قرار است خوانواده‌ای کرمانی که ساکن تهرانند، میزبان خانواده‌ای اهل غزه باشند. میزبان که زن جوانی است، دیدارها و مصاحبه‌هایش را در خلال یاداشت‌ها و نامه‌هایی برای خواننده می‌نویسد.
مادهٔ خام یادداشت‌ها مصاحبه‌هایی واقعی است که تاریخ فلسطین را از خلال زندگی یک خانوادهٔ فلسطینی روایت می‌کند، ولی تا جایی که دستگیرم شد، شخصیت‌های دو خانواده و مراوده‌شان برای دراماتیزه‌کردن داستان اضافه شده‌اند و واقعی نیستند.
کتاب اطلاعات خوب و پایه‌ای دربارهٔ تاریخ فلسطین به مخاطب می‌دهد و برای مخاطبی که اطلاعی از گذشتهٔ این کشور ندارد، شروع بسیار خوبی است. قلم نویسنده هم خیلی روان و خواندنی رواین کرده ولی حتی مواجههٔ شخصیت اصلی با تاریخ فلسطین و پرسش‌هایش مواجههٔ نوجوانانه‌ای است. 
اما سوالی که اواسط کتاب داشتم هنوز برطرف نشده. چرا نویسنده چنین پلاتی را برای گفتن این قصه به نوجوان انتخاب کرده؟
در همهٔ قصه ما هیچ نوجوان کنشگری نمی‌بینیم. شخصیت‌ها همه بزرگسال‌اند و دغدغه‌های بزرگسالانه دارند. مثلاً شخصیت اصلی باردار است و نگران اینکه فرزندش مبتلا به سندروم دان باشد و در تمام کتاب دلتنگی و نگرانی‌های همسرانه و مادرانه تجربه می‌کند و احتمالاً نوجوان با چنین شخصیتی همذات‌پنداری نکند.
در یک کلام به نظر من شخصیت اصلی کتاب  «بلاتکلیف»  بود. حس می‌کردی بین داستان و ناداستان، بین زمین و هوا معلق مانده. نه صداقت واقعی بودن را داشت و نه ظرافت خیالی‌بودن را. 
در کنا این، مفهوم وطن و خاک و مقاومت را خیلی درست و دقیق در قصه بیان کرده بود و از این جهت برای من تحسین‌برانگیز بود.
بین کتاب‌های این نویسنده از همه کمتر دوستش داشتم ولی از خواندنش ناراضی نیستم. 
        

          تا تمام نشد زمین نگذاشتمش!
قطار که حرکت کردصفحه‌ی اولش را باز کردم:
"چه روز بدی بود!"
دوازده ساعت مسیر در پیش داشتم و یک کتاب دویست و هشت صفحه‌ای در دست، اما هنوز هم نمی‌دانم چطور به مقصد رسیدم و چطور به صفحه‌ی آخر کتاب.
من شاید مثل "عاطفه‌"ی داستان خیلی اطلاعاتی در مورد فلسطین نداشتم اما در حس مشترک دور بودن از وطن با "طوبی" و خانواده‌اش قرابت زیادی پیدا کردم. منی که بیشتر عمر بیست و چند ساله‌ام را به اجبار دور از وطن بودم و سعی در حفظ سنت‌ها و فرهنگ‌هایم داشتم درک می‌کردم که معنای جمله‌ی "او این هنر را دارد که فلسطین را کوچک کند و مثل یک گردنبد، همه‌جا با خودش ببرد." یعنی چه!
اما من اجازه‌ی برگشت را داشتم، هنوز در کشوری بودم که به زبان خودم صحبت می‌کردند. وطن من شهری بود که از آن دور شده بودم نه کشوری که به زور از من گرفته باشندش. شهری که هر بار اراده می‌کردم سوار قطار می‌شدم و در کمتر از نصف روز در هوای وطنم نفس می‌کشیدم. اما تصور اینکه برای هر بار بازگشت لازم باشد به هزار نفر جواب پس بدم و آخرش هم اجازه ندهند در مخیله‌ام نمی‌گنجد.
در مسیر انگار "طوبی" و "ریحان" همسفرم بودند، انگار روبه‌رویم نشسته بودند و طوبی از خاطرات و فرهنگ مردم فلسطین می‌گفت و ریحان با سرعت ترجمه می‌کرد و من در انتهای سفر دو دوست فلسطینی داشتم که با من از قطار پیاده شدند اما گمشان کردم. خدا خدا می‌کردم حالا که اثری ازشان نیست حداقل آن‌ها هم مثل من به وطن‌شان رسیده باشند، به دریای خودشان برگشته باشند، چون "طوبی می‌گوید دعا کردن اثر دارد".
        

