مرد بالشی در کنار «مغازه‌ی خودکشی» و «مردی هست که عادت دارد با چتر بکوبد توی سرم» و «بعضی از ما به دوستمان کلبی هشدار داده بودیم» عجیب و غریب‌ترین داستان‌هایی هستند که مطالعه کرده‌ام و از شاخص‌ترین نماینده‌های سبک گروتسک هستند. برای توضیح مفهوم مذکور از تمثیل زیبای کتاب «گروتسک در هنر و ادبیات» استفاده می‌کنم: اگر شما یک دماغ معمولی بکشید، یک دماغ معمولی کشیده‌اید. اگر مقداری دماغ را بزرگتر و بزرگتر کنید، دماغ خنده‌دار می‌شود و می‌گویند شما کاریکاتور کشیده‌اید. اما اگر این دماغ را همین طور بزرگ و بزرگتر کنید و همین طور بزرگ و بزرگتر کنید، اندک اندک دماغ نه خنده‌دار که هم عجیب هم قدری ترسناک می‌شود. چنین چیزی را گروتسک می‌گوییم. طنزی که در عین طنز بودن، بسیار عجیب و قدری ترسناک و تلخ است!
        

          مرد بالشی یکی از بهترین آثار مک دوناست. خلاقیت او در داستان گویی و خلق تصاویر بدیع مثل همیشه تحسین برانگیز است... 
        

          عالی!!
شاهکار مکدونا کنار فیلمنامه های خوبش...
        

          اصلا نمیشه این نمایشنامه رو یک نفس خوند. حتما بعد از چند صفحه نیاز پیدا می‌کنی که به مغزت استراحت بدی  تا کمی از تلخی ماجرا برات کم بشه! آقای مک‌دونا هم  خیلی خوب بلد بوده که احساسات خواننده رو درگیر کنه. 
        

          خیلی ناگهانی و بی مقدمه رفتم سراغش و نتونستم کنارش بزارم تا وقتی که تموم شد.
محشر برای توصیفش کلمه ی کمیه.
از شخصیت پردازی فوق العادش گرفته تا دیالوگ ها و حماقت های خنده دار شخصیت ها و از اون طرف فضای تاریک و خشن داستان، همشون عالی کنار هم قرار گرفتن.
داستان توی داستان می اومد و یه جاهایی انگار تئاتر توی تئاتر بود. از حدودای صفحه ۱۰۰ آدم با خودش می گه خب دیگه داستان تموم شد، ولی نه بازم مونده! و تو دلت می خواد بخونی و خسته نمی شی.
البته این تاریک بودن فضا و اتفاقاتی که می افته می تونه حال آدمو بد کنه. من دارم سعی می کنم واقعا توش عمیق نشم.
اگه آدم های عمیق شونده ای هستید نخونید. یا بزارید توی زمان مناسبش.

پی نوشت: چرا من انقدر مایکلو دوست داشتم واقعا؟ خیلی با کاتوریان ناز بود. همه شخصیتا گناه داشتن خیلی...

        

          سلام و نور
قدرت تخیل و قدرت داستان گوئی نویسنده رو خیلی دوست داشتم.
داستانهای توی نمایشنامه تقریبا همگی تاریک و جنائی بودن از اون نوع داستانها که تو فیلم ترسناکهای امریکایی میبینیم که از اول تا اخر دارن یه عده رو با اره ای چاقویی چیزی تیکه تیکه میکنن🫠
مرد بالشی  هم اسم یکی از داستانهای شخصیت  نویسنده ی این نمایشنامه ست که به جرم قتل چندتا بچه به روش داستانهای کوتاهش همراه با برادر عقب موندش بازداشت شده و توسط دو بازجوی مشکل دار تحت بازجوئی قرار گرفته.

