راستی جنگ چهره زنانه دارد
کورسرخی روایت زنانه ای است از جنگ زده هایی که از دست غاصبان داخلی و خارجی پناه آورده اند به همسایه شان تا در امان باشند. وقتی کورسرخی را میخوانی تازه متوجه ابعاد جنگ می شوی. عالیه عطایی با این مجموعه روایت طرف دیگر جنگ و جنگ زدگی و البته مهاجران افغانستان را نشان داده است که بعد از خواندنش شاید کمی از این ستیز با همسایه کم شود که ادبیات کارکردش همین است نور انداختن بر تاریکی دلها.وقتی زنان از جنگ می‌نویسند زوایایی را می‌بینند و تصاویری ناب و انسانی ارائه می‌کنند که با جهانِ مردانه جنگ، ناسازگار است و به راستی فقط روح زنانه است که واقعاً با جنگ، سر ستیز دارد.

در بخشی از کتاب آمده :
سلما نمی‌داند ولی من می‌دانم که در دوره طالبان، کفن نایاب بود و باید برای مردن آدم‌هایمان پارچه، قاچاق می‌کردیم: شش ذرع و نیم، چون نمی‌دانستیم بچه می‌میرد یا زن یا مرد. سلما خبر ندارد که از وقتی آمریکایی‌ها آمده‌اند کارخانه‌های چینی برایمان کفن می‌بافند به مقدار نامتناهی و این لطف آمریکا به ماست. چطور باید برای کسی که از کودکی رفته و هرگز نخواسته چیزی بداند توضیح بدهم که سر کشتار، رقابت است و کسانی که کشته می‌شوند هم خونان بی‌گناه ما هستند؟ "
      

        بستر دراماتیکی که هیچ گاه پهن نشد
شنیده اید میگویند فلان چیز در نیامده " ماهی ها به دریا برمی گردند" هم سوژه جذابی است که در نیامده. کتاب از دل مصاحبه هایی با یک خانواده فلسطینی شکل گرفته اما نویسنده نتوانسته است بستر دراماتیکی برای شکل گیری موقعیت روایت رقم بزند.
نویسنده خانواده ایرانی را در کنار خانواده فلسطینی قرار داده تا بتواند از طریق گفتگوهای زنانه متن مصاحبه ها را در کتاب بیاورد و این خود به خود باعث شده است متن از شور و نشاط و داشتن خط روایت اصلی بیفتد.
از محتوای کتاب می شود پیش بینی کرد مواد اولیه کتاب که همان مصاحبه ها با خانواده فلسطینی بوده خوب و کامل انجام نشده و نویسنده نتوانسته است خط محکم و پر کششی برای داده بیابد پس مجبور شده است در دل روزنوشت های یک زن که خودش هم درگیر مسائلی و به صورت موازی با خانواده فلسطینی پیش می رود روایت کند تا زحمت خودش را هم برای بیان جزئیات زندگی یک خانواده فلسطینی کم کند.
اگر بستر دراماتیکی که نویسنده خلق کرده است کمی جذاب تر، حساب شده تر و با وسواس بیشتری رقم میخورد شاید می شد یک اثر خوش خوان عامه پسند درباره زندگی در غزه می داشتیم.
      

        تقلیل حیا و پوشش به تجربیات فردی
ابتدای این یادداشت بگویم کتاب را با شوق خریدم و با شوق به پایان رساندم نوشتن تجربه های فردی درباره مسئله حجاب و حیا به اندازه کافی شجاعانه و جذاب است.
مهمترین مسئله کتاب که روایت هایی درباره پوشش و حیاست که جدی هم هست و سایه سنگینی بر سر خط اصلی کتاب می اندازد نداشتن جامعیت و نمایندگی نکردن زنان جامعه امروز است. از ۱۲ روایت کتاب ۴ تایش به موضوع حجاب در خارج از کشور پرداخته ۳ تاییش فقط بسط یک لحظه درباره حجاب است و عمق ندارد و کاملا سطحی به مسئله پرداخته و ۵ روایت خواندنی و البته تاثیرگذار دارد.
این مهم باعث می شود کتاب بخش زیادی از جامعه را پوشش ندهد و میزان همذات پنداری مخاطب و یا نزدیکی روایت به تجربه زیسته زن امروز را پایین بیاورد.
" برای دختران این آبادی" می توانست از تجربه چند نویسنده با مسئله پوشش فراتر برود و عمق و نظرگاه بدهد و حتی گاهی وسط روایت درد و درمان را توامان بیاورد. تا مخاطب به جای خواندن تجربیات این نویسندگان به ادراک آنان از مسئله حیا و پوشش برسدو منِ سیاست گذار یا منِ تصمیم گیر یا منِ مسئول را به تحرک و تغییر وا دارد.
اصلا روایت یا ناداستان قرار است دریچه به سمت مخاطب بازکند و او را به سمت نظرگاه نویسنده هدایت کند. مبادا حرف زدن درباره پوشش و حیا به تجربیات شخصی چند خانم چادری ختم شود.
این اثر اتفاق خوبی است که باید ادامه پیدا کند
      

