در باب ناکارامدی ذهن است در مواجهه با محاسبه‌ناپذیری محض جهان. کتاب می‌گوید علیت تنها در ذهن انسان وجود دارد و در خارج، ما فقط با کلاف سردرگمی از احتمالات و زنجیره‌ی بی‌پایانی از حوادث اتفاقی مواجهیم. ظاهرا هیوم هم چنین بیانی دارد. در مرحله‌ی بعد باید بگوییم جایی که ذهن ناکارامد باشد، وای به حال به نظام‌های قانونی. داستانش را نپسندیدم؛ موضوعش را چرا. آخرش خیلی هول‌هولکی و باورناپذیر جمع شده بود. شاید به باورناپذیری واقعیت. 
        

          کتاب قول با عنوان فرعی «فاتحه‌ای بر رمان پلیسی»، با ملاقات یک نویسنده رمان‌های پلیسی و رئیس پلیس سابق ایالت زوریخ و همسفر شدن آنها آغاز می شود و رئیس پلیس در طول این همراهی، ضمن انتقاد از شیوه نوشتن داستان‌های پلیسی، ماجرای یکی از بهترین مامورانش را تعریف می‌کند.

به عبارت دیگر داستان کتاب، از زبان رییس پلیس و درباره بازرس کاربلد، ماتئی است که در آستانه رفتن به ماموریتی کاری، با یک پرونده قتل روبرو می‌شود. در جریان تحقیقات این قتل و ملاقات او با مادر دختربچه، ماتئی قول پیدا کردن قاتل را می دهد و این قول مسیر زندگی او را تغییر می‌دهد...

این کتاب، آخرین رمان پلیسی فریدریش دورنمات، نمایشنامه و رمان‌نویس مشهور سوئیسی است که در سال ۱۹۵۷، ابتدا به صورت فیلمنامه و سپس کتاب منتشر شده است. در سال ۲۰۰۱ فیلم قول نیز براساس همین کتاب به کارگردانی شون پن و با بازی جک نیکلسون در نقش ماتئی ساخته شد.

        

          احساس خوشی که خیلی وقت بود بعد کتاب خوندنام تجربه نکرده بودم. داستان معمایی که در کنارش ارزش های اخلاقی و انسانی ظهور میکنن، طوری که ذهنت درگیر میشه.
با اتفاقات اخیر هم بی مناسبت نیست، "جنایات جنسی نسبت به کودکان". معضل غیرقابل انکاری که بیشتر بیماریه و گریبان کودکان بی گناه رو میگیره.
از پشت کتاب: "خواندن قول یه ضرورت است، خود را اماده کنیم برای زندگی ای که از واقعیت پیروی نمی کند."
        

          به نام خدا 
کتابی بسیار جذاب و غافل‌گیر کننده!
این کتاب متفاوت از باقی کتاب های جنایی و پلیسی هست که داخل خود کتاب هم بهش اشاره شده. کشش خوبی داره و شما رو تا پایان کتاب با خودش می‌کشونه و دلتون نمی‌خواد کتاب رو زمین بگذارید. 
تنها مورد آزار دهنده برای من، اضافه گویی های رئیس پلیس در حین داستان هست که در پایان کتاب بیشتر دیده میشه. 
نسخه صوتی کتاب با صدای آقای مهبد قناعت پیشه از نشر صوتی آوانامه بسیار عالی بود و گوش دادن بهش برام تجربه‌ی لذت بخشی بود. 
        

