.
یک بعدازظهر زمستانی بود،  که به خاطر تهیه طرح بهره برداری یک معدن از سمت قوچان به نیشابور می گذشتم، از کنار روستای کلیدر رد شدم. یاد کتاب کلیدر محمود دولت آبادی افتادم. کتابی که در سالهایی که کنکور داشتیم می تونست یکی از سوالهای ادبیات باشه. بلندترین رمان داستانی ایران با بیش از ۲۵۰۰ صفحه و ۱۰ جلد کتاب. 

در بین اینکه آیا با کتاب خواهم تونست ارتباط بگیرم یا نه و اینکه آیا این ماراتن به اتمام خواهد رسید خانمم کمکم کرد که دلم رو بسپارم به خوندن کتاب و بالاخره بعد چند ماه همراه شدن با گل محمد و خانوادش کتاب کلیدر رو به پایان رسوندم. چقدر محمود دولت آبادی توی کتاب به جزئیات اهمیت میده و به داستان چه شاخ و برگی میده. یاد کارتن فوتبالیست ها افتادم که وقتی سوباسا میخواست به سمت دروازه شوت کنه چند قسمت طول می کشید،  خیلی خوندن کتاب بهم چسبید، واقعا تجربه فوق العاده ای بود.  

از همسر عزیزم که با برنامه ریزی دقیق مالی و با استفاده از تخفیف های ناب تونست این کتاب رو بیاره تو کتابخانه خونمون هم ممنونم. 

از  نرم افزار camscanner هم ممنونم که کمک کرد کتاب رو تو وقتهای پرت محل کارم بتونم .‌مطالعه کنم.
عکس : @shokoofe.sadat.marjani
#کلیدر
#محمود_دولت_آبادی
        

          رمان کلیدر یکی از طولانی ترین کتاب هایی بود که من خوندم.این رمان ده جلد و ۲۴۸۲ صفحه است.طولانی ترین و شاهکارترین رمان ادبیات ایران.
از بعضی از شخصیت های رمان متنفرم کسانی مثل بابقلی بندار،آلاجاقی،نجف ارباب،جهن خان و همه ی کسانی که به ظاهر دوست گل محمد بودند و در باطن نقشه ی کُشتنش را می کشیدند.
دلم برای مهربانی گل محمد با رعیت ها تنگ میشود.دلم برای ستار که یاور و همراه همیشگی گل محمد بود و رفاقت را در حق گل محمد تمام کرد تنگ میشود. دلم برای شیرزن های خانواده ی گل محمد:زیور؛ماهک؛شیرو؛مارال و بلقیس تنگ می شود.
دلم برای کلمیشی؛خان عمو؛صبرخان؛گل محمد؛خان محمد و بیگ محمد تنگ میشود.
این رمان خیلی زیباست.به نظرم از اون کتاباییه که باید تو کتابخونه ی همه ی کتابخونا باشه.
        

          ۱۲ سال پیش کلیدر رو خوندم.<br>
اون زمان کتابخونه هربار فقط اجازه به امانت گرفتن دوکتاب میداد.<br>
قصه راجع به گل محمدها بود یک خانواده کلمیشی ی جایی بین نیشابور و سبزوار به نام کلیدر.جلد یک و دو رو که خوندم عاشق زیور داستان شدم.زیور نقش اول کتاب نیست حتی نقش دوم یا مکمل هم نیست<br>
..زیور بود، البته بود و نبودی که فرقی نداشت اما من دوسش داشتم‌، زیور ساکت بود و صبور و این سکوت برای من پر از علامت سئوال بود..<br>
قصه اونقدر جذاب و قوی و درست هست که ادامه بدی ، جلد بعد ،جلد بعد .<br>
و من هر جلد رو سریع ورق میزدم تا اسم زیور ببینم و امیدوار بودم که حداقل دولت آبادی زیور رو ببینه ، و زیور همچنان بود آرام مثل دریا  توی روزهای آفتابی؛ و عاشقِ صبور..<br>
کتاب آخر کتاب معرکه هاست؛ کتاب سرنوشت ؛ کتاب آه ، کتاب خیانت و کتاب...<br>
و دولت آبادی نشون داد همون قدر که من به زیور علاقه دارم بهش ایمان داره و به همه بلند میگه : آی مردم این همون زیور که ندیدینش، که از کنارش راحت گذشتین؛ که عشقش رو باور نداشتین...زیور یک زن؛ یک زن که بود جایی که باید باشه.<br>
احتمالا کسی که کلیدر خونده ؛ گل محمد یادش مونده، بلقیس و کلمیشی ، مارال و خان محمد و بیک محمد. ستار و شیرو و ماه درویش... اما من همیشه کلیدر رو با زیور به یاد خواهم داشت ❤❤❤<br>
راجع به گل محمدها نقل قول زیاد هست عده ای اون رو یاغی و دزد میدونن عده ای قهرمان و اسطوره..ورای این نظرها دولت آبادی نشون داده یک نویسنده با فکر و قلمش میتونه جاودانه کنه و تاریخ بسازه. <br>
        

