یادداشت‌های فاطمه رحمانی‌فر (17)

          باید اقرار کنم از دو جلد قبل خیلی بیشتر دوسش داشتم! 
ولی نمیدونم چجوریه که آدم هری پاتر میخونه هورمون خوشحالی بهش تزریق میشه🤗🤤
        

          بندها در حقیقت، روایت بند است. بند کفشی که اگر حواست نباشد به بند جفت دیگر گره می‌خورد و آن وقت است که آدم را با سر به زمین می‌زند. اگر شانس یاری‌اش کند که بند اشتباهی را باز کند، به زندگی قبل برمی‌گردد. اما با آثار به جا مانده از زمین خوردن و زخم و زیلی های گونه و سر و کتفش چه کند؟

موضوع داستان تکراریست. خیانت؛ اما به هیچ عنوان کلیشه نیست. استفاده از مضامینی مثل فریب خوردن، گذر زمان و پیری، عشق، زخم خوردن از گذشته و پیروی از نفس به خوبی دیده میشه. ما تک تک این‌ها رو در رفتار شخصیت‌ها می‌بینیم و با کشف داستان آنها را می‌سنجیم. 

نکته‌ی طلائی کتاب به نظرم علاوه بر شخصیت پردازی فوق العاده و زبان حرفه‌ای، چفت و بست تعریفی در تمام داستان است! فصل اول از زبان زنی زخم خورده و خیانت دیده است که تمام تلاشش را برای برگرداندن همسرش به زندگی می‌کند. با اینکه نویسنده مرد است اما به ظرافت رفتار همچین زنی را به تصویر میکشد و قدرت قلمش را، رو میکند. 
از خواندنش بی‌نهایت لذت بردم.
        

          این کتاب با این حجم کم(۱۴۵ صفحه) از ۵ پخش تقسیم شده. تک تک روایات با ارجاع به سند اصلی و معتبر آورده شده و و تک به تک بنا به موضوع بررسی و نقد می‌شود.

بخش اول (با عنوان تعریف و ارتداد عمومی) پیرامون فرهنگ جاهلیت قبل از اسلام در شبه جزیره عربستان و تاثیر بسزای رقابت‌های قبیله‌ای در آن زمان سخن ‌می‌گوید. بعد از آن به ماجرای سقیفه و بازگشت به جاهلیت می‌پردازد و نحوه به خلافت رسیدن ابوبکر و بیعت کردن مسلمانان با او را توضیح می‌دهد.

 بعد از آن در بخش دوم (با عنوان مظلومیت حق مطلق) به وقایع بعد از رحلت پیامبر ادامه می‌دهد. در اینجا به صورت علمی و با آوردن اسناد معتبر و رد احادیث تحریف شده، حقانیت ولایت و سرپرستی امیرالمومنین علی علیه السلام را توضیح می‌دهد.

 در فصل بعد (با عنوان دخت رسول اللّه پس از پدر) سپر بلا شدن ایشان برای ولیّ مسلمینِ آن زمان یعنی امام علی علیه السلام را روایت می‌کند. بعد از آن به بیماری آن حضرت و شکل‌های مختلف مبارزه ایشان با حکومت نامشروع ابوبکر، رحلت، وصیت و دفن شبانه ایشان می‌پردازد. 

فصل چهارم مربوط به (رحلت و خاکسپاری دختر پیامبر) است. 
وفصل آخر پیرامون (مدفن پنهان ام ابیهاست) با روایاتی مستدل و پژوهش هایی منطقی و آوردن دلایلی صریح، نقل‌هایی که از مدفن پنهان حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را رد می‌کند و در نهایت به فرضی می‌رسد که ایشان در کنار پدر بزرگوارشان حضرت ختمی مرتبت مدفون شده‌اند.
        