          قول: فاتحه‌ای بر رمان پلیسی، داستان جنایی و پرکشش
از اون دست کتاب‌هایی که اصلا حین خوندن نمی‌تونستم رهاش کنم. پایان کتاب تا قبل از روایت کردنش به هیچ وجه مشخص نبود. طوریکه احساس سردرگمی می‌کردم.
-
شروع کتاب با یک نویسنده جنایی هستش که ایشون با یک رئیس پلیس سابق همسفر میشه و آقای رئیس یکی از پرونده‌های دوران کاری‌شونو روایت می‌کنند.
-
شخصیت پردازی کتاب رو دوست داشتم. و واقعا فصل‌های پایانی داستان برای من به شدت هیجان‌انگیز بود.
قول، قرار بود فاتحه‌ای برای رمان پلیسی باشه، ولی بنظرم نبود. شاید اگر آخر کتاب با یه پرونده نبسته و قاتلی که پس از سال‌ها پیدا نشده، مواجه بودیم. حرف‌های رئیس پلیس کاملا صدق می‌کرد. ولی خب پایانش مثل بقیه رمان‌های پلیسی شد و خبری از فاتحه نبود. (۱-)
اما نوع نگاه به رمان‌های پلیسی رو دوست داشتم. اینکه همیشه ما دنبال یه پایان ایده‌آل برای این سبک داستان‌ها هستیم.
-
در کل برای سرگرمی خوبه، بخصوص که نسخه صوتی‌ش هم موجوده.
        

          📝 رمان پلیسی علیه رمان پلیسی!

🔻 باید مثل من «قول» را بعد از چند رمان پلیسی کلاسیک بخوانید تا به اهمیت آن پی ببرید! داستان کارآگاهی به نام «ماتئی» که همهٔ زندگی‌اش را به پای پروندهٔ قتل یک دختربچه و عهدی می‌گذارد که با خانوادهٔ او بسته است.

🔻 فردریش دورنمات آگاهانه و تعمداً از قواعد و کلیشه‌های رمان پلیسی عدول می‌کند و توقعات مخاطبان این ژانر را نادیده می‌گیرد (برای همین نام فرعی کتاب «مرثیه‌ای بر رمان پلیسی» است!) معمولاً رسالت اصلی رمان‌های پلیسی را «تفنن و سرگرمی» می‌دانند و آثار این ژانر به نحافت اندیشه متهم می‌شوند؛ به همین دلیل خلق یک داستان کارآگاهی که علاوه بر جذابیت و تعلیق‌های مرسوم این ژانر، محملی برای اندیشیدن دربارهٔ جهان هستی باشد، برای من خیلی ارزشمند است... یک رمان پلیسی فلسفی! در هر داستانی علاوه بر ارتباط حسی و لذت، به دنبال چیزی والاتر هستم؛ چیزی که مرا به تأمل و تفکر وادارد، و «قول» از این حیث بهترین رمان پلیسی‌ای است که تا به حال خوانده‌ام.

🔻 نویسندهٔ «قول» با اعتبارزدایی از منطق آهنین حاکم بر این داستان‌ها، قصد دارد به ما یادآوری کند که زندگی واقعی تا چه اندازه با دنیای رمان‌های پلیسی متفاوت است و جرم و جنایت در دنیای ما چه ابعاد ناشناخته‌ای دارد: «در تمام داستان‌های جنایی و پلیسی متاسفانه سر آدم به نحو خاصی کلاه گذاشته می‌شود!» روزانه صدها جرم مختلف در سرتاسر دنیا به وقوع می‌پیوندد و هیچ‌کس از آن آگاه نمی‌شود. بسیاری اوقات سرنخ‌ها، استدلال‌ها و تحلیل‌های منطقی هیچ کمکی به ماموران قانون نمی‌کند و ماهیت خشک و اعتباری و انعطاف‌ناپذیر قانون نه تنها به درد نمی‌خورد، بلکه بلای جان قربانیان بزه می‌شود! در جایی از داستان، رییس سابق پلیس خطاب به نویسندهٔ داستان‌های پلیسی می‌گوید: «شماها برای داستان‌های خودتان ساختاری منطقی انتخاب می‌کنید؛ داستان مثل بازی شطرنج جلو می‌رود؛ این تبهکار، این هم قربانی، این یکی شریک جرم، این یکی هم کسی که سود همهٔ این‌ها را می‌برد! کافی‌ست که کارآگاه قاعدهٔ بازی را بلد باشد و بازی را تکرار کند؛ تبهکار گرفتار می‌شود و عدالت پیروز. این تخیلات دیوانه‌ام می‌کند!»

