«بیایید عمل بزرگوارانه‌ای را در نظر بگیرید که دشوار است، بی سر و صدا و بی زرق و برق، تعریفش به گوش کسی نمی‌رسد، با بهتان و تهمت همراه است، فداکاری زیاد می‌طلبد و ذره‌ای خوش‌نامی در پی ندارد و باعث می‌شود شما_که در خوبی همتا ندارید_در نظر دیگران پست‌ترین بشر روی زمین جلوه کنید، آن هم در شرایطی که از همه شریف ترید. حالا حاضرید چنین کاری را انجام بدهید؟!»

داستایفسکی  تک تک کلمات را هوشمندانه و مثل قطعات پازل کنار هم چیده تا در یک رمان کوتاه، دوباره قدرت تصویرسازی و شخصیت سازی خودش را به رخ بکشد. شخصیت اصلی آدمی است از تبار راسکولنیکف و دیگر قهرمان های داستایفسکی: مطرود، پیچیده، خود برتر انگار، تنها و جوینده عشق پایدار. 
با داستانی کوتاه، جذاب و کوبنده از یک استاد حقیقی روبه‌رو خواهید شد.
          

            و نازنین را، این شاهکار کوتاه را، این تردستی داستایفسکی را، این نوول ( داستان بلند )، را بالاخره خواندمش!
نازنین ( که فریبنده و یا انسان مهربان هم ترجمه می‌شود ) تا به حال ترجمه خوبی از آن موجود نبود( مجموعه داستان نازنین و بوبوک نشر علمی فرهنگی ترجمه بدی نداشت اما به شدت کمیاب بود. ) و از این بابت ممنون نشر خوب چشمه و خانم بیدختی نژاد هستیم.
کتاب شامل ۹۵ صفحه پالتویی ست و در یک نشست جمع می‌شود. طراحی جلد بسیار ساده و فانتزی طور است که می‌شد بهتر هم باشد.
اما سفر کنیم به داخل کتاب...
کتاب دو مقدمه دارد. مقدمه یلدا بیدختی نژاد ( که مرسوم است بین مترجمین ) و مقدمه ای از خود داستایفسکی! ( که اگر خوانده باشیدش خواهید دانست این امر در اکثر کتاب های او امری غریب است! )
مقدمه داستایفسکی کوتاه است و بسی مختصر. از نشریه اش می‌گوید و مخاطبانش، از اینکه چطور چند ماه صرف نوشتن این کتاب کرده و معرفی کوتاهی از داستان که به شدت پیشنهاد می‌کنم بخونید بخش مقدمه داستایفسکی را.
داستان از زبان یک راوی غیرقابل اعتماد است، یک راوی پریشان حال و نزار که مدام هذیان هم میگوید شاید! آستانه ورود داستان چشمگیر است: مردی به پیکر بی‌جان همسر نگاه می‌کند و هنوز مبهوت است از اینکه چرا؟ چطور شد؟ اصلن من که عاشقش بودم، او که دوستم داشت...
و در ادامه فلش بک می‌زند به روز های عادی زندگی اش، زمانی که صبح سپیده دم تا شب را در مغازه خود ( امانت فروشی ) می‌کرده است! و اینکه چطور دل می‌بندد به یکی از دختران مشتری اش که چه دختر نازنینی ست...
شخصیت پردازی درونی کتاب که فوق العاده قوی ست، اصلن از داستایفسکی جز این انتظار نمی‌رود
◼️ داستایفسکی این داستان بلند را در اواخر عمر خود نوشت، از این رو این داستان از پخته ترین آثار وی است و در آن درخشش فنون قلم او را خواهیم دید.
اما متاسفانه شخصیت پردازی بیرونی ایده آلی نداشت و فضاسازی هم ضعیف تر از حد انتظار من بود. البته ذکر این نکته هم ضروری ست که هیچ نویسنده ای در تمام شگرد های داستان نویسی استاد نبوده است!
استعاره های بسیار زیبایی در داستان به کار برده شده بود، کنایه های وحشتناک، تمثیلات حرفه ای، و در کل یک اثر به واقع ادبی بود این داستان.
◼️ پیشنهاد می‌کنم نقد نازنین را حتمن بخوانید بعد از اتمامش، البته از سایت های غیر فارسی...
و در انتها، پیش‌بینی می‌کنم در بخش هایی از این داستان قلب تان خواهد لرزید، همچون چانه تان! بله، احتمالن این داستان اشک شما را جاری خواهد کرد اگر دل ببندید بهش.
بخوانید پخته ترین نوول داستایفسکی را، این خورشید فروزان ادبیات روس را، این درخشش اعجاب انگیز قرن ۱۹ را، این غول ادبیات جهان را...
          