          یه شاهکاره 
با کلی جزئیات غیر تکراری و صحنه های بینظیر
و بیان خصوصیات اخلاقی تک تک افراد داستان که تعدادشون هم کم نیست

در دو جلد اول با شخصیت ها و داستان هاشون آشنا میشیم .
        

          کتابی سراسر ضد زن.. تعریفی کاملا عروسک‌طور و دستمایه‌ای برای لذت‌جویی مردان..
کتاب با مارال شروع شد اما در میان روایت‌هایی زن‌ستیزانه و ملعبه‌انگارانه، شخصیت ابتدایی کاملا گم شد..
نثر کتاب و داستان را تمیز نمی‌دانم..
به راستی جناب نادرخانمان کجا و محمود دولت‌آبادی کجا؟
        

          با خواندن این رمان همراه ایل کوچ می‌کنید، هم‌سفره‌ی مارال و خان‌عمو می‌شوید و با زیور هم‌دردی می‌کنید.
از مطول بودنش نترسید. آن‌قدر جذاب است که تا چشم باز می‌کنید تمام شده!
        

          با اینکه کتاب ده جلد بود و توصیفات زیادی داشت به هیچ وجه خسته کننده نبود
        

          ...وباز هم جناب دولت آبادی و جادوی نوشته هایش...هر چه بگوییم قطعا نمیتواند حق مطلب را ادا کند،با همه آثار این نویسنده بزرگ زندگی خواهید کرد و به طور ویژه،کلیدر از آنهایی است که خواننده را اسیر خود میکند میکِشد به هر جا که میخواهد ..درس زندگی میدهد،آرمانهای بزرگ را یادآوری میکند،روانشناسی میکند،زن را قدرت و اصالت می بخشد،بر قدرت مرد حادثه می سازد و به سرانجام می رساند...جبر روزگار،مردم داستانهای دولت آبادی را در خود،فرو نمی برد،از آنها مردانی باصلابت می سازد که تاریخ می آفرینند..و عشق...و عشق... که بر قله ایستاده و شعاعش ،  مسیر میسازد،زندگی را معنا میدهد،شجاعت میزاید و حماسه می آفریند و تا دنیا،دنیاست،اوست که می ماند...
        

          داستانی زندگی گل‌محمد و مارال. داستانی بر حسب واقعیت. داستانی که نویسنده چیزی حدود 15 سال آن را ساخته و پرداخته. قصه ای که در دامن کوه "کلیدر" در جریان است. خانواده ی کلمیشی که اصالتا "کرد" هستند ولی به نیشابور کوچانده شده اند.
فراز و نشیب ها و سختی های خانواده کوچ نشین کلمیشی به زیبایی به تصویر کشیده است. توصیفات بی جا و زیاده نیستند. درست و دقیق.
هیجان داستان کاملا به مخاطب منتقل میشود.
        

          قصه بی غایت مشقت و محنت و مرارت این خلق...
گاه باشد که عداوت، گریبان کسان یک ولایت را بگیرد که به روزگاران با یکدیگر آمیزش داشته اند.
بغض و خصومت از دشمن پذیرفتنی ست؛ چه آن بغض در طینت اوست؛ ولیکن...
یا رب مباد آن روزی که هم میهنان، خون هر یک را به رزمگاه تشنه باشند.
خلق پارسی شاید که بتواند جراحت دل را از برای یورش مقدونی و عرب و مغول نادیده انگارد...اما هجوم خودی؟
هجوم خودی می رود که دشنه خود را بر قلب نسل ها بنشاند و زهر آن را بر سفره دل ها پخش کند.
کلیدر...
داستان تیره روزی مردمی ساده دل که گویی در گودالی از آتش افکنده شده اند؛ از آن جنس آتشی که وحدت و یگانگی را نشانه رفته است.
آتش تزویر و دو رنگی...هرم آن چهره را سوزانده، لهیب آن در درون گُر می گیرد.
تیزی خنجر داستان دل را مجروح کرده، خون آن را به جوشش در می آورد، زهر بر نمط جان می پاشد.
خون ریخته...جگر سوخته...
این است داستان کلیدر.
و نویسنده،هنرمند به تمام عیار؛ آفریدگار داستان،خالق صحنه ها و آفریننده توصیف ها.
توصیف ها به گونه ای در رگ و ریشه قصه می تازند که انگار نویسنده تمامی حالات عارض بر خواننده را درک می کند.
وضوح و شفافیت داستان، مخاطب را در بطن سوانح و وقایع قرار می دهد، مخاطب را مجذوب می کند.
از نثر زیبای پارسی لذت ببرید.
شیرینی جوهر قلم نویسنده را بچشید.
میان واژه ها گم شوید.
میان سطرها گم شوید.
میان نثر شیوای فارسی گم شوید.
        