🔻 یکی دیگر از مظاهر ساختارشکنی در «قول»، شخصیت‌‌های انسانی و چندبعدی آن است. ماتئی برخلاف خیلی از کارآگاه‌های مشهور داستان‌های این ژانر از چیزی در درونش رنج می‌برد و شغل خود را به زندگی شخصی و احساساتش گره می‌زند. او برخلاف پوآرو، هولمز، اسپید یا مگره یک ماشین حل معمای بی‌احساس نیست که بیاید، شواهد را کنار هم بگذارد و در صفحات انتهایی، جواب را تحویل خواننده دهد و از صحنه خارج شود. ماتئی پیش از آنکه یک کارآگاه باشد، یک انسان است! او پس از تماشای صحنهٔ هولناک مرگ یک دختربچه و مواجهه با خانواده‌اش (که نویسنده به طرز هنرمندانه‌ای توصیفش می‌کند) دچار یک ترومای روانی و شوک عمیق می‌شود که آیندهٔ شغلی‌اش را به هم می‌ریزد.‌ برای من ماتئی با همهٔ دیوانه‌بازی‌ها و تصمیمات نامعقولش، باورپذیرتر از پوآرو، هولمز و امثالهم است!

🔻 دلم می‌خواست دربارهٔ این رمان خیلی بیشتر بنویسم، چون ابعاد گوناگونی برای تفسیر و تحلیل دارد؛ حیف که در این مقال نمی‌گنجد. تنها نکتهٔ منفی داستان که کمی آزارم می‌داد، پرحرفی‌های رییس پلیس و به حاشیه رفتن‌های او بود. این پرحرفی‌ها برای تبیین و توضیح جهان‌بینی نویسنده است و او دیدگاهش را دربارهٔ پوچی دنیا و مغایرت واقعیت‌های جهان عینی با نظام علّی-معلولی ذهن انسان از قول رییس پلیس تشریح می‌کند؛ حرف‌هایی که گاهی شبیه یک مانیفست فلسفی و ادبی می‌شود و من چنین چیزی را نمی‌پسندم.

🔻 خلاصه اینکه: «قول» یک داستان پلیسی است که علیه کلیشه‌های سبک خودش می‌شورد و واقعیت را فدای انتظارات خوانندگانش نمی‌کند. از این رو بعید نیست اگر برخی پیروان پروپاقرص رمان‌های پلیسیِ سرگرم‌کننده که به فاکتورها و پارامترهای این سبک عادت کرده‌اند، از آن خوششان نیاید!
        

          اینکه اخر داستان با یک‌ شخصیت اسکیزوفرنی رو به رو شدم رو  دوست داشتم 
مواظب صدا های ذهنی مون باشیم 😅😵‍💫
        

          خیلی داستان جذاب و غافلگیرکننده‌ای داشت ولی مدل روایتش، زاویه دید و راوی‌هاش حوصله‌سر بر بود.
مثلا اگه اون نویسنده اول داستان حذف می‌شد و رییس پلیسی نبود که بخواد برای نویسنده تعریف کنه چی می‌شد؟
اینطوری انگار خواننده از داستان و موقعیت‌ها خیلی دور نگه داشته می‌شد. چقدر هم بیانیه صادر شد توش. قشنگ سبک داستان‌نویسی قدیم که باید حتما کلی نصیحت هم قاطیش می‌کردن.
        