            اولین کتابی بود که از داستایفسکی خوندم 
و خب خیلی دوسش داشتم .
با اینکه میگن اول باید کتاب‌های دیگش رو خوند بعد بیاین سراغ این کتاب ولی من برعکس عمل کردم
و  راستشو بخای اصلن پشیمون نیستم .
نویسنده خودش تو مقدمه  کتاب میگه که این یه داستان خیالیهِ
و داستان  کتاب درمورد یه مردی  که با جسد زنش روبرو شده و حالا پریشونه و داره همه چیز  رو تو ذهنش مرور میکنه که دلیل خودکشی همسرش رو بفهمه 
چیزی که ذهنمو  درگیر کرد این بود که من احساسات مردی که  داخل داستان رو فهمیدم  و دلیل خودکشی همسرش رو نفهمیدم یعنی همونجوری که داستان واسه اون گنگ موند واسه منم موند 
و اونقدر من تو احساسات راوی داستان که مرد داستان باشه  غرق شدم که انگار من جاش بودم نمیتونم ب چیز دیگه ای فکر کنم و ب نتیجه برسم 
(میدونم عجیبه )
ولی مطمئنم اگه داستایوسکی داستان رو از نگاه همسر اون مرد روایت میکرد همینقدر قشنگ میتونست احساسات  رو به تصویر بکشه 
          

            گفتنی‌های فنی را بقیه گفته‌اند، فقط اضافه می‌کنم که این کتاب درباره‌ی رنجِ زیستن در یک زندگیِ مشترک غیرعاشقانه و بیمار است.
چنان با نازنین همذات‌پنداری کردم که گیج‌گاهم تا چند روز درد می‌کرد :)
اگرچه همه‌ی جملاتش خوبند، همه‌ی کلماتش درست استفاده شده‌اند (ممنون از مترجم خوبش)، صفحه‌ی آخرش غوغاست، مُهر پایانِ است بر این محنتِ مسلم. یک پایانِ تمام‌عیارِ غم‌آلود.

به کارِ همه می‌آید به جز سنگ‌دل‌ها.
          

            آقایان و خانم ها !
کلاه از سر بردارید ، کلاه از سر بردارید به احترام بزرگترین نویسنده زبان روسی.
داستایفسکی بزرگ.
این شما و این هم یک تک گویی بی نظیر.
سر به زیر یا نازنین ، هر اسمی که میخواد داشته باشه. مهم نیست... مهم اینه داستایفسکی نوشته.
هرچیزی جز این فرع بر اصله...
داستان کوتاهی که درباره دو انسان رنج کشیده ست. داستان کوتاهی که توش رنج وجود داره. موقع خوندن هم رنج باهات دمخور میشه.
قصه مثل یه صحنه تیاتر جلوی چشمات شکل میگیره. باهاش همراه میشی و تهش رنج میکشی...
ترجمه زیبا و خوب خانوم بیدختی نژاد هم نیازی به تعریف نداره و در یک نشست میشه خوند و ازش لذت برد.
بیاید به احترام این غول روسی کلاه از سر برداریم.
          

