هیچ چیز آنقدر خرف کننده نیست که آدم صبح به این زودی بلند بشود. انسان احتیاج به خواب دارد.

 ``از متن کتاب
          

            فرزانه طاهری کتاب مسخ: نسخه انتقادی نورتن پیشینه و زمینه نقد را در نشر نیلوفر منتشر کرده است. این کتاب از روی ترجمه‌ی انگلیسی مسخ به قلم استنلی کرنگلد به فارسی درآمده و شامل نقدهایی خواندنی در مورد مسخ هم هست. تغییراتی که فرانتس کافکا بعدها در کارش اعمال کرده در فصلی جداگانه منتشر شده است. در بخش «پیشینه و زمینه»، «غنی‌ترین اطلاعات پیش‌زمینه‌ی اثر در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. نامه‌ها و یادداشت‌های روزانه‌ی کافکا فرایند آفرینش گرگور زامزا، خانواده‌اش و رنج کابوس‌وارشان را روشن می‌کند.» 
طاهری پیش‌تر کتاب مسخ کافکا را همراه با نقدی از ناباکوف منتشر کرده بود.


ماه‌نامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی نهم، سال ۱۳۹۵.
          

            من واقعا نمی‌دونم درباره‌ی این تصویر وحشتناکی که کافکا ترسیم کرده چی بنویسم.

احساس خام اولیه‌ام این بود: جدا شدن از بقیه به خاطر این که قابل درک نیستی(نه به خاطر این که قابل درک نیستن) و خب این به نظرم خیلی دردناکه چون هر چه قدر هم بخواهی ارتباط بگیری بیشتر ازت دوری می‌کنند. ولی این که چرا این وضع ایجاد میشه فکر می‌کنم هر کس که همچین فکر و احساسی رو تجربه کرده باشه دلیل متفاوتی داره شاید بشه گفت فهم و درک بیشتر و نابوکف این‌جا به نبوغ اشاره کرده بود.

این برداشت و احساس اولیه شخص من بود از داستان و خوب لزومی نداره واقعا همون چیز باشه که خود کافکا مدنظر داشته یا خوانندگان دیگه یا خود من اگه بعدها دوباره بخونمش. و فک می‌کنم برای این که از نگاه سابجکتیو به نگاه آبجکتیو برسم لازمه دوباره شاید هم چندباره بخونمش.
          

            این نوشته های چاپ نشده کافکا در طول دوران زندگی اش بوده و حتی وصیت میکنه این نوشته ها چاپ نشن ولی به وصیتش عمل نمیکنن  و بعد مرگش چاپ میکنن بعد از خوندن این کتاب تازه فهمیدم چرا نمیخواسته این نوشته هارو کسی بخونه شاید کافکا قسمت تاریک ذهن و تخیلاتشو از طریق نوشتن خالی میکرده شاید الان که مرده اعصبانی باشه از دستشون 
          

            بسیار تکان دهنده و تاثیرگذار.
به‌خصوص با اون ضمیمهٔ بسیار جالب از ولادیمیر ناباکوف که با ظرافت و سادگی تمام کتاب رو بررسی کرده بود. 
کاش آخر تمام کتاب‌های مهم همچین موخره و نقدهایی بود.
          

            وقتی چند ده صفحۀ اولِ کتاب رو خوندم، کم‌کم برداشت و تعبیر من از کتاب شکل گرفت. فکر می‌کنم هدف کافکا از نوشتن مسخ، این بود که مشکلات روحی و روانی (از جمله افسردگی، که همه‌مون می‌دونیم کافکا باهاش دست‌وپنجه نرم می‌کرد) رو به‌شکل عینی و فیزیکی نشون بده. سوسکی که گرگور بهش تبدیل شد، همون تجسم افسردگی‌ها و بی‌حسی‌ها و کرختی‌هاییه که آدم‌ها باهاشون دست‌وپنجه نرم می‌کنن.
واکنش خانوادۀ گرگور به این اتفاق هم یکی از عناصر مهم داستانه. می‌تونه بیان‌گر این باشه که اگر مردم/نزدیکان می‌تونستن مشکلات روحی و روانی آدم‌ها رو به‌وضوح ببینن، چه نوع واکنشی می‌داشتن. آیا به همون شدتی که خانواده از گرگورِ سوسک وحشت کردن، مردم هم در این‌صورت از انسان‌های افسرده وحشت می‌کردن؟ احتمالاً.
          

            خیلی صبح‌ها مثل گریگوار بلند می‌شوم، باید بروم سر کار اما نمی‌توانم، آدم نیستم. کمی مسخ شده‌ام. خیلی روزها نخوابیده مسخ می‌شوم، بدی‌هایم مرا به موجودی غیرخود تبدیل می‌کند. غیر خود؟ شاید هم نه. من درون خودم سوسکی دارم، عقربی، لاک‌پشتی. خلاصه که کاش حواسمان باشد وقتی سوسک شده‌ایم، دیگران با ما هم‌چنان عادی برخورد می‌کنند، اما ما نباید کار دست خودمان بدهیم، باید خانه بمانیم.
          