        برای آنان که دنبال یک مستندنگاری شیرین و البته زنانه از شخصیت ها هستند "نا" کتاب کاملا مناسبی است حتی برای چگونه نوشتن درباره شخصیت ها به شما ایده می دهد. من "نا" را به نیت آقا موسی صدر خریدم اما فهمیدم روایت زندگی یک شخصیت کم نظیر علمی و مبارز یعنی سید محمد باقر صدر است که در کنار خواهرش از مبدعان قیام شیعیان در عراق بوده است و توسط حزب بعث و بدستور مستقیم صدام شهید می شود
البته نویسنده می توانست بیشتر و بهتر ما را با شخصیت شهید صدر آشنا کند اما گویا بیش از اندازه به داده هایش اکتفا کرده است
      

        ⚜️چگونه جهان داستان نوجوان خلق کنیم!؟ *منطقی، صمیمی و باورپذیر*

* این روزها بیخیال کلی کتاب نخوانده و متن ننوشته آوار شده روی سرم شده ام و فعلا باران را بهانه کرده ام و افتاده ام در دام خود خواسته ادبیات کودک و نوجوان هم لذت می برم و هم اضطراب نخوانده هایم‌را دارم تازه مجموعه ۵۰ جلدی ادبیات کلاسیک برای کودک و نوجوان را خریده ام خدا بخیر کند*

▪️اول: برای خیلی ها ادبیات کودک و نوجوان خیلی جدی نیست یعنی برخی ناشران هم کتاب‌هایی که حرفهای جدی و درشت دهن پر کن ندارند را در بخش ادبیات کودک و نوجوان می گذارند درصورتی همه می دانند اگر کسی دنبال اصلاح سلیقه جامعه از طریق کتاب است باید بچسبد به ادبیات کودک و نوجوان که به مراتب مهم تر از ادبیات بزرگسال است.

▫️دوم: نوشتن برای نوجوان چندبرابر سخت تر و نفس گیرتر از نوشتن برای بزرگسالان است ادبیات نوجوان باید ویژگی های زیر را داشته باشد:

🔹️شخصیت‌های قابل‌ارتباط و واقعی
🔸️موضوعات چالش‌برانگیز اما مناسب
🔹️زبان و لحن ساده و صمیمی
🔸️داستان‌های خلاقانه و پر از تخیل
🔹️ریتم و سبک داستانی مناسب
🔸️گرافیک و طراحی جلد جذاب
🔹️فرهنگ‌سازی و آشنایی با موضوعات و اولویت های جامعه

حالا شما اگر بخواهید برای نوجوان اثر دینی بنویسید کار دوچندان صعب و حساس می شود اینکه ما بخواهیم یک مفهوم دینی را برای یک نوجوان در قالب داستان توضیح دهیم نیاز به ریزه کاری ها و ریز بینی های بیشتری دارد.

▪️سوم: برای خلق جهان داستان نوجوان باید جهان پیرامونی باورپذیری برای نوجوان خلق کرد که نوجوان با پذیرش آن جهان، پیام را با عمق جانش بپذیرد. خلق آثاری که در آن نوجوانان بیش از اندازه اتوکشیده، مودب، حرف گوش کن و به  اصطلاح قالب زده هستند و با نوجوان کف جامعه تفاوت فاحش دارند کمی آثار امروز از سبد خرید نوجوانان دور می کند حالا شما پدر و مادر اتو کشیده و همه چیز درست را هم به این ترکیب اضافه کن کمی هم چاشنی مفاهیم غلیظ دینی به آن بیفزایید نتیجه خانواده ای می شود که به ندرت قابل پذیرش و قابل یافت می شود. همین موضوع اثر را از جهان نوجوان دورتر می کند.

