یادداشت‌های meli najafi (23)

          تا الان بهترین نمایشنامه‌ها از این ۳۰ تا؛ 
«این‌جا کجاست؟»
«مرگ و شاعر»
«اسب‌های آسمان خاکستر می‌بارند»
«افسون معبد سوخته»
.
.
این ریویو بروزرسانی خواهد شد.
        

          روایتی متفاوت از جنگ.
        

          به نام او
مثل الباقی کارهایی که از آقای جولایی خونده‌بودم محشر بود. تصویرسازی‌ها، شخصیت‌پردازی و... برای کسایی که به تاریخ و فضای اون موقع علاقه دارن(مثل خودم) توصیه‌ش می‌کنم. بعضی از داستان ها تاثیر به‌سزایی روی آدم میذارن. مخصوصا داستان اول و داستان سحرگاه بیست و هشتم.
        

          ولنسی هنوز در گوشه‌ای از قلب من زندگی می‌کنه...
        

          قصه‌ی سردرگمی مثل یک کلاف؛ مثل اسمش. کلاف سردرگمی از عشق، جدایی و مرگ.
لذت بردم. هنوز هم بعد از ۵ سال رجوع بهش دلنشینه.
        

          خواندن این کتاب بعد از مجموعه‌ی آن‌شرلی صفای دیگه ای داره.
        

          من کتابخوانی را با این هشت کتاب نازنین شروع کردم!
        

          یه سه‌گانه شاهکار.
        

          واقعا دلم می‌سوزه که چرا همچین فیلمنامه‌ای فیلم نشده.
        

          به نام او
.
.
من سال پیش این کتاب رو از خانم پیرزاد خواندم و کتاب متفاوتی بود. تا پیش از اون کتابی از خانم زویا پیرزاد نخونده بودم و جدا برای من تجربه‌ی نازنینی بود.
.
راستش به گمونم خانم پیرزاد تبحر خاصی در تعریف روزمرگی داره، به صورتی که آدم در مجموعه داستان مثل همه عصرها(که اون رو با فاصله زمانی ۲ ماه از این کتاب خوندم) غرق در تعاریف میشه و انگار آدم در بعضی از «عادت‌ها»ی شخصیت ها میگه: عه، پس کسی هم مثل من هست!
.
داستان در مورد سه نسل از زنان یک خانواده است. آرزو، مادر آیه که با تازگی از شوهرش طلاق گرفته و یک املاکی رو اداره می‌کنه و مدام در اضطراب دخترشه. منیر(امیدوارم اشتباهی در اسم‌ها نکرده باشم) مادر آرزو معتقده که آرزو زیادی به دخترش سخت می‌گیرد.
.
.
.
در کل اگر اون یه ستاره رو کم کردم، به‌خاطر پایان گنگش بود:)
        

          کمی سخت‌خوان است با این حال شاعرانه است و پس از یک سال هنوز به یادم مانده است.
        

          آه از آخرین پرونده‌ی پوآرو...
        

          به نام او
.
.
.
در یک جمله: این کتاب عزیز ارزش خوندن داره.
در واقع من از نه سالگی با 8 جلد آنشرلی شروع کردم و میشه گفت رسما با کتاب های خانم مونتگری بزرگ شدم (و زندگی کردم.)
تا 30 صفحه‌ی اول مردد بودم (از لحاظ توصیفات زیاد) اما بعد کتاب روان شد و میشد گفت بعد از 30 صفحه کاملا از انتخاب خودم راضی بودم. تعلیق به !
!صورتیه که آدم تا 10 صفحه آخر منتظر یه واقعه است و بعد معجزه در این کتاب اتفاق می‌افتد
.
.
.
برای علاقمندان کار های خانم مونتگمری باید بگم چاپ این کتاب و ترجمه‌اش، (چاپ اول: 1402) یه اتفاق خوشایند به حساب میاد.
اگر این کتاب رو مطالعه کردید، حتما سراغ کتاب قصرآبی و کلاف سردرگم هم برید.
{تنها نکته همون توصیفات زیادی بود که گرچه من این نکته رو جزو سبک نگارش خانم مونتگمری می‌دونم.}
        