یک جمله ای که تو این نمایشنامه خیلی برام جالب بود دیالوگ یکی از باز پرسها بود : پدر من یک دائم الخجر پرخاشگر بود. پس منم یک دائم الخمر پرخاشگرم؟ بله هستم. اما من خودم انتخاب کردم . به راحتی هم اقرار میکنم.
این جمله بعد از اینکه نشون میده شخصیتهای نمایشنامه در کودکی توسط پدر مادرشون شکنجه شدن و در بزرگسالی در لباسهای مختلف یا همین کار رو انجام میدن یا در موردش مینویسن  خیلی قابل تامل بود . برداشت من این بود درسته که تربیت پدر و مادر در ساختن شخصیت فرزندان خیلی مهم و حیاتیه اما در نهایت این خود فرزندان هستن که انتخاب میکنن چطور باشن  و نمیشه همه ی مشکلات رفتاریشون رو به گردن پدر و مادر بندازن.
کتاب نکات قابل تامل دیگه ای هم داشت مثل تاکیدش بر  رنج زندگی در دنیا که آدم رو یاد آیه ی خلق الانسان فی کبد مینداخت.
یا نکاتی که در مورد داستان گوئی داشت در یک بخش شخص نویسنده با بازجو سر عنوان داستان بحث میکنه و شیوه ی صحیح انتخاب عنوان رو گوشزد میکنه،در جای دیگه با بیان یک داستان ساده ولی پر مفهوم از زبان باز پرس پرونده، تفاوت بین داستان مریض و تاریک رو با داستان مقابلش بیان میکنه که اتفاقا مرز این تفاوت خیلی هم باریک بود ولی خیلی جالب بود . و نکات دیگری که خیلی هم آموزنده بود.
خلاصه که کتاب  در ظاهر یک نمایشنامه ی کوتاه و به ظاهر تاریک و جنائی بود ولی نکات آموزنده ی زیادی داشت برای کسی که اهل فکر باشه .
        

          عالی، درجه‌ی یک و ممتاز.
غیر این چیزی نمی‌توانستم در وصف خفن بودن این نمایشنامه بنویسم. 
آقای مک‌دونا، پنج ستاره که هیچ... کاش می‌توانستم به زور هم که شده، چند ستاره‌ی دیگر در جیب‌هایت بچپانم، چون لیاقتش را داری.
از رویاهای عزیزم که با بحث‌شان در گودریدز، موجبات آشنایی من با این نمایشنامه‌ی خفن را فراهم آوردند، و ضمنا از شیوای عزیزم برای کمک به یافتن متن و اجرای نمایشنامه، تشکر و قدردانی می‌نمایم.
مرد بالشی، نمایشنامه‌ی سیاه و کوتاهی‌ست در سه پرده، که اگر به هر شکلی به داستان ورود کنم، عملا داستان را اسپویل کرده‌ام. بنابراین به جای ورود به داستان آن، دوستان کتاب‌خوارم را به خواندن آن دعوت می‌نمایم. 
از آقای مک‌دونا پیشتر چیزی نخوانده بودم. در این نمایشنامه قلمش را سیاه و باب میلم دیدم. اگر خواننده پیش از این نمایشنامه، رمان «منگی» از «ژوئل اگلوف» و «موش‌ها و آدم‌ها» از «جان استاین‌بک» را خوانده باشد، حین خواندنش دست‌کم چندبار به یاد آن‌ها خواهد افتاد. شخصیت اول نمایشنامه، شخصی به نام «کاتوریان» است. کاتوریان کودکی عجیبی را سپری کرده و حال در کنار مایکل(برادرش)، «توپولسکی» و «اریل» که کاراگاه و مامور پلیس هستند، ایفای نقش می‌کنند. 
گارانتی می‌کنم پس از خواندن نمایشنامه شوکه شوید.
        