▫️چهارم: با بررسی سبک و سلیقه سبد خرید نوجوانان و جوانان(که در این مقال نمی گنجد) به راحتی می توان پی برد که آنان بیشتر دنبال قهرمان داستانی هستند که بیشتر از اینکه بله قربان گوی والدین باشد یا مظلوم و سر به زیر رفتار کنند دوست دارد یاغی باشد و حتی علیه ساختارهای فعلی خانواده و جامعه بشورد. به همین خاطر سراغ فانتزی های پر شر و شور و پر ماجرا می رود که به طبیعت روانی اش هم نزدیک است. حالا اینکه ما چقدر از این شَر و شوری و تحرک برای انتقال مفاهیم خود بویژه
 مفاهیم دینی بهره برده ایم خدا می داند.

▪️ پنجم: کتاب *آشپزهای گرسنه* تلاش شیرینی است برای انتقال مفهوم روزه و ایام ماه رمضان به نوجوانان بخصوص روزه اولی ها که روایت بچه هایی است که وظیفه درست کردن افطاری را در نبود مادرشان بر عهده دارند. پر واضح است که اثر با وجود برخی صحنه های شیرین و اتفاقات جذاب در قصه گویی و شخصیت پردازی کمی می لنگد و البته کاراکترهای داستانش را بی اندازه سفید و همه چیز تمام به تصویر کشیده همین موضوع جهان داستان را از باورپذیری دور کرده است علاوه بر این لحن و زیست شخصیت های اصلی کمی از دنیای نوجوانی دور مانده و بیش از اندازه فرهیخته به تصویر کشیده شده است. حال آنکه قاعدتا برای انتقال پیام‌ شخصیت های خاکستری بیشتر به کار می آیند تا شخصیت های سفید و سیاه.
      

        شهاب دین؛ یک روایت بدیع از یک شیفته کتاب
نگارش زندگی نامه بزرگان و علما علاوه بر مرور آنچه بر ایشان گذشته است یک دوره کوتاه و فشرده سیر و سلوک است اینکه چگونه پسر بچه ای در اوج سختی و فقر به عالم بزرگ زمانه خود تبدیل می شود نشان دادن یک مسیر رفته است. گویی تجربه نگاری است از رسیدن به عرش اعلی الهی است یعنی ارائه یک الگوی موفق در رسیدن.
شهاب دین یک روایت بدیع و البته روان از زندگی آیت الله العظمی مرعشی نجفی است که نویسنده با شیوه‌ای منحصر به فرد و جدید، تمام زندگی شهاب‌الدین را حتی پیش از تولد، از نگاه خود او یعنی روح از بدن جدا شده شهاب الدین روایت می‌کند. ما همه چیز را از نگاه شهابی می‌بینیم که ابتدای کتاب از دنیا می‌رود و به عالم معنا صعود می‌کند و در انتهای کتاب با قرار گرفتنش در خانه ابدی، از خاطراتش هم جدا می‌شود. به این ترتیب مخاطب هم اتفاقات را می‌بیند و هم با احساسات احتمالی شهاب همراه می‌شود. در میان این تجدید خاطرات، در صحنه‌هایی موازی، جسم مادی‌اش را نیز همراهی می‌کند و در کنار خانواده‌اش به کارهای تشییع و کفن و دفن نظارت دارد. اینکه نویسنده ما را از زاویه دید روح شهاب با دنیای پیرامونش آشنا میکند بیم آن می رود که بخشی از کتاب را به مرز تخیل و واقعیت بکشاند و شاید خواننده به سختی سفر روح شهاب و پرش های زمانی را هضم کند اما نویسنده با قلمی ساده و روان، تصویرسازی‌های خوب و رفت و برگت های زمانی به‌موقع به‌خوبی توانسته‌است مخاطب را تا صفحات پایانی کتاب با خود بکشد و هم‌گام با داستان، محتوای غنی‌ای از آموزه‌های اخلاقی را جرعه‌جرعه به او بنوشاند.
علاوه بر آن این شیوه روایت درواقع زندگینامه یک عالم است اما در سطر سطر آن حس نزدیکی مرگ را برای مخاطب تداعی می‌کند و او را به فکر قیامت و آمادگی خودش برای مرگ می‌اندازد. در این داستان خواننده شاهد علم‌آموزی، تنگدستی، عشق‌ورزی به کتاب‌ها، سختی‌ها، سفرها، زیارات و تشرفات سید شهاب‌الدین به محضر حضرت ولی عصر(عج) است. بی‌شک یکی از نکاتی که آیت‌اللّه مرعشی را در بین سایر علمای زمان برجسته می‌کند، عشق و علاقۀ وافر این عالم شیعه به کتاب‌ها و تحمل سختی‌های فراوان برای جمع‌آوری گنجینه‌ای ارزشمند از نسخه‌های نفیس خطی است که حاصل آن کتابخانه‌ای است که از نظر تعداد و کیفیت نسخه‌های خطی، نخستین کتابخانه در کشور و سومین کتابخانه در جهان اسلام محسوب می‌شود.
      