          قول، فاتحه‌ای بر رمان پلیسی یا آغاز یک تباهی یا شاید اصلا یک نام گول زننده برای اثر انتخاب شده، باور کنید نامش جنون محض است، نه چیز دیگری جز این.
 اثری ساختارشکن، نه این خود ساختار است، قتلی رخ داده، پلیس رفته بالای سر جنازه،  اطلاعات را چیده کنار هم، مظنون شناسایی شده و خب در نهایت پرونده بسته، امااا یک جای کار می‌لنگد و از همین لنگش است که قصه ساخته میشود.
 در جریان یک پرونده بودیم، معما داشتیم، فراز و فرود های معرکه، شخصیت های باور پذیر، نکات   روانشناسانه، تحلیل های پلیسی، اشتباه، خطا،ذکاوت و در نهایت جنون محض آدم یک کتاب دیگه چه میخواد؟!
من عاشق توصیف کردن هستم، عاشق  کتاب هایی که با توصیف فراوان برای خواننده  تصویر خلق میکنن، قول، با وجود اندک لحظات این‌چنینی، کتاب بسیار جذابی بود. 
به علاوه تمام لحظات دلهره‌ی افراد روستا، انتظار کشیدن ها، عصبانیت ها و استرس ها رو میشد تجربه کرد. میشد حال ماتئی، رییس، هنسی و فون‌گون‌تن را فهمید.
یکسری نمادها‌ی تکرارشونده‌ی خوب داشت، دامن قرمز کوتاه، آلبرتک، توضیح بدید خانم، خیلی خوب بود، قشنگ آدم رو تحریک میکرد.
تا فصل آخر عملا شگفتانه‌ی خاصی در داستان نیست، روایت در نهایت سادگی پیش میره، نه خبری از اتفاقات عجیب و غریب هست، نه رو دست زدن به خواننده، نه راوی نامعتبر، نه کلک و حقه و فصل آخر بوم مثل بادکنک‌ تو صورتت منفجر میشه(شاید هم بمب تو‌ دستت که لت و پارِت کنه چون با بادکنک نهایتا چند دقیقه تو‌‌ شوک‌ باشی ولی اتفاق بیش از این حرف‌هاست)
چند تا کتاب مدام میاد تو ذهنم که قول سه/هیچ‌(گاهی هم پنج‌/هیچ) ازشون جلوتره(قاتلان بدون چهره، معمای آقای ریپلی، بیمار خاموش، همیشه یک‌نفر دروغ میگوید)
به‌همون اندازه که از قاتل همیشه یک‌نفر دروغ میگوید بیزام، از این زن در قصه هم بیزارم،‌‌ حتی بیش از آلبرتک! هر چند انگیزه ها فرق داره، شاید هم نداره، قاتل اونجا هم هدفش مثل اینجا بود، بله، انگیزه یکی بود فقط روش هاشون فرق داره، بله. هدفی که وسیله را توجیه میکنه.
در نهایت یه جمله به ذهنم رسید.
شاید آن‌کس که چاقو در قلب مقتول فرو کرده، متهم ردیف اول نباشد، شاید...
با تشکر از باشگاه کاراگاهان، که یه جورایی خونه‌ی دومم تو بهخوانه، بابت این کتاب شگفت‌انگیز.
این دومین باره که از همراهی باشگاه تا این حد خوشحال و راضی‌ام، تا حد شعف...




        

          چند صفحه اولش رو که خوندم، سریع مشتاق شدم تا انتها ادامه‌اش بدم. اما پایانش شبیه خیلی از رمان‌های جنایی نبود و باعث شد به لحاظ روانی، خشم و استرسی که برام ایجاد شده بود، کاملا رفع نشه!
ولی همین موضوع، متفاوتش کرد و قطعا تو ذهنم می‌مونه!
        

          فکر کنم اولین داستان جنایی بود که خواندم. با این حال به نظرم این ایده که یک نفر کشته بشود و بعد پلیس‌ها دنبال قاتلش بگردند خیلی تکراری به نظر میرسید! پایانش هم خیلی جالب نبود. حین داستان هم خیلی شگفت زده ام نکرد. با این وجود در مجموع دوستش داشتم و نمیتوانم بگویم کتاب بدی بود. ولی آن طور که از یک کتاب جنایی انتظار می‌رود آدم را به هیجان بیاورد و از فضولی بمیرم نبود.
        

          «عدالت شاید هرگز به طور کامل برقرار نشه، اما بی‌عدالتی اگر دیده بشه و نادیده گرفته بشه، دیگه تقصیر ماست.»
        

