نویسنده با خانواده ی امام موسی صدر گفت و گو کرده و حاصل هفت روایت شده از آدم های مختلف. روایت هایی از فرزندان، همسر، برادر، خواهرها، خواهر زاده و همین طور یک دوست خانوادگی.

خواندن این کتاب برایم دو تا فایده داشت. اولین فایده، کمی بیشتر دانستن درباره ی امام موسی صدر بود. درباره ی خانواده و پیشینه. درباره ی اخلاق و رفتار و شخصیت. قبلش فقط چیزهای مختصری درباره ی فعالیت های ایشان در لبنان می دانستم و قضیه ی ناپدید شدن در لیبی ولی به شخصه تا قبل از خواندن این کتاب چیزی از شخصیت این انسان نمی دانستم.

دومین فایده تحت تاثیر قرار گرفتن بود! به شخصه بر این باورم که همه ی انسان های خدایی و بزرگ تاثیر گذارند. ولی این که این تاثیر بعد از گذشت بیش تر از 30 سال و بدون هیچ مواجهه ای با آن شخصیت باشد، بر می گردد به واسطه ای که دارد این تاثیر را منقل می کند. و به نظرم این کتاب خوب واسطه ای ست! واسطه ای برای قرار گرفتن تحت تاثیر خلقیات و روحیات و منش امام موسی صدر. برای اینکه آدم با خودش فکر کند که شاید من هم بتوانم در حد توانم این طور باشم. اینکه حداقل سعی کنم برای بزرگ تر شدن. خوبی کتاب این بود که به قول خود نویسنده رفته بود سراغ صحنه ها و کلام ها و طنین ها و طیف هایی که گوشت و پوست و خون با خودش بیاورد. چیزهایی که بشود با آن ها یک آدم ساخت. و همین باعث می شد آن انسان روایت شده در کتاب نزدیک و قابل باور باشد برایم. آن قدری که با وجود این که هیچ وقت این شخصیت را ندیده و نشناخته ام، تحت تاثیرش قرار بگیرم و یک تکانی بخورم برای حرکت کردن و بهتر شدن.
          

            یک پروژه‌ی کنسل شده + دو فایده

به نظرم بهترین راهِ نوشتنِ زندگی‌نامه، همین مدلی باشد. یعنی برویِ تویِ دلِ زندگیِ یک نفر، و هر چه از او می‌شنوی را بنویسی. نه اینکه بنشینی از اول که فلان فرد کجا به دنیا آمد، پدرش که بود، چند ساله بود که به مکتب رفت... ولی وقتی پریدی تویِ دلِ زندگی، یک‌هو می‌بینی شوکه شده‌ای! با خودت می‌گویی مگر می‌شود یک نفر این‌طور باشد؟ و نویسنده با همین تکنیک، تو را تور کرده. و می‌روی و می‌روی تا وقتی به سرانجام رسیدی. آن‌وقت هست که هم یک زندگی‌نامه خوانده‌ای هم از روایت‌ها لذت برده‌ای.
حالا این سبک روایت‌نویسی را بگذارید کنارِ اینکه قرار است زندگی‌نامه‌ی چه کسی را بخوانید: سیدموسی صدر. شاید کمی اغراق لابه‌لایِ خاطراتی که از نزدیکان نقل می‌شود می‌شد پیدا کرد. اما منصف باشیم، عنوانِ کتاب، یعنی «روایت‌ خصوصی» درست انتخاب شده بود. ولی وقتی کتاب‌هایِ امام موسی صدر را خوانده‌ای، آن‌وقت زندگی‌نامه‌اش حسابی گوارا می‌شود. چون می‌بینی هرآنچه از کتاب‌هایش در می‌آده، همان رفتارش بوده.
شاید بد نباشد این را هم بنویسم که:
‌وقتی چند کتاب از امام موسی صدر را خواندم، فهمیدم باید سراغِ زندگی‌نامه‌اش هم بروم. ولی هی به تعویق می‌افتاد. تا اینکه برای یک پروژه‌ی نویسندگی با من تماس گرفتند. قرار شد چند داستانک از امام موسی صدر بنویسم. اما در فرصت یک روز و نیم! سریع کتاب را به صورت الکترونیک خریدم و به نیت اینکه برایِ نوشتن ایده‌ای به ذهنم بیاید، خواندمش. اما پروژه کنسل شد. ولی دستِ کم برای من این فایده را داشت که فهمیدم می‌توانم در یک روز، یک کتاب بخوانم؛ اگر مجبور باشم!
و یک فایده‌ی دیگر: باید بروم قلمِ جعفریان را دنبال کنم. به نظرم قلم رو به راهی دارد.
اگر این متن را خواندید، بگویید کتابِ بعدی، کدام کتاب جعفریان را بخوانم و چرا؟
          