          به نام او
به شخصه این اولین تجربه‌ی من در خوانش متون عرفانی بود که تاثیر به‌سزایی روی من داشت. تا پیش از این از خانم تجدد کتابی نخونده بودم. اما ترکیب خاصی که در آوردن گزیده هایی از مقالات شمس با متن خود خانم تجدد به وجود اومده بود، شگفت‌آور بود. متن کتاب یک‌دست بود، به طوری که فکر می‌کردی متون خارج از مقالات شمس هم توسط مریدان و شاگردان شمس نگاشته شده.
گرچه که چون متن وابستگی زیادی به مقالات شمس داشت، یه مقدار خوانش متن سخت بود. به طور کلی اما تونست برخی ابهامات رو در رابطه‌ی شمس و مولانا برام روشن کنه. نمیشه به عنوان کتاب مرجع در نظرش گرفت منتها به عنوان کتابی تکمیلی (در رابطه با شمس و مولانا) میشه خوندش و اطلاعاتی از اون کسب کرد. از نظر من بهتره برای اطلاعات بیشتر به کتابی جامع‌تر مراجعه کرد و این کتاب به تنهایی قادر به رفع ابهامات ذهن مخاطب نیست..
        

          به نام او
.
.
.
جایی خواندم نویسنده علاقه زیادی به فرم‌گرایی دارد(!) اما به زبان ساده و عامیانه: اواخر کتاب گویی نویسنده آدم رو به تمسخر می‌گرفت. با چند صفحه‌ی خالی انتهای کتاب(!) تکرار چند جمله‌ی تکراری در پنج صفحه(!!) گویی راوی با نویسنده در کشمکش روایت بود. و از روایت غیرخطی می‌شد حدس زد که نویسنده در صفحات پایانی چیزی برای ارائه ندارد. گرچه نمی‌شود از شخصیت‌پردازی‌ها و توصیف تهران قدیم گذشت. الحق که پیش از آن فاجعه‌ی پایانی(!) همه‌چیز بر وفق مراد خواننده و نویسنده بود. پس بی‌انصافی‌است اگر فقط نکات منفی را گفت ولی باید بگم بعضی چیزها بیهوده بود. مثلا چرا باید آنقدر علی و مهتاب را به دور داستانی ساده گرداند و گرداند تا که هم نویسنده و هم خواننده سرگیجه بگیرند؟
        

          به نام او
.
.
.
تاریخ اتمام: 1403/10/23
کمی برای نظر نوشتن دست‌دست کردم. ولی اخیرا این کتاب را به دوستی پیشنهاد کردم و او هم از این کتاب بسیار استقبال کرد! کتابی‌است فاخر و کوتاه با زبانی روان که حتی خواننده‌ای که تابحال از محمود دولت‌آبادی (این سرمایه‌ی باارزش) زیاد آشنایی ندارد را سر ذوق می‌آورد. این اثر شاید به اندازه جای‌خالی سلوچ و حتی طریق بسمل شدن آدم را بر سر ذوق نیاورد اما ناعادلانه است که از ارزش ادبی آن چشم‌پوشی کنیم. نقطه اوج این رمان زاویه دیدی متفاوت است که اوج خلاقیت و شگفتی را می‌رساند: سایه صادق هدایت!
        