          بعد از گذشت سال‌ها از دیدن نمایش مرد بالشی، همچنان به طرز عحیبی من رو درگیر می‌کنه. این نمایشنامه اثری تکون‌دهنده‌ست که تا مدت‌ها در ذهنتون باقی می‌مونه. من بی‌نهایت دوستش دارم چون که نمی‌دونی باید مجذوب قصه‌پردازی بشی یا از خشونت زیادی که در جریانه وحشت کنی. تاثیر داستان‌ها در زندگی آدم انکار‌ناپذیره چرا که اون‌ها می‌تونن نابود‌کننده یا نجات‌بخش باشن؛ و مرد بالشی این دوگانگی رو به شکل حیرت‌آوری نشون می‌ده. 
فکر می‌کنم باز هم سراغش خواهم اومد؛ اما روزی که به اندازه کافی فراموشش کرده باشم تا دوباره شوکه‌م کنه. 
        

          یک سال و اندی پیش خواندمش و حیرت‌زده شدم از تک‌تک جزییات کتاب.
آن موقع حرف زیادی نداشتم چون غرق بودم در این نمایش‌نامه.
یک ماه پیش در جلسه‌ای می‌خواستم به ماجرای این درام اشاره کنم. هرچه کردم یادم نیامد تصویر هولناک داستان را در نمایش یا فیلمی دیده‌ام یا در کتابی خوانده ام. فهمیدم هنوز غرقم!
روزها گذشت که یادم آمد آن تصویر مال قصه‌ی کاتوریان کاتوریان است!
مک‌دونای دوست‌داشتنی همیشه درام‌های بسیار قوی و حیرت‌انگیزی می‌سازد.
        

          اگر مثل من از مغازه خودکشی ژان تولی راضی نبودید،مرد بالشی شمارو با این سبک کتاب آشتی میده
        

          من براي دسته بندي كتاب‌هايي كه دوسشون دارم دوتا كلمه به كار ميبرم، يكيش قشنگ و ديگري افتضاح!

اين كتاب افتضاح بود، افتضاح 5ستاره اي، افتضاح دردناك، افتضاح واقعي.
به قدري تمام كلمه‌ها و صحبت‌هاي كاتوريان و كاراگاه‌ها واقعي و دردناك بود كه بعد از خوندن چند صفحه كتاب رو مي‌بستم تا اين موضوع رو هضم كنم.

و اينجا يادي ميكنم از جمله ي دوستم:
چيه اين انسان؟‎
        

          شروع نمایش:
دو کارآگاه که در مقابلشون یک متهم قرار داره
نمیدونم نویسنده های دیگه تو این ۱۰۰ صفحه با این صحنه آغازین چیکار میکنن و چطوری داستان و پیش میبرن.
اصلا هم مهم نیست.
چون مک دونا طوری ادامه میده که وقتی همه چی تموم میشه با خودتون میگین هیچکس مثل اون نمیتونست همچین چیز ... (کلمه ای واسه وصفش در اختیارم نیست فعلا) رو بنویسه و از خوندنش لذت میبرین.
تو این نمایشنامه چند تا داستان خیلی کوتاه وجود داره که همونا میتونن خودشون جزو داستان های فراموش نشدنی تو ذهنتون باقی بمونه.
        

          وای خدای من...یه روز جمعه، تعطیلی آخر هفته از سر کار، غصه از مرگ غم انگیز و دردناک آقای تیبو تو کتاب خانواده تیبو که چند ساعت پیش تموم کرده بودم، و بعد خوندن این اثر...
وااااییییییییییی یه جاهایی یاد نمایشنامه مرگ در میزند از وودی آلن افتادم و یکم رو مخم رفت ولی...فوق العاده عجیب بود...چقدر تلخ...از اونایی که مغزت رو منفجر میکنه...
        

          واقعاً مک‌دونا نابغه‌ست.
        