            سیزده هزار و صد و سی و هشت روز از ربودن امام موسی صدر در لیبی می گذرد....مردی که مانند همه ی انسان ها عادی بود ولی عادی زندگی نمی کرد. یعنی هست...نمی کند....نمی دانم این مفقود الاثر بودن خوب است یا نه. یک انتظار ابدی...واقعا چرا اگر کسی باور دارد که این مرد زنده است، کاری نمی کند. منظورم فقط به خانواده شان نیست. هر کسی که می گوید شاید سید موسی زنده باشد، چگونه می تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد.
مشکل این است که فقط همین یک نفر هم نیست. جایی شنیدم که فقط هفت هزار نفر در سال های دفاع مقدس همچنان مفقودالاثرند و هنوز چشم خانواده ای و حتی چشم ملتی به انتظار است...انشاالله که بر می گردند...  


"...آدمی مثل آقا موسی را خدا گاهی علاقه اش می کشد خلق کند."
          

            سید موسی صدر به روایتِ نزدیکانش. روایت های غریبی است. به نظرم شیوه‌ی روایت‌گری، متناسب با هر شخصیت (به قولِ نویسنده: کاراکتر) است. شاید بهتر باشد واژه‌ی کاراکتر را به کار ببرم. کاراکترِ صدری (فرزند اول) و حورا صدر (دخترِ اول) به دلِ من بسیار نشست. صدری فرزندِ اول است، هنگامی که حدود بیست و چند سالش بوده پدرش را ندیده، از نبودن پدر شکایت می کند، اما نه از این که فقط نیست، از این‌که نیست تا با او دعوا کند، از این که نیست تا پدر را به خاطرِ «خود-نشناساندن» تخطئه کند. رابطه‌ی پدری و پسریِ امام موسی صدر و صدری، برایِ من جالب، جذاب، گیرا و البته محلِ تامل بود. روایتِ حورا نیز، به سببِ اهمیتِ مقامِ «زن» در اندیشه‌ی امام موسی صدر، دلنشین بود. روایت های خواهر های امام، با نمک و دوست داشتنی بود.
به نظرِ من از مزیت های کتاب این بود که در جاهایی، اسطوره زدایی می‌کرد. به این مهم، روایتِ صدری خیلی کمک می‌کرد. معمولاً ما، هنگامی کسی نیست، چنان بزرگش می‌کنیم که هر کس سراغِ او می‌خواهد برود، به محضِ مواجهه، باید خیلی او را بشکند. تا حدودی، این روایت ها، که از نزدیکانِ امام است، کمک می‌کند تا «امام را معصوم ندانیم».
به خلافِ رویه‌ی اسطوره ساز –و سپس اسطوره پرستِ ما- اگر کسی می‌خواهد امام موسی صدر را بشناسد، لازم است اندیشه های ایشان را بشناسد. کتاب های ایشان –که نوشته ها و سخنرانی های ایشان است- در دسترس است. شاید مقامِ خوبی برای تاسف خوردن باشد؛ چون می‌دانم روی امام موسی صدر آن قدر ها مانور نداده اند. تنها مانورِ موجود از ایشان، ربوده شدن است. اما باید از نزدیک ببینید و بخوانید، و ببینید چه مانورها دارد.