          به نام او
.
.
.
به گمانم در این زمانه‌ی درهم‌آشفته‌ی بازار کتاب، کسی به کتابی (درهر ژانر و سبکی!) و آنکه سرانجام کسی به سراغ ژانر مهجور مانده‌ی تاریخ برود(!) و آن رمان‌هایی که تاریخ را شامل می‌شوند؛ رمان‌هایی از نویسندگانی بودند که در تاریخ زندگی می‌کردند! نمی‌دانم اما شاید کمتر کسی مانند به سراغ تاریخ برود. در ایران؛ به‌خصوص در برهه‌ی زمانی کنونی، (در 20 سال گذشته) میل عجیبی در مردم به وجود آمده وابسته به ژانر عاشقانه توام با تاریخ. با این وجود؛ بعید می‌دانم کسی جز افراد معدودی دست قلم برده، ایده‌ای ناب در این ژانر بیافرینند که کمترکسی به سراغ آن رفته‌باشد. جایی از آموزه‌های بازیگری شنیدم که می‌گفت هملت همیشه دیالوگی یکسان می‌گوید و این بازیگر است که هر بار به آن تحریر و لحن و خلاقیتی پرورش‌یافته اضافه می‌کند؛ قصه‌ی ادبیات نیز در همین است: هیچ ایده‌ای در دنیاوجود ندارد که کسی به آن دست‌نیافته‌باشد. حقیقت تلخی‌است. چه بسا ایده‌ای که ما عمر را بر آن وقف کرده‌ایم؛ ایده‌ای کهنه نباشد؟
مدتی قبل، درحالی که وقتم را صرف رمانی می‌کردم، به جمله‌ای رسیدم که عین‌ آن را بر متون خودم نوشته‌بودم. در حالی که کتابِ در دستان من بسیار نو بود و پیش از آن‌هنگام، آن را نخوانده‌بودم.
هیچ ایده‌ای نو نیست؛ خصوصا ژانری به مانند ژانر عاشقانه که اغلب کلیشه هستند. به همین دلیل است که "تحریر و لحن و خلاقیتی نو" به چشم خواننده می‌آید. ایده‌ها همان ایده‌ها هستند منتها در نوعی دیگر، در قلمی دیگر که شاید نویسنده ای از آن شاهکار خلق کند؛ چه بسا نویسنده‌ای آن را به طور کامل به هدر برد. هزاران کتاب است که می‌پردازند به عشق‌های ناکام و یکی‌شان به طرز فجیعی کلیشه و بعضی شاهکار هستند! این فرضیه‌ی "ایده‌های نو" هم باز بحثی کلیشه هست. بحث «نوع روایت» است. اثری می‌شود «سال بلوا» و اثری می‌شود کتابی ناکام که در قفسه‌های کتاب‌فروشی‌ها خاک می‌خورد بی‌آنکه کسی آن را بخرد و بخواند و به سر برساند... حرف بی‌رحمانه‌ای است برای نویسندگان!
باید گفت که کتاب تاریخی را هیچ نویسنده‌ای به سراغش نمی‌رود چون «زحمت» دارد. و اگر قلم کشش نداشته‌باشد، تاریخِ بی‌کشش را هیچگاه نمی‌تواند به گاری بسته، تا صد صفحه بکشاندش! بر این گاری خوانندگان پرتوقع را هم سوار کنید. آیا این گاری به مقصد می‌رسد؟ نه! شاید در میانه‌های راه مسافرانش را نیز به خاک بیاندازد..
        

          به نام او
.
.
.
تاریخ اتمام: 19 اردیبهشت سال هزار و چهارصد و چهار

به جرئت یکی از بهترین آثار بزرگ علوی. مجموعه ای از داستان‌های تاثیرگذار از زندانیان سیاسی... روشنفکرانِ همیشه قربانی. به گمانم تنها کسی می‌توانست به این ظرافت داستان‌هایی مانند این را بنویسد که خود، آن را به چشم دیده باشد. "عفو عمومی " بی‌نظیر بود.

مقدمه یکی از عواملی است که آدم را ترغیب به آغاز کتاب می‌کند:

«من با علم به این مخاطرات یادداشت می‌ کردم. چون ایمان قطعی داشتم به اینکه ملت ایران از این جریانات اطلاع کافی ندارد و برای نسل‌ های آینده لازم است بدانند که در این دوره سیاه با جوانان باغیرت و آزادیخواهان ایران چه معاملاتی می‌ کردند.
اگر یادداشت‌ های من، یعنی همین ورق‌ پاره‌ها به‌ دست اولیای زندان می‌ افتاد، من هم دیگر امروز زنده نبودم.
اما بزرگترین دلخوشی من این بود که بالاخره وقایع یادداشت شده و ورق‌پاره‌ های زندان خواهی نخواهی روزی به دست ملت ایران خواهد افتاد.»

پ.ن برای تاکید: عفو عمومی بی‌نظیر بود...
        

          به نام او
.
.
.
تاریخ اتمام: بیستم اردیبهشت‌ماه سال هزار و چهارصد و چهار

این مجموعه‌داستان، از اولین‌های کوتاه بزرگ علوی است. اگر بخوام خیلی سختگیرانه قضاوت کنم، 3.5 از 5.
این کتاب حاوی داستان های؛ چمدان {5} ، قربانی {4} ، عروس هزار داماد {1}، تاریخچه‌ی اتاق من {3} ، سرباز سربی {2}، شیک‌پوش‌{3} و رقص مرگ {5} هست. بهترینشون رقص مرگ {که جدا فضایی می‌سازه مثل رمان های روسی و بعد از اتمامش آدم رو به خلا می‌اندازه} و چمدان هم به همون شکل؛ گرچه چمدان به خاطر شوکی که در آخر بهم وارد کرد جداٌ برام عزیزه. به غیر از داستان اول و آخر، الباقی داستان‌ها معمولی بودن و هنوز معتقدم که مجموعه داستانِ ورق‌پاره‌های زندان یه سر و گردن از این مجموعه بالاتره. ولی "رقص مرگ"بی‌نظیر بود؛ به شکلی که مثل یک فیلم هی جلوی چشمام رژه میره...