بریده‌ کتاب‌های عطیه عیار

درست بود که حتی وقتی با هم دعوا می‌کردیم باز هم همدیگر را خیلی دوست داشتیم، اما این به معنا نبود که خودمان را هم دوست داشتیم.

جنگ است رابعه، جنگ نه دعای پیرزن می‌شناسد، نه عشق تو را. واقعیت جنگ را شمشیر و زوبین و خاک می‌سازد، نه آغوش مادر و دل آشوب دختران.

در برابر تندی او (آزر عموی ابراهیم)، ابراهیم گفت: باشد خداحافظ. ولی از صاحب اختیارم برایتان آمرزش خواهم خواست. او با من‌ مهربان است. آیه ۴۷ سوره مریم

بغض شیخ عبدالله می‌ترکد و گریه می‌کند. جمع هم منقلب است. کیومرث هم دیده‌اش تر می‌شود. نام حسین، دیده‌اش را تر می‌کند. نام حسین، دیده که را تر نمی‌کند؟ آدمی را می‌کشند، قطعه قطعه‌اش می‌کنند، از دم تیغ می‌گذرانند. این تر شدن دیده، خود به خود است. از انسانیت است. از ناخودآگاه انسان است.

من [نویسنده] در این فصل در مورد اینکه یهودیان را چه‌طور کشته‌اند بحثی نمی‌کنم. ... وقتی جان انسانی را به قصد بستانند، چه فرقی می‌کند که سرش را ببرند، یا آن‌قدر او را گرسنگی بدهند که جان بسپارد، یا او را با گاز خفه کنند؟ نهایتا این‌ها میزان پلشتی قاتل یا میزان خصومت طرفین را نشان بدهد. ... آنچه برای من مهم است این است که عده‌ای را به خاطر این که فرزند خانواده‌ای و خانواده‌هایی هستند، به خاطر دین، نژاد، یا فرهنگ کشته‌اند بی این که جرمی کرده باشند یا در جنگ با کسی بوده باشند.

فیلم زامبی دیده‌اید؟ نیمه‌مردگانی مهاجم و دور از هرگونه خوی انسانی که با گزیدن انسان‌ها آن‌ها را مثل خود می‌کنند. صیونیزم یک فیلم در ژانر زامبی است در سینمای جهان و بر پرده‌ای به بزرگی فلسطین.

به نظر من جوراب هر کس با شخصیت او هماهنگی دارد. جوراب‌های مادرم همیشه تمیز و مرتب هستند، بدون دررفتگی. مادرم زن مرتبی است. او می‌گوید من شلخته هستم و برای همین است که جوراب‌ها دربه‌در می‌شوند، مادرم از هر فرصتی استفاده می‌کند تا به من بگوید که چقدر شلخته‌ام. جوراب‌های من معمولا به پایم چین می‌خورند. پدرم همیشه جوراب سفید می‌پوشد. دخترعمه‌ام که بسیار پر حرف است جوراب خال‌دار می‌پوشد. زن همسایه تازه به دوران رسیده ما جوراب نگین‌دار می‌پوشد و پاهای شوهرم همیشه از سفتی کش جوراب‌هایش خط می‌افتد. برادرم عاشق جوراب حوله‌ای است.

نشنیده‌این که میگن "سفره نینداخته یه عیب داره و سفره انداخته هزار عیب". بی‌خبری هم مثل سفر نینداخته می‌مونه، اما خبر مثل حلقه‌های زنجیر در هم‌ گره می‌خوره و تبدیل میشه به یه زره که معلوم نیست از آدم محافظت می‌کنه یا اینکه مثل سد جلوی چشم و دل و دست انسان می‌ایسته.

[آقاخوان] می گفت کدوم زندگی زیباتر از زندگی امام حسین و چه کسی زیباپسندتر از امام حسین؟ یه شوخی هم می‌کنه. میگه عاشورا یعنی زندگی. نصف کلمه را فارسی می‌دونه، نیمی را عربی. می‌گه به علمای فقه‌اللغه هم کاری ندارم. نمی‌خوام جایی ثبت بشه. "عاشِ" عاشورا یعنی زندگی.

وقتی یوگسلاوها فوق افراطی بودند با آن‌ها دوست بودیم؛ اما وقتی علائم ذوب شدن یخ‌ها از بلگراد آمد، با آن‌ها به هم زدیم. در سیاه‌ترین دوره‌ی ترور استالینی متحد شوروی‌ها بودیم؛ اما همین که ذره‌ای تمدن از خود بروز دادند، به آن‌ها پشت کردیم. همین داستان کهنه درمورد چینی‌ها هم مصداق دارد. همه کشورها از پلیدی و دانش‌ستیزی رو گردانده‌اند. اما آلبانی واپسین دژ آن باقی ماند! ما کاهن اعظم فلاکت و مایه‌ی خجالت جهان شده‌ایم. آیا کشور دیگری مثل ما هست؟ دیار نفرین‌شده، آه، سه بار نفرین‌شده!

بابا که از شکست سربازان در موصل شرمنده بود، نگاهش را از ما می‌دزدید. او بارها و بارها گفت: "اینو نمی‌فهمم. اونا به خودشون اجازه دادن یه مشت تروریست حقیر بیرونشون کنن." با این حال او در دفاع از ارتش اضافه کرد: "شهروندان موصل کار رو برای سربازا سخت کردن." اکثریت سنی شهر همیشه ارتش را به عنوان یک عنصر بیگانه می‌دیدند. داعش از این مسئله کاملا سوءاستفاده کرد. با تردید از او پرسیدم: "یعنی مردم موصل نیروهای جهادی رو ترجیح میدن؟" شانه‌اش را بالا انداخت. "این دشمنی هیچ منطقی نداره. گاهی وقتا مردم به تجربه‌های بد نیاز دارن تا قدر اون چیزی که‌ کمتر بَده رو بدونن."

