به نام خدا
۱
«شب‌به‌خیر فخر‌السادات خانوم»!
اولین دیالوگ شهید احمد یوسفی به همسرش فخرالسادات موسوی، وقتی عقدشان را مرحوم هاشمی رفسنجانی می‌خواند، آن هم دو نفری، بدون حضور بزرگترها، و شب، برمی‌گردند خانه‌ای در تهران، موقع خواب، وقتی برای اولین‌بار تنها می‌شوند، از شرم، دور از هم، در یک اتاق، پشت به هم می‌خوابند و این، اولین دیالوگ صمیمی بین آن‌هاست.
۲
کتاب، روایت زندگی کوتاه مشترک سرکار خانوم فخرالسادات موسوی با شهید احمد یوسفی است. خب! ولی اگر با خواندن این اسامی و عناوین، گمان دارید با یک روایت مستندِ اتوکشیده سازمانی مواجهید بگویمتان خیر. سرکارخانوم گلستان جعفریان، با طبع زنانه خودش، خوب بلد بوده از روایت این زندگی مشترک چیزی دربیاورد که به قلب یک زندگی زناشویی با همه رازهای بگو و مگویش نزدیک شود و سکانس‌هایی را تحویل من و توی مخاطب بدهد که معمولاً اسیر ممیزی‌های پنهان ذهن اکثر نویسندگان می‌شود و همین کتاب را پر از حس و احساس کرده.
۳
کتاب خوشخوان است و احتمالاً بتوانید یک‌نفس توی دوسه‌روز تمامش کنید و اگر قلب رقیقی داشته باشید، متاثرتان می‌کند: روایت دختری زنجانی-مشهدی، هفده‌هیجده‌ساله، شوخ و شنگ و شیطان که با پاسداری جدی و بذله‌گو و نجیب ازدواج می‌کند. در احوالات این دختر همین بس که در روزهای اول ازدواج، همسرش را مجبور می‌کند او را ببرد خانه پدری تا بتواند دوشنبه‌ها شاعت پنج کارتون ببیند😊
روایت سادگی، صداقت، محبت، آرمان، روایت مردم. خودِ خودِ مردم.
۴
حیف این کتاب، سریال یا فیلم نشود. حیف‌تَر در ساختش اسیر محافظه‌کاری شود.
        

          خیلی از ما هنوز هم که هنوز است با کلیشه‌هایی نگفته و ننوشته در ذهن خود زندگی می‌کنیم. صاحبان بعضی مشاغل را آدم‌هایی سرد و بی‌احساس می‌دانیم یا آن‌هایی که ظاهر خیلی مذهبی دارند را نمی‌توانیم عاطفی و اهل محبت بدانیم. اگر اهل ماموریت رفتن باشند هم دیگر هیچ! به راحتی قضاوتشان می‌کنیم که لابد از سر رفع تکلیف شرعی ازدواج کرده و خانواده برایشان اولویت اول نیست و برایشان مهم نیست دختر مردم به هزار امید عروس خانه اینها شده و راحت می‌گذارندش پشت سر با تنهایی و بچه و هزار راه نرفته.
«پاییز آمد»، به خوبی خواننده را با واقعیت‌های پشت این کلیشه‌ها مواجه می‌کند. البته نه به شکل گل‌درشت و هنجارشکن. اتفاقا بسیار نرم و لطیف و قدم به قدم!
کتاب، خاطرات همسر شهید است، خاطرات همسر شهید احمد یوسفی. شاید اگر این توضیح را درباره‌اش بخوانید گمان کنید با فضایی شبیه سایر خاطرات همسران شهدا مواجه می‌شوید. یعنی کتابی با محوریت شهید و سبک زندگی او در خانه و بیرون خانه. اما «پاییز آمد» ماجرای متفاوتی دارد!