          📄 #یادداشت 
📘 #ماهی‌ها_به_دریا_برمی‌گردند
🖋️ #مرضیه_اعتمادی
📚#انتشارات_شهید_کاظمی 

وقتی کتاب الی را از خانم غفارحدادی خواندم ایشان مژده کتابی با موضوع یک خانواده فلسطینی را دادند که درواقع سفرنامه الی برای مصاحبه با این خانواده ترتیب داده شده بود. مشتاق بودم تا زندگی این خانواده که قسمت‌های کوتاهی از آن را در الی خوانده بودم به صورت مبسوط بخوانم.
خانم غفارحدادی اما کتاب را خودشان ننوشته بودند و خانم اعتمادی به عنوان نویسنده انتخاب شده بود.
کتاب در بستری خیالی از زبان دختری دانشجو که در خانه دانشجویی متاهلی با دختر این خانواده فلسطینی همسایه است نقل می‌شود.
شروع داستان تعلق خوبی ایجاد کرد. زبان نویسنده ساده و صمیمی بود. در خلال ارتباط این دو خانواده زندگی مادر همسایه‌اش برای او که از فلسطین هیچ اطلاعی به جز راهپیمایی روز قدس ندارد جالب می‌شود.
در این کتاب با زندگی و رسم و رسومات مردم غزه آشنا می‌شویم. البته اطلاعات کتاب در مورد فلسطین و اهالی غزه عمیق نیست و بیشتر برای کسانی است که اطلاعات زیادی در مورد فلسطین ندارند. شخصیت مادر فلسطینی یعنی طوبی خانم و اعتقادات و ارتباطش با قرآن حس خوبی داشت اما در کل کتاب هنوز جای کار داشت و انتظار بیشتری از کتاب داشتم. ماجرای زندگی گذشته و جاری راوی کتاب ایده خوبی بود اما به نظرم نیاز به جزئیاتی داشت که کتاب را زنده‌تر و قابل باورتر کند.
کاش کتاب را خود خانم غفارحدادی و به حالت واقعی می‌نوشتند نه در بستری از خیال...
کاش در کتاب الی جزئیات مصاحبه‌ها روایت می‌شد و طوبی خانم در بستر واقعیت زندگی‌شان را توصیف می‌کرد.
صحنه‌سازی‌ها قوی نبود و به نظرم نویسنده نتوانسته بود آن‌ها را خوب به ما نشان بدهد مثلا ماجرای خراب شدن خانه‌شان در غزه آن حالتی که باید در خواننده ایجاد نمی‌کرد در حالی که می‌توانست با یک صحنه‌سازی خوب تبدیل به اوج داستان شود. واقعه طوفان الاقصی نیز مشروح توضیح داده نشده بود. به طور کلی من احساس می‌کنم این لنگیدن در توصیف جزئیات در جای جای کتاب وجود داشت که باعث شد کتاب از لایه سطحی زندگی فلسطینیان وارد لایه عمیق زندگی آن‌ها نشود. 
در هر صورت کتاب را به کسانی که می‌خواهند اطلاعات کلی از زندگی مردم غزه بدست بیاورند پیشنهاد می‌کنم.
از زحمات دوستان همخوانی کتاب و فراهم آوردن شرایط مطالعه گروهی سپاسگزارم. 

اردیبهشت ۱۴۰۴ 

@BargiAzDanesh 🌱🌾
.


        

          #یادداشت_کتاب 
#ماهی‌ها_به_دریا_برمی‌گردند
مدت زیادی بود بعد از خواندن کتاب الی... منتظر بودم خانم غفارحدادی داستان این خانواده فلسطینی را بنویسد. اما مشخص شد او خودش داستان یا روایت را نخواهد نوشت و همه مصاحبه‌ها را به دوستش خانم اعتمادی داده تا او این کار را انجام دهد.

بعد از چاپ کتاب ماهی‌ها به دریا برمی‌گردند اول توی ذوقم خورد. انتظار نداشتم آن همه تعریف از ساعت‌های زیاد مصاحبه، شده باشد کتابی با این قطر که تازه نیمی یا بیشتر آن، داستان یک دختر ایرانی است که مثلا با یک خانواده فلسطینی همسایه شده و دارد ماجراهای آن‌ها را هم علاوه بر زندگی شخصی خودش، در دفتر خاطراتش ثبت می‌کند.

نمیدانم، شاید سلیقه دیگران این مدل روایتگری را بیشتر بپسندد، ولی من شخصا ترجیح می‌دادم این ماجراها را به صورت مستقل بخوانم. خصوصا بعد از خواندن کتاب خار و میخک و تاوان عاشقی، خیلی برایم جذاب بود کتابی بخوانم که یک جورهایی ترکیب این دو کتاب باشد! 