          آخه مگه هری پاتر هم یادداشت نوشتن میخواد؟!😅
اصلا فکر نمی‌کردم خوندن کتابش انقدر لذت بخش‌تر از دیدن فیلمش باشه. اون هم با کتاب صوتی و گویندگی آرمان سلطان زاده! عالی بود، عااالی! 
این حس رو درست با کتاب ارباب حلقه‌ها داشتم که تا مدت‌ها بعد از شروعش نتونسته بودم باهاش درست ارتباط بگیرم.
البته برای جلدهای بعد ترکیبی میخونم. یعنی هم گوش میدم و هم چشمم رو روی کلمات سُر میدم. امتحانش که ضرر نداره! باید جالب باشه!

        

          تنها باید جرعه جرعه خواند و لذت برد و یاد گرفت؛ خواندن از بزرگان، از عارفان، از بهترین‌ها قطعا یک راه هدایت برای همه‌ی ما محسوب میشه.
مخصوصا کتابی که درباره چنین مرد بزرگی که به شخصه از جایگاه ناب و متعالی که نزد خدا دارند بی خبر بودم. چه بسیار روایت‌هایی از این طرف و آنطرف شنیده بودم اما نمی‌دانستم یک طرف آن به آیت اللّه قاضی می‌رسد. 
خلاصه که از خوندنش نباید غافل شد و قطعا خوندن چندباره‌ی  کتاب رو نباید فراموش کرد. حتی صدبار هم خوانده بشه کمه. به شرط عمل قطعا مفیده و راه‌گشا...
        

          ساده، روان، بی تکلف، بی ریا، به شدت صمیمی، حاوی مقادیر بسیاری از طنز در حد بنز، قدیمی و خاطره انگیز، یادآور روزگار خوش دور هم بودن و خیلی خوبی‌های دیگه! 
ولی چون صوتی گوش دادم از دیدن کلمات و جملات محروم بودم. با این حال به خوبی می‌شد لحن شخصیت‌ها و شخصیت پردازی فوق العاده، زبان ساده‌ و روان و خوب جملات، شروع و پایان مناسب کتاب و تحول شخصیت محسن رو تشخیص داد. 
یکی از چیزایی که برام قابل توجه بود عوض شدن زبان داستان و نزدیک شدن اون به لحن یه پسر ۱۸ ساله بود. نسبت به جلدهای قبلی می‌شد بزرگ بودن لحن شخصیت رو دید و این مهارت نویسنده رو نشون می‌داد. 
به هر حال که اصلا ضرر نمی‌کنید  بخونیدش. تازه دلتون هم براش تنگ میشه. من که از همین حالا دلم می‌خواد دوباره گوشش بدم. 
        

          مجموعه داستانی بود با توصیف‌ها و شخصیت پردازی‌های فوق العاده. این کتاب درس نویسندگی شخصیت پردازی و تصویرسازی است.
 داستان‌ها همه با مضمونی کلان نوشته شده بود اما دل را نمیزد. یک نکته مهم در این سه کتابی که از احمد محمود دیده‌ام نوشتن از مکان زندگانی خود نویسنده‌است. قطعا نویسنده‌ای که در شهر بزرگ و شلوغ زندگی نکرده سخت می‌تواند آن را به تصویر بکشد و بالعکس. این 
 ویژگی بزرگ آثار احمد محمود است.
        

          اگر میخواید بدونید زمان بعد از انقلاب و زمان جنگ چه اتفاقی بر کردستان گذشته بخونیدش! اگر میخواید از مبارزه و زندگی چریکی یک کُرد غیور بدونید بخونیدش! اگر میخواید از سختی مبارزه تو مرزهای غرب _و کردستان_ با عراق و نیروهای خودفروخته‌ی دموکرات و کومله سر در بیارید بخونیدش! 

اوایل به خاطر نثر و طرز روایت دو دل شده بودم ادامه بدم یا نه. تو ذوقم خورده بود. ولی همین که از صفحه ۶۰، ۶۵ گذشتم، کتاب، کار خودش رو کرد. روایت به سرعت پیش رفت و من تونستم تقریبا سه روزه تمومش کنم.

دوست داشتم کتاب‌هایی که با یاد و خاطره شهدا و اسرا نوشته می‌شن رو دست نویسنده‌های زبردست بدن تا بتونن علاوه بر محتوای ارزشمند، قلم قوی و منسجم رو همراه کنن. اینطوری هر کسی میتونه از خوندن کتاب کیف کنه و لذت ببره.
        