همسر شهید، به واسطه برادرش و فعالیت‌ها و مبارزات او در دوران انقلاب، از سن خیلی کم تفکرات انقلابی‌‌اش شکل می‌گیرد و وقتی هنوز ۱۶ ساله هم نشده مورد اعتماد مسؤولین بسیج و سپاه تازه تاسیس قرار می‌گیرد. دختری از یک خانواده پرجمعیت که مادری بسیار با سلیقه، کدبانو و به تعبیر شهید یوسفی، سوسول(!) دارد و به معنای واقعی کلمه روی پر قو بزرگ شده است و هیچ‌وقت آب در دلش تکان نخورده و حتی کار خانه بلد نیست، در ۱۷ سالگی، داوطلبانه و با رضایت قلبی، عروس خانه مردی می‌شود که برای خواستگاری به او این‌چنین می‌گوید: «من به جز همین لباس پاسداری هیچ چیز دیگری ندارم. کشور ما در حال جنگ است و من یک پاسدار هستم. ممکن است شهید بشوم یا مجروح یا قطع نخاع، و یک عمر زحمتم بیفتد گردن شما. به همه این چیزها خوب فکر کن! با من وارد زندگی راحت و بی‌دغدغه‌ای نمی‌شوی.»
مادر فخری، فخرالسادات همسر شهید و راوی کتاب، تا چند سال بعد ازدواج غصه ساده‌زیستی و خانه کوچک و شرایط سخت زندگی دخترش را می‌خورد اما آنچه در کتاب با آن مواجه می‌شویم این است که این دختر جوان نازپرورده، از طرفی چنان دلباخته شوهرش است که در زندگی با او وصف حالش «ما رایت الا جمیلا» است و از طرف دیگر عقاید انقلابی‌اش از پس مطالعات و مشاهداتش آنچنان واقعی و قلبی می‌شود که از سبک زندگی‌اش به معنای واقعی رضایت دارد!
«پاییز آمد»، یک عاشقانه صمیمی است که ما را به سفری پر اضطراب می‌برد. سفری به کوچه پس‌کوچه‌های ذهنی یک دختر جوان که عاشق می‌شود. همسرش را در جای‌جای این کتاب با صفات پسندیده‌ای مثل قوی و پشت‌وپناه توصیف می‌کند و خبری از توصیفات صورتی در کتاب نیست. قبل از ازدواج او و احمد، ما شاهد رشد و بلوغ عقلی و منطقی‌اش هستیم و بعد از ازدواج، بلوغ عاطفی‌اش را نظاره می‌کنیم.
شاید بد نباشد خواندن «پاییز آمد» را به فمینیست‌ها پیشنهاد کنید! همان‌ها که اصرار دارند زن ایرانی بعد از انقلاب و به واسطه تفکرات و اعتقادات انقلابی و مذهبی سال‌ها به عقب رانده شده و خانه‌نشین شده و شان و شخصیتی درجه دو پیدا کرده است. فخرالسادات موسوی به خوبی تلاش آنها برای چسباندن این مسائل به انقلاب و اسلام را نقش بر آب می‌کند. دختری که با وجود سن کم، اجازه داشته پابه‌پای مردان فعالیت انقلابی داشته باشد. خواستگارش را خودش به خانواده می‌قبولاند، فعال اجتماعی است و حتی با وجود داشتن دو فرزند کوچک، همسرش او را تشویق می‌کند به سرکارش برگردد، همسری که صفر تا صد کارهای خانه را با او شریک می‌شود و چه بسا سخت‌ترین کارها را به عهده می‌گیرد، مثل پروانه دور او می‌چرخد و طوری در خانه و حتی بیرون خانه به همسرش خدمت و محبت می‌کند که این زن سیراب از عشق، لبریز از اعتماد به نفس و مملو از عزت و کرامت می‌شود. سختی‌ها و مشکلات همسرش را درک می‌کند، برایش وقت می‌گذارد و کار به جایی می‌رسد که مامان لعیا، مادر فخرالسادات و نگران‌ترین مادر دنیا برای حال و روزگار دخترش، عاقبت دل‌آرام می‌شود و چندبار به زبان می‌آید و او را می‌ستاید.
در کنار همه آنچه از متن و بطن کتاب گفته شد، لازم است به نقش پررنگ و تاثیرگذار قلم گلستان جعفریان هم اشاره کرد که به شکلی هنرمندانه و حرفه‌ای داستان این زندگی عاشقانه و انقلابی را به رشته تحریر درآورده است. نه آنقدر شخصی و صورتی که خواننده دلزده شود و حس رمان‌های عامه‌پسند به او دست بدهد و نه آنقدر سانسور شده و خشک که از شهید، چیزی جز اسم و عنوان و عملیات منجر به شهادتش چیز دیگری ندانیم. همه چیز در این کتاب در جای خودش است: به اندازه، روان و دوست‌داشتنی.
        