تاریخ اتمام مطالعه: 17 دی 96
          

            روایت هایی از نزدیکان امام موسی صدر در مورد ایشان و شرح زندگی و خلقیاتشون. همسر، فرزندان و خواهران و برادران و دوستان در این روایت ها در مورد ایشان سخن گفته اند.
چقدر جای خالی ایشون و امثالشون در جامعه حس میشه
فضای خانواده پدری و خودشان نمونه بارز اسلام حقیقیست که خیلی ازش دوریم...
          

            از حبیبه جعفریان انتظار چیز کم نمیرود و انصافا حق مطلب را ادا کرده،دوست داشتم کتاب بیشتر بود،طولانی تر،پرحجم تر،دوست داشتم از زوایای بیشتری زتدگی امام موسی صدر را میخواندم ،اینقدر خوب بود که کم بود.اون بخشی که خواهرهای امام موسی صدر از پدرشون میگفتن زیبا بود،اون قسمتی که پسرش از پدرش از خوب بودنش شکایت داشت هم عالی بود.
          

            تصویر خوب و ملیحی از امام موسی صدر میده. البته من قبل از خوندن این کتاب، سخنرانی ها و زندگی نامه امام رو خونده بودم ولی با هم این کتاب همش برام تازگی داشت و حس می کردم با آدم جدیدی آشنا شدم. من روایت پسرشون سید صدرالدین رو بیشتر دوست داشتم و تا مدت ها ذهنم درگیرش بود. قلم نویسنده هم خیلی خوبه.
          

            به نام خدای خوبم 
. 
خانواده صدر. خوبی کتاب برای من این بود که توانستم یک‌بار و دقیق خانواده صدر را بشناسم! البته که خواندن خصوصیات اخلاقی  امام موسی صدر بسیار جذاب و خواندنی بود. برای من فصل صدرالدین صدر از همه جالب‌تر بود. هرچند توقع خواندن کتاب کامل‌تری داشتم، کامل‌تر از دادن اطلاعات  بیشتر درباره گم شدن امام موسی صدر و احساسات خانوادگی از این گم شدن!
از قلم خوب نویسنده هم نباید گذشت. 
          

            بسم‌الله الرحمن الرحیم
این بار که کتابخانه‌ام را مرتب کردم، فهمیدم.
فهمیدم در ادبیات بیش از همه چیز، اول ادبیات دفاع مقدس را دوست دارم و بعد زندگینامه ها را... زندگی نامه ها واقعیت را می‌نویسند، نه خیال و توهم... آدم‌هایی که واقعی‌اند. دوست ندارم لابلای خیالات زیاد بگردم... دوست دارم در جهان پیرامونم زندگی کنم.

یک شبه‌زندگی نامه، درباره آدمی بزرگ، آدمی که آنقدر بزرگ بود که در خیال امثال بنده نگنجد. کسی که او را امام* می‌نامند.

«امام موسی صدر» آدم بزرگی هست... نمی‌گویم بود، برای اینکه همه هنوز منتظرند که برگردد. قرار بود دو، سه روز باشد، بعد حافظ اسد قول داد که تا 2، 3 ماه بعد، همه چیز تمام شود و حالا شده 30 سال... سن امثال بنده به درک شخصیت او نمی‌رسد. نمی‌توانیم این همه خوبی را در یک نفر هضم کنیم...

این کتاب را حتما بخوانید. باور کنید آدم‌هایی هستند هنوز مثل او...  بزرگ و دست نایافتنی، صمیمی و دست یافتنی...

* و او گفت: یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ (انبیاء/73)او لیاقت داشت که این صفت را به دنبال خود بکشد... امام

** یه یاد مرحوم احمدی سخا...
*امام موسی صدر را دوست دارم، خیلی زیاااااااااااااد... اما این کتاب اما و اگرهایی برایم دارد....

1- امام موسی صدر بزرگ بود، خیلی بزرگ، بسیار مهربان و دوست داشتنی. اما نویسنده درباره او بیش از معمول، اغراق کرده. او تخیل نیست، واقعیت است. اگر فقط مقدمه‌اش را بخوانی، فکر می کنی العیاذبالله او امام سیزدهم است. نیست. قطعاً نیست. خودش هم این ادعا را نداشت.
مقدمه کتاب هم قلم نویسنده نیست. بر مبنای دومصاحبه است از آیة اللهی بزرگ که فعلاً به عقاید سیاسی‌اش کار ندارم، اما در فقه و اصول سرآمد است و کاربلد.

