احساس می کنید که  دیگر کشش خواندن رمان را ندارید؟ چه برسد به رمان چهارجلدی...
اشتباه می کنید خب!
این چهار جلد را حتما از کتابخانه امانت بگیرید.
معتادش میشوید و برای چند روز جای اینستاگردی، کتاب خواهید خواند.
در پایان،  شما هم کیف رمان خواندن را برده اید
 هم خیلی نامحسوس، تاریخ اروپا به خصوص فرانسه را در قرن بیستم، یاد گرفته اید و کلی از جنگ جهانی اول اطلاعات کسب کرده اید.
از جان یک رمان دیگر چه میخواهید؟!
حدودا بیست سال آزگار نوشتنش طول کشیده ! 
حلالش کنید.
        

          فقط بخش "تابستان 1914" کافیه تا خانواده تیبو تبدیل بشه به یکی از بهترین کتابهایی که خوندید.
        

          خیلی خوش‌حالم که توانستم از این روزهای سخت قرنطینه استفاده کنم  و از خواندن خانواده تیبو در این ایام خانه‌نشینی حظ وافر ببرم.
        

          اگر رمان‌های تولستوی را دوست دارید، شک نکنید که دوگار هم پا جای پای این نویسنده‌ی روس گذاشته. حتی بعضی از هواداران رمان کلاسیک، خانواده‌ی تیبو را بزرگ‌ترین رمان قرن بیستم می‌دانند. رمانی چهار جلدی که دوگار فرانسوی را به جایزه‌ی نوبل هم رساند. او با توصیف سال‌های ابتدایی قرن بیستم و جنگ جهانی اول کتابش را به سندی تاریخی تبدیل کرد و در خلال بررسی‌های تاریخی‌اش داستان خانواده‌ی ثروتمند و فرهیخته‌ی تیبو را نیز شرح داد. هوشنگ گلشیری درباره‌ی این کتاب گفته: «در زندگانی موجود در کتاب غرق می‌شویم و چون سربرمی‌آوریم خود را و جهان را بهتر و عمیق‌تر شناخته‌ایم. خانواده‌ی تیبو اثر روژه مارتن دوگار به ترجمه‌ی ابوالحسن نجفی لذتی چنین را فراهم می‌کند.»


ماه‌نامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی هشتم، سال 1395.
        

          مطالعهٔ مجموعهٔ خانوادهٔ تیبو یه سفر طولانی ۹ ماهه و پر فراز و نشیب بود.
این مجموعه در واقع شامل هشت «کتاب» می‌شه که بین سال‌های ۱۹۲۲ تا ۱۹۴۰ منتشر شدن (جالبه! الان به نظرم رسید پس وقتی آخرین کتاب رو منتشر می‌کرده جنگ جهانی دوم شروع شده بوده؟ این‌طوری حس می‌کنم می‌شه نگاه کنایه‌آمیزتری به بحث‌هاش در مورد «صلح» بعد از جنگ جهانی اول داشت!).

به نظرم این هشت کتاب واقعا در یه سطح نیستن و نوع تقسیم‌بندیشون بین این جهار «جلد» یه مقدار امتیازدهی به این جلدها رو سخت کرده.
خودم به طور خاص کتاب پنجم و ششم (بخش بیشتر جلد دوم) و کتاب هشتم (حدود نصف جلد چهارم) رو خیلی دوست داشتم، در حدی که دلم بخواد دوباره بخونمشون (مخصوصا کتاب ششم و هشتم).
حسم به کتاب اول و دوم و چهارم تقریبا خنثاست و در مورد کتاب سوم: 😐😐😐
کتاب هفتم هم طولانی‌ترین کتاب این مجموعه‌ست که تو کل جلد سوم و نصف ابتدایی همین جلد چهارم پخش شده. در نتیجه یه بخشی از نظرم در مورد نیمهٔ ابتدایی این جلد می‌شه همون مروری که برای جلد سوم نوشتم. یعنی همچنان اینجا هم با بحث‌های بی‌پایان در مورد جنگ و تلاش سوسیالیست‌ها برای جلوگیری از جنگ مواجهیم. ولی خب، این نیمه طوری رو مخم پیاده‌روی کرد که جدا حال و حوصله‌ای برای خوندن کتاب نداشتم و دائم با خودم فکر می‌کردم آیا بهتر نبود بعد از جلد دوم این مجموعه رو کنار می‌ذاشتم تا باهاش تو اوج خداحافظی کرده باشم؟! حالا در مورد اینکه مشکلم با این بخش‌های پایانی کتاب هفتم چی بود بعد از هشدار افشا بیشتر توضیح می‌دم.
 
ولی در نهایت اونقدر از نیمهٔ دوم این جلد، یعنی  کتاب هشتم، خوشم اومد که به نظرم رسید به تحمل نیمهٔ اولش می‌ارزید و می‌تونم بگم در نهایت از خوندن این مجموعه جدا راضی‌ام. ولی آیا توصیه‌ش می‌کنم؟ نمی‌دونم! شاید نه به همه. به هر حال، همون‌طور که گفتم همهٔ کتاب در یه سطح نیست و یه سری تیکه‌های نه چندان جالب رو باید رد کنی تا برسی به بخش‌های خوبش!

