این اثر رو به صورت کتاب صوتی گروه نوار نیوشیدم. اجراشون فوق‌العاده پر احساس و زیبا بود و شب‌های روشنی برام ساخت. کوتاه بود و شیرین و غمگین؛ به عنوان اولین اثری که از داستایفسکی خوندم دوستش داشتم.
        

                چینش واژه‌ها به ته چاه می‌رسید. بی‌هدف و کش‌دار، در پی انتقال مفهومی والا با داستانی نامربوط.
        

                جادویی، عجیب، مسحورکننده. این‌چنین به زنجیر کشیدن کلمات را به خواب هم نمی‌دیدم. فضای رعب‌آور و پر رمز و راز کتاب بعد از گذشت یک سال از خواندنش، هنوز از ذهنم پاک نشده.
        

                یکی از شیرین‌ترین خاطراتم به خواندن این کتاب آمیخته است.
توتوچان، دختری‌ست که کودکی‌اش پاک مانده و تحریف نشده و حالا به مدرسه‌ای می‌رود که در آن، کودکان مهمند و حرف‌هایشان و علاقه‌هایشان و «روشی که یادگیری را برایشان آسان‌تر می‌کند».
 دوست داشتم لحن کودکانه‌تری می‌داشت، اما بعدها متوجه شدم این کتاب اصلا برای کودکان و خردسالان نیست، بلکه برای بزرگسالانی چون من نوشته شده که در محیط آموزش هستیم و یا حداقل با کودک و نوجوان برخوردی داریم. ظرافت رفتار ما با نسل‌های بعدی، بیش از آنچه که فکرش را بکنیم در شکل‌گیری آینده‌شان تأثیر دارد.
        

                روزهایی که نمی‌تونم به هر دلیلی کتاب بخونم، اما می‌دونم که نیاز به کتاب دارم، کمیک‌ و وبتون‌های حال‌خوب‌کن کار خودشونو می‌کنن و نجاتم می‌دن. این کتاب هم یکی از همونا بود که من رو پرتاب کرد به دوران سردرگمی نوجوانی و تاتی تاتی کردن تو خودشناسی.
        

                همین که دیدمش یه طعم تلخی در تمام ذهنم پخش شد. یادمه وقتی این کتاب رو می‌خوندم همه جا سیاه و خاکستری بود. از یه جایی به بعد نتونستم ادامه‌ش بدم، نمی‌دونم به‌خاطر این بود که واقعیت‌ها رو می‌کوبید تو صورتم یا چون هیچ‌کدوم از حرفاش واقعیت نداشت.
        

                مادرِ ادواردو یهودی و پدرش مسیحی بود. تو پولدارترین خانواده‌ی ایتالیا متولد شد و از همون اول هرچی می‌خواست داشت؛ مخصوصاً قلب حقیقت‌طلب و ذهن کنجکاو. این شد که به فکرش رسید: من کی‌ام؟ اینجا چیکار می‌کنم؟ دین چیه؟ کی همه‌ی اینا رو آفریده؟و اینطوری شد که رشته‌ی دین شناسی رو انتخاب کرد؛ هندوییسم، بودیسم، مسیحیت، یهودیت... درباره‌ی همه‌شون تحقیق و مطالعه کرد و با خودش گفت: نه، کافی نیست. یه چیزی اشتباهه. 
یه روز اتفاقی (کلمه‌ای که برای جهان هستی بی‌معنا بنظر می‌رسه!) تو کتابخونه‌ی دانشگاه، چشمش به قرآن خورد و این شروعِ داستانِ مسلمان شدن ادواردو بود.

به‌عنوان کتاب نوجوان برای خواهرم گرفتم و خودمم از نثر ساده و روان و لحن دوستانه‌ش لذت بردم. درباره‌ی آقای ادواردو آنیلی (یا شاید باید بگم مهدی آنیلی؟!) اطلاعاتم پراکنده بود و کتاب یه دید جامع و کلی بهم داد. نسبت به شخصیت و زندگی‌شون خیلی کنجکاو شدم و قطعا بازم کتاب‌های مرتبط با ایشونو خواهم خوند.


 مهم‌ترین چیزی که توجهم رو جلب کرد، تحت تاثیر قرار نگرفتن ایشون از محیط اطراف و حرفای بی پایه و اساس اطرافیان بود. ایشون سوالی که براشون پیش میومد رو رها نمی‌کردن و یا با حرفای بقیه به خودشون نمی‌قبولوندن که لابد همینطوره! دنبالش می‌رفتن و تا تهش هم رفتن.

خدای بزرگ! بعد از خوندن این کتاب، تنها درخواستی که به ذهنم رسید ازت داشته باشم این بود: قلب و ذهن من رو قفل نزن! اجازه بده برم دنبالش و مثل گذشته، بارها غرق بشم اما با کمک تو از باتلاقِ پوچی و خودِ تقلبی بودنم بیرون بیام! آمین.
        

                مناسب برای نوجوانانی که از قبل با دین اسلام آشنا هستن و در واقع این دین به درستی بهشون آموزش داده شده و سبک زندگی‌شونه؛ که بعد با این کتاب متوجهِ چراییِ انتخاب این دین بشن.
منظورم اینه برای کسی که اطرافش چیزی از اسلام ندیده جز کاسه‌ی داغ‌تر از آش شدنِ یک عده به ظاهر مذهبی، و در نتیجه دیدگاهش نسبتاً به دین مغشوش و مخدوشه و اصلاً نرفته درباره‌ی اصلش تحقیق کنه، نمی‌تونه قانع کننده باشه.
        

