کتاب «خداحافظ سالار» فراتر از یک زندگی‌نامه صرف است؛ این اثر روایتی است که از دل خاطرات و یادداشت‌های پروانه چراغ‌نوروزی، همسر سردار شهید حسین همدانی، به قلم حمید حسام به رشته تحریر درآمده است. این کتاب، حاصل نیم قرن زندگی مشترک و شاهد عینی بر زندگی ابو وهب است.

نویسنده با مهارت و دقت، توانسته این خاطرات اصیل و دست‌نخورده را در قالبی داستانی و جذاب روایت کند. این اثر نشان می‌دهد که چگونه یک نویسنده می‌تواند با تکیه بر اسناد و خاطرات دست‌اول، روایتی عمیق و پرکشش پدید آورد.

در نتیجه این روایت‌گری قدرتمند، خواننده با سیر تحول شخصیتی سردار همدانی آشنا می‌شود؛ از کودکیِ سختی که او را به جوانی آزموده تبدیل کرد، تا دورانی که ندای حق امام را به گوش گرفت. از آن زمان، تمام زندگی او در مسیر جهاد در راه خدا صرف شد. او یک روز در راه به ثمر رساندن انقلاب و روزگاری دیگر در راه حراست و گسترش آن در قلب تمام مظلومین عالم جهاد کرد. ابو وهب با ندای امام خمینی (ره) حسینی زندگی کرد و حسینی از این دنیا پر کشید.

      

        رمانی کوتاه با درون‌مایه‌ای فلسفی، اجتماعی و روان‌شناختی. داستان با محوریت دو فرد جامعه‌ نشناس پیش می‌رود: دکتر آندره یِفیمیچ که از جامعه دوری گزیده و خودش را غرق کار کرده و ایوان دمیتریچ گروموف که به همه‌ی عالم و آدم مظنون است.

فارغ از لایه‌های فلسفی مورد بحث میان شخصیت‌ها، آنچه خواننده را متحیر می‌کند، بی‌رحمی و دقت راوی سوم‌شخص داستان است . این شیوه‌ی روایت، چیرگی و نبوغ نویسنده را نشان می‌دهد. راوی سوم شخص همچون استادی باتجربه، جزء‌به‌جزء شخصیت‌ها را می‌شکافد و آن‌ها را چنان به نمایش می‌گذارد که خواننده دلش می‌خواهد حق را به همه‌ی اشخاص حاضر  بدهد.
      

        کتاب با نثری دلنشین و روان، خواننده را به بطن حوادث منتهی به عاشورا می‌برد و سکوت و خروش امام ـ که هر دو جلوه‌هایی از سیر جهاد امام‌اند ـ را در چارچوب اثرگذاری، روشنگری و رشد جامعه تحلیل می‌کند. نویسنده، ما را همراه کاروان امام از مدینه به مکه، سپس به سوی کوفه و سرانجام تا قتلگاه حضرت می‌برد و در این مسیر، چهره‌ جهاد امام را از غبار شبهات و کج‌فهمی‌ها می‌زداید.

-در کنار مقاتل و کتاب‌های تحلیلی همچون انسان ۲۵۰ ساله، این اثر نیز از ضروریات مطالعه در حوزه «زیست مجاهدانه» حضرات معصومین (ع) است.
      

        رمان «شیطان»، سراسر صحنه‌ی جدال نفس‌گیر یوگنی ایرتنیف با خویشتن است. او در باتلاق وسوسه‌هایش گرفتار آمده و هر تلاش برای رهایی، او را عمیق‌تر در منجلاب اعمالش فرو می‌برد. تولستوی استادانه هر بار که کورسوی امیدی برای آرامش یوگنی پدیدار می‌شود، موقعیتی خلق می‌کند که تقلای او را بیشتر و غرق شدنش را حتمی‌تر سازد. شگفت‌انگیز است که چگونه نویسنده در کتابی با این حجم کم، این‌همه موقعیت داستانی پرتنش و درجه یک را خلق کرده است.