            موضوعی بسیار جذاب، شروعی بسیار قوی، پرداختی ضعیف و شوربختانه ناتمام!

گفتار اندر معرفی داستان
مهمان مردگان، دستانی ناتمام از فرانتس کافکاست که در آگوست ۱۹۲۰ میلادی نگارش و توسط آقای «مکس برود» نویسنده، آهنگ‌ساز و روزنامه‌نگار آلمانی زبانِ اهل چک با عنوان «Bei den Toten zu Gast» نخستین بار در سال ۱۹۳۷ میلادی در کتابی با نام «خاطرات و نامه‌ها» منتشر گردیده است و عنوان انگلیسی داستان یعنی «A Guest of the Dead» برگرفته از جمله‌ی آغازین داستان یعنی «I was a guest with the dead» می‌باشد که در ایران توسط «صادق هدایت» ترجمه و جدیدترین نسخه‌ي چاپی آن در سال ۱۳۹۸ توسط نشر «انگیزه مهر» تحت عنوان «مسخ» با شابک ۲-۳۵-۸۳۲۵-۶۰۰-۹۷۸ در ۱۲۴ صفحه چاپ و منتشر گردیده است که البته این کتاب حاوی پنج داستان به نام‌های «گراکوس شکارچی، مهمان مردگان، شمشیر، در کنیسه ما و مسخ» می‌باشد.

از یک داستان سه صفحه‌ای که در نسخه‌ی بازنویسی تنها دو صفحه فضا اشغال کرده، هرچه بگویم اسپویل محسوب می‌گردد اما فقط به این اشاره می‌کنم که شخصیت داستان شخصی‌ست بی‌نام(من پس از خواندن داستان تصور می‌کنم خود کافکاست) وارد مقبره‌ای شده و در میان تعداد زیادی تابوت،‌ دو تابوت با در باز رویت می‌کند که گویی به تازگی وا شده‌اند و یک مرد قدرتمندی پشت میز(تصور می‌کنم او پدر کافکاست) و زنی جارو بدست(تصور می‌کنم مادر کافکاست) در آنجا حضور دارند تا اینکه... .

نقل‌قول نامه
"این‌جا به آن اندازه که می‌ترسیدی وحشتناک نیست. ما به آن‌چه دور و برمان می‌گذرد چه کار داریم؟"

کارنامه
نمره دادن به یک داستان ناتمام حقیقتا کاری‌ست دشوار، چرا که ناتمام است و اگر نویسنده موفق به پرداخت و اتمامش می‌شد شاید از آن شاهکاری در می‌آورد اما... یک ستاره بخاطر پرداخت ضعیف، یک ستاره بابت ناتمام بودنش از کتاب کسر و نهایتا بخاطر موضوع بسیار جذاب، شروع قوی داستان و رساندن تقریبی منظورش سه ستاره برایش منظور می‌نمایم.

دانلود نامه
فایل پی‌دی‌اف کتاب را در کانال تلگرام آپلود نموده‌ام، در صورت نیاز می‌توانید آن‌را از لینک زیر دانلود و مطالعه نمایید:
https://t.me/reviewsbysoheil/372

بیست و هفتم مهرماه یک‌هزار و چهارصد
          

            قلم کافکا با اینکه ساده‌است، اما این سادگی و بی‌پیرایگی ابدا از شدت زهرآگین بودن فضای تیره و تاریک مسخ کم نمی‌کند. مخاطب با خواندن جمله‌ی اول داستان، گویی که تسخیر جادوی کلمات کافکا شده باشد روحش را در بند می‌بیند، و کافکا مخاطب را پا به پای گرگور سامسای داستانش مسخ می‌کند، می‌خواباند، می‌گرداند، می‌گریاند و می‌میراند.
          

            بسم الله 

گرگور روزی، مثل هر روز، از خواب بیدار می‌شود اما به ناگاه، خود را در قامت یک سوسک می‌بیند. این تنها روزی است که، او از سر کار جا می‌ماند و نگران است. بلافاصله معاون محل کارش به خانه او آمده و حکم اخراجش را صادر می‌کند!! گرگور که از همین طریق، تمام زندگی مادر، پدر و خواهر کوچکش را تأمین می‌کند به شدت دچار چالش می‌شود. اما چالش اصلی، اخراج او نیست بلکه گسستی است که میان او و خانواده‌اش ایجاد می‌شود.

انسان مدرن، همان انسان مسخ شده داستان کافکا است. کلا و جزئا انسان مدرن جز کارکردهایی مشخص چیزی ندارد. خلاقیت و برون داد خلاقانه در انسان مدرن وجود ندارد. او از خود، خود حقیقی، تهی شده است.
داستان مسخ، داستان درماندگی است میان سنت و مدرنیته...
مدرنیته، انسان را به تنهایی و انزوا می‌راند، اما سنت برای او تعاریف متعدد (عضوی از خانواده بودن، عضو فعال اجتماع بودن و...) دارد.
این سرگشتگی را در انسان‌های پیرامون شخصیت اصلی نیز می‌توانید ببینید. با این تفاوت که گرگور تمام سعی خود را در حفظ سنت کرده است اما خانواده‌اش به سادگی تن به خواسته‌های مدرنیته می‌دهند.