متأسفانه بیشتر حرفی هم که می‌خوام در مورد این جلد بگم پایان کار شخصیت‌ها رو لو می‌ده و بنابراین، مجبورم بذارمش بعد هشدار افشا!
البته می‌تونم به بخش تاریخی کتاب یه اشاره‌ای بکنم، که می‌شه مربوط به ماجراهای جنگ جهانی اول.
من حس می‌کنم این تیکه‌ها برای کسی که کلا از قبل یه آشنایی با سیر وقایع و بستر سیاسی ماجراها نداشته باشه حوصله‌سربر و گیج‌کنندهست و نویسنده یه بخش‌های مهمی از این تاریخ رو کلا نادیده گرفته و یه سری بخش‌های دیگه رو با خوش‌خیالی مطرح کرده (مثل نقش آمریکا در پایان دادن به جنگ که شاید بگیم در واقع نصفه موند). البته که قطعا هر ماجرای تاریخی رو می‌شه از چندین زاویه‌دید روایت کرد... با این حال، حس می‌کنم این کتاب با وجود این همه بحث در مورد جنگ جهانی اونقدرها دید درستی از این واقعه نمی‌ده (مگر احتمالا در مورد تلاش بی‌تأثیر سوسیالیست‌ها در جلوگیری از جنگ!). هر چند، از نظر ابعاد انسانی افراد درگیر در جنگ قطعا خیلی گزینه خوبیه.

دیگه بقیه بحث باید بره بعد از هشدار افشا :)   

🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅

⚠️ هشدار افشا ⚠️
 
اون قضیهٔ افشاکننده اینه: هر دو پسر تیبو آخر این کتاب می‌میرن، یکی در جریان یه عملیات احمقانه برای جلوگیری از جنگ و یکی در اثر استنشاق گازهای شیمیایی در جبهه.

در مورد مرگ ژاک (کتاب هفتم) باید بگم که پایانی که نویسنده برای این پسرک بدبخت در نظر گرفته بود به نظرم واقعا مسخره و اعصاب‌خردکن اومد.
و برخلاف یه سری از دوستان من اصلا این رو یه پایان «طبیعی» برای طرز تفکر ژاک نمی‌دونم و به نظرم نویسنده اصلا نتونست این رفتار رو تو سیر داستان درست بگنجونه.
اینجا احساس می‌کردم انگار دوگار می‌خواست از سوسیالیست‌ها انتقام بگیره 🙄
مخصوصا بعد از اووووون همه صفحه از بحث‌های بی‌پایان این گروه برای پایان جنگ.
یه جورایی تو این مایه‌ها که بله شماها خیلی‌هاتون خیلی بچه‌های خوب و معصومی بودید ولی خب، بسیار هم از مرحله پرت تشریف داشتید و همه در توهم سیر می‌کردید 🙄
و کلا نوع شخصیت‌پردازی نویسنده برای ژاک به نظرم یکی از نقاط ضعف کتاب بود که البته این ناپیوستگی به عنوان یکی از عناصر شخصیتی این بشر مطرح می‌شد! همین موضوع رو در مورد سیر شخصیتی‌ای که نویسنده برای ژنی در نظر گرفته بود هم می‌تونم بگم که خب تو مرور جلد سوم هم بهش اشاره کردم و اینجا چیز اضافه‌تری نداشت.

و بعد مرگ آنتوان...
اینجا نویسنده باز یه رویارویی طولانی با مرگ رو پیش چشممون می‌آره...
و این مواجهه با مرگ چقدر تکان‌دهنده بود.
حدود ۱۰۰ صفحه از این کتاب هشتم به یادداشت‌های آنتوان اختصاص داده شده، یادداشت‌های مردی که می‌دونه چند ماه دیگه بیشتر زنده نیست...

بگم که برخلاف خیلی از خواننده‌های این مجموعه، من از اول اصلا از آنتوان خوشم نمی‌اومد و این مرد بارها در طول مسیر رو مخم پیاده‌روی کرد، ولی تو این کتاب هشتم در مجموع شخصیت خیلی بهتری از خودش نشون داد و موقع خوندن این یادداشت‌ها با خودم می‌گفتم اگه از اول مثل بعضی از دوستان عاشق آنتوان بودم قطعا اینجاها گریه‌م می‌گرفت.
جالبه که من تقریبا دو جا تو این مجموعه واقعا با آنتوان احساس نزدیکی کردم، یه جا موقع بحث با کشیش آخر جلد دوم (کتاب ششم) و یه جا موقع خوندن این یادداشت‌ها، ولی هر دو جا هم در واقع بیشتر باهاش مخالف بودم!