            "اما  آدمی که به فسق و فجور عادت دارد،برعکس،همیشه سعی میکند کارش را عادی تر و پیش پا افتاده تر جلوه بدهد.ممکن است عملش صد برابر بدتر از آن آدم محجوب باشد،اما ظاهرش را با نزاکت و شایسته نگه میدارد و حتی انگار داعیه برتری هم بر شما دارد" 

نازنین از نوشته های بلند اواخر عمر داستایوسکی است که 5 سال قبل از مرگش آن را نوشته بود.این اثر در واقع در زمان پختگی کامل او چه از نظر ادبی و چه فلسفی نوشته شده است.داستان را از زبان مردی عاشق پیشه میشنویم که بر اثر اتفاقی که برای همسرش افتاده،دائم در حال گفتگو درونی و قضاوت خود است،گو آنکه خود هنوز کامل متوجه نشده چه بر سرش آمده و سعی دارد با همین گفتگو درونی به نتیجه برسد که چه شده است؟
ترجمه کتاب خوب و دلنشین و روان است،حجم کم کتاب هم مزید بر علت شده تا در زمان کوتاهی بتوانید آن را مطالعه کنید...
          

            یک رمان کوتاه که در عجبم ، چرا روندی به این سرعت داشت... تقریبا یک روزه این رمان را خواندم و وقتی به صفحه خالی پایانی رسیدم چشمانم از تعجب باز مانده بود.. احساس می‌کردم باید بگریم ولی.. مردی چهل ساله که بعد از سال ها زندگی عذبناک و منزوی ، به یکباره به یاد ازدواج افتاده و طرف دیگر این گند.. دختری نوجوان و رنجور است... داستان وقتی آغاز می‌شود که جنازه دختر روی زمین است و لخته خونی از دهانش بیرون ریخته..
بیش از این جلو نمی‌روم. نازنین یک عاشقانه متفاوت است.. شما خاطرات مردی را مرور می‌کنید که به دنبال مقصر می‌گردد.. به دنبال رد قدمی که اشتباه برداشته است.. حکایت دو انسان رنجور ، که چرخ فلک سرنوشتشان را به موازا کشانده.. یک عشق، از جنس رنج و انزوا.. از جنس سکوت و دیر به سخن آمدن... اگر یک جمله در این داستانک عالی داستایوفسکی دستگیر ذهن بی خیال من شده باشد این است: گاهی زود تر از آنچه در فکر می‌پروریم دیر می‌شود؛ گاهی سخنی که به زبان نمی‌آید به زخمی بدل می شود که بر روح آدمی باقی‌می ماند. نازنین یک شاهکارک دیگر از داستایوفسکی بود ، اما اینجا جای دارد از ترجمه عالی خانم بیدختی نژاد تشکر کنم و باید بگویم  تحسین برانگیز بود؛ امیدوارم در آینده رمان های بیشتری را با ترجمه ایشان بخوانیم.
          

