یادداشت‌های سارا عرب (42)

          توی هشت سال گذشته خیلی دنبال کتاب‌های کودکی گشتم که بچه‌ها را با  اسطوره‌های خودمان آشنا کند و در مورد شاهنامه همیشه شکست خوردم. این یکی را پسرک خودش انتخاب کرد. وقتی داشت التماس می‌کرد  برایش یک کتاب "جنگی آروم" بخرم و من به هر چی اسپایدرمن و بتمن نه می‌گفتم. مجذوب طراحی و رنگ‌های جلد کتاب شده بود. کتاب را گرفت جلوی صورتش، جوری که فقط چشم‌هایش معلوم بود و گفت تو رو خدااااااا.  قضیه رستم فرق می‌کرد، آن هم با این همه رنگ و لعاب. بی‌خیال قیمت بالا شدم و خریدمش. نه فقط پسرک که همگی دوستش داشتیم . طراحی جذاب، رنگ‌های درخشان، رستمی با سر و ریخت مدرن و قصه‌گویی خوب. شاید تنها ایراد کتاب سنگین بودن متن و کلمه‌های سخت برای سنین اوایل دبستان باشد.  دو جلد بعدی را خودم خریدم. نمی‌شد رستم را وسط هفت‌خوان رها کنیم که...
        

          تک‌تک داستان‌ها رو با دلهره و اضطراب شروع می‌کردم، می‌دونستم قراره قلبم فشرده بشه و می‌دونستم تمامش واقعیته.
کتاب مجموعه‌ای از ۱۲ داستان کوتاه هست با محوریت  فلسطین و درد و رنج مردمش. هر کدام از داستان‌ها از زاویه متفاوتی به مسئله فلسطین می‌پردازد.  همین باعث می‌شود که کتاب به دام تکرار نیفتد. نویسنده قلم گیرایی دارد و داستان کوتاه نوشتن را بلد است و داستان‌ها چیزی فراتر از آه و ناله و نمایش بدبختی است. 
بعضی از داستان‌ها زیادی مبهم و پیچیده بودند و درک نمادها و کنایه‌هاش برای من ممکن نبود. شاید این هم از اجبار نویسنده بوده، اگر فلسطینی باشی حتی نمی‌توانی با خیال راحت سرزمینت را روایت کنی. 
پ.ن. تاریخ داستان‌ها بیشتر دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی بود. برای همین کتاب بهترین گزینه برای معرفی به عزیزانی هست که معتقدند اگر هفت اکتبر حماس حمله نمی‌کرد هیچ‌وقت اینجوری نمی‌شد.
 
        

          تیستو یک پسر بلوند و چشم آبی است که هیچ نقصی توی زندگی‌اش نیست. یک جایی توی زندگی متوجه می‌شود که انگشتان سبزی دارد و با کمک همین انگشتان سبز و روح پاک کودکی به جنگ زشتی‌ها و بدی‌های جامعه می‌رود و خیلی هم موفق هست. همه چیز زیبا و درخشان است تا وقتی که یک جایی آن دور دورها بین این‌طرفی‌ها و آن طرفی‌ها جنگ درمی‌گیرد. جنگ بر سر بیابانی است که هیچ چیز ندارد، هیچ چیز الا نفت. سر آقای پدر شلوغ می‌شود چون کارخانه اسلحه سازی دارد و حالا هم به این طرفی‌ها سلاح می‌فروشد و هم به آن‌طرفی‌ها. تیستوی مهربان که نمی‌تواند ویران شدن خانه‌ها و بی‌‌پدر شدن بچه‌های دیگر را ببیند توی همه سلاح‌ها گل می‌کارد و جنگ سر نمی‌گیرد و آقای پدر متحول می‌شود و کارخانه اسلحه سازی‌اش می‌شود کارخانه گل سازی. 
داستان قرار است صلح‌طلب و ضد جنگ باشد و خب موفق هم هست، خیلی هم لطیف و شاعرانه است. تمام یادداشت‌های کتاب هم مثبت است و همه عاشق کتاب شده‌اند. من هم اگر یک مادر اروپایی بودم حتما عاشقش می‌شدم و داستان را چندین بار برای بچه‌های بلوند و چشم رنگی‌ام می‌خواندم تا بفهمند چقدر جنگ بد است و صلح چقدر لطیف و زیباست. ولی دست بر قضا من وسط خاورمیانه مادری می‌کنم، تکه‌ای از همان جاهایی که نویسنده بیابان بی آب و علفی خوانده که فقط نفتش مهم است. صلحی که در کتاب از آن صحبت شده برای بچه‌های مو مشکی من جز خواری و بی‌وطنی هیچ ندارد. اینجا اگر جلوی دشمن نرمش کنی و گل تقدیمش کنی، بدون ذره‌ای رافت خانه‌ات را با خاک یکسان می‌کند. اینجا سلاح اسباب تجارت نیست، یک جورهایی ضامن بقاست و زیر سایه‌ همین قدرت نظامی‌است که بچه‌های من توانسته‌اند تابستان توی باغچه کوچکشان سبزیجات بکارند و سبزی انگشتان خودشان را ببینند.
کتاب خوبی‌است ولی فکر و ایده‌اش به کار خاورمیانه نمی‌آید که هیچ، مضر هم هست. 
پ.ن: ببینید توی عکس این‌طرفی‌ها و آن‌طرفی‌ها چقدر کوچک و حقیر و بی‌هویت‌اند. حتی کشورشان هم اسم درست و حسابی ندارد. نمی‌دانم، شاید هم من سخت می‌گیرم.