#یادداشت #مرداد04
      

        رمان «بندها» یکی از آن کتاب‌های خوش‌خوانی است که از همان صفحه اول، خواننده را با تعلیق‌های درجه‌یک خود همراه می‌کند. داستان با نامه‌هایی از واندا به همسرش آلدو آغاز می‌شود و ذهن ما را بلافاصله درگیر انگیزه‌های آلدو، مشکلات پنهان زندگی مشترکشان و ماهیت رابطه‌شان می‌کند. اما جذابیت اصلی رمان در ساختار هوشمندانه آن نهفته است؛ روایتی که در سه بخش و از زبان سه راوی مختلف، فاجعه‌ای خانوادگی را کالبدشکافی می‌کند.

آلدو، شخصیت اصلی داستان، تجسم یک انسان خودخواه و توخالی است که در تمام طول زندگی‌اش تلاش می‌کند خلأ درونی‌اش را با چیزهای بیرونی پر کند. همین تلاش‌ها، او و خانواده‌اش را به سمت یک بحران بزرگ می‌کشاند. هر تصمیم آلدو، فریاد بلند خودخواهی اوست، بی‌توجه به آسیبی که به خود و دیگران وارد می‌کند.

از منظر فلسفی، می‌توان آلدو را نماد انسان لذت‌جو و پوچ‌گرای غربی دانست؛ انسانی که محصول اومانیسم و اصالت لذت‌های آنی است. او هیچ قیدی را برنمی‌تابد و هر «بندی» را مانعی برای فردیت خود می‌بیند. دومنیکو استارنونه با تبحری بی‌نظیر این شخصیت را به تصویر می‌کشد؛ او باطن و انگیزه‌های آلدو را مثل یک قصاب ماهر روی تخته می‌گذارد و بی‌رحمانه تشریح می‌کند و همین پرداخت دقیق، گواهی بر موفقیت بزرگ نویسنده است.

#یادداشت
      

        اندیشه‌ی استاد صفایی حائری بر محور شناخت استعدادها و توانایی‌های انسان و به کار گرفتن آن‌ها در مسیری الهی، که همان «صراط مستقیم» است، شکل گرفته است.
کتاب غدیر نیز از این قاعده مستثنی نیست و به طور مختصر اما عمیق، به مبحث «ولایت» می‌پردازد.

در این اثر، ولایت اینگونه تعریف می‌شود: ای انسان، تو با تمام تلاشی که برای شناخت حق، خودشناسی و درک مسیر می‌کنی، همچنان دارای ناتوانی‌ها و نقص‌هایی هستی.

در این میان، «ولیّ» با محبت و علاقه‌ی سرشارش به تو، این نقص‌ها را جبران و مسیر را برایت هموار می‌کند. این همراهی یک شرط اساسی دارد: اینکه بدانی او تو را برای خدا می‌خواهد و تو در این راه، باید به سرپرستی و راهبری او اعتماد کنی.

به بیان دیگر، وظیفه‌ی تو در برابر ولی، اطاعت برای رشد در مسیر الهی است.

 + پیشنهاد کتابی: اگر دنبال کتابی مختصر و مفید با محوریت مباحث استدلالی ولایت و غدیر هستید، کتاب پژوهشی درباره ولایت نوشته شهید سید محمد باقر صدر هم کتابی استثنایی است.
      

        کتاب «مهمان‌گاه»، پنجمین جلد از مجموعه‌ی شناخته‌شده «کاشوب»، خواننده را به سفری در روایت‌های شخصی و زیسته‌ی نویسندگان با امام حسین (ع) دعوت می‌کند. با این حال، این سفر برای خواننده همیشه به یک مقصد مشترک و عمیق ختم نمی‌شود.

جوهر اصلی یک روایت فردی، صداقت و خودافشاگری بی‌پرده‌ی نویسنده است. در «مهمان‌گاه» اما، بسیاری از روایت‌ها از این آزمون سربلند بیرون نمی‌آیند. نویسندگان اغلب در نیمه‌ی راهِ آشکارسازیِ درونیات خود توقف می‌کنند و حجابی میان خود و خواننده باقی می‌گذارند.

این خودسانسوری ناخواسته، فرصتِ یک همذات‌پنداری قدرتمند و درک عمیق را از مخاطب سلب می‌کند و و در نتیجه، کتاب برای من در سطح ستایش‌هایی نبود که پیش از خواندنش از افراد مختلف شنیده بودم.