موضوع در واقع جواب‌هایی نبود که آنتوان و نویسنده به این سوال‌های بنیادین می‌دادن، بلکه اصل، طرح مسئله بود
و در مورد این یادداشت‌ها مسئله مواجهه با مرگ، که البته تو کتاب ششم هم باهاش روبه‌رو شدیم و اونجا هم برای من یکی از تأثیرگذارترین و تفکربرانگیزترین بخش‌هایی بود که تو عمرم خوندم.

ولی همین‌جا یه مشکلی پیش میاد.
اونجا تو کتاب ششم ما از دید یه آدم بسیار مذهبی با مرگ درگیر بودیم و اینجا از دید یه آدم خداناباور.
و نویسنده به نظرم نشون داد که بیشتر طرف دومی رو می‌گیره تا اولی رو (و شاید بشه این رو در مورد کل قضیه رشد شخصیتی آنتوان تو این کتاب گفت که حس می‌کنم به شخصیت خود نویسنده خیلی نزدیک باشه).

البته که من همچنان خیلی با مباحث مطرح‌شده در مورد اول احساس نزدیکی و هم‌ذات‌پنداری می‌کنم، یعنی به نظرم نویسنده خیلی خوب تونسته بود لحظه‌های احتضار یه انسان مذهبی رو دربیاره و اینجا حتی اصلا مهم نبود که اون مذهب به طور خاص چیه.
ولی با این حال، مدل درگیری با مرگ این موجود بی‌ایمان رو طوری نوشته بود که بگی خب این از اون مورد قبلی جدا بهتر بود و با آرامش بیشتری پیش رفت.

حالا گفتم برای خودم بیشتر از جواب‌های نویسنده، طرح سوال‌هاش مهم بود و حسی که در درونم به وجود می‌آورد. چون فکر می‌کنم، حداقل تا یه سطحی، بین نوع رویکردها در برابر مرگ برای همه انسان‌ها با هر نوع اعتقادی شباهت‌های زیادی داره و این بخش‌ها واقعا با ذهن و دلم ارتباط عمیقی برقرار کرد و با خودم می‌گفتم کاش می‌شد باز برگردم و بخونمشون و بیشتر در موردشون فکر کنم...
        

          با خانواده تیبو زندگی کردم انگار یه قطاری بود که به مقصد رسید اما من ازش پیاده نشدم و نخواهم شد. به خاطر آنتوان غمگین شدم، به خاطر ژاک و ژنی حتی. یه جاهایی حتی حرصمم دراومد اما در نهایت میتونم بگم تجربه خوبی بود. 
        

          جلد آخر با یک اتفاق حیرت‌آلود آغاز می‌شود و با همان واقعه نیز پایان می‌یابد.
با این تفاوت که حس حیرت‌تان به حرمت تبدیل می‌شود.
تمرکز این جلد از کتاب که جلد پایانی است و سرنوشت ۲۰ ساله رمان تیبو را روشن می‌کند متمرکز است بر قهرمانی‌های ژاک و آنتوان و انتخاب‌های متضاد ایشان و البته پایان یکسان ایشان...
قبل از آنکه جنگ تمام شود قصه خانواده تیبو و کتاب قصه‌اش پایان می‌پذیرد.
نه سوسیالیست‌های بین‌الملل طرفی بسته‌اند و نه میدان جنگ تعیین‌کننده سرنوشت اروپاست؛
سقوط سلطنت تزاری در روسیه توسط بلشویک‌ها و ورود ایالات متحده امریکا، عامل تعیین کننده جنگ است!
هر چقدر در خواندن جلد‌های اول و دوم و سوم صبر کرده‌اید، پاداش‌تان را در جلد پایانی در خواهید یافت.
        

          اولین بار که اسم کتاب خانواده‌ی تیبو رو شنیدم وقتی بود که فهمیدم این یکی از کتاب‌هایی هست که نویسنده‌ش برای این کتاب جایزه برده نه دستاورد یک عمر زندگی هنری... کمی بعدش هم شنیدم بهترین ترجمه‌ی تاریخ ایران رو ابوالحسن نجفی روی این کتاب انجام داده و بالاخره مشتاقانه شروع به خوندنش کردم و واقعاً رمان خوبی بود. 

قبل از هر چیزی ردپای جنگ و صلح تولستوی رو به راحتی تو کتاب پیدا می‌کنید. روابط و برهه‌ی تاریخی کاملاً مشابه جنگ و صلحه و فقط جای جنگ ناپلئون و روسیه جنگ جهانی اول نشسته!‌دو جلد اول مثل جنگ و صلح به روابط شخصیت‌ها و جا انداختن ویژگی‌هاشون می‌پردازه و تو دو جلد دوم اون‌ها رو وارد شرایط جنگ می‌کنه و رفتارهاشون رو بررسی می‌کنه! انقدر این روابط در عین سادگی قشنگه که نمی‌تونید یه لحظه هم ازش دل بکنید! 