                در نوع خودش جالب بود. هرچند اطلاعات خیلی کلی بودن ولی برای آشنایی با مقوله‌ی زندگی پس از مرگ بد نبود.

        

                خیلی اتفاقی تو کتابخونه دانشگاه صدام زد و رفتم سراغش. فکر نمی‌کردم انقدر زیاد دوستش داشته باشم. به‌جز روایت‌های تاریخی‌ش که به نظرم یه جاهایی زیاد و اضافی بود و شخصیت پردازی ضعیف بعضی نقش‌های فرعی، بقیه‌ی کتاب شامل خط داستانی و لحن کتاب و صد البته ترجمه‌ی بی‌نظیرش منو شیفته کرد. آخر کتاب احساس می‌کردم به‌اندازه‌ی فوسکا زندگی کردم و خسته‌ام.
        

                از این داستان‌هام دلگرم‌کننده و شیرین کم نخوندم؛ کاملاً مناسب روزهای سرد پاییز و زمستونن، حالتو خوب می‌کنن، باعث می‌شن دلت پر بکشه برا تجربه کردن اتفاقات قشنگِ تو قصه‌ها.

 کتاب که تموم می‌شه و پرتاب می‌شی تو واقعیت، انگار که بهت سیلی زده باشن، به خودت میای و می‌گی ای بابا! همه‌ش تو کتاباست؛ این عشقای رویایی و بی‌دردسر، این آدمای مطلقاً سیاه یا کاملاً سفید و پاک و بی‌گناه، این قصر آبی که فقط تو خیالاتت می‌تونی داشته باشی.

شب‌های سردم رو همراه این کتاب گرم کردم و تا جایی که جا داشت سعی کردم یادم بره منم مثل استرلینگ‌ها خو گرفتم به یه سری سنت‌های قدیمی بی‌پایه و اساس که فقط زندگی رو به کامم تلخ می‌کنن. به قول بارنی « هیچ آزادی مطلقی روی زمین وجود ندارد. فقط نوع محدودیت‌هاست که متفاوت و نسبی هستند. تو الان احساس می‌کنی آزادی، چون از یک محدودیت غیرقابل‌تحمل فرار کرده‌ای...این تنها آزادی‌ای است که می‌توانیم به آن امید داشته باشیم، آزادیِ انتخابِ بندمان.»
        

                همون‌طور که در خود کتاب گفته شده، مناسب برای کارگاه‌های آموزشیه؛ یعنی بشینید هم‌فکری کنید و نظرات هم رو بشنوید و بعد پاسخ کتاب رو بررسی کنید. اینکه یه سری مسائل رو بدون ترس از گمراهی عنوان کرده بود برام جذاب بود. طبقه‌بندی و فهرست کتاب رو دوست داشتم، به نظم ذهنی کمک کرد. با بیان خیلی ساده و قابل فهم برای همه نوشته شده. با یه سری مسائلش مشکل داشتم و بیشتر باید درباره‌ش تحقیق کنم.
        

                یادم انداخت درونِ من پروانه‌ای وجود دارد، درحالی‌که من فقط یک کرمِ کرک‌دار می‌بینم. من معنای زندگی خودمو خلق می‌کنم اما هدفش رو نه، چون خالقِ خودم نیستم.
تصویرسازی کتاب خیلی گوگولی و دوست داشتنی بود.
        

                همه دارن از راه نادرست پول در میارن اما مراد نه. تمام همکاراش و اکثر فامیل، یا رشوه‌بگیرن یا رانت‌خوار، ولی او مقاومت کرده؛ فقیر و بدبخت مونده و نمی‌تونه خانواده‌شو تأمین کنه، زنش و مادر زنش دائما بهش سرکوفت میزنن که بی‌عرضه‌ست و حالا مگه چیه آدم «انعطاف‌پذیر» باشه و زیرسیبیلی یه پولی هم رد کنه و به جیب بزنه؟!! با این‌حال مراد نمی‌خواد تن به ذلت مال حرام بده؛ تا اینکه یه روز...

- کتاب درست مثل اسمش بود، مردِ خسته‌ی خسته‌کننده. اگه هدف نویسنده این بوده که حس کرختی و استرس و خستگی از دار مکافات دنیا رو منتقل کنه باید بگم کاملاً موفق بوده؛ چندبار گذاشتمش کنار و رفتم آب خوردم و ریلکس کردم تا حالم جا بیاد و ادامه بدمش(نه به‌خاطر هیجان، بلکه بابت حس بدی که می‌گرفتم و انرژیمو به صفر می‌رسوند). راستش پراکندگی داستان و ازهردری‌سخنی گفتنش تمرکزم رو به هم می‌زد و نوشتارش تلخ و گزنده و کوچه بازاری بود. می‌دونم از مقتضیات کتاب و موضوعش بود ولی می‌تونست منسجم‌تر باشه. از غرها و ناله‌ها و غیبت مداومش درباره ملت و دولت مراکش بدجوری به ستوه اومدم.
        

                خلاصه‌ی ساده‌سازی‌شده‌ی کتاب نیمه‌ی تاریک وجود از دبی فورد:
«ازش بدت میاد چون خودتم بهش دچاری.»