          توی این کتاب با یونسی مواجه می‌شیم که از همون اول دنبال جواب یه سئوال اساسی توی زندگیش میگرده. خدا واقعا وجود داره؟! همزمان پروژه دکتری‌اش رو به اتمامه و روی علت خودکشی یک نابغه کار می‌کنه. نویسنده از وجه مشترک شخصیت اصلی و پارسا(نابغه‌ای که خودکشی کرده) استفاده میکنه تا بیاد به این سئوال جواب بده. وجه مشترکشون هم غرق شدن در علمی هست که همه چیز رو اندازه میگیره و با عدد و رقم تعریف می‌کنه.

کتاب سر راست و روانی بود. نثر تمیز و ساده‌ای داره که هر کسی به راحتی باهاش ارتباط میگیره. 
کتابی با این حجم کم طبیعتا نقطه‌ی اوج آنچنانی نداره و در آخر کتاب خواننده رو به فکر فرو میبره. به نظرم این بزرگترین و گل درشت ترین نکته مثبت این کتاب بود.

اما یه نکته‌ای هست که موقع خوندن نظرات کتاب بهش برخوردم و واقعا هم درست بود. شخصیت علیرضا یک شخصیت کاملا سفید بود که هیچ نقطه‌ی منفی تو داستان نداره. حتی سایه هم به این سفیدی بیشتر نزدیک بود تا یک شخصیت خاکستری. 

نکته‌ی دیگه‌ای که راجب این کتاب تو ذهنم شکل گرفت اینه که در واقع این کتاب به جواب شبهه پاسخ نمیده. در اصل میاد یه تلنگر به شخصیت اصلی میزنه و به او یادآوری که آره خدا همه جا وجود داره. 

با اینکه به نظرم پایان کتاب جا برای کار داشت اما منطقی بود و قابل و قبول. اینکه با این حجم کم کتاب یکهو شخصیت رو دچار تحول آنچنانی نکرد و نکته‌ی بعدی اینه که همین تحول رو به صورت خیلی خوبی نشون داد. 

اما تصویر سازی‌ها در این کتاب فوق‌العاده بود و جمله‌ها روون بود و سر می‌خوردیم و می‌رفتیم سر جمله‌ی بعدی.

بریم سراغ غرق شدن تو کتاب بعدی😇
        

          کتاب غریب قریب روایت غریبیست در قربت حضرت رضا(ع)؛ روایتی آهنگین و شیرین از زنان نوغانی است که مِهرشان نسل به نسل خدمت به درگاه حضرت رضا علیه السلام است. روایت با خادمان حرم، از زمان سامانیان ادامه میابد و بعد به غزنوی‌ها و سلجوقی‌ها و خوارزمشاهیان می‌پردازد. گل کتاب به نظرم، در زمان چنگیزیان و ایلخانان و تیموریان رقم می‌خورد. و در ادامه صفوی‌ها و افشاری‌ها و قاجاری‌ها. 
در فواصل کتاب از بی مهری به بارگاه در سلسله‌ای گفته می‌شود و بعد روایت کسی شروع می‌شود که حضرت رضا علیه السلام مهرش را در وجودش پرورانده. همین مسبب این می‌شود که حرم حضرت در هر حکومتی شوکتی به شکوهش افزون شود. 
به نظرم می‌شد یکی از این خورده روایت‌ها را، مثلا داستان فاطمه‌ی توسی را با شکل شمایل رمان و سفر قهرمان نوشت و فقط به همین ماجرا پرداخت اما این ایده‌ی ناب هم غنیمتیست. این ایده که حرم مطهر رضوی را در هر سلسله به تصویر کشیده. 
دوستش داشتم. نثر دلنشینی داشت.
کتاب شخصیت‌های متعددی داشت اما لحن و شخصیت پردازی هر شخصیت منحصر به فرد بود. شاید این انحصار در بعضی به چشم نمی‌خورد اما در اغلب شخصیت‌ها مشهود بود. 
 زمان خواندن این کتاب گره خورد با دلتنگی‌ام؛ دلتنگ صحن و سرای ضامن آهو! و مهر امام غریب که لابلای کلمات جلوه می‌کند اشتیاق زیارتش را بیشتر. 