یه چیز جالب درباره‌ی این کتاب وجود داره... اون هم اینه که با اینکه این همه فیلم از کتاب‌های دنیا ساخته می‌شه از این کتاب حتی یک فیلم کوتاه هم اقتباس نشده... و معمولاً تو عامه‌ی مردم حتی خارج از ایران هم کتاب معروفی نیست... اون هم یه کتابی که به شدت جنگ گذشته رو نکوهش می‌کنه و در سال‌هایی چاپ شده که به جنگ جهانی دوم منتهی می‌شه و همون روند پوچ جنگیدن و کشته شدنی که رمان ذکر کرده باز هم تو دنیا اتفاق می‌افته.
        

          #معرفی_کتاب

«نه... حق نداریم که درباره‌ی انسان شک کنیم... من معایب انسان را خوب تشخیص می‌دهم! ولی معتقدم، می‌خواهم معتقد باشم که عمده‌ی این معایب، نتیجه‌ی زندگی در جامعه‌ی فعلی است... باید در برابر وسوسه‌های بدبینی مقاومت کنیم...
باید به انسان ایمان بیاوریم!
در انسان کششی باطنی، کششی خلل‌ناپذیر به سوی کمال هست...
و باید با شکیبایی بر این آتشِ مانده در زیر خاکستر آن‌قدر بدمیم تا روشن شود... تا شاید روزی شعله بکشد!»

از متن کتاب👆


«خانواده‌ی تیبو»
رمانی چهار جلدی از روژه مارتن دوگار و از آثار کلاسیک ادبیات فرانسه و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات در سال ۱۹۳۷

داستان کتاب همانطور که از اسمش پیداست داستان یک خانواده است و بهتر است بگویم داستان دو برادر است به نام‌های آنتوان و ژاک، دو برادر با دو سرشت کاملا متفاوت!
داستان در اوایل قرن بیستم رخ می‌دهد و به تدریج وارد جنگ جهانی اول می‌شود.

ترجمه‌ی کتاب که کار آقای ابوالحسن نجفی است بسیار خوب و روان و هنرمندانه است، دو جلد اول به راحتی پیش می‌رود، جلد سوم چون شرح اتفاقاتی است که به وقوع جنگ جهانی اول پرداخته و افکار سیاسی مخصوصا سوسیالیستی وارد فضای داستان و گفتگوی شخصیت ها می‌شود از سرعت داستان کمی کاسته می‌شود اما در جلد چهارم باز هم داستان به نسبت روان می‌شود.

اگر می‌خواهید در مورد جنگ جهانی اول کتابی خوب و ملموس و در بستری از یک داستان زیبا مطالعه کنید، این کتاب، پیشنهاد بسیار خوبی است.

می‌خواستم یادداشت مفصلی بر کتاب بنویسم اما دیدم صحبت‌های آقا در مورد کتاب خواندنی‌تر است!

رهبر انقلاب در سفر به کرمان در سال ۸۴ و دیدار با دانشجویان با اشاره به مطالعه این کتاب می‌گویند:
«چند سال قبل، از یک نویسندهٔ قویِ فرانسوی رمانی خواندم به نام «خانوادهٔ تیبو». البته آن نویسنده، معروف نیست؛ اما این رمان خیلی قوی است. معمولاً رمان‌های بزرگ و قویِ فرانسوی‌ها و روس‌ها و دیگر کشورهایی که رمان‌های بزرگ از آن جاها منتشر شده، تصویر هنرمندانهٔ واقعیت‌های زندگی است. شما کتابهای بالزاک یا ویکتور هوگو یا نویسندگان روسی را ببینید؛ اینها تصویر هنرمندانه‌ای است از واقعیت‌هایی که در متن جامعه جریان دارد. این کتاب هم همین‌طور است. در آن جا، مجموعه‌های چپ و سوسیالیست در فرانسه و آلمان و اتریش و سوئیس چقدر تلاش کردند برای این که بتوانند جلوی جنگ جهانی اول را - که استشمام می‌کردند جنگی دارد راه می‌افتد - بگیرند؛ اما نتوانستند و همهٔ این تلاش‌ها هدر رفت. تلاش آنها برای ایجاد حاکمیت سوسیالیستی بود. بعد از اندکی، این حاکمیت در روسیه ی تزاری به وجود آمد؛ آن هم شد یک تجربهٔ ناموفق دیگر برای این حرکت غربی. تجربهٔ شوروی هم تجربهٔ غربی هاست؛ متعلق به شرق نیست. درست است که در بلوک بندی می‌گفتند شرق و غرب، اما آن هم متعلق به اروپاست؛ آن هم برآمدهٔ از افکار اروپایی‌ها و از تفکر مارکس و انگلس است؛ یعنی یک تجربهٔ ناموفق.»


یک بار دیگر طی بازدید از نمایشگاه کتاب در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ خاطره‌ای بدین مضمون در خصوص کتاب و ترجمه‌ی آن ذکر می‌کنند:
«سال‌ها قبل ابوالحسن نجفی با آقای مرحوم حبیبی و چند نفر دیگر از بزرگان ادبیات آمدند پیش ما. من پرسیدم «شما مترجم «خانواده تیبو» هستید؟» آقای نجفی از اینکه من اسم این رمان را بلدم تعجب کردند. بعد که نشستیم من از رمان تعریف کردم و نقدی هم به ترجمه ایشان گفتم. آقای نجفی با تعجب بیشتر پرسید: «شما واقعاً هر چهار جلد را خوانده‌اید؟ من اصلاً فکرش را نمی‌کردم شما حتی اسمش را شنیده باشید! … کتاب خانوادهٔ تیبو رمان خیلی خوبی بود که متأسفانه در حد قدرش معروف نشد.»