        

          ۱. اتفاق روایت زندگی شادی و نادر، خواهر و برادر دوقلویی هست که بر خلاف وابستگی زیادشون به هم، در اواخر نوجوانی مجبور به جدایی از هم می‌شوند. شادی و نادر در دو سر دنیا یک زندگی موازی را تجربه می‌کنند و چشم انتظار دیدار دوباره هستند. 

۲. داستان روایت‌گر اتفاق‌هایی هست که ناگهانی، بدون برنامه و خواست انسان سر راهش قرار می‌گیرند و مسیر زندگی او را به کلی تغییر می‌دهند. اتفاق پر از این حادثه‌هاست، از عاشق شدن جلوی بستنی‌فروشی تا انقلاب و جنگ .

۳. داستان نثر روان و گیرایی، کلمات انگار روی هم می‌لغزند و جلو می‌روند. گلی ترقی قصه‌گوی خوبی هست، ساده و روان و بی‌حاشیه و پیچیدگی داستانش را تعریف می‌کند  با وجود اینکه در خواب زمستانی نشان داد که به راحتی از پس نثرهای پیچیده و تکنیک‌های جدید هم بر می‌آید.
راوی گاهی طنز شیرین و دلچسبی هم دارد. روایت عروسی شادی که پر از درد و غصه هست با همین طنازی راوی به یکی از شیرین‌ترین صحنه‌های کتاب تبدیل شده است.  

۴. یک ستاره و نیم کمتر دادم چون یک جاهایی دوست داشتم جزئیات بیشتری ببینم ولی خب راوی خیلی عجله داشت.
        

          اگر بگم تا اینجا سریالش و بیشتر دوست داشتم زشته؟
میشه گفت داستان یک مجموعه روایت هست از زندگی شخصیت اصلی داستان، گرالت. توی این کتاب قرار هست فقط با ویچر، دنیایی که توش زندگی میکنه و شخصیت‌های اصلی داستان آشنا بشیم. اصلا این توی عنوان خود کتاب هم هست. اینکه آشنا شدن صرف با دنیای فانتزی داستان و شخصیت‌ها هست از جذابیت داستان کم می‌کنه. ترجیح می‌دادم در جریان حادثه اصلی داستان با شخصیت‌ها و پیشینه‌ اونها و چگونگی ارتباطشون با هم پی ببرم تا اینکه نویسنده این چیزها رو دسته‌بندی شده به خوردم  بده.
هنوز هفت جلد از مجموعه باقی مونده. امیدوارم بقیه جلدها بهتر باشن.
        

          مقدمه کتاب خودش بهترین معرفی هست برای محتواش. مجموعه‌ای از سخنان اباعبدالله‌الحسین علیه‌السلام. سخنان جوری انتخاب شدند که کوتاه باشند تا افراد بتوانند آنها را به راحتی حفظ کنند یا روی پارچه‌نوشته‌ها چاپ بشه. 
کتاب خیلی پاورقی داره. راستش دنبال کردن راوی‌ها و صحت روایت‌ها اصلا برای من جالب نبود.
        

          راستش اسم فیتزجرالد باعث شده بود انتظار بالایی از کتاب داشته باشم ولی تجربه خیلی دلچسبی نبود.
کتاب یک روایت غیرخطی داره که خیلی قابل قبول نبود و کمکی به گیرایی داستان نمی‌کرد. اویل کتاب راستی راستی فکر کردم داستان روایت زندگی رزماری هویت هست، کتاب با اون شروع میشه، اونو دنبال میکنه، روایت عشقش به دیک رو میگه ولی فصل دوم همه چیز تغییر کرد. فلاش بک داشتیم و روایت زندگی و عشق و ازدواج دیک و نیکول و همه چیز قاطی پاطی شد. 
زاویه دید هم مدام عوض میشد و از شخصیتی به شخصیت دیگه می‌رفت. جایی خواندم که فیتزجرالد اواخر عمرش تصمیم میگیره کتاب رو از نو ویرایش کنه و جای بخش‌ها رو عوض کنه و تغییرات لازم رو بده ولی خب اینکار و نکرد و معلوم نیست که اجل مهلت نداده یا خودش انگیزه‌ای نداشته.  شخصیت اصلی کتاب، دیک، هم یک جورایی نچسب بود. راستش نمی‌دونستم احساسم نسبت به نقش اولی که زیاد مینوشه، تنها هنرش خدمت به بانوان جوان و زیباست و مدام عاشق میشه و گرایش به دخترهای نوجوان داره و خب روانپزشک هم هست و کتاب مرجع هم چاپ کرده باید چی باشه؟؟؟؟
به همه اینها ترجمه ضعیف رو هم اضافه کنید
        