          اول اینکه #پاییز_آمد یک کتاب خوش‌فرم از آب درآمده. قلم خانم گلستان جعفریان مثل همیشه روان است، قصد خودنمایی و جلوه‌فروشیِ ادبی ندارد و لذتِ خواندنِ خاطراتِ همسر شهید را چندبرابر می‌کند. لحن روایت یک‌دست است و اتفاقات با روند خوبی پیش می‌روند. ریتم #پاییز_آمد با زندگی پرجنب‌وجوشِ راوی‌اش منطبق است و سرجمع آخرین اثر خانم جعفریان یک اثر استخوان‌دار است. یک کتاب خوب.

دوم اینکه راویِ #پاییز_آمد یک زن جسور، قدرتمند و البته احساساتی است. زنی که تجربه‌های عمیقش در روزهای نخست انقلاب حتی برای بیشترِ پسرانِ نسل‌های بعد از خودش دست‌نیافتنی است. فخرالسادات‌بانو زنی مستقل، خودساخته و کاملاً اجتماعی است که نه حضور فعالش در جامعه مانع همسرداری و مادری‌کردنش می‌شود و نه آن‌چه برای خانواده انجام می‌دهد او را از نقش‌آفرینی اجتماعی محروم می‌کند. من متخصص حوزه‌ی زنان نیستم اما به‌نظرم سبک زندگیِ خانم فخرالسادات موسوی شباهت زیادی به آن چیزی دارد که به نام #الگوی_سوم از سخنان رهبر انقلاب در این حوزه استنباط شده است.

سوم اینکه یک ستونِ مهمِ #پاییز_آمد خودِ شهید است. احمدآقای یوسفی با معیارهای امروز هم یک حزب‌اللهیِ روشنفکر به حساب می‌آید و شیوه‌ی آشنایی‌اش با خانم موسوی و روندی که منجر به پیوند آن‌ها می‌شود حتی در روزگار ما هم برای برخی خانواده‌های مذهبی پذیرفته‌شده نیست. جمع‌شدنِ همزمانِ روحیات نظامی، عاشق‌پیشگی و آرمان‌گرایی در احمد یوسفی، از او یک #قهرمان واقعی ساخته؛ مردی که نشانِ قهرمانی را قبل از هرکسی، اول از دست همسرش گرفته.

چهارم اینکه #پاییز_آمد به‌معنای زمینیِ کلمه یک کتاب عاشقانه است. نویسنده تا آن‌جایی که راویِ کتاب اجازه داده، وارد لحظه‌های پر از محبتِ زندگیِ فخرالسادات‌خانم و احمدآقا شده و عشقِ پاکیزه‌ی آن‌ها را همراه با ملزوماتش روایت کرده. البته که نویسنده در این لحظاتِ دلبرانه گیر نمی‌افتد و از آن‌ها نجیبانه عبور می‌کند؛ اما خب خانم جعفریان در دام خودسانسوری هم نیفتاده و عاشقانه‌های این زن‌وشوهر را تا جایی که می‌شده، درست و واقعی تعریف کرده. شاید برای همین است که رابطه‌ی فخرالسادات‌خانم و احمدآقا دلنشین از آب درآمده و برای مخاطب باورکردنی است.

آخر هم اینکه #پاییز_آمد را باید خواند. یکی از بهترین‌های #سوره_مهر در سال‌های اخیر است. این روایت شیرین و لطیفِ آمیخته به عشق، موسیقی، آرمان و شعر، یکی از بهترین روایت‌هایی است که می‌تواند احوالاتِ مردان و زنانی را نشان دهد که اگرچه عاشق زندگی، اما به باورهایشان عاشق‌تر بودند.
        