بعضی می‌گویند این مدل داستان بیشتر مورد پسند مخاطب خصوصا نوجوانان است، اما من یکی بعد از خواندن کتاب‌هایی مثل متولد زندان، پاشنه بلند در کافه، ستاره‌ها چیدنی نیستند و ... حس خوبی به این مدل روایت‌های تنیده شده در داستان ندارم.

نویسنده در این کتاب هم از همین روش استفاده کرده است. راوی دارد داستان زندگی خودش را ثبت می‌کند ولی در حین آن، خاطراتی که از طوبی، یک زن اهل غزه می‌شنود را هم لابلای خاطراتش می‌نویسد. تلاش نویسنده ستودنی است. داستان هم خیلی بهتر از کتاب‌هایی که بالاتر نام بردم شده است. ولی باز هم برای من که می‌دانم طوبی (اگر اسم واقعی آن زن فلسطینی باشد) و همسرش و فرزندانشان در لبنان زندگی می‌کنند (در سفرنامه الی... خوانده‌ام) حس سردرگمی دارد که می‌خوانم شخصیت‌ها در این داستان در دمشق و ایران زندگی می‌کنند. نمی‌توانم بفهمم نویسنده چقدر از ماجراهای واقعی را دست‌کاری کرده و در داستان گنجانده. یا حس می‌کنم بخش زیادی از خاطرات حذف شده‌اند. ترجیح می‌دادم این خاطرات شبیه کتاب قصه ننه علی یا موسیو کمال نوشته می‌شد.

اگر کتاب به شکل روایت نوشته می‌شد، می‌توانستیم آن را ورژن زنانه خارومیخک بدانیم. یعنی زندگی یک زن فلسطینی اهل غزه که شوهرش مجاهد است را از زبان او بشنویم.

        

          مرضیه اعتمادی رو به صفحه اینستاگرامش، بوی بهشتی زیر گلوی دخترش و پذیرش مومنانه شرایطش می‌شناسم. هنوز کتابش درباره معلولین رو نخوندم ولی هم اون کتاب و هم سبک روایتی کپشن‌هاش باعث شد فکر کنم این کتاب هم روایت و ناداستانه. این تصور با اون نوشته پایین کتاب، "روایتی از همسایگی با یک خانواده فلسطینی" تقویت شد و به نیت خوندن روایتی واقعی خریدم. در نتیجه وقتی فهمیدم داستان (فیکشن) بوده کمی تو ذوقم خورد. البته که این نمی‌تونه محلی برای ایراد باشه. 
اما محتوای داستان؛ عاطفه شخصیت اصلی داستان دختریه اصالتا اهل بم که تجربه دهشتناک زلزله و آوار شدن خونه و از دست دادن مادر رو داشته. از خلال حرف‌هاش میشه فهمید در خونواده‌ای دور از سیاست و اخبار بزرگ شده. تجربه زلزله باعث شده بود خودش رو در مرکز بدبختی‌های جهان بدونه و بی‌خبری از اخبار سیاست اون رو بی‌تفاوت به دغدغه‌های همسایه‌اش کرده بود. برای همین اوایل آشنایی و رفت و آمدش با همسایه فلسطینی نسبت بهشون اندکی قضاوت داشت. عاطفه رویکردی کاملا مادی به زندگی داره؛ معنویات، دعا و قرآن خوندن خیلی براش پررنگ نیست و حتی گاردی ملایم هم داره. وقتی بهش توصیه می‌کنن فلان سوره رو برای سلامت و صبوری بچه‌ی توراهیش بخونه میگه الکی گفتم باشه.

اما طوبی مادر همسایه فلسطینی انقدر تو اعتقاداتش عمیقه و دید معنویش به زندگی انقدر متفاوت و البته واقعیه که رویکرد عاطفه رو به زندگی کلا عوض می‌کنه.

عاطفه گفتگوهاش با طوبی رو تو دفتر خاطراتش می‌نویسه. به نظرم روش هوشمندانه‌ای بوده تا ایرادهای احتمالی وارد به لحن و نبود دیالوگ رو بشه توجیه کرد.

دو نکته بود که به نظرم خانم اعتمادی با این دو کتاب داره تبدیل به موتیف‌های اختصاصی خودش می‌کنه. یکی اطلاق پروانه به بچه‌ها و دیگری کودک معلول. هر چند در نهایت من نفهمیدم پروانه عصبانی عاطفه و سهیل سندرن دان بود یا نه. انگار نویسنده از یه جایی دیگه پرداختن به این موضوع رو رها کرد. خواهرشوهرش ستاره هم همین سرنوشت رو داشت. نمیشه گفت حضورش بی‌دلیل بود و نبودنش به جایی برنمی‌خورد اما یهو نیست شد.