        عربیکا؛ حرف حساب ما درباره مقاومت

یکی از وظایف روایت های ما از پیرامون نفوذ در جان مخاطب و تاثیر بر افکار آن است به همین دلیل نباید روایت به گزارش دیده ها و شنیده ها از سنگ و چوب و آدمها و اتفاقات ختم شود همچون دوربینی که حوادث را ضبط و بدون دخل و تصرف پخش می کند. روایت باید درباره موضوع موضع داشته باشد.
روایت را بر اساس مجموعه ای از وقایع که هم زنجیره ای ازاتفاقات است و هم بین آنها رابطه علی و معلولی وجود دارد، تعریف می کنند. جهان روایت حاصل همکنشی میان نویسنده و خواننده است. نویسنده نشانه هایی را در متن میگنجاند که آن نشانه ها با فرآیندهای ذهنی و شناختی خواننده معنادار و دلالتمند می شود یعنی جهان روایت حاصل تداخل متقابل متن نویسنده و ذهن خواننده است. در یک جمله روایت محرکی است که با شخصیت ها، کشمکش ها، اتفاقات به دنبال درگیر کردن ذهن مخاطب است تا او را به اندیشیدن وا دارد تا این واکنش منجر به رفتارهای عاطفی، میدانی و اندیشه ای شود. همین جا تفاوت روایت با سایر اقسام ادبی که خیلی خود را درگیر و دار واکنش مخاطب نمی دانند روشن می شود.  وقتی از روایت خوب حرف می زنیم واصخ است که روایت را کنشی بی طرفانه نمی دانیم بلکه روایت باید منجر به شکل گیری و تعیین واکنش های ما به جهان پیرامون مان باشد و حتی نگرش ما را درباره جهان و تجربیات مان رقم بزند.
این یعنی روایت صرفا موجبات سرگرمی ما را فراهم نمی آورد، تعلیم مان می دهد، آگاه مان می سازد و حتی ترغیب مان می کند که کاری کنیم. نویسنده اگر این مسئله را به عنوان شالوده اصلی روایت خود در نظر نگیرد به سمت  روایت مسائل روایت نشدنی یا حتی ناروایت ها پیش می رود. یعنی مسائلی بسیار حاشیه ای یا کم اهمیت که نیازی به روایت کردن شان نیست یا رویدادهایی که نمی توان یا نباید روایت کرد. این دقیقا تفاوت روایت و ناروایت است. 
عربیکا؛ آخرین کتاب نسبتا موفق یامین پور در بستر سفرنامه نویسنده به مسئله مقاومت پرداخته است هم به گذشته و حال و آینده مقاومت پرداخته هم حرف های حسابی که بارها بارها در بسترهای مختلف باید درباره موضع ما و نسبت ما با مقاومت زده شود را در قالب گوارا و روانی زده است که خواندنش برای مردم کوچه و بازار و نخبگان کنشگر لازم است
      