          فاتحه ای بر رمان پلیسی ! عجب تیتر حیرت آوری ...
همیشه عادت کردیم که موقع خوندن رمان پلیسی ، یه دفعه قتلی ، سرقتی ، آدم ربایی ای چیزی اتفاق بیفته و یک مرتبه یک کارآگاهی که تنها زندگی میکنه و خیلی اجتماعی نیست سر برسه و با دید موشکافانه ای داستان رو حل کنه .
این بین ما هم حدس هایی میزنیم و رو دست میخوریم و در آخر به نبوغ کارآگاه و ریزبینی ش درود میفرستیم.
کارآگاه هایی از جنس شرلوک هلمز که اون بالا در قله نشسته و همه عاشقشن تا مایک هامر ...
از جنس پیرزنی مثل خانم مارپل تا سبیل قشنگی مثل پوآرو
و البته که نباید از کارآگاه مگره در آثار ژرژ سیمنون هم یادمون بره.

اما این رمان جنسش فرق داره. ساختار شکنه... طبق همون سیستم پیش میره اما شروع به واکاوی رمان پلیسی میکنه.
دوباره قتلی اتفاق میفته ...کارآگاهی سر میرسه...اما اینبار شرلوک هلمز بازی ای در کار نیست...
ما رو به اوج نفرت از قاتل میرسونه و کارآگاه درمانده ای که به جنون میرسه به خاطر یک قول...
قول داده که قاتل رو دستگیر کنه...

من دورنمات نمایشنامه نویس رو میشناختم و با اون روی پلیسی نویس دورنمات آشنا نبودم. 
نمایشنامه نویسی که شاهکارهایی مثل " ملاقات با بانوی سالخورده " و گروتسکی مثل " جدال بر سر سایه خر " رو توی کارنامه داره. و باید الحق و الانصاف گفت که دورنمات نمایشنامه نویس در جنایی نویسی هم کاربلده.

رمان در قطع جیبی و با ترجمه خوبی ارائه شده که میشه راحت در یک الی دو نشست خوند و لذت برد.
        

          داستان جالبی که خیلی من را یاد فیلم روبان سفید هانکه انداخت. یعنی یک داستان معمایی که برای حل معمای آن باید درباره اخلاق هم فکر کنیم
---
الآن که فیلم را دیدم چند جمله اضافه کنم:
1. این رمان در واقع قدرت نیروهای روانی در ایجاد تعهد برای انجام وظیفه را نشان میدهد. این نیروهای روانی به خدمت تعهدات اخلاقی در می آیند تا انسان بالاتر از آنچه دولت یا حکومت یا مدرنیته برایش مشخص کرده به انجام وظیفه فکر کند. مصداقش این است که کارآگاه قهرمان داستان (ماتئی) بازنشسته شده اما میخواهد قاتل را پیدا کند.
2. بازی جک نیکلسون در این فیلم معمایی به درخشش بازیش در فیلم درخشش کوبریک نیست! چهل سال از آن فیلم گذشته! اما جدا از بازی نیکلسون به نظرم کارگردانی شان پن هم اصلا دنبال پررنگ کردن جنبه های روانشناختی داستان نیست
3. توی رمان نهایتا انگشت اتهام به سمت دین گرفته میشه به عنوان یک عامل ایجاد تعهدات اخلاقی اما در فیلم این اتهام خیلی در پرده مطرح میشه. شاید به خاطر این که فیلم داره برای مخاطبان آمریکایی ساخته میشه.
        

          رئیس پلیس سابق، خطاب به نویسنده: ((شماها دنیایی را می‌سازید که بشود بر آن پیروز شد. شاید این دنیا کامل باشد، امکان دارد، اما یک دروغ است. اگر می‌خواهید پیش بروید، بروید سراغ اصل چیزها، سراغ واقعیت، یعنی کاری کنید که در خور مَردهاست، پس دست از سر کمال‌گرایی بردارید، و اِلا درجا می‌زنید...))