تناقضاتی هم تو خاطره‌های تعریف شده از شخصیت طوبی بود که جا داشت تو بازخوانی‌ها یا ویراستاری‌ها بهش رسیدگی بشه. مشخص نبود خانواده شوهر طوبی با فعالیت‌های پسرشون موافقن یا مخالف و این تناقض در کتابی نه چندان طولانی به فاصله چند صفحه خودش رو نشون می‌داد.

اگه بپرسین داستان رو توصیه می‌کنم یا نه، میگم برای کسانی که از فلسطین چیزی نمی‌دونن و خوراک مسموم تبلیغاتی هم تو ذهنشون رسوب کرده، بله توصیه می‌کنم. ادعا ندارم محقق و پژوهشگرم اما تو خونواده ما برعکس عاطفه همیشه حرف مسائل و آرمان‌های انقلاب اسلامی جاری بوده فلذا قضیه فلسطین، ریشه‌ها و عللش برای من جدید و شروع شده از ۷ اکتبر نبوده. سبک زندگی عجیب فلسطینی به خصوص ساکنین غزه‌ی بعد از شروع محاصره ۲۰۱۴ هم همیشه یه جایی تو مطالعاتم داشته و هنوز برام مایه شگفتیه. اگه شما هم این موارد رو می‌دونین کتاب مطلب جدیدی براتون نداره حتی میشه گفت سبک روایت  تاریخ و سبک زندگی فلسطین گاهی زیادی گلدرشت میشه.


        

          بستر دراماتیکی که هیچ گاه پهن نشد
شنیده اید میگویند فلان چیز در نیامده " ماهی ها به دریا برمی گردند" هم سوژه جذابی است که در نیامده. کتاب از دل مصاحبه هایی با یک خانواده فلسطینی شکل گرفته اما نویسنده نتوانسته است بستر دراماتیکی برای شکل گیری موقعیت روایت رقم بزند.
نویسنده خانواده ایرانی را در کنار خانواده فلسطینی قرار داده تا بتواند از طریق گفتگوهای زنانه متن مصاحبه ها را در کتاب بیاورد و این خود به خود باعث شده است متن از شور و نشاط و داشتن خط روایت اصلی بیفتد.
از محتوای کتاب می شود پیش بینی کرد مواد اولیه کتاب که همان مصاحبه ها با خانواده فلسطینی بوده خوب و کامل انجام نشده و نویسنده نتوانسته است خط محکم و پر کششی برای داده بیابد پس مجبور شده است در دل روزنوشت های یک زن که خودش هم درگیر مسائلی و به صورت موازی با خانواده فلسطینی پیش می رود روایت کند تا زحمت خودش را هم برای بیان جزئیات زندگی یک خانواده فلسطینی کم کند.
اگر بستر دراماتیکی که نویسنده خلق کرده است کمی جذاب تر، حساب شده تر و با وسواس بیشتری رقم میخورد شاید می شد یک اثر خوش خوان عامه پسند درباره زندگی در غزه می داشتیم.
        

          ماهی ها بر می گردند روایت یک خانواده فلسطینی که به اجبار به ایران آمده اند 
و در خلال روایت پاسخ های هم به سئوالات های که گاها به ذهن همه ما آمده پاسخ داده شده
        

          عاطفه کسی که مادرش را سال‌ها پیش در زلزله بم از دست داده، حال همراه همسرش سهیل در خوابگاه دانشجویی متاهلی همسایه خانواده‌ای فلسطینی است. عاطفه اطلاعات خاصی نسبت به گذشته، حال و نقشه‌های دشمن برای آینده فلسطین ندارد و اساسا حال و هوایش به سیاست و مسائل مختلف اجتماعي نمی‌خورد.
اما این همسایگی باعث می‌شود تا از زبان طوبی، مادر خانواده فلسطینی، سرگذشت عجیب آن خانواده و کلا فلسطین را بشنود.
در کتاب این سرگذشت دقیقا مانند خاطرات فقط بیان شده‌اند و خبری از نشان دادن دقیق صحنه‌ها و اتفاقات نیست.
بطور کل چقدر اخیرا با این مسئله بیان کردن بجای نشان دادن مواجهیم که اثرگذاری کار را کم می‌کند.
در کل برای کسانی که نسبت به فلسطین اطلاعات خاصی ندارند، پیشنهاد خوبی است. حجم کم، بیان روان و اطلاعات خوب کتاب میتونه مخاطبین مختلف را نسبت به مسائل فلسطین آگاه کنه.
فقط کاش این مدل کتاب ها بجای دفتر خاطرات طور، برن داخل حوادث...
        