          از بدترین و سیاه ترین رمان هایی که خوانده ام.  در یک کلمه تحریف تاریخ و فرهنگ سبزوار و ایران است. 
        

          ای کاش ای کاش کلیدر رو می‌تونستم دوباره برای اولین بار بخونم
یادمه حقوق سربازیم صد و سی هزار بود و کلیدر  دویست و خورده ای،دو ماه هیچی نخریدم مرخصی نرفتم تا بلاخره خریدمش
هر جلدی رو که می‌خوندم با اینکه شوق زیادی برا خوندن ادامش داشتم دوست نداشتم زود تموم شه
بعد این همه سال  حتی هنوزم بیست صفحه آخرش رو نخوندم 
نمی‌خوام تموم شده برام
یکی از بزرگترین لذت های زندگیم خوندن این رمانه

        

          با فراز و فرود زندگی در بیابان و قلعه‌های خراسان... با دختری که از غربت ایل، به فامیلی که هرگز ندیده پناه می‌برد... با مردی که نداری و چنته‌ی خالی‌اش، پا روی گلوی غرور و ابهتش گذاشته و او را خوار و خفه کرده... با فرهنگ دور و ناآشنای مردمان آن زمانه و دیار...  با کلمات و اصطلاحات ناشنیده و ناخوانده... حتی با نوشته‌هایی که توقع می‌رفت زیر تیغ سانسور رفته باشند، اما میان صفحات کتاب چاپ شده‌ی همین سال‌های اخیر، جا خوش کرده‌اند و خواندن این اثر فاخر را برای نوجوانان و جوانان کم‌سن و سال نامناسب کرده‌اند....
همراهی با تمام این‌ها را دوست داشتم.

        

          کلیدر کتابیه که برای خوندنش خیلی ذوق داشتم، امیدوارم تو جلد دوم جذاب‌تر باشه...
        

          جلدِ اول و دوم به پایان رسید اما سفرِ من به کلیدر حالا حالاها ادامه خواهد داشت... .

در ابتدا عرض ‌می‌کنم که اگر عمرم به پایان نرسد در انتهای این سفرِ طولانی یک ریویوی اجمالی برایش خواهم نوشت اما حال تنها به نکاتی پررنگ که در جلد اول و دوم کتاب به چشمم آمد اشاره می‌کنم.

محمود دولت‌آبادی، نویسنده‌‌ایست که من توانِ توصیف او را ندارم! 
او آنقدر در شخصیت پردازی خلاق و تواناست که تک تک شخصیت‌هایی که تعدادشان در کتاب قابل شمارش نیست را به قدری زیبا و دقیق توصیف نموده که در هر کجای کتاب اسم آن شخص را می‌خوانیم او را همانندِ یکی از اعضای نزدیکِ خانواده‌ی خود فرض می‌کنیم!

او آنقدر در صحنه‌سازی خلاق و تواناست که برای مثال وقتی بیابان را در گرگ و میش توصیف می‌کند کافی‌ست چشم‌های خود را ببندید و نفسی جانانه در بیابان بکشید تا هوای آن را استشمام کنید!

او آنقدر از زندگیِ ایلیاتی‌ها و بیابانگردها آگاه و همچنین در داستان‌نویسی خلاق و توانا بود که از ابتدای این سفر شب سر خود را در چادرِ کلمیشی سر بر روی نازبالشتم می‌گذاشتم و سحر با گل‌محمد بیدار می‌شدم و پیِ کار می‌رفتم. فرقی نداشت چه کاری، شده در اوجِ نعمت گله‌داری می‌کردیم و وقتی آفتاب به میان‌ِ آسمان می‌‌آمد لنگِ یک بز را می‌کشیدم و از سینه‌ای او شیر می‌دوشیدم و با نان‌هایی که بلقیس‌خاتون پخته بود به بدن می‌زدمِ جانمممممممممممم. چه در زمانِ بزمرگی و قحطیِ زمستان با گل‌محمد طاغی‌هایی که مارال می‌کند را بار شتر می‌کردیم و از بیابان به سوی شهر می‌رفتیم که بفروشیم و اندکی آردِ گندم، قند و ... بخریم و برگردیم.
چه زمانیکه به همراهِ گل‌محمد، بیگ‌محمد، خان‌عمو، صبراو و مدیار برای دزدیدنِ یک دختر رفتیم و بجای آوردنِ دختر جنازه‌ی مدیار رو در نیمه‌شب دفن کردیم...!