2- کاش در انتخاب کلمات دقت کنیم، همین آیة الله بزرگ، درباره او می گوید: «دافعه به نظر من هیچ رقمه نداشت.» العیاذبالله او بالاتر از رسولی است که خدا «رحمة للعالمین» می نامدش. ودرباره اش می‌گوید «اشداء علی الکفار رحماء بینهم...» مگر برتر از  «امیرالمؤمنین» است، که جاذبه و دافعه را با هم داشت. اصلاً مگر می شود یک نفر مؤمن باشد و دافعه نداشته باشد... اگر دافعه نداشت، چرا ربودنش. نکند از شدت محبت بوده؟!

3- امام موسی صدر، بزرگ بود، خیلی بزرگ بود، امثال بنده اگر هم بخواهیم نمی توانیم او را درک کنیم، اما قطعا بزرگ ترین شخص زمان معاصر ما نبوده و نیست. اگر امام موسی صدر بود، همان کاری را می کرد که در آخرین سال های حضورش می کرد، حمایت تمام و کمال از انقلاب اسلامی و حضرت امام خمینی. از ولی فقیه زمانش. برای او مهم نبود که الان مسئولیت را خدا نگذاشته روی دوش او. اگر الان بود، همان کاری را می کرد که جانشین خلفش، سیدحسن نصرالله می کند. روزی که به عنوان بزرگترین مرد جهان عرب، برگزیده شد، آمد ایران و دست حضرت آقا را بوسید...

4- می گویند امام صدر آنقدر خاندان بزرگی داشته که نیازی نداشته که از امام تأثیر پذیرد، و کلی مثال هم آورده اند که اینجا عملکرد امام صدر با امام خمینی متفاوت بوده. اینکه تأثیر پذیرفته اند یا نه را بنده نمی توانم بگویم، اما نمی توانم هم بگویم حرف امام راحل که گفته اند «آقای صدر که من سال های طولانی دیده ام، بلکه باید بگویم من بزرگ کرده ام ایشان را... (6 شهریور ۱۳۵۹: امام خمینی در دیدار با خانواده ی امام موسی صدر)» دروغ است.

5- کاش حواسمان باشد که کسانی به بهانه امام موسی صدر و طرفداری از ایشان، به انقلاب و امام پشت نکنند، که متأسفانه هستند این آدم ها... :(

6- مطمئنم خیلی از آدم هایی که الان اینجوری از امام صدر طرفداری می کنند و در مقابل روبروی انقلاب و امام و آقا می ایستند، چند صباح دیگر که امام صدر بازگردند، نمی توانند او را درک کنند و تخطئه اش می کنند؛ معمولاً وقتی آدم ها نیستند، عزیزترند. کسانی هستند که به امام صدر عشق می ورزند، اما از انقلاب و امام خمینی و آقا متنفرند... این آدم ها مطمئناً تحمل دیدن و زندگی با امام صدر را هم ندارند.
          

            اصلا خوشم نیومد
یعنی میدونید بیشتر شبیهه مصاحبه بود تا کتاب
توقع بیشتری داشتم
نه اینکه مطالب مفید نداشته باشه‌ها، داره ولی با اینطوری روایت کردن انگار حیف شده مطلب
          