          متن روان و خواندنی بخصوص آغاز هر قسمت با نامهای خداوند جذاب بود برام
        

          ماهی ها به دریا برمی‌گردند 

اگر می‌توانستم برای این کتاب مدیحه ی مفصلی حتی با اغراق و بزرگنمایی بنويسم؛ حتما این کار را می‌کردم. ولی کلمات من برای نمایاندنِ خوبی و عُلوِ این کتاب، کلماتی الکن و توسری خورده است. این کتاب که از حلاوت و مزه و شیرینی چیزی کم ندارد؛ نوعی درسِ زندگی و رسمِ جهاد و بهانه ای برای گریه های بی امان برای غزاوی های قهرمان است. کتاب از زبان خانمی طوبی نام از اهالی فلسطین که میهمان ایران است؛ پنجره ای دیدنی به سلوک اهالی جهاد که جان و قلب و زبانشان گره خورده با قرآن و ایمان و صبر و مبارزه است؛ می گشاید.  هرچه این پنجره وسیع تر است؛ حقارت ما مدعی ها و بی عمل ها هم نمایان تر است.
 اگر می‌خواهید اندکی از رنجِ بزرگ و بزرگیِ رنج مردمان بزرگترین زندانِ بی سقف دنیا، توحش اسرائیل؛ سلوک مبارزان، ایمان ناب مردم فلسطین، آداب و رسوم و لباس و غذا و طایفه و درس و میهمانی و عزای آن مظلومان را فهم کنید؛ این کتاب مختصر و شیرین و گریه دار و البته کوتاه و مبتکرانه را بخوانید.
 نویسنده به خوبی از زبان زنِ همسایه ی اهل بمِ کرمانِ این خانواده ی  غزه ای ، شما را به دنیای خاطرات طوبی و ابوحامدِ قهرمان می‌برد.  می‌خواهید بچه ها و نوجوانان تان از اسرائیل بیشتر بدشان بیاید؟ ماهی ها به دریا بر می‌گردند را بدهید دست شان!
دوباره آفرین به بچه های نشر شهید کاظمی.


        

          یا حنان
پیامر مهربان مون میفرمایند
مومن در مسجد،
مانند ماهی در آب است..
این کتاب رو به همه‌ی ماهی هایی که دلشون دریا ی آزادِ فلسطین میخواد، پیشنهاد میکنم.
از اون کتاب ها که یک جرعه دوست داری سر بکشی و بگی آخیش
چسبید..

راستی 
واقعا واقعا واقعا
هیچی توی دنیا جای. بغل رو  نمی‌گیره..
« اصلاً آدم دلش می خواهد کسی را که دوست دارد بغل کند. تماس تصویری که جای بغل کردن را نمی گرفت می گرفت؟ »
#بغلائیل

        

          روایت همسایگی با یک خانواده فلسطینی 
مادر این خانواده( طوبی ،زنی با توکل قوی ،صبور و بسیار دوست داشتنی )
عاشق دیالوگ های طوبی خانوم در این کتاب شدم 😍
به نظرم همه ی مادران فلسطینی همچین شخصیت دوست داشتنی دارند 
        

          روی جلد کتاب نوشته: روایتی داستانی از همسایگی با یک خانواده‌ی فلسطینی است. این است که خیلی زود می‌فهمم قصه‌ی سهیل و همسرش از خیال نویسنده زاده شده و ماجراهای ابوحامد و خانواده‌اش همان بخش روایی کتاب است.
کتاب تاریخچه و بیش از آن آداب و رسوم و فرهنگ فلسطینی را لای داستان پیچیده و دست مخاطب می‌دهد، برای من که پر از داده‌های تازه و شیرین بود.
کتاب از ماجرای فروش زمین‌های فلسطینی‌ها شروع و ختم به همین امروز و طوفان‌الاقصی می‌شود. طوبی قصه‌ی آوارگیشان را اینطور تعریف می‌کند:
۱۰۲
اوایل ورود به اردوگاه، هر خانواده یک چادر داشت. مردم به مرور شکل خانه‌هایشان را تغییر دادند. دیوارهای خشتی با سقف‌های آلومینیومی جای خیمه‌های پارچه ای را گرفت.