السلام علیک یا غریب الغربا یا معین الاضعفا و الافقرا؛ السطان یا ابن الحسن یا علی بن موسی الرضا المرتضی(ع)

نکته: برایم جالب بود که هر که در هر حکومت به مردم عزت گذاشت امام رضا عزیزش کرد و خودش واسطه‌ای شد برای رونق دادن به آستان حضرتش!
        

          در یک کلام، دوسش نداشتم! اصلا فکرش رو هم نمی‌کردم اولین کتابی که از هوشنگ مرادی کرمانی بخونم با همچین چیزی مواجه بشم. ایده‌ها اینطوری بود که با دم دستی ترین و اولین چیزی که به ذهن رسیده بود تبدیل به متن شده بود. داستا‌ن‌های خوبش حتی به تعداد انگشت‌های دست هم نمی‌رسید. 
        

          خب راجب ارباب حلقه‌ها چی باید گفت؟ جز اینکه شاهکار ادبیات فانتزی محسوب میشه و بعد از سال‌ها هنوزم فانتزی جذاب و پر مفهومی داره؟ 

همچنین صحنه‌هایی داره که اصلا در فیلم گنجانده نشده. این یکی از دلایلی هست که خوندن کتاب رو علاوه بر دیدن فیلم پیشنهاد می‌کنم.
دلیل دیگه تفاوت شخصیت پردازی در کتاب و فیلم بود. مثلا شخصیت مری در کتاب خیلی پخته و حساب شده عمل می‌کرد ولی در فیلم خیلی شوت بود. بگذریم که پی‌پین همچنان همون شخصیت رو داشت. اما فرودو هم همون هابیت ترسو فیلم نبود و شجاعت بیشتری به خرج می‌داد. نکته جالب اینکه حدودا ۵۰ تا ۵۵ سال سن داره و  به غیر از این دلیل که ارباب سام محسوب میشه، سام او رو "آقای فرودو " صداش میزنه.

اما یه چیزایی این وسط اذیتم می‌کرد. اونم این بود که همش شرق و غرب می‌کرد و خیلی از این لحاظ‌ها گیج می‌شدم. اما خوبی نقشه‌های اول و آخر کتاب این بود که سریع ورق می‌زدم به اول کتاب، تا از موقعیت سر در بیارم‌. 
دوم ترجمه‌ی اون بود که به نظرم باز جای کار داره واقعا. ترجمه‌ای نبود که ازش خیلی لذت ببرم.
سوم هم دیالوگ‌های طولانی شخصیت‌ها بود که به شخصه خیلی روی این موضوع حساسم و یادم میاد اولای کتاب به خاطر همین نتونستم باهاش ارتباط بگیرم و به کتابخونه برگردوندمش. اما دلم نیومد نخونمش. دوست داشتم دوباره صحنه‌های ناب فانتزی‌ش رو برای خودم مجسم کنم. اما راستش هیجان فیلم رو خیلی بیشتر می‌پسندم. 

همه‌ی این‌ها به کنار، ویژگی داستان کلاسیک همینه.

با این حال فکر می‌کردم از خوندن کتابش بی نیازم و به جلد دوم به بعد نیازی ندارم اما دیدم نه، نمیشه! 
        