         پُز با کتاب
نظریه نامحبوب: نمیدانم چطور می شود کتاب خوانی را از هجوم پز دادن و مد شدن نجات داد هرچند اگر به ورطه ابتذال نیفتد و آثار را ‌کم مایه را در این فرآیند به چاپ های آنچنانی نرساند و قهوه گرم  نویسندگان پر توان را سرد نکند چندان هم امر مذمومی نیست ترویج کتابخوانی هر مقدارش خوب است.
آداب کتابخواری کتاب شیرین و روانی است که خواندنش هم کتابخوانها را سر دماغ می آورد هم کتاب نخوان ها را به سمت کتابخوانی ترغیب می‌کند.
این روایت یک کتاب خوان حرفه ای در زیستش با کتاب پر است از همذات پنداری و این همانی برای مخاطبی که حرفه ای کتاب می خواند کاش بقیه هم تجربه زیسته شان را یا کتاب می نوشتند 
      

        ⚜️ برای پاییز آمد 
اگر بخواهیم پاییز آمد را در فرم به قضاوت بنشینیم قطعا کتاب های قوی تر و استخوان دار تری از این اثر در فضای ادبیات پایداری به وفور پیدا می شود نویسنده چون دغدغه پایبندی به تاریخ شفاهی داشته است به فرم نگارشش کمتر پرداخته است شاید اگر نویسنده این اثر اگر کمی در لحن و شخصیت پردازی و زمینه اتفاقات کمی کوشیده بود در کنار جذابیت سوژه می‌توان آن را به عنوان یک الگوی موفق پرداخت به زنان جنگ چه در فرم و چه در سوژه دانست.
با این وجود پائیز آمد در شکستن کلیشه های ادبیات پایداری در ارائه چهره قهرمان در دسترس برخلاف قاعده ترسیم قهرمان دست نایافتنی موفق بوده است صمیمانه بودن و عاشقانه بودن روایت از یک رابطه ای که خانواده هم مخالف آن بوده اند از موفقیت های این اثر  است.
      

        زنی که همچنان ایستاده است
روایت های همسران شهدا غالبا نسبت با شهید تعریف می شود اینکه چگونه با او آشنا شدند زندگی کردند و با شهادتش چگونه کنار آمدند و تمام.
اما اینکه اشک حوا برای ما زنی را روایت می کند که از کودکی زندگی پر از چالش و از دست دادن عزیز دارد و تنها بخش کوچکی از آن زندگی و شهادت همسر شهیدش است  کار را جذاب و البته قابل تامل تر می کند.
اشک حوا البته ویژگی خاصی تر هم دارد در روایت هایش  کاملا زنانگی را حس می کنی باید جستجو کرد که آیا نویسنده تجریه زیسته نزدیک به سوژه دارد یا نه!؟ که قطعا این حس برانگیزی اثر حاکی از تایید این مسئله است
      

        روایتی برای پیشگیری از یک بحران حتمی
آنچه مجموعه آنِ سوگ را از مجموعه های دیگر روایت نویسی متفاوت می کند این است که نویسندگان این روایت از سخت ترین اتفاق زندگی شان یعنی از دست دادن یک عزیز برای مخاطب روایت نوشته اند.
یعنی گویی زخم هایشان را به مخاطب نشان داده اند تا آنان از داشتن چنین زخم هایی نهراسند. آنِ سوگ دقیقا از سوگی که دیر یا زود گریبانگیر هر آدمی می شود سخن می گوید و راه گذر از آن سوگ را به مخاطب نشان می دهد گویی عده ای راه برخورد صحیح با تجربه تلخی که قرار است برای شما اتفاق بیفتد را پیشاپیش در اختیار شما قرار می دهد. نویسندگان در شجاعانه ترین حالت ممکن دست به خود افشا گری زدند تا شاید کسی را از بحران سوگ نجات دهند. برای همین می گویند روایت گاهی دواست.
      

        مسائل خصوصی شما برای ما جذاب است
مسئله روایت در جریان ادبیات کشور امر بدیعی است و همین نو بودن روایت را محل بحث کرده است که چه چیز روایت است و چه چیز روایت نیست.
"رها و ناهشیار می نویسم" از آن دست کتاب های نشر اطراف است که حین آشنا شدن با زیست نویسنده که اتفاقا به تجربه بسیاری از ما در امر نوشتن نزدیک است، هنر روایت و بخصوص جستار نویسی یا حتی مموآر نویسی را آموزش می دهد. با وجود آنکه خیلی کتاب های روان و شسته و رفته ای در باب آموزش روایت نویسی نیست این کتاب عجیب روان و شیرین است که خواننده را به سمت نوشتن روایت های خودش ترغیب می کند برخلاف برخی از کتاب هایی که فقط به مسئله روایت پرداخته این کتاب در چگونگی نوشتن هم ورود کرده است. خواندنش پر از لطف است.
      