          [چهارده از صد] 

بین کتاب‌هایی که از زندگی همسران شهدا خوانده بودم، این‌یکی چند ویژگی بارز داشت. یکی اینکه برخلاف برخی، زن عاشق همسرش بود ولی در او ذوب نشده بود. 
تقلای دوست‌داشتن و دلبسته‌نشدن را صادقانه تصویر کرده بود. 
نویسنده رابطه‌‌ی فخرالسادات با همسرش را کلیشه نزده بود و فردیت راوی را حس می‌کردی.
کتاب به معنای درست کلمه  «زندگی خصوصی» فخرالسادات موسوی و همسر شهیدش بود. این حس را به تو می‌داد که داری از یک گوشه‌ای نگاهشان می‌کنی و نگاهت روی راوی آنقدری سنگین نیست که زندگی‌اش را برایت سانسور کند و هیچ‌چیزش را نشانت ندهد. 
 نویسنده هم مطلقاً از متن بیرون نمی‌زد و در خلال قصه این را باور می‌کردی که دختر مشهدی ساکن زنجان دارد این‌ها را روایت می‌کند. 
شخصیت جفتشان را هم دوست داشتم، اما می‌دانم توصیف‌کردنشان روایت کتاب را حیف می‌کند. 

من نسخه‌ی صوتی‌اش را شنیدم و راضی‌ام. البته خیلی باکیفیت نبود و گوینده کمی شل و بی‌فراز و فرود می‌خواند اما غیر از همان اوایل، من را اذیت نمی‌کرد. 


امتیاز: ۴ از ۵ (یک نمره برای بعضی عاشقانه‌های لوسشان کم کردم که جا داشت بهتر روایت شود. :)) 

#کتاب_های_1403


📖: پاییز آمد، گلستان جعفریان، سورهٔ مهر
        

          بهترین روایت ....
        

          درباره این کتاب و راوی زیاد خواندم که همه به یک زن مجاهد و انقلابی اشاره کردن. اما روایت داستان یک راز مهم دیگه رو در همون چند صفحه ابتدایی به ما میگه: چه کسی همچین زنی رو ساخت؟ پدر فخرالسادات!
پدر فخری یک رفتار ویژه داشت که هرجا به شکلی بروز میکرد: ادب. ادب نسبت به امام رضا علیه السلام هنگام زیارت، ادب به همسرش مواقع غر زدن همسرش. تو چنین شرایطی شخصیت راوی پی ریزی شد و بعد پذیرای هرچیزی که رنگی از حق و حقیقت داره.
        

          اوایل کتاب برایم حکم نسیم بهاری را داشت ..
عشق فخری به پدرش و پدرش به او ..خانه قدیمی آنها و حس و حال مامان لعیا و اقا سیدضیا که عاشق هم و بچه هاشون بودند،زیبا توصیف شده بود‌‌
کم کم که آفتاب داغ انقلاب تابید و پرتوهای آن  خانواده موسوی را تحت تاثیر قرار داد،حس شروع یک تابستان پرحرارت را داشتم.
فخرالسادات  و همسرش احمدیوسفی و اخلاق و روابط بین آنها بسیار آموزنده ست ..
وقتی که می شود هم در جبهه مرد بود هم در در منزل همسری فوق العاده .

        

          این کتاب راه مرا روشن کرد
به راستی که چه شاعرانه مرا با شهدا پیوند زد...
بسیار بسیار بسیار توصیه میکنم
        

          فرموده بودید کی مأموريت من در جبهه تمام میشود.
 باید عرض کنم مأموریت احمد یوسفی در جبهه روزی تمام میشود که جنگ ایران و عراق تمام شود و البته که جنگ اسلام و کفر تمامی ندارد. امروز عراق است فردا فلسطین و اگر فضل خدا شامل حال من شود در این راه به برادر عزیزم رحمان خواهم پیوست خلاصه مأموريت تمام شدنی نیست .والسلام

فرزند کوچک شما احمد یوسفی 
        

           رفتن جنگیدن خیلی سخت است اما گاهی ماندن خیلی سخت تر است...
صبر و استقامت این بانو را تحسین می کنم
        