به اینجا که رسیدم، یاد روایت نادیه فهد در کتاب ۱۱زندگی افتادم، آنجا که از نفرتش نسبت به سوسک به توصیف معماری اردوگاه می‌رسد:

"بیشتر خانه‌های اردوگاه از ابتدا روی خاک ماسه ای ساخته شده اند. اوایل چادرهای موقت بودو بعد اتاقک‌های کوچکی که از خشت و کاه ساخته شده بودند، با سقف‌های حلبی. تا اینکه در نهایت رسیدند به معماری ناهنجار امروزی.
دالان حمام مادربزرگم به بام خانه‌ی همسایه راه داشت. نپرسید چطور. معماری خانه‌های اردوگاه واقعا شگفت‌انگیز است و این راهی برای جولان دادن آن حشرات چندش‌آور بود".
برایم تکرار تجربه‌های مشترک مردم فلسطین، به عمیق شدنِ تجربیاتشان در باورهایم می‌انجامد و از این اشتراک‌یابی‌ها نفرتم از اسراییل را ریشه‌دارتر می‌کنم.
قلم خانم اعتمادی هم که نیاز به تعریف ندارد، یک روایت‌نویس تمام عیار است که اینبار هم به خوبی از پسِ پر و بال دادن به ایده‌ی ذهنیش برآمده، خط اتصالی که بی‌گمان توصیف یگانگی مقاومت و زندگی در فلسطین است.
کتاب قسمت‌های ماندگار زیاد دارد، از آن‌ها که آدم دوست دارد زیرشان خط بکشد و آنقدر بخواند که در ناخودآگاه ذهن ملکه شود.
۱۱۱
فکر می کنم یکی از دلایل دوام آوردن طوبی در غربت همین است. او این هنر را دارد که فلسطین را کوچک کند و مثل یک گردنبند، همه‌جا با خودش ببرد.
هنر نویسنده در تبدیل باورهایش به کلمه خیلی باورپذیر از آب درآمده. آنقدر که وقتی می‌گوید:
۱۴۲
"همه‌ی زندگی تو و فرزندت دست خداست، غصه‌ی چیزی را که دست شما نیست، نخورید" ناخودآگاه به خودت نهیب می‌زنی که: غصه‌ی چه چیز را می‌خوری، بسپر به خدا!
اما بنظرم تمام مقصود نویسنده از نوشتن کتاب را می‌شود در این چند جمله‌ی صفحات پایانی فهمید
۲۰۳
وقت جنگ زندگی و مرگ خیلی به هم نزدیک می‌شوند، ان‌قدر که تو ناچاری هم به فکر نسوختن کتلت افطاری ات باشی و هم به آمدن موشک‌های اسراییلی و مرگ فکر کنی.

کتاب را دوست داشتم، آنقدر که روی چند پاراگراف کوتاه شعاریش چشم ببندم و با خیال راحت خواندنش را به همه‌ی آدم‌ها توصیه کنم. چه آن‌هایی که آرمان فلسطین برایشان یک سبک زندگی است و چه آن‌هایی که از کشور فلسطین چیزی جز یک اسم نمی‌دانند!
        

          حول و حوش صفحه ی ۵۰ کتاب رو رها کردم و دردناک بود. رها کردن یک کتاب نیمه خوانده همیشه برام سخته، اما موضوع این کتاب - فلسطین- که جایی مخصوص در قلب من داره این کار رو سخت تر کرد. 
چرا رهاش کردم؟ چون کیفیت نوشتار پایینتر از چیزی بود که بتونم تحمل کنم. کتاب مجموعه ای خاطرات یک زن باردار جوون در خوابگاه متاهلی دانشگاهه که با یک خانواده فلسطینی همسایه ست. انتظار خیلی بالایی نداشتم. معمولا خاطرات به زبان ساده و نزدیک به گفتار نوشته میشن. نباید انتظار کلمات قملبه سلمبه یا تشبیه های عمیق ادبی داشت. من هم نداشتم.
 اولین جایی که توی ذوقم خورد همون اولین خاطره بود. از آتش سوزی ای که نفهمیدم چی بود، چطور شروع شد، چطور تموم شد و یهو یک عالمه شخصیت رو ریخت توی ماجرا. و از خاطره ی بعدی هم به کلی رد پاش محو شد، انگار هیچ وقت چنین اتفاقی نیفتاده.  درحالیکه خاطره ی بعدی بهتر و قشنگ تر بود و حتی کنجکاویت رو برمی‌انگیخت! یعنی بهتر بود اولین خاطره از کتاب حذف می شد ، هیچ آورده ای نداشت. خب... ادامه دادم. برای قضاوت زود بود. 
اینجا و اونجای متن کلمات و تعابیری بود که اذیتم می کرد. اما قرار نیست خط به خط یک کتاب لذت بخش باشه پس ادامه دادم. اما جی باعث شد نرسیده به نصف کتاب، رهاش کنم؟ 
عدم انسجام شخصیت اصلی
شخصیت اصلی یک جا در ابتدای کتاب گفته بود که چیزی از فلسطین نمی دونه. فقط صحنه هایی رو در تلویزیون دیده و تصورش از مردم فلسطین، پسرهاییه که چفیه پوشیدند و سنگ پرتاب می کنند. کلا تاکیدش روی اینه که چیزی از فلسطین نمیدونه و کم کم داره از معاشرت با همسایه ش اطلاعات بیشتری از فلسطین کسب می کنه. اون وقت کمی جلوتر یک جا این جمله رو به عنوان نظرش درمورد شعر فلسطین نوشته: « شعرهای عاشقانه ی هیچ شاعری در جهان  به پای این همه شاعران فلسطینی نمی رسه. » 
نتونستم از این جمله جلوتر برم. این تناقض آشکار در شخصیت پردازی یک کتاب ۲۰۰ صفحه ای قلبم رو به درد آورد. تمام مدت باور کرده بودم که چیزی از فلسطین نیم دونه. اصلا یکی از پایه های کتاب همین ندانستنه که مکالماتش با خانواده ی فلسطینی رو بتونه توجیه کنه. کسی که فقط اسم فلسطین رو شنیده و راهمپایی روز قدس رو توی تلویزیون دیده و به اعتراف خودش چیزی از تاریخ یا فرهنگ فلسطین نمی دونه، «این همه شاعران فلسطینی» رو از کجا می شناسه و کی شعرهاشون رو خونده که میتونه اینطور تحلیل و مقایسه ارائه بده؟