        یکی از مهمترین ساختارهای ارتباط گیری ائمه با مردم که در زمان امام صادق(ع) به طور جدی آغاز به کار کرد سازمان وکالت بود از دلایل شکل گیری این سازمان می شود به خفقان زمان ائمه به خصوص در زمان عباسیان اشاره کرد هم چنین این سازمان سطح دسترسی ائمه به کل مرزهای جامعه اسلامی را افزایش می دهد
این کتاب دو جلدی روایت سرنوشت وکلای ائمه را روایت میکند که برخی از آنان با وجود نزدیکی به ائمه عاقبت به خیر نشده و مورد لعن و نفرین ائمه قرار گرفته اند حتی برخی از ائمه خون برخی از وکلای خود را حلال اعلام کردند
یکی از مهمترین جریانات انحرافی تاریخ اسلام جریان واقفیه بوده است که بعد از شهادت امام  کاظم منکر شهادت این امام می شوند تا اموال و وجوهات امام را پس ندهند به همین واسطه امام کاظم را آخرین امام و همان قائم اعلام میکنند و نافی امامت امام رضا می شوند
نتیجه این سازمان منجر به ایجاد جریان نواب خاصه امام زمان می شود
      

        برای آنان که دنبال روایت شیرین و مستند و مستدل از تاریخ هستند کار من بود بهترین توصیه است کتاب قلم شیوا و روانی دارد و البته استنادات را همراه کرده است و به یکی از حساس ترین برهه های تاریخ یعنی فراز و فرود قاجار تا کودتای رضا خان پرداخته است جایی از تاریخ که کمتر به آن پرداخت می شود کتاب قطعا برای اقشار مختلف جامعه از علاقمند به تاریخ گرفته تا نویسنده و داستان نویس توصیه می شود
      

        دکان سه نبش حدادپور جهرمی
اول: ژانر امنیتی در داستان همیشه برای مخاطب جذاب است چون هم به اندازه کافی کشمکش و تعلیق دارد و هم مخاطب هیچ اطلاعاتی درباره این زمینه ندارد بنابراین شما هم چیزی را می توانی به خورد مخاطب بدهی بدون انکه اعتراض بشنوی فقط کافیست کمی قدرت تخیل ات خوب باشد

دوم: حیفا تقریبا اولین کتابی بود که در ژانر امنیتی به خوبی دیده شد و مخاطب را جذب قلم حداد پور جهرمی کرد. کف خیابون کتاب بعدی او هم با تمام نواقصش خوب ارزیابی شد اما حداقل در دو کتاب دیگرش یعنی حجره پریا و تب مژگان عملا نویسنده داستان را با توهمات و تخیلات با اندکی رنگ و بوی جنسی آمیخته و روانه بازار کرده کرده است. اوج این موضوع را در داستان نه! می توان مشاهده کرد

سوم :داستان «نه» بقدری ضعیف و آبکی است که نه می شود نام داستان بر آن گذاشت نه می شود آن را مستندات علمی نامید . شما هر پنجاه صفحه با اطلاعاتی کپی شده روبه رو هستید که اصلا نه به فهم شما از شخصیت ها کمک می کند نه به پیش برد داستان. گویی نویسنده تلاش کرده است به هر صورت که شده کتاب را قطور کند هر قسمتی از داستان حذف شود و خللی به روند داستان وارد نکند یعنی اضافه است این یعنی بیش از نیمی از کتاب اخیر حداد پور جهرمی چیزی فراتر از خزعبلات است.

چهارم: اخیرا حداد پور جهرمی با مخالف تراشی خیالی برای کتابهایش خوب توانسته است فروش را بالا ببرد گویی این فضا برای حدادپور جهرمی دکان سه نبشی شده است که حتی کتاب اخیر خودش را خودش چاپ کرده و این کتاب را به هیچ انتشاراتی نداده قابل تامل انکه این کتاب ها از لحاظ تکنیکی ضعیف ارزیابی میشوند و این نباید به اسم بچه های انقلابی تمام شود نویسنده این مجموعه در حال نوشتن کتابی های بازاری بفروش است همین