          کتاب در 《جبهه غرب خبری نیست》، من را با دنیای جدیدی آشنا کرد. دنیایی در میانه‌ی جنگ جهانی اول که پر از ناامیدی، درد و رنج است. 
این کتاب تصویر‌های فوق‌العاده گویا و وحشتناکی از روزهای جنگ آلمان در برابر فرانسه و روسیه و انگلستان و آمریکا نشان می‌دهد. آلمانی را نشان می‌دهد که تماما جنگ زده است. خانواده‌ها به سختی غذایی برای خوردن پیدا می‌کنند و این در حالیست که اگر به زور به سربازان، خوراک لوبیا و گوشت برسد جشن می‌گیرند.
شخصیت‌ها در این داستان زنده‌اند. لمس می‌شوند و کنار تصویرسازی‌های ناب جنگ، سر و شکل می‌گیرند. 
این کتاب پیرنگ دارد. اما این پیرنگ آنچنان در تصویرها و بیان صحنه‌های دلخراش جنگ آمده که اصلا به چشم نمی‌آید. در واقع بیشتر شبیه به یک خاطره نویسی قوی و موفق از آب درآمده.
پایانش هم به دراماتیک‌ترین حالت ممکن شکل می‌گیرد. شخصیت اصلی با گزارش‌هایی که در فصل ۱۰ و ۱۱ می‌دهد از حال روحی افتضاحش می‌گوید و بعد دق می‌کند و جان می‌دهد. 
تصویر جلد و عنوان کتاب کاملا گویای خط به خط و کلمه به کلمه‌ی آن است. 
در مورد ترجمه نشر چشمه، ترجمه هم کاملا خوانا و قابل درک است.

در کل منی که سخت با این جور کتاب‌ها کنار می‌آیم اگر همراهی با حلقه‌ی کتاب و تصویرسازی‌های‌ عالی نویسنده نبود عمرا تمامش می‌کردم. تصویرها آنچنان ملموس و دیدنی بود که حتی گاهی سخت کتاب را بر زمین می‌گذاشتم. اما باز هم نمی‌توانم به‌خاطر نداشتن یک خط داستانی جذاب ببخشمش!!!
        

          یک سفرنامه‌ی خوب از منصور ضابطیان. اولین بار است که قلم آقای ضابطیان را امتحان می‌کنم. حس می‌کنم برای یک سفرنامه کافی و صمیمی بود. چیزی که در این کتاب بیشتر از همه به چشمم خورد توجه نویسنده و راوی به تعاملش با مردم است. مردم کشوری که برای سفر ۲۰ روزه انتخاب کرده. از جاهایی که می‌رود و جزئیاتش کمتر می‌گوید و بیشتر از بازیگران سفر، روایت می‌کند. همین ویژگی باعث شده بود دیالوگ‌های خوبی در کتاب شکل بگیرد.
ناگفته هم نماند که آخر کتاب را دوست داشتم.
        

          فقط میتونم بگم به عمرم یاد ندارم با کتابی این‌چنین گریه کرده باشم. هرچی به آخر کتاب نزدیک می‌شد دچار تناقض درونی می‌شدم. مخاطب انقدر خوب با نویسنده و کاروان همراه شده بود که پا‌به‌پا‌ی انتقال‌دهندگان ضریح دلتنگ می‌شد. انگار این وابستگی و انس به ضریح به خواننده هم منتقل شده بود. اما چیزی این وسط بود که من را کشاند یک‌جا ۷۰،۸۰ صفحه آخر کتاب را بخوانم. انتظار چیزی بی‌طاقتم کرد و آن هم یک دل سیر زیارت کردن آقا امام حسین(ع) بود. ان‌شاءالله همه‌ی مسببین این اتفاق مبارک هم در دنیا و هم در آخرت خیر ببینند و خود آقا روز محشر شفاعتمان کنند. 
        

          از اون کتاب‌هایی بود که اصلا دوست نداشتم تموم بشه، دوست داشتم تا آخر دنیا ادامه داشت و منم پا به پای نویسنده مینشستم و میخوندم تا ماجرا رو کشف کنم.
اولین کتابی بود که از آقای امیرخانی خوندم و حالا میخوام ارمیا رو شروع کنم. اکثر کسایی که این کتاب رو خوندن معتقد هستن که این شاهکار رضا امیرخانی است. به نظر من که محشر بود. از همه نظر...
حالا من میخوام از شاهکار نویسنده برم سراغ اولین کتاب نویسنده... بی صبرانه منتظر شروعش هستم.