همین.
        

          ﷽
نوجوان اطراف‌تون دارید؟ میخواید با تاریخ فلسطین آشنا بشه،میخواید بدونید اصلا چی شد که فلسطین شد پاره تن اسلام؟ پس خیلی زود کتاب ماهی‌ها به دریا برمی‌گردند را به عنوان عیدی براش بخرید چون که روایت تاریخ است ،تاریخ مردم و سرزمینی که در زیر چنگال وحشی‌‌ها اسیر است و مردمش مظلوم و غریب.

در ماهی‌های به دریا برمی‌گردند با قلم خانم اعتمادی به تاریخ سفر می‌کنید، تاریخ سرزمین مظلوم فلسطین،نویسنده برای بازگویی داستان واقعی خانواده ابوحامد یک روایت فرعی ساخته،روایت زندگی یه زوج جوان ایرانی که به زودی پدر و مادر می‌شوند در  یک خوابگاه متاهلی در کنار یک خانواده فلسطینی،عاطفه در اتفاقی با طوبی که آمده کنار دخترش باشد آشنا می‌شود و این آشنایی دریچه ورود به تاریخ فلسطین و شنیدن رنج وسرگذشت مردم فلسطین است،به نظرم برای نوجوانان این کتاب عالی‌ست و برای بزرگسالان هم یک دوره تاریخ کوتاه فلسطین دارد و صدالبته قلم خانم اعتمادی روایت طوری تعریف کرده که انگار نویسنده خودش جای عاطفه با این ابوحامد و طوبی و ریحان و بقیه نشست و برخواست داشته و زندگی کرده.
        

          بسم‌الله

«ماهی به دریا برمی‌گردند»‌ را باید توی دسته کتاب‌های  «چگونه سوژه را حرام کنیم؟» قرار داد.
کتاب دو محور دارد که موازی همدیگر پیش می‌روند، بخشی مربوط به داستان زندگی عاطفهٔ باردار است که بر اساس تخیل نویسنده است و بخش دوم مربوط به داستان زندگی خانواده‌ای فلسطینی است‌.

 ماجراهای این خانواده فلسطینی واقعی است و طی مصاحبه‌هایی که در لبنان انجام شده، اطلاعات آن جمع‌آوری شده است.

نویسنده در انتخاب طرح رمان هیچ خلاقیتی به خرج نداده است. خاطرات خانواده فلسطینی را در قالب گفتگو با عاطفه، یعنی همان شخصیت اصلی، روایت می‌کند، مثل همان مصاحبه‌ها.


یعنی در کتاب اعضای خانواده فلسطینی زندگی‌شان را برای عاطفه، تعریف می‌کنند به همین راحتی!

 طوبی‌، زنی که روایت فلسطین را می‌گوید، همسر یکی از مجاهدان فلسطینی است و ما در کتاب قرار است ورِ زنانهٔ این مجاهدت، دلتنگی‌ها و سختی‌ها را ببینیم. اینکه وقتی خانه‌اش خراب می‌شد چه حسی داشت، اینکه طوبی چطور دست تنها از غزه خارج شده چطور دخترش را عروس کرده ، چطور توی غربت روزگار گذرانده و اصلا چطور تاب آورده این همه درد را.