#یادداشت
#خانواده_تیبو
#روژه_مارتن_دوگار
#ابوالحسن_نجفی
#نشر_نیلوفر
#کلاسیک‌خوانی
        

          "خانواده‌ی تیبو" تنه به تنه‌ی رمان‌های معروف تولستوی و هوگو و داستایوفسکی می‌زند. حالا که بیش از یک‌سال از خواندنش می‌گذرد هنوز هم بسیاری از تصاویرش در ذهنم روشن و شفاف باقی مانده. دلم می‌خواهد دوباره بخوانمش. برای من این رمان هم‌ردیف "بینوایان" و "جنایت و مکافات" است. شاید حتی از بعضی جنبه‌ها بالاتر از آن‌ها.
        

          سلام و نور بر شما

اطلاعات زیادی از چگونگی وقوع جنگ جهانی اول نداشتم حتی از جنگ جهانی دوم، کلا اطلاعات تاریخیم را از رمانها ، فیلمها و کتابهای تاریخ مدرسه دارم در نتیجه کامل نیستند. 
این کتاب با اینکه یک رمان بود ولی اطلاعات خوبی در زمینه ی چگونگی شروع جنگ جهانی اول و چهره ی زشت و کریهش  بهم داد اما داده های کتاب محدود به اطلاعات تاریخی نیست بلکه  توصیفاتش از مکانها، فضا ، حالات و روحیات آدمها در شرایط مختلف سنی و روحی و موقعیتی، توصیفاتش از اتفاقات جنگ  و مجروحین و بیمارستانها هم واقعا عالی بودند، فقط جاهایی که مطالب در مورد  اطلاعات تاریخی صرف و یا بحثهای سیاسی  بود کمی برام سخت و خسته کننده می شد ولی همشو دوست داشتم و از خوندنش لذت بردم مخصوصا که با یک گروه متشکل از بچه های باحال و فعال همخوانیش کردیم .
        

          این، یادداشتی است بر مجموع چهار جلد خانواده تیبو که ذیل جلد چهار آن منتشر می‌شود. 
دو جلد اول، قصه آقای تیبو است: پیرمرد فرانسوی به شدت تثبیت شده ، ذی نفوذ،  ثروتمند و دیندار قرن 19 ،  در کنار دو فرزند دین ندارش آنتوان و ژاک..
فرزند اول، آنتوان، با جامعه همراه و همسو است. توانسته برای خود جایگاهی دست و پا کند؛ به فرآیند امور تکیه کرده و برای فرداهای روشن  می‌کوشد. 
ژاک اما، در چارچوب ها نمیگنجد. پیوسته در طغیان و عصیان و نفی  با جامعه درگیر است و  از قضا در عشق نیز مسیر دشواری در پیش دارد. 
او در ادامه شوریده حالی اش به محافل سوسیالیستیِ انتهای قرن 19 میپیوند؛ نویسنده در این جا  تحلیل های دقیقی از ضدسرمایه‌داری را در دهان ژاک، و دیگر سوسیالیست های قصه میگنجاند. 
. 
 در ادامه به 1914 و جنگ جهانی اول می رسیم.
تمام کنشگران موثر جنگ، سیاستمداران، نظامی ها، جنبش‌های صلح طلب بین الملل ، مطبوعات میهن پرست و ... ردیف می‌شوند تا در مظان شرح و نقد قرار بگیرند. 
شاید یک مورخ بهتر بتواند این چندصد صحفه تحلیل را نقد کند، اما من نشانه ای از تعصب و غرض ورزیِ نویسنده فرانسوی در آن نیافتم. در پایان آمریکا به عنوان منجی پایان دهنده جنگ نشان داده میشود که فکر میکنم در عالم واقع هم همینطور بوده. 
. 
اما نقطه عطف داستان آنجاست که ما شاهد یک روایت "خاکستری " از تمام طرفین درگیر جنگ هستیم. آنجا که نویسنده از هر طرف استدلال میکند و از میان روایت های مختلف، مسئولیت جنگ را تقسیم میکند! درست آنجا که فکر میکنید مسئولیت جنگ تماما بر عهده پان –ژرمن هاست روایت هایی از طرف مقابل رو می‌شود و ورق را بر می‌گرداند ... و این فرآیند جرح و تعدیل تا پایان داستان ادامه دارد! بسیار عالی!! 
از این وضعیت شبکه‌ای و چند متغیره  یاد بازی مافیا می‌افتم که چه طور پس از بازی بر سر نتیجه بحث میکنیم و اثر عملکرد هر یک از افراد بر  مسیر بازی و برد و باخت مشخص می‌شود.. 
.
. 
در مقام نقد نقاط منفی، بخش هایی از کتاب متاسفانه اروتیک است و عنصر دین نیز به خوبی تصویر نشده. جلد چهار و روایت سراشیبی پایانی داستان نیز نسبت نقاط اوج آن در جلد 3 اندکی ضعیف تر است. 
با این حال ، ژرف نگری نویسنده  در تحلیل هایش بسیار زیبا و خواندنی است، چه تحلیل های تاریخی و سیاسی چه تحلیل درونیات شخصیتهایش... 
. 
9.مرداد. 1403
        