[حاجی] در همه زمینه‌ها هم مطالعه داشت؛ هم مذهبی و هم موضوعات دیگر. "نهج‌البلاغه" و "صحیفه سجادیه" را زیاد می‌خواند و نکته‌برداری می‌کرد. رمان‌های خارجی و کتاب‌های سیاسی هم زیاد می‌خواند. از گابریل گارسیا گرفته تا کتاب خاطرات جورج بوش و زندگی‌نامه خیلی از آدم‌های مشهور دیگر. سرعت کتاب‌خوانی‌اش هم خیلی زیاد بود. ابتدای یک ماموریت کتابی را شروع می‌کرد و هنگام برگشت، کتاب تمام شده بود و می‌رفت سراغ کتاب بعدی. اگر نکته خاصی برایش در کتاب جالب بود، نکته‌برداری می‌کرد یا زیر آن خط می‌کشید و هنگام سخنرانی از آنها استفاده می‌کرد. عاشق این هم بود که زیر نور آفتاب بنشیند و کتاب بخواند. مطالعه، یک اصل جدانشدنی از زندگی حاجی بود. همیشه قرآن و کتاب‌های مختلف توی دستش یا داخل کیفش بود. هر وقت زمان مناسبی پیدا می‌کرد، یا می‌خواند یا می‌نوشت.

به نظر تو قابل توجه نیست؟ این که هویت آدم مدام در حال مردن باشه و این‌طوری به نظر برسه که یه جورهایی به‌هم‌پیوسته‌ست. در همین حال ما مدام از مرگ وحشت داریم، چیزی که هیچ‌وقت نمی‌تونیم تجربه‌ش کنیم. با این حال همین ترس غیرمنطقیه که به زندگی‌مون انگیزه میده. ما همدیگه رو پاره‌پاره می‌کنیم و خودمون رو برای موفقیت و شهرت ناقص می‌کنیم، انگار اینها می‌تونن فناپذیری رو فریب بدن و یه جوری بودنمون رو تمدید کنن.

مرد گفت: "و اما من! هرگز برای امام خویش تکلیف معین نمی‌کنم، که تکلیف خود را از حسین می‌پرسم. و من حسین را نه فقط برای خلافت، که برای هدایت می‌خواهم. و من... حسین را برای دنیای خویش نمی‌خواهم، که دنیای خود را برای حسین می‌خواهم. آیا بعد از حسین کسی را می‌شناسی که من جانم را فدایش کنم؟" ... مرد سوار بر اسب شد: "من قیس بن مسهر صیداوی هستم، فرستاده‌ی حسین بن علی!"

شریح بر سر عمرو فریاد کشید و گفت: "چگونه یزید را به کفر متهم می‌کنی؟! در حالی که همه مسلمین به ایمان او شهادت داده‌اند و با او بیعت کرده‌اند؟! ایمان در قلب مومن است و رفتار و کردار مؤمن به او زیان نمی‌رساند، همان گونه که عمل نیک و پسندیده کافر، برای او سودی ندارد؛ پس بر ما نیست که از طاعات یا معاصی امیرمؤمنان سخن بگوییم، زیرا تنها خداوند می‌تواند در حق او داوری کند؛ که او بهترین داوران است."

پیرمرد از به جا آوردن واپسین مراسم مذهبی دم مرگ رو می‌تافت، زیرا وحدت‌وجودی بود. مارکی دورولبون که گذارش به آنجا افتاده بود و به چیزی اعتقاد نداشت با کشیش شرط بست دو ساعت نکشد که او احساسات مسیحی بیمار را بازگرداند. کشیش شرط را بست و باخت: در ساعت سه بامداد بیمار به دست مارکی دورولبون سپرده شد، در ساعت پنج به گناهانش اعتراف کرد و در ساعت هفت درگذشت. کشیش پرسید: آیا شما در فن مناظره اینقدر زبردست هستید که بر خود ماها برتری دارید؟ مارکی دورولبون پاسخ داد: من مناظره نکردم، فقط او را از جهنم ترساندم.

ساعت سه. ساعت سه برای هر کاری که آدم می‌خواهد بکند همیشه یا خیلی دیر است یا خیلی زود.

مردی بود که مدت درازی آزاد زیسته بود، اکنون دیگر زیاد جوان نبود. سی و هشت و یا سی و نه سال داشت و این "پیری" همان‌طور که خودش می‌گفت، "تقریبا به طور ناگهان" فرا رسیده بود اما خودش می‌فهمید که این پیری به واسطه‌ی گذشت سال‌ها نیست. ولی می‌توان گفت که کیفیت این سال‌ها او را پیر کرده بود و علت بدبختی‌هایش نیز بیشتر درونی بود تا بیرونی.

یک آن به این نتیجه رسید که زندگی زناشویی از اساس کار غلطی است. اینکه یک مرد تمام عمر پابند یک زن و بچه‌های قد و نیم‌قد باشد... یا بعکس زنی را تا به این حد وابسته و دلبسته یک مرد و چندتا بچه کنند که خودش نتواند یک نفس راحت و آزاد بکشد، درست نیست. اما می‌دید که تمام لذت‌های عمر خودش به این دلبستگی‌ها وابسته.

تراوت کتابی درباره درخت پول نوشته بود. به جای برگ اسکناس بیست دلاری داشت. گلهای درخت، سهام دولتی بود. میوه‌های آن الماس بود. درخت پول، انسان‌ها را به خود جلب می‌کرد و این انسان‌ها اطراف ریشه‌های آن هم‌دیگر را به قتل می‌رسانیدند و به کود مناسبی برای درخت تبدیل می‌شدند. بله، رسم روزگار چنین است.