اما روایت آنقدر ضعیف است که انگار داریم ماجرا را از پشت شیشه‌ای غبار گرفته می‌بینیم. همه چیز تار و‌ کم‌جان است. شبحی از دلتنگی‌ و مقاومت را می‌بینم بی‌آنکه دست بکشیم روی زبری و لطافتش. ما همه چیز را از دور می‌بینیم، همه چیز را سایه‌وار می‌بینم. همان چیزهایی که خودمان هم از قبل می‌دانستیم.

باقی شخصیت‌های کتاب هم که زاییدهٔ تخیل نویسنده است، هیچ پرداخت مناسبی ندارند. سهیل امیرعلی و ستاره را فقط داریم از دور می‌بینم، خیلی دور.
اینکه در آمریکا چه بر سهیل گذشته و بعدش چطور می‌شود که نویسنده هی اشاره می‌کند تغییر کرده است را نمی‌فهمیم. حتی نمی‌فهمیم عاطفه و سهیل برای ختم چه کسانی رفته‌اند.

 بگذریم از اینکه کارکرد امیرعلی و ستاره را در قصه تا همین خط آخر نفهمیدم.



امتیاز کتاب:
۲‌.۵ از پنج
نیم‌نمره برای اسم و طرح جلد جذابش یک نمره برای سوژه‌ای که حیف شد، یک نمره هم برای نثر روان کتاب.
        

          بسم الله

و بالاخره تمام...!!
کتاب را با گروه همخوانی شروع کردم، تقریبا ۲۰ درصد کتاب را خوانده بودم که متوجه شدم خانواده فلسطینی کتاب همان خانواده ای هستند که خانم غفار حدادی در "الی" در موردشون گفته بودند و البته در دیدار مجازی که باهاشون داشتیم فرمودند که قراره کتاب بشه البته نه توسط خودشون...!

و خب این خیلی زیاااد باعث شد که تو ذوقم بخوره و از همخوانی عقب بیفتم..توقع بیشتری داشتم از منظر داستان و نوع روایت و... و فکر میکنم سوژه حیف شد.🥲
البته کتاب را به افرادی که اطلاعات خیلی کمی در مورد فلسطین دارن خیلی خیلی توصیه میکنم.🦋

در مجموع کتاب خوبی بود ولی مورد پسند من قرار نگرفت.🙁

        

          ✨بِسـمِه رَبِّ المَهدیــ✿ـے
کتاب ،‌داستان دختری دانشجو را روایت می‌کند که در خوابگاه با ریحان، دختری اهل غزه، همسایه می‌شود. آشنایی با ریحان او را به دنیای متفاوتی وارد می‌کند؛ جایی که با مادر ریحان، زنی که او را در گوشی‌اش "طوبای فلسطین" ذخیره کرده بود، ملاقات می‌کند. این آشنایی، دروازه‌ای می‌شود برای شناخت زیبایی‌ها و سنت‌های فلسطینی و در عین حال، سختی‌ها و مجاهدت‌های زندگی طوبی و همسرش ابو حامد.
طوبی در چادری کوچک به دنیا آمده، آن هم درست در روز "یوم النکبه"؛ روزی که فلسطین پر از درد و آوارگی شد. اما او از همان آغاز، با امید و توکل به خداوند، زندگی را در دل جنگ و ناامنی پیش برده است. 
ایمان عمیق و استواری که او و خانواده‌اش را در برابر سختی‌ها پابرجا نگه داشته و باعث شده خانواده‌ای بزرگ و محکم در گذر زمان شکل بگیرد.
📚 #ماهی‌ها_به_دریا_برمیگردند
✍🏼مرضیه اعتمادی
انتشارات شهید کاظمی
        

          همون‌طور که روی جلد کتاب اومده، موضوع کتاب روایت همسایگی با یک خانواده فلسطینی است.
متن روان و شیوا بود.
اطلاعات خوبی درمورد فلسطین و شرایط زندگی مردمش به مخاطب میداد ولی نه اونقدری کامل
من دوستش داشتم 
پیشنهاد میکنم بخونیدش
کم حجم است و زود تموم میشه
        

          اینکه راوی کتاب اینقدر با مسئله ی فلسطین بیگانه بود برایم جای تعجب داشت . ولی رفته‌رفته باشنیدن خاطرات طوبی توانست با این موضوع رابطه‌ای دوستانه و نزدیک پیدا کند خیلی خوب بود . هربار که خاطره‌ی جدیدی از طوبی را بیان می‌کرد با خودم می‌گفتم کاش من هم یه همسایه‌ی فلسطینی داشتم . شنیدن روایت‌های آنان و رساندنش به گوش جهانیان یکی از راه‌های جهاد است .
و من الله توفیق ✌️