آه، امان از این سفر پر قصه و قصه‌های پر غصه!
چه بگویم از دلِ پردردِ مارال وقتی که پدرش و نامزدش به زندان افتادند و مادرش هم فوت کرد و طعمه‌ی صدها نامرد شد و سر به بیابان گذاشت؟ چه بگویم از دلِ بلقیس‌خاتون؟ چه بگویم از شوریدن‌های دلِ‌ زیور؟ چه بگویم از بیداری کشیدن‌های شیرو؟ چه بگویم از گل‌محمد وقتی مارال را لخت و عریان تماشا کرد؟ چه بگویم از دلِ کلمیشیِ پیرمرد وقتی گوسفندهای مریضش را در حال مرگ می‌دید و برای عذاب نکشیدن سرشان را می‌برید؟ چه بگویم از حال عبدوس که در زندان خبر مرگِ زنش و آوارگیِ دخترش را شنید؟ چه بگویم غلطه باید بگم چه‌ها بگویم از چه‌ها و چه‌های بی‌انتهای این سفر؟!؟

این سفر سفری‌ طولانیست، این سفر کارِ هرکسی نیست و مردِ سفر می‌خواهد و دلی به بزرگیِ دریا اما خوشحالم که پا در این سفر گذاشتم و دستِ آقای محمود‌خانِ دولت‌آبادی که را که باعث شد خانواده‌ی کلمیشی من را در میان‌ خودشان مهمان کنند می‌بوسم.

این ریویو به پایان رسید اما سفرِ من در کلیدر ادامه دارد و برایتان در آینده باز هم خواهم نوشت اما اگر عمرم کفافِ پایانِ این سفر را نداد، روی سنگِ قبرم بنویسید او در کلیدر با دنیا وداع کرد. 

یازدهم اردیبهشت‌ماه یک‌هزار و چهارصد
        

          کلیدر از کتابهایی است که به نظرم فنون نویسندگی از جمله صحنه‌پردازی و شخصیت‌پردازی و استفاده از نثر و تعابیر ناب رو بطور عملی به نویسنده‌ها آموزش میدهد‌. 
گرچه به محتوایش نقدهایی دارم اما از نظر فنی و فرمی نمره ۲۰ میدهم.
        

          نوشتن از کلیدر ساده نیست...
بخوانید و لذت ببرید.
        

          انقدر با جزئیات تعریف کردن که قشنگ میشه تصویر سازی کرد. عالی بود 
        

          یکی از بهترین رمان‌های ایرانی برای کسی که به تاریخ و گذشته‌ی اقوام ایرانی علاقه داره
فوق العاده س این کتاب. 
من کتاب صوتیش رو از فیدیبو گوش دادم ه بودم. 
بی نظیره! 
وقتی این کتاب رو خوندین توی انتخاب کتاب سخت پسند میشین مدام دنبال کتاب میگردین که شبیه کلیدر بشه. 
و این کتاب از ان کتاب هایی هست که باید توی کتابخانه ها باشه. 
        

          هشت ماه و ۱۲ روز سفر به کلیدر طول کشید. هرچه بیشتر از عمر این سفر گذشت، متوجه شدم که میزبان می‌خواهد به‌زور ما را نگه دارد؛ هرچند می‌شد این سفر یک روزه به پایان برسد. به این می‌مانست که کارگردان ایده‌ی یک فیلم‌سینمایی را آب‌بندی کرده تا سریالی به مخاطب تقدیم کند. 

جناب دولت آبادی فوق تخصص هدر دادن کلمات است. حیف واژه‌های پرمعنایی که در این کتاب اسراف شدند و خط به خط، آن‌ها را ردیف کردند تا جلدی به جلد دیگر اضافه شود. 

نویسنده حتی در ساخت شخصیت‌ها آنچنان موفق عمل نکرده بود. شخصیت اصلی داستان مبارزی بود که حتی نمی‌دانست برای مقابله با چه و برای به‌دست‌آوردن چه مواردی، مبارزه می‌کند. 

پایان داستان هم که انگار پایان مبارزه با ظلم است و گویا ظالم پابرجا می‌ماند. 

اگر کلیدر را نخواندید، چیزی از دست نداده‌اید ولی حتما آتش بدون دود را مطالعه کنید.