            با یه جمله از داستایوفسکی شروع میکنم
انسان یک راز است و باید آن را کشف کرد. 
ردپای این جمله رو تو تمام آثار این نویسنده میشه دید. داستایوفسکی یه جوری مینویسه انگار اول یه مجسمه از یه شخصیت داستانی ساخته و با خط داستانی مثل یه دوربین که در اطراف اون مجسمه میچرخه اون شخصیت رو طی داستان برای ما کشف و واکاوی میکنه
کمتر نویسنده ای شخصیت پردازی رو به خوبی داستایوفسکی انجام میده و انسان رو به معنی کامل بیان میکنه همه شخصیت ها اصلی تو نوشته‌های این نویسنده خاکستری‌ان و داستایوفسکی تو کل مسیر داستان به واکاوی این شخصیت میپردازه اما برای همسر جوان مرد بعد هایی مبهم مونده اما این عمدیه چون این ابعاد برای همسرش هم مبهمه و ما داریم این روایت رو از زبان همسرش می‌شنویم 
در این داستان بعد های مختلف شخصیت این مرد رو میبینیم: آسیب هاش، گذشته، عشق، تمایل به خوب بودن و... به طوری که اوایل داستان این مرد رو سرزنش میکنیم و آخر داستان حق رو به اون میدیم یه جورایی همون جمله معروف که میگه "هرکسی رو بفهمی قطعا او را میبخشی"  این کتاب خیلی شبیه به کتاب یادداشت های زیر زمینی خود نویسنده بود  و انگار همون تکنیک و خط داستان رو به شیوه دیگه ای تو این کتاب پیاده کرده. 
یکی از نام‌های کتاب در ترجمه انگلیسی The Gentle Spirit (تقریبا روح لطیف) که به نام روسیش نزدیک تر بود که در ترجمه نام کتاب را نازنین انتخاب کرده اند. که به نظر من انتخاب خوبی نبوده. 
توصیف های فضا در این کتاب واقعا خوب بیان شده نه به خوبی رمانی مثل کوری ولی بازم خوب بیان شده
مورد جذاب دیگه نوشته های داستایوفسکی درک درستش از زندگی و اون بالا و پایین هاشه که تو خط تمام داستاناش (حداقل اونایی که من خوندم) میشه دید. از احساس خوشبختی تا غم حسرت همه حس های در جای درستشون جانمایی شدن حتی ترکیب گیجی و حسرت رو به هنرمندانه ترین شکل ممکن در آخر داستان میبینیم
به نظر من داستایوفسکی اول مواد لازمش برای تهیه داستان خوب رو به بهترین شکل آماده میکنه و بعد هنرمندانه اون ها رو کنار هم و در یه روند درست قرار میده. از نظر من بهترین کار داستایوفسکی نبود ولی قطعا یکی از کارهای خوب این نویسنده است.
          

            همیشه با احتیاط به کتاب‌های روسی  و به خصوص داستایوفسکی نزدیک شدم. 
 اسامی سخت‌خوان و تعدد شخصیت‌هایی که به سختی می‌توان روابط بین آن‌ها را در ذهن نگه داشت، باعث شده که محتاطانه کتاب را شروع کنم؛ اما روایت‌های پر از جزییات و پر از  نکات دقیق روانشناسی، انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی کتاب‌های داستایوفسکی مثل یک باتلاق، آرام آرام شما را در خود می‌کشد. دوست دارید برای هر بخش کمی تنفس بگیرید، تأمل کنید، تحلیل کنید و دوباره راه بیفتید. 
این بار درون ذهن آشفته‌ای می‌شوید که انگار در یک جلسه‌ی تراپی، روانکاوی می‌شود. راوی افکار پریشان و نامنظم خود را در برابر اتفاقی که پیش رویش است، به یکباره بیرون می‌ریزد و به تدریج نظم می‌بخشد تا خواننده در انتها بتواند به درستی نتیجه بگیرد  و قضاوت کند .
ترجمه بسیار روان و به‌جای خانم یلدا بیدختی نژاد کمک بسیار زیادی در  لذت بردن از این اثر کرده است. 
          

            نازنین را حتما بعد از شاهکارهای داستایوسکی از جمله جنایت و مکافات؛ قمارباز و ابله بخوانید/ چرا که اگر قبل از آشنایی با قلم غریب داستایوفسکی در آن آثار سراغ نازنین بروید به درک درستی از آن نمی‌رسید و شاید احساس کنید وقتتان تلف شده است/ نازنین در امتداد شاهکارهای داستایوسکی و بنظرم همردیف یادداشتهای زیرزمین و شب‌های روشن است چرا که اینها نیز بایستی پس از آثار شاخص داستایوسکی خوانده شوند/ نازنین روایت یک بیمار روانی و خودشیفته افراطی از زندگی شخصی خانوادگی خود می‌باشد و مشخص می‌کند غرور چه آثار مهلکی در روابط اجتماعی برجای می‌گذارد...
          

            آه از این داستان!!
احساست را میگیرد و مچاله می‌کند.
قلبت گریه میکند. 
ذهنت در چاله می‌افتد.

بعد مدت ها که کتاب را خواندم و  درحال نوشتن این یادداشت هستم ، تمام آن احساسات دوباره هجوم آوردند و مرا درگیر کردند.

بی‌نهایت زیبا بود جناب داستایفسکی