          تیبو برای من یکی از بهترین داستان‌های تمام عمرم است. ترجمه ابوالحسن نجفی زیبا است و حتماً تاثیر شگرفی در این اشتیاق دارد. اما اینجا چند نکته دیگر را می‌خواهم ذکر کنم. برای من داستان به دو بخش تقسیم می‌شود. جلد اول و دوم حتماً بهترین داستان‌های تمام عمرم  است. روابط پدر و پسری و آنچه که از خانواده تیبو نویسنده می‌نویسد قابل لمس است و انگارخودت را در میان یکی از شخصیت‌ها در نهایت پیدا می‌کنی اما بخش دوم برای من جلد سوم و چهارم است. ظاهراً نویسنده حس کرده که جنگ دوم جهانی نزدیک است (یا شاید هم در زمان نوشتن شروع شده بود) و تغییر رویه می‌دهد. به شخصه قلم او در دو جلد پایانی برای من ضعیف‌تر است اما جلد سوم برایم یک حس عجیب دارد. انگار خاطره هر مملکتی را می‌خوانم که نزدیک جنگ یا انقلاب است. هر لحظه با خواندنش درک می‌کردم که چرا پدرم انقلاب کرد. چرا جنگ کردیم. روایت‌ها بسیار واقعی و دور از سانتی‌مانتال‌های میهن‌پرستی است و بیشتر برای من شبیه گزارش قبل از واقعه است. جلد چهارم هم به تبعیت از جلد سوم (جنگ جهانی اول در داستان) به بعد از جنگ می‌پردازد و در نهایت روایت فروکش می‌کند و ماجرای این خانواده به پایان می‌رسد.
        

          داستان عالی، نویسنده عالی، مترجم عالی، چون جمع شد معانی می‌بایست نشست و خواند و لذت برد. کاری که ما در سال‌های نوجوانی کردیم وبا شخصیت‌های کتاب بزرگ شدیم!
        

          جلد چهارم خانواده تیبو از دو بخش ادامه‌ی تابستان 1914 و سرانجام تشکیل شده.تابستان 1914 که کل جلد سوم و تقریبا نیمی از جلد چهارم رو به خودش اختصاص داده،طولانی ترین بخش کتاب بود.تفاوت ادامه تابستان 1914 نسبت به آنچه در جلد سوم بود این بود که کمی از میران مباحث و مجادلات سیاسی شخصیتها کاسته شده بود و اتفاق محور شده بود.قسمت انتهایی این بخش که ژاک در اون نقش اول رو داره دست خوش اتفاق عجیب و غریب و البته غم انگیزی میشه.اینطور بگم که نویسنده نسبت به ژاک بی رحم بود!
بخش سرانجام دیگر شخصیتهای کتاب مثل ژنی و ژان پسر ژاک و البته مهمترین شخص یعنی آنتوان بود.در این بخش ما به نامه نگاری ها و روزنوشت های آنتوان بر میخوریم.دست نوشته هایی که بعضا رنگ و بوی نصیحت و پندگویی به خودش میگیره،اما بسیار زیاد خواندنی و جالب بود.او در نامه هایی خطاب به ژنی و ژان مطالب گوناگونی رو مطرح میکنه.از طرفی در روزنوشت های خودش نظرات سیاسی او در مورد جنگ رو میخونیم.بخش درخشان این قسمت،جاهای بود که آنتوان به تحلیل و واکاوی شخصیت خودش پرداخته بود و سعی کرده بود صادقانه خودش رو زیر تیغ نقد و بررسی ببره.خیلی از این قسمت خوشم اومد.آنتوان که گرفتار بیماری شده از شرح حال خودش و دست و پنجه نرم کردن با بیماری اش هم مطالبی رو در روزنوشت هاش میاره که این بخش هم با تمام غم و اندوهش بسیار خواندنی و جذاب بود. در کل شروع و پایان خانواده تیبو بسیار عالی بود.شاید مطالب میانی به ویژه بخش طولانی تابستان 1914 هم سطح با سایر قسمتهای این مجموعه نبود اما این از ارزش زیاد این مجموعه کم نمیکنه.همچون سایر جلدها ترجمه روان جناب نجفی به اضافه پانویس ها و توضیحات ایشون خواندن این مجموعه رو آسانتر کرده بود.
از جنگ خوندن در روزهایی که سایه شوم جنگ و استرس اینکه ایران چه پاسخی به اسرائیل جنایتکار میده و اون در جواب چه میکنه تجربه عجیبی بود.
ان شالله اگر عمری بود،به زودی چیزکی هم در مورد کل مجموعه خواهم نوشت.
        

