل می‌کند.
فضای اثر ابهام‌آلود و خفقان‌آور است. پایان داستان به شدت سوررئال، غیرمنتظره و نمادین است.
بخش قابل‌توجهی از داستان که من را اذیت کرد، پرداختن به مسائلی بود که بیشتر شبیه گزارش‌نویسی اقتصادی شده بود و مدام از شرکت کوکاکولا حرف می‌زد که البته و حتماً اشاره نمادینی به نفوذ این شرکت (یا تلویحاً استعمار) در مصرو جهان عرب داشته است.
        

          یه حس خفگیه.  
انگار توی یه اتاق بی‌پنجره‌ای نشستی، همه دارن نگات می‌کنن، ولی هیچ‌کس نمی‌گه چی می‌خوان.  
سوال می‌پرسن، ولی نه واسه جواب—واسه اینکه لهت کنن.  
یه جور بازیه، ولی تو نمی‌دونی قانوناش چیه.  
هرچی بیشتر تلاش می‌کنی بفهمی، بیشتر گم می‌شی.  
آخرش می‌فهمی که اینا دنبال حقیقت نیستن، دنبال خاموش کردنتن.  
و تو، با همه‌ی دانشت، با همه‌ی حرفات، فقط یه نقطه‌ای توی یه سیستم بی‌رحمی.
[روحت شاد مرد]
        

          در ۲۰ صفحۀ پایانی، ناتمام رهایش کردم. پسندم نیامد. به همین راحتی. 
        

          می‌گویند این اثر بسیار شبیه محاکمه کافکاست و پشت کتاب هم به نقل از دیلی نیوز مصری نوشته است: «کافکا این بار از مصر برخاسته.»

همین توصیفات سبب شد در بین نمایشگاه‌گردی‌های امسال جزء چند خرید محدودم باشد. با این حال اگرچه از خواندنش لذت بردم و از شباهت دغدغه‌ها و مسائل نویسنده با واقعیت‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی چند دهه اخیر جامعه ایران بسیار سر ذوق آمدم، باید بگویم تشبیه صنع‌الله ابراهیم به کافکا و این کتاب به محاکمه، پوشیدن لباس گشادی است به این رمان کوتاه؛ چراکه کمیته یا همان اللجنه خالی از دنیای رمزآلود کافکاست. توصیف‌های مه‌آلود کافکایی را ندارد و برخلاف نوشته‌های کافکا بسیار مقید به زمان و مکان است. انتقادش بسیار سرراست است و نشانه‌ها یا اندکند یا در همان مواجه اول قابل فهم. با این حال همانطور که گفتم دوست‌داشتنی است.

صنع‌الله ابراهیم در این داستان مختصر، دغدغه‌ها و مسائل خودش را دارد؛ مقلد کسی نیست و به نظر من تلاش می‌کند خودش باشد؛ با همان هویت شرقی در میانه عصر تغییرات. او در تلاش است استعمار به عنوان عامل بیرونی و خیانت به عنوان عامل درونی عقب‌ماندگی را هجو کند و با زبانی طنازانه، مخاطب را با چالش‌های یک کشور در حال توسعه عربی آشنا سازد؛ از واردات اجناس بی‌کیفیت آمریکایی تا  سلطه کوکاکولا و نفع افراد ذی‌نفوذ از واردات این اقلام؛ از خصوصی سازی و چپاول ثروت‌های ملی به دست تجار ذی‌نفوذ تا مردهای هزارچهره که یک روز تهیه کننده سینما هستند و یک روز تاجری گردن کلفت. 

در نهایت خواندن این داستان مختصر را پیشنهاد می‌کنم. آبرومند است و از خواندنش شرمنده نمی‌شوید.

پ.ن: نمیدانم چرا انتشارات تلاش دارد بگوید، روایت کتاب «نقد بی‌امان یک جامعه و ایدئولوژی حاکم بر آن است»! در هرحال راهکارهای زیادی برای فروش کتاب وجود دارد.