          برای من خواندن خاطرات همسران شهدا همیشه لذت بخش بوده اما درک شرایط این بزرگواران برای من به قبل از ازدواج و بعد از ازدواجم برمیگردد! 
بعد از ازدواج بیشتر درک میکنم که این بزرگواران چقدر از خودگذشتگی کردند ، از دست دادن همسر به نوعی خودش یک اضطراب پنهان به حساب می آید! حالا فکر کن جگر گوشه ات را بفرستی وسط توپ و خمپاره و هر چند شب یکبار خواب شهادتش را ببینی! 
کتاب را دوست داشتم ، اما تنها نقدی که به کتاب وارد میدانم کوتاه و مختصر بیان شدن مسئله ی شهادت احمد بود!
تا فصل های قبل همه چیز با جزئیات بیان شده بود اما به شهادت که رسید مطالب در دو صفحه پایان یافت! دوست داشتم بیشتر از حال و هوای فخرالسادات ، چطور سرپا شدنش در نبود احمد با دو فرزند خردسال ، واکنش مامان لعیا  و … را بدانم ! کاش خانم گلستان جعفریان پایان بندی را هم مثل خاطرات دیگر مفصل  بیان میکردند تا مخاطب بیشتر با فخرالسادات خانم همدلی کند ، ما همه از ابتدا میدانیم احمد قرار است شهید شود اما پایان بندی آنقدری که باید مرا غمگین و درگیر نکرد :)
        

          «پاییز آمد» ؛ ما در آن، جاماندیم…

یادداشت‌های کاملی نوشته شده. توضیح اضافه‌تری نیست؛ فقط باز هم تأکید می‌کنم اگر مجرد هستید و شرایط ازدواج ندارید کتاب را نخوانید!

توصیف احساس الانِ این کاربر به «افسردگی» قطعاً دقیق نیست. حس ناشناخته‌ای است؛ آمیخته‌ای از بغض، درد، حسرت، شوق و امید به زندگی. جمع منتاقضین

مشابه این احساس را خبرِ ازدواج دوستان و نزدیکانم به یادم می‌آورد. حس غریبی است. حداقل در این جور وقت‌ها، ترجیح می‌دهم خود را به بهشت زهرا (سلام الله علیها) بسپارم. تا امروز تنها آنجا را پیدا کرده‌ام که با سکوت سراسر آرامش خود مرا در خود پذیرد و دستی به سرم بکشد و« کمی» آرامم کند و بپرسد: «چرا اینقدر آشفته‌ای» و در جواب سکوتم لبخندی زند و بگوید می‌دانم…

الحمدلله
حال ما خوب است اما ملالی نیست آیا؟
        

          بسم رب شهداء
آمار کشته‌های جنگ همیشه غلط بوده است
هر گلوله دو نفر را از پا در می‌آورد
سرباز و دختری که در سینه‌اش می‌تپد …🙂

به قدری قلم خانم جعفریان روان و خوشخوان بود که تمام مدت زندگی عاشقانه‌ی فخرالسادات خانم و آقا احمد در ذهنم مثل فیلم ساخته می‌شد و من با فخرالسادات خانم زندگی می‌کردم:)

اما نکته‌ای که توجهم رو جلب کرد:
اگر "کتاب دختر شینا" رو خونده باشید متوجه مقداری شباهتش با "کتاب پاییز آمد" می‌شید برای مثال در دختر شینا، قدم‌خیر خانم در برف سنگین، برف‌های پشت‌بام رو پارو زدن و کمرشون دچار مشکل شد و حاج ستار سخت دلخور شدن؛ و فخرالسادات خانم با جابه‌جایی فرش‌های خیس کمرشون دچار مشکل شد و آقا احمد شرمنده و ناراحت شدن؛ و یا رفتار پدر هر دو بزرگوار در کودکی آنها مثل هم بود.
از این نکته میخوام نتیجه گیری کنم که اگر با خاطرات "کتاب دختر شینا" ارتباط گرفتید قطعاً با "کتاب پاییز آمد" هم ارتباط خیلی خوبی برقرار می‌کنید.
و در آخر قطعا جزو کتاب‌هایی‌ست که به دیگران معرفی میکنم.
        

          امثال شهید احمد و فخرالسادات زندگی واقعی و آرمانی و انقلابی رو به بهترین و عاشقانه ترین شکل به تصویر کشیدن و خط بطلان کشیدن به تموم زندگی های عاریه ای و پر زرق و برق
لحظه لحظه ای که کتاب رو می‌خوندم دوست داشتم این باورها و اعتقادات دوباره و دوباره بر جامعه تزریق بشه تا دوباره اون نسلی بشیم که برای انقلاب و اسلام مال و فرزند و همسر و جان را در طبق اخلاص بزاریم
کاش بشه زندگی شهیدان رو نه فقط خوند بلکه زندگی کرد
        