          کتاب عظیم خانواده‌ی تیبو در چهار جلد به زندگی دو برادر از خانواده‌ی تیبو پرداخته. شخصیت‌های اصلی کتاب اعضای دو خانواده هستند. خانواده‌ی تیبو شامل اسکار تیبو پدر سختگیر و کاتولیک بسیار مذهبی، دو پسر آنتوان و ژاک و خدمتکارانشون. آنتوان پزشکه و ژاک در ابتدای داستان محصل دبیرستانی. از بین خدمتکاران شخصیت‌هایی که بیشتر نقش دارند زنی هست به نام مادمازل که حق مادری گردن ژاک داره و دختر برادرش ژیز. اما خانواده‌ی دوم، خانواده‌ی پروتستان فونتانن، شامل خانم فونتانن و دو فرزندش دانیل و ژنی و همچنین ژروم همسرش. نقطه‌ی اتصال این دو خانواده دوستی ژاک و دانیل هست، جایی که شروع داستان با فرار این دو نفر شروع میشه. کتاب در دو جلد ابتدایی به زندگی این افراد پرداخته و برای من جذاب و دلنشین بود. در جلد سوم جایی که ژاک به سوسیالیسم متمایل شده کتاب به سمت شعارهای توی چشم و دیالوگ‌های طولانی سیاسی میره و به شدت از جذابیت داستان کم میشه تا جایی که گاهی روایت و داستان فدای ابراز عقاید سیاسی شده، در انتهای این جلد به جنگ جهانی اول میرسیم. جلد چهارم با ادامه‌ی جنگ و اتفاقات اون شروع میشه و همچنان وجه سیاسی داستان خیلی بیشتره اما کم‌کم جنبه‌ی اجتماعی و داستانی برمیگرده و جذاب‌تر میشه تا از سرنوشت اکثر شخصیت‌های کتاب مطلع بشیم اما دویست صفحه‌ی آخر کتاب در خلال نامه‌ها و یادداشت‌های روزانه‌ی آنتوان دوباره نویسنده بیان عقاید خودش رو ارجح بر روایت دونسته و روان بودن و جذابیت رو شهید کرده و به پندهای اخلاقی و نظریات اعتقادی خودش پرداخته. من شخصاً دلم نمی‌خواد بعد از خوندن ۲۲۰۰ صفحه، بشینم ۲۰۰ صفحه شرح حال و عقاید و توصیه‌های اخلاقی بخونم! شما باید تو همون دو هزار صفحه توصیه‌های اخلاقیت رو لا به لای داستان میگفتی آقای دوگار. در نهایت خانواده‌ی تیبو پر فراز و نشیبه، با داستانی روان و جذاب شروع میشه، وارد بحث‌های سیاسی کسالت‌بار اما با اطلاعات جالب میشه، به جنگ میپردازه با رنگ و بوی دفاع از سوسیالیسم و انتقاد از همه حتی سوسیالیست‌ها! بعد دوباره سری به داستان شخصیت‌ها میزنه و متاسفانه در انتها دوباره خسته‌کننده شروع به خطابه می‌کنه. ه

از متن کتاب: 

ه«می‌گفت وقتی آدم سر و کارش با چنین خری می‌افتد حس می‌کند که خودش هم دارد خر می‌شود.»ه

ه«من از رده‌بندی متنفرم، از رده‌بندی کننده‌ها متنفرم! آدم را به بهانه‌ی رده‌بندی محدود می‌کنند، می‌تراشند، می‌سایند و آدم از میان چنگال آنها ناقص و معیوب و سر و دست شکسته بیرون می‌آید.»ه

ه«شاید کسی تا حالا به شما گفته باشد که دوستتان دارد ولی من مطمئنم که هیچکس نمی‌تواند احساسی نظیر احساس من به شما داشته باشد.»ه

ه«انقلابی که با بیدادگری، با دروغ، با قساوت صورت بگیرد برای انسان‌ها پیروزی دروغین است. چنین انقلابی نطفه‌ی فساد را در خودش دارد. آنچه با چنین وسایلی به دست می‌آورد پایدار نمی‌ماند. و خود این انقلاب دیر یا زود محکوم به فناست... خشونت سلاح ستمگر است! هرگز آزادی حقیقی برای ملت‌ها نمی‌آورد، فقط باعث پیروزی ستم تازه‌ای می‌شود.»ه

ه«سیاستمداری یعنی چه؟ یعنی در مبارزه‌ی اجتماعی، تن دادن به روش‌هایی که هر کدام از ما، در زندگی خصوصی، آنها را خلاف شرافت یا در حکم جنایت می‌داند.»ه
        

          دوشنبه، ۱۸ نوامبر ۱۹۱۸
دکتر آنتوان تیبو در حالیکه ۳۷ سال و ۴ ماه و ۹ روز داشت، فوت کرد. ساده‌تر از آنچه بتوان تصور کرد.