          چجوری میشه یه  بچه رو با صد و یک راه به سیخ کشید ...این داستان مرد بالشیه یه کمدی سیاه ..که میتونین هر فکری کثیفی و رو بهش پروبال بدین.. پس شوکه نشید وقتی این  نمایشنامه رو میخونید  چون پره از خشونت و شکنجه بدون هیچ رحمی و شفقتی .. داستان درباره دو برادر و کارهای وحشتناکی  که انجام دادن یا ندادن .‌ با شخصیت های زود رنج و عصبی و مریض تو یه اتاق بازجویی که افتادن به جون هم برای حل معمای فانتزی از انجام  جنایت  برای سرگرمی ....یه جدال مابین حقیقت و دروغ 
        

          3.5
The Pillowman is one of those rare books that gives you clues and pieces of a puzzle and at the end beautifully and in the most satisfying manner ties up the lose ends and completes the puzzle. Everything that is said, every line in this play has its own purpose, every story that is told in this play can be a play of its own that you have to analyse for days...

The themes explored in The Pillowman are universally acknowledged and understandable, yet it has something different to offer to various people. 

The thing that stood out the most to me and I know for sure that is gonna boggle my mind for weeks, is the notion that is a life full of struggles with a crappy ending worth living?

The Pillowman is one of those plays that blows your mind when you read the last act and it stays with you for the days to come.
        

          مایکل : چرا آخرش رو مثل زندگی واقعی با یه پایان خوش تموم نکردی؟
کاتوریان: هیچ پایان خوشی تو زندگی واقعی وجود نداره
        

          مک دونا عادت داره تا با اخلاقیات بازی کنه، اما وقتی پای بچه ها در میونه چه اتفاقی قراره بیوفته؟

داستان کتاب از یک بازداشتگاه شروع میشه. دو بازرس به اسم های توپولسکی و آریل در حال بازپرسی از متهمی به نام کاتوریان ک. کاتوریان هستن. 

در خلال صحبت ها ما متوجه میشیم که کاتوریان یک نویسنده‌ی داستان های کوتاهه ولی نه داستان کوتاه های عادی. داستان های کوتاهی که در اونها بچه ها مورد خشونت، پرخاش و حتی تعرض قرار می‌گیرن.

اما خود کاتوریان این مسئله رو قبول نداره و معتقده که داستان هاش مشکلی ندارن و چیزی بجز یکسری اتفاقاتی که می‌افتن نیستن. 

مشکل از جایی شروع میشه که چندین قتل اتفاق افتاده که دقیقا با چندتا از داستان های کاتوریان، مطابقت دارن. یه بچه با خوردن سیب هایی که توش تیغ جاسازی شده مرده، یکی دیگه انگشت های پاش قطع شده و سومین بچه که دخترکی لال و یهودیه، گم شده و از نظر پلیس در معرض خطره.

کاتوریان متهم اصلی این اتفاقاته اما اون هم مشکلات خودش رو داره.انگار نویسندگی دائمی و رد شدن داستان هاش و نگهداری از برادرش که معلول ذهنیه، براش به اندازه کافی مشکل ایجاد نکرده و حالا باید جنایت های یک قاتل رو هم به لیست مشکلاتش اضافه کنه.

از اونجا که کتاب کوتاهه، پیگیری ادامه داستان رو به خودتون می‌سپارم. فقط در مورد کار مک دونا در این اثر باید اضافه کنم که ما با دو طیف مختلف سلامت روان در این اثر طرفیم. در یک طرف قربانی کودک آزاری ایستاده و در سمت دیگه، کودک آزار. 

مک دونا این بار دست روی تابوی سنگینی گذاشته و به نظرم با توضیحاتی که در مورد پس زمینه‌ی شکل گیری شخصیت کاتوریان و برادرش انجام میده، از پس توجیه خلق این شخصیت ها بر اومده.

این کتاب خیلی روان و سریعه و تقریبا میشه یکروزه خوندش. از طرفی به نظرم می‌تونه در کنار کتاب ملکه زیبایی لی‌نین، شروع خوبی برای خوندن آثار مک دونا باشه.



۳۱۵
مرد بالشی 
مارتین مک دونا 
ترجمه‌ی امیر امجد
نشر نیلا
نمره : ۴.۵/۵