نوع داستان و خلاقیتِ در بیانش، جذاب است. کتاب را دوست داشتم و پیشنهادش می‌کنم. به نظر‌ بسط داستان هم، به اندازه کافی اتفاق افتاده و در نقطه مطلوبی داستان به پایان رسیده است.
          

            قرار شد که برایتان از مسخ بنویسم. بالآخره امروز به اتفاق ۵۰ نفر آن را تحلیل کردیم. قبل از پرداختن به داستان، اصلا باید بدانیم کافکا کیست؟ تفکر، زمان، مکان و خانواده‌ی یک نویسنده و شاعر، بسیار روی داستان‌ها و اشعار او تأثیر خواهد گذاشت. دقیقا مثل کافکا! او در یک خانواده‌ی یهودی متولد شد. مادرش بسیار متعصب و سخت‌گیر بود‌. بعدها خواهر و برادرانش را از دست داد. پدرش هم بازرگانی بود با فن بیان قوی، مستبد و سرشار از غرور!
مسخ، یک اثر سورئال است. اثر سورئال فضایی دلهره‌آور را تداعی می‌کند و سعی دارد تخیل و واقعیت را برهم منطبق گرداند. فضای آن سیاه است و در نهایت به چیزی جز پوچی نمی‌رسد. 
اما برسیم به تشابه زندگی و اثر کافکا. خواندیم که گره‌گوار پس از آنکه متوجه شد به حشره‌ای تبدیل شده، سریع با موقعیت کنار آمد پ این یعنی پذیرش! مثل زمانی که کافکا توسط پدر، آزار می‌دید و به راحتی آن را می‌پذیرفت. پدر خیلی کافکا را تخریب می‌کرد و همین سبب شده بود تا او اعتماد به نفس خود را از دست بدهد. در حالی‌که پدر خودش بسیار درشت اندام بود، اما کافکا، لاغر و مردنی و کوتاه‌قد خطاب می‌شد و همین در زندگی او باعث شده بود که به انزوا برسد. درست مثل گره‌گوار که نمی‌خواست کسی او را ببیند و زیر تخت قایم می‌شد. جالب است بدانید کافکا بسیار لاغر بود و گره‌گوار هم در نهایت بسیار لاغر شده بود. به نظرتان چرا؟ کافکا گیاه‌خوار بود و به علت خوردن شیر زیاد، به سل مبتلا شد و نهایتا در سن ۲_۴۱ سالگی، به خاطر گرسنگی، از دنیا رفت. درست مثل گره‌گوار که از وقتی به حشره تبدیل شده بود، گیاه‌خوار شده بود و به خاطر همین سو‌ء تغذیه هم، مُرد!
سوسک در جامعه‌ی  کافکا، موجودی بی‌ارزش است که حتی ارزش مردن هم ندارد و این سرنوشت کافکاست در خانواده‌ی خودش. هم‌چنین خانواده‌ی  آن اعتدال ندارند. پدر بسیار مستبد و مغرور و مادر بسیار متعصب و یهودی! یاد چه چیزی می‌افتید؟ بله درست است! خانواده گره‌گوار! مادری که گاه به فرزندش که حالا حشره شده، ترحم می‌ورزد و گاهی از او نفرت دارد و می‌ترسد!
اگر یادتان باشد، یک تابلو روی دیوار اتاق بود. تصویر زنی که گره‌گوار با نگاه کردن به آن، امید و انرژی می‌گرفت. درست شبیه معشوقه‌های کافکا. او سه تا معشوقه داشت و به امید زندگی‌اش همین‌ها بودند که هیچگاه با هیچکدام از آنها ازدواج نکرد! به علت آنکه شجاعت نداشت و می‌ترسید موقعیت خود را تغییر دهد. گفتم موقعیت و یاد مطلب جالبی افتادم. گره‌گوار قصه‌ی ما حاضر نبود موقعیت خود را تغییر دهد! فقط سعی می‌کرد آن را بپذیرد اما هیچ تلاشی برای تغییر نداشت. مثل زمانی که به حشره تبدیل شده بود و با وجود آنکه بال داشت، اما هرگز برای جابه‌جایی پرواز نمی‌کرد و خودش را نجات نمی‌داد. به همین سبب با وجود آنکه وسایل او را از اتاق خارج می‌کردند، اما هیچ واکنشی نشان نمی‌داد. بیرون بردن وسایل او از اتاق، نمادی‌ست برای از دست دادن هویت! مثل کافکا که در زندگی خود حاضر نبود برای چیزی تقلا کند و فقط منتظر بود تا بیشتر در مرداب زندگی، فرو برود.
و اما گره‌گوار، مسخ جسمانی شده بود اما هنوز روحی داشت که مهربان بود و هنوز عشق در وجود او شعله می‌کشید. اما خانواده‌اش مسخ حیوانی شده بودند و با وجود جسمی که داشتند، رفتارشان منفعت‌طلبانه و شبیه به جانواران بود. 
چه داستان آشنایی، در زندگی ما...

(ریحانه محمودی)