          باز هم دفاع مقدس این بار از زاویه دید خانواده ای دیگر، از زاویه دید انسان عاشقی که خودش از مدت ها پیش از ازدواج در حال جنگیدن برای ارزش های متعالی اش بوده وحالا با ازدواج در بوته ی آزمایش های سخت تری قرار می‌گیرد…
 زندگی نامه قهرمانان و شهدا تلنگری است برایم که بدانم این روزهایی که زندگی اش میکنم ثمره ی چه فداکاری های مخلصانه ای  است…
قلم خانم جعفریان رو دوست داشتم هم در روزهای بی آینه و هم این کتاب
        

          روان بود و خوش‌خوان، طوری که می‌شود یک نفس خواند و تمامش کرد. ولی نسبت به کتاب های مشابه خود چیز خیلی متفاوت‌تری نداشت.
من ترجیح می‌دادم فخریِ فعال قبل از ازدواج همچنان بعد از ازدواج فعال بماند و ما او را فقط در خانه نبینیم. با وجود تاکید فراوان راوی به روشن‌فکر بودن و همراه بودن همسر در عرصه‌ی فعالیت‌ها چیز زیادی از این فعالیت‌ها تصویر نشده بود. دوست داشتم حتی شده در حد حاشیه از فخریِ در میدان بخوانم.
و خب با وجود باارزش بودن این خاطرات و کارها روایتِ نویی نبود که ارزش تبلیغات وسیع را داشته باشد.

شاید روایتِ نویی که می‌شد از دل این زندگی بیرون آورد، چگونگیِ زیست شهید بود . زیستی که باعث شده بود در زمانی که به گفته‌ی همسر شهید، اکثریت مذهبی متعصب بودند و محدودیت‌های زیادی برای خانواده قائل می‌شدند، ایشان مشوق کار و تحصیل همسر بوده‌اند. خیلی دوست داشتم بدانم این شهید چه کتابی خوانده یا پای منبر چه کسی نشسته یا چه تحصیلاتی داشته که به نسبت دوستان و همکاران خود نگاه بازتری نسبت به مسائل داشته است.
        

          هر چی از زیبایی های این کتاب بگم کمه🙂🙂🙂
        

          اوایل کتاب خیلی مورد پسند تر  بود.  هیجان و طنز و بامزه ای خوبی داشت. خیلی خوب تعریف می کرد. ولی از اواسط کتاب یک حالت تکراری شد. فکر کنم اولین کتابی بود که در این سبک خواندم که همسر شهید کلی زندگی شهید و خودش را روایت کند. زندگی یک خانم مجاهد ، و نوع جهادش قشنگ و برای من خوب بود.  تصور منو از  خانم ها تغییری داد و کمی هم رغبت منو به ازدواج بیشتر کرد. از خانم ها فقط تصور گوشه نشینی و در خانه خودشان را حبس کردن داشتم. فکر نمی کردم کسانی هم باشند که دوشادوش مردان در صف اول جهاد باشند . خصوصا رزم وجنگ هم بلد باشند. اما داستان تک بعدی نبود یعنی همسر شهید در زمان لازم یک رزمنده بود و زمان ازدواج و بچه داری یک همسر و مادر خوب بود. خوب توانست نشان بده که یک خانم می تونه بین درون و بیرون خانه را جمع کنه اگر به بلوغ رسیده باشه که الان اولویت و وطیفه اصلی من چیه و بین این دو ( کار خانه و بیرون ) خلط بدون تعادل نکند. خلاصه که به نظر من دوران حبس کردم خانم در خانه گذاشته چون به شدت نیاز به نیروی جهادی و جهاد تبیین در جامعه وجود دارد ( حجاب ) و زنان این سرزمین هستند که می توانند وضع فرهنگی حجاب را به سر منزل مقصود کمال برسانند و بار اصلی مسئولیت در این زمینه به عهده آنهاست. البته همان طور هم که قبلا اشاره کردم‌ قرار نیست وظیفه همسری و مادری را تحت الشعاع قرار بده. 
        

          درباره کی حرف میزنیم؟
تا نخونید متوجه نمیشید که این کتاب چه پدیده ایی هست!

پ.ن: خانم موسوی ها الان حالتون خوب هست؟
        

          هفت شهر عشق را عطار گشت
ما هنوز اندر خَم یک کوچه ایم ... !