پایان ۳۳ روز زندگیِ من در خانه‌ی آقای تیبو.
به شدت حالم گرفته است و حوصله‌ای برای خواندنِ‌ نوشته‌‌های کامو که در پایان کتاب‌ آمده برای من باقی نمانده. البته بر دوستانم پوشیده نیست که از کامو خوشم هم نمی‌آید، شاید حرف‌هایش را بخوانم شاید هم نخوانم. به درک، حوصله‌ی خودم را ندارم، کامو را می‌خواهم کجای دلم بگذارم؟! 
فقط می‌خواهم بنوشم، بنوشم، بنوشم و  باز هم بنوشم تا بخوابم، بقیه‌اش مهم نیست. گور پدر همه‌ چیز

***مهم***
این سیاهه همانند سیاهه‌هایی که برای هر سه جلد پیشین بنوشته‌ام، به تنهایی مربوط به این جلد است و طبیعی‌ست که در روزهای آینده پس از مرتب کردن افکار و داده‌های ذهنم، ریویویی مفصلی برای دوره‌ی کامل این کتاب خواهم نوشت.

گفتاری مختصر اندر شخصیت محبوبم
دکتر آنتوان تیبو، خود واقعی من!
اگر تا پیش از این کتاب، شخصیت واقعی خودم را در دنیای کتاب‌ها به «سوکورو تازاکی»(مخلوق هاروکی موراکامی) بسیار نزدیک می‌دانستم، حال نظرم به کلی دست‌خوش تغییر گشته و آنتوان تیبو را به علل زیادی،  گذشته‌ی خود می‌دانم.
دکتر آنتوان، خام بود و در این دنیا بی‌تجربه، با او بزرگ شدم، قد کشیدم، تجربه کسب کردم و به پختگی کامل رسیدم و حال تنها آرزو می‌کنم که مثل او راحت بمیرم.

نقل‌قول نامه
"لحظه‌هایی هست که با خودم می‌گویم دیگر تمام شد و بعد از این ممکن نیست، اما باز هم هست!"

"پیروزی صلح‌طلبان آیا می‌تواند به تنهایی ضامن صلح باشد؟ حتی اگر روزی در کشورهای ما احزاب صلح‌طلب به حکومت برسند از کجا معلوم که آن‌ها هم تسلیم وسوسه جنگ نشوند و نخواهند آرمان صلح‌طلبی را از راه خشونت به بقیه جهان تحمیل کنند؟"

"از تناقض‌ها نباید بیش از اندازه ترسید. تناقض‌ها خوشایند ولی نیروبخش‌اند."

"هر حقیقتی، حقیقتِ موقت است."

"حال که این «رسوم جامعه» هیچ ارزش و اهمیتی ندارد چرا باید از آنها برآشفته شویم؟"

کارنامه
تنها یک ستاره بابت ادامه‌ی تابستانِ طولانی و به شدت خسته کننده‌ی ۱۹۱۴ از کتاب کسر و سپس بدون هرگونه لطف یا ارفاق به نویسنده، چهار ستاره برای این جلد منظور می‌نمایم.
        

          دوگار تو خانواده تیبو شاهکاری رو خلق کرده که هر چقدر از خوب بودنش بخوایم بگیم کمه
من یکی که دیوونش شدم و با اینکه چهار جلد بود دلم میخواد بار ها بخونمش :)
و آنتوانی که هیچوقت فراموشش نمیکنم
        

          بلاخره تمام شد. ۴ جلد و ۸ کتاب تمام شد.
راستش این جلد را کامل نخواندم. تمام صفحات را خواندم ولی از نیمه‌ی کتاب به بعد از روی بعضی جملات و پاراگراف‌ها پریدم. اواخر کتاب دیگر ماجرای جنگ را دقیق دنبال نکردم. می‌دانم کار زشتی است! ولی واقعا خسته شده‌ام و زیادی‌ طولانی شده بود.

در مجموع دوستش داشتم. اول که کتاب را شروع کردم فکر می‌کردم قرار است ماجرای یک خاندان بزرگ  و پر شخصیت را بخوانم، ولی فقط با سه نفر روبرو شدم. پدر و دو پسر. 
پدر مردی مستبد، مذهبی، ثروتمند، با افکاری قاطع و استوار و بی‌رحم.
پسر بزرگ، آنتوان، مردی عمل‌گرا. پزشکی دقیق که هر چیزی را فقط وقتی می‌فهمد که با حواسش درک کند. و همین است که بی ایمان است و شهوت‌ران اما مرزهای اخلاقی خاصی دارد که از آنها تخطی نمی‌کند.
پسر کوچک، ژاک. عصیانگر و تنها و ترسیده. انقلابی_ کمونیستی پر شور و در جستجوی محبت و اعتماد.

💥هشدار افشا!
و در آخر کتاب  هر سه عضو خانواده مرده‌اند. و تنها تیبوی زنده پسر نامشروع ژاک است. تنها بازمانده‌ی دو خانواده‌ی تیبو و فونتانن.

فعلا حرف دیگری ندارم. کتاب کم ماجرا و پرحرف بود.