  از اون داستانایی بود که به قول معروف بعد از تموم شدنش، تازه در ذهن مخاطب شروع میشه. داستانی منطقی ولی واقعی، همچنین ناقص و ناکامل(مثل انسان‌). از همین ناکامل بودنش خیلی خوشم اومد، چون داشتم خسته می‌شدم از داستانایی که معماهاش با چندتا روش و استدلال منطقی مثل روز روشن میشدن و همه چیز به خوبی و خوشی تموم میشد. به نظرم داستان جنایی‌ای که کمال‌گرایانه نوشته شده باشه نمیتونه ذهن رو درگیر خودش کنه و فقط میتونه لذتی زود گذر به مخاطب بده. ولی با پایان این داستان، خیلی از مطالب دفن شده در ذهن من زنده شد.
  پازلی که چند قطعه‌ی آخرش رو گم کرده باشید و یا جای درستش رو بلد نباشید بیشتر توی ذهنتون تاثیر میزاره تا پازلی که خیلی راحت و بدون دردسر کاملش کرده باشید. حتی ممکنه بارها و بارها برگردید برای کشف جای قطعه‌ها، و همینه که تاثیر پازل و معمایی که کامل نشده رو بیشتر میکنه.

   تا آخر کتاب داشتم دنبال قهرمان و حتی دنبال اهریمن می‌گشتم، دنبال خوب و بد داستان. ولی انگار نه قهرمانی بود و نه اهریمنی. وقتی کتاب تموم شد انگار که قهرمان و اهریمن داستان رو کشف کرده بودم... قهرمان تلخیِ حقیقت بود و اهریمن شیرینیِ دروغ!
  داستان این کتاب عینِ زندگیِ واقعیه، خاکستری رنگ، نه مطلقا سیاه و نه مطلقا سفید. بدی و خوبی، اندوه و اشتیاق، عدالت و بی‌انصافی و... بخش خاکستری رنگی دارن که باید بپذیریم. بدبختی ما از جایی شروع میشه که سعی می‌کنیم بین سیاه و سفید فقط یکی رو انتخاب کنیم و بخش خاکستری رو نپذیریم.

➖ نکته‌ی منفی‌ای که به چشمم اومد این بود که بعضی جاهای کتاب، راوی داستان(رئیس سابق پلیس) اضافه گویی‌ میکرد، مخصوصا آخر داستان موقع گفتگوی رئیس پلیس و پیرزن اضافه گویی به اوج خودش رسید. ولی خب اگه این اضافه‌گویی‌ها رو بزاریم پای واقع نگری داستان به نظرم زیادم ویژگی منفی‌ای به حساب نیاد.


پ.ن: 
۱. من نسخه چاپی کتاب رو خوندم ولی الان نسخه صوتی‌ای که توی طاقچه موجود بود رو بررسی کردم و پشیمون شدم که چرا نسخه‌ی صوتی رو گوش ندادم از بس که خوب بود. شما اگه میتونید صوتی رو گوش بدید.
۲. به نظرم بعد از اتمام کتاب، فصل۲ که رئیس پلیس، نویسنده رو پند و اندرز میده دوباره بخونید. چون با پایان داستان از تجربه‌ی رئیس پلیس آگاهید، اینجوری تاثیر جملاتش روی شما بیشتر میشه و شاید مثل من ذهنتونم درگیر فلسفه نویسنده بشه.
۳. فیلم The Pledge محصول سال 2001، بر اساس همین داستان ساخته شده که دیدنش خالی از لطف نیست. ولی به خوبی کتابش نیست.
        

          پلیسی و جنایی بخوان نیستم. بعد از خواندن این کتاب بیشتر متوجهش شدم.
تلاش نویسنده برای متفاوت بودن ستودنی بود. اما تفاوتش را دوست نداشتم.

        

          «قول» اولین رمان پلیسی بود که دوران دبیرستان خوندمش. تصویر هوایی محو از فضای رمان تو یادمه؛ روستایی با درختای سبز و زرد، جنازه‌ی پنهان شده درش. دبیرستان و آن معلم.
خیلی دوست دارم دوبار بخونمش