          گرم و شیرین مثل خود جنوب
مجموعه‌ای از چند داستان با محوریت جنوب و اهالی‌اش. روایت‌ها خوش‌دست و روان هستند با توصیفاتی زیبا و گیرا که شما را به راحتی وارد فضای داستان‌ها می‌کنند. 

        

          کتاب را یک روز که عصبانی بودم خریدم. خرید خوبی بود چون فهمیدم در مقایسه با عصبانیت نویسنده، احساس من ناراحتی جزئی بوده. 
نویسنده که به زور از وطن خودش رانده شده هنوز بعد از سالها با این مهاجرت اجباری کنار نیامده و روز به روز هم دردش عمیق‌تر شده. چند جستار اول خیال می‌کردم نویسنده روبه‌رویم ایستاده و فریاد می‌کشد. روایتی، برای من، گنگ و نامفهوم از آنچه به سرش آمده و به آن محکوم شده. آشنا نبودن با تاریخ یوگوسلاوی و آنچه بر آن گذشته هم این گنگی را بیشتر می‌کرد. 
همین باعث شد برای اولین با ر صفحات کتابی را نخوانده رها کنم.
فقط خواندن جستار آخر لذت‌بخش بود که درباره بایگانی کردن بود. اینکه ذات بایگانی کردن چیست و ما همگی در دورانی زندگی می‌کنیم که بایگانی کردن زندگی فردی خودمان کار روزمره همه ما شده و به گونه‌ای به آن معتادیم. مثلا همین ثبت کتاب در بهخوان و  نوشتن یادداشت مگر غیر از بایگانی آنچه می‌خوانیم است. بایگانی می‌کنیم به امید جاودانگی و دیده شدن.
        

          از خواندنش لذت بردم. مثل نشستن پای صحبت‌های پیرمردهای فامیل بود، تلخ و شیرین و کمی آشفته. 
 داستان روایت غیر خطی مشوشی از چند تا دوست هست که در مقابل تغییر و اندیشه‌ها و روش‌های جدید مقاومت می‌کنند و  تلاش می‌کنند همه‌چیز و همان‌جور که هست، حفظ کنند
        

          داستانی مبتنی بر شخصیت‌پردازی  قوی و تقریبا بدون چاله چوله. داستانی ساده و سرراست از تنهایی و افسردگی. تقریبا تمام شخصیت‌های داستان از تنهایی رنج می‌برند، هر چند هر کس به شیوه خود. این اوج هنر نویسنده است که در داستانی تا این حد مبتنی بر شخصیت و درونی و با حال و هوای افسردگی توانسته داستانی خلق کند که کنار گذاشتنش واقعا کار سختی است. 
دوست داشتم ژاپنی بلد بودم و کلمات خود نویسنده را می‌خواندم.
کتاب پایان باز بود ولی من دلم یک پایان  مشخص و سرراست می‌خواست.
یکی از مشکلات من با کتاب جاهایی بود که به توصیف چهره افراد می‌پرداخت و من واقعا نمی‌توانستم هیچ تصویری توی ذهنم بیارم. تقریبا همه شخصیت‌ها توی ذهنم یک شکل بودند، با تفاوت در پوشش. واقعا از خودم ناامید شدم. 
        

          ۱. کتاب شما رو به مواجهه با مرگ می‌برد. توصیفی نفس‌گیر از چگونگی و چرایی مرگ و زندگی. نمونه‌ای از اینکه کشتن یک آدم زمان زیادی می‌برد و دلایل زیادی دارد.
۲. بار اول کتاب را زمان دانشگاه خواندم، جزئی از درس داستان کوتاه بود و به انگلیسی. آنچه از خوانش آن زمان کتاب بیشتر به یادم مانده بود چگونگی دکور و تزئین خانه توسط ایوان ایلیچ بود. اینکه چقدر برای جز به جزئش زحمت کشید و چقدر همه چیز خاص و ویژه بود ولی آخر با گفتن اینکه مثل همه‌ی خانه‌ها شده بود سیلی محکمی به خواننده می‌زد. با خودم فکر کردم احتمالا همین بخش بوده که نقش تعیین‌کننده‌ای در سبک زندگی من داشته. تمام تلاشم را بکنم که مثل خودم باشم.