            هفت روایت خصوصی از زندگی سید موسی صدر، روایت امام موسی صدر از زاویه دید جذاب اعضای خانواده و دوستانش است. حبیبه جعفریان در این کتاب، به بخش‌های از زندگی این اسطوره پرداخته که در پرتوی فعالیت‌های درخشانش کمتر دیده شده.
این کتاب در واقع شامل هشت روایت است که روتیت صفر، روایت ملیحه صدر، فرزند کوچک سید موسی است که با عنوان روایتِ بعد نوشته شده است. روایت های بعدی مربوط به پروین خلیلی همسر ایشان،صدرالدین صدر و حورا پسر و دختر ارشد امام موسی و علی آقا و خواهران ایشان و در نهایت روایت فاطمه صدرعاملی خواهرزاده و ام غیاث دوست خانوادگی شان است.
روایت ها همه از یک زاویه دید نوشته نشده اند. روایت پروین خلیلی سوم شخص و روایت خواهران به شکل مصاحبه‌ای چند نفر است. هرچند که به نظر من روایت پروین خلیلی کاملا قابلیت نوشته شدن از زبان اول شخص را داشت و چه بسا اثر گذارتر می‌شد. 
روایت صدرالدین و حورا، بین روایت‌های کتاب بیش از بقیه بر من اثر داشت، حتی با این دو روایت گریستم. حال و هوای روابط پدر و پسری صدرالدین و این فاصله‌ای که میان پدری اسطوره‌ای و پسری که همیشه درگیر این سوال است که آیا می‌توانسته مانند پدر باشد یا نه، خواننده را به دنبال خود می‌کشد. روایت حورا و فاطمه و ام‌غیاث نیز زیبایی ظرافت و ملاطفت سید موسی صدر را در ارتباطش با زنان و دختران را به تصویر می‌کشد.
روایت خواهران و علی آقا بیشتر به روابط خانوادگی او قبل از ازدواج و به ویژه رفتار پدر بزرگوارشان پرداخته.
روایت پروین خانم اما، روایت فداکاری‌های بی‌چشم داشت زنی است که حتی خودش هم از عمق فداکاری‌اش نیز باخبر نیست. در واقع تنها روایت کتاب که به نظرم باید بسیار بهتر و عمیق‌تر و احتمالا راوی اول شخص به آن پرداخته می‌شد که نشده و به نظر من حق مطلب را نتوانسته ادا کند.
قلم روان و شیوای حبیبه جعفریان ما را در کتاب با خود همراه می‌کند و می‌توان این کتاب کم حجم را یک نفس خواند.
این کتاب توسط نشر سپیده باوران چاپ شده است.
          

            حبیبه جعفریان عزیز در این کتاب با تعدادی از اعضای خانواده و نزدیکان امام موسی صدر مصاحبه کرده و روایتی خواندنی از موسی صدر ارائه کرده است.
کتابی کوتاه و خیلی دلچسب، از مردی که ما در ایران فرصت نکردیم بشناسیمش. 

          

            هفت تا روایت خیلی ساده و صمیمی از اعضای خانواده و نزدیکان امام موسی صدر. بدون سانسور و تغییر عبارات. دوستش داشتم. مخصوصا روایت پروین خانم، همسرشان و همچنین خواهرشون فاطمه خانم(همسر شهید آیت الله محمدباقر صدر)

«هفت روایت خصوصی از زندگی سیدموسی صدر» را از طاقچه دریافت کنید
https://taaghche.com/book/104812
          

            امام موسی صدر: آدم باید به خدا توکل کند و کارهایش را بکند اگر قرار به ترسیدن و احتیاط از مخالفتها باشد که همه باید بنشینیم توی خانه و در را روی خودمان ببندیم.

احساس میکنم کتاب بیشتر مناسب کساییه که شناخت نسبی نسبت به امام موسی داشته باشن و  با این کتاب بخوان از دیدگاه خانواده به فعالیتهای ایشون نگاه کنن؛ برای منی که دانسته هام از امام موسی نزدیک صفر بود صرفا یه سری گفت و گو های معمولی حول یه آدم عجیب و آرمانی بود!
(آرمانی بهترین کلمه ایه که درباره امام موسی صدر به ذهنم میرسه؛ "نمونه درست و حسابی از یه آدم مذهبی")
          

            کتاب درجه یکی نبود بنظرم. علی‌رغم تبلیغی که می‌شد
ولی از خواندن و خریدش راضی‌ام. 

بریده‌هایی ازش رو تو صفحه اینستاگرام در هایلات کتاب‌نشون گذاشتم، ملاحظه کنید.