یادداشت‌های علی رستمی شاهراجی (23)

          بررسی و نقد داستان کوتاه ته شب از چهلتن ( از منظر شخصی من غیر متخصص )
راوی معلمی است که به زنی بیمار با مشکلات حرکتی زبان اموزش میدهد. و تعلیق داستان درباره گذشته، حال و اینده زن بیمار است.
داستان در هر سه سطح مضمون، طرح و شخصیت قوی عمل کرده و هر سه بخش در این داستان در هم پیچیده شده است. در طرح داستان با یک اتفاق روبرو هستیم، که دردناک ترین بحث و سوژه داستان نیست، یعنی فضاسازی و شخصیت و زندگی شخصیت داستان بیشتر دردناک بوده و بیشتر بهش پرداخته شده است و اتفاق اصلی طرح داستان به عنوان نقطه اوج یک پرداخت کم داشته. پس بیشتر از طرح بر روی شخصیت و فضاسازی داستان تاکید شده، این دو کلاف بشدت در هم تنیده از توصیفات تا تصویر ها و تا دیالوگ ها به خوبی و استادانه نمایش داده شده است. در واقع تعلیق اصلی داستان نه درباره حال و آینده شخصیت اصلی زن بیمار، بلکه درباره گذشته شخصیت اصلی است که راوی میخواهد از ان پرده بردارد. اما با جلو رفتن روایت، گذشته شخصیت بشدت در روایت گم شد و روایت رفته رفته از روان بودنش کاسته شد و گذشته شخصیت هم گم تر. و انگار نویسنده میخواست در نهایت بیشتر از انکه خواننده را به سمت روشن شدن روایت ببرد به سمت روشن شدن مضمون برد. یعنی میزان اطلاعاتی که میدهد بسیار کمتر از حد انتظار است. 
نثر روان و ساده، و بازی با کلمات زیبا و مناسب فضا داشت. البته من در تشخیص دیالوگ ها مشکل داشتم.
میرسیم به بخش مضمون و محتوای داستان، حقیقتا این بخش برایم روشن نبود. میدانیم اقای چهلتن همیشه از تاریخ میگوید و این داستان در 1354 نوشته شده است و میتواند از ظلم و ستم طبقاتی و اشراف سالاری و مردسالارانه به زنان بگوید! اما برای من روشن نبود. مسلما از داستان انتظار شعار دادن نداریم و هنر داستان در این است که در نشان دادن یک زندگی و اتفاق انسانی بیاید و حرفش را بزند، اما خیلی گنگ بودن چه؟ شاید هم من درست نخواندم! نمیدانم. تحلیلی هم در اینترنت پیدا نکردم که روشنم کند. 
(زروان) علی رستمی شاهراجی
        

0

          بررسی داستان صله رحم – چهلتن – از مجموعه دیگر کسی صدایم نزد
راوی و زبان: داستان از زبان یک زن روایت میشود که در حال صحبت کردن با زنی دیگر است. دیالوگ ترکیبی از زبان معیار و محاوره است و به خوبی دو طرفه بودن دیالوگ ها اجرا شده و تفکیک دقیقی با مونولوگ بودن انجام شده است. نکته دیگر اینکه داستان از زبان راوی روایت میشود اما لحن کلی و شالوده و بن مایه نظر و حرف نویسنده داستان میتواند در نقد شخصیت راوی تفسیر شود. و هر چه جلوتر میرویم این امر مشخص تر میشود. یعنی روایتی توسط راوی زن نقل میشود اما میتوان نویسنده را کاملا با تیپ و دسته ای که ان زن به ان تعلق دارد مخالف دانست.
شروع و تعلیق: داستان هیچگونه توصیف مستقیمی ندارد و در بیشتر داستان با تعلیق مواجهه هستید، که این تعلیق به شکل استادانه برای شما رمزگشایی میشود و فضاسازی، زمان و مکان و شخصیت داستان مرحله به مرحله و بدون انباشت توصیفی شکل میگیرد. و باعث میشود شما یک خواننده فعال باشید و نه منفعل. و حتی زمانی که یک سر نخ به شما میدهد و متوجه میشوید که شاید داستان را به دست گرفته اید دوباره ان را از چنگ شما در می اورد و تعلیقی جدید ایجاد میکند، البته این عمل در حد متعارف انجام شده و داستان در نهایت تقریبا کامل رمزگشایی میشود.
تاریخ: میگویند در داستان های اقای چهلتن مکان و زمان بسیار مهم است و نشان از فضایی تاریخی حاکم بر ان دوره از ایران را دارد. در این داستان هم این قضیه معتبر است، و کم کم شما متوجه فضای حاکم بر ان دوره میشوید با حوادثی نظیر بحث بر سر انداختن قفل در و اشنایی با شخصیت اصلی بسیار متعصب و مذهبی و غیبت ها و دورویی هایش.
محتوا و درون مایه: بطور خلاصه نقد شخصیت و فضای مذهبی و متعصب حاکم که دشمن مدرنیته، تجدد و ازادی زنان است. و اصلا رواداری و احترامی نسبت به انان ندارد.
طرح: داستان با فلش بک هایی از سلسله روابط علی و معلولی داستان میگوید، اما انچنان بر حوادث تاکید نمیشود و بیشتر بر نظر شخصیت اصلی راجب حوادث تاکید میشود که با نگاه به نظر شخصیت اصلی میتوانیم به فضای حاکم بر جامعه مذهبی پی ببریم.
شخصیت: در داستان شاید بشود گفت از شخصیت‌پردازی برای نه شخصیت اصلی، بلکه شخصیت فرعی استفاده شده. البته شاید هم بتوان گفت هر دو شخصیت تیپ هستند و نمادی از یک قشر و طبقه خاص. و بیشتر تاکید داستان بر فضا است نه شخصیت یا حتی حوادث.
نکات دیگر: اصول درام یعنی حرکت+فضا+دیالوگ بطور عالی اجرا میشود. تنظیمات صحنه داستان، یعنی نشان دادن چیزهایی که مهم است و نشان ندادن چیزهایی که مهم نیست بسیار خوب انجام شده.
بطور کلی اگر دنبال داستانی کوتاه در باب نظر شخصیتی مذهبی نسبت به زیست و شخصیت متجدد هستید، این داستان از شرایط تقابل این دو تیپ قشر میگوید از منظر یک قشر.
نقد: داستان با لحن نهایی نویسنده کاملا به یک نتیجه گیری میرسد و نه یک سوال و چالش! بلکه یک نتیجه قطعی که از لحن و نشانه های داستان بر می اید. و اگر باهاش موافق باشید خوشتان می اید و اگر مخالف باشید محتوا را نقد میکنید. و شاید بنظر من بهتر بود کمی از قضاوت نویسنده کاسته میشد. 
زروان رستمی شاهراجی
        

0

          یادداشت‌های زیرزمینی – داستایفسکی – بابک شهاب
( این نوشته نظر شخصی و غیر تخصصی بنده و عاری از مطالعات لازم برای نقد و بررسی اثر است. )
داستان از زبان خود شخصیت اصلی و در سبکی وهمناک درباره زندگی، رخداد ها و اندیشه های این فرد غیرعادی روایت میشود. این شخصیت عجیب در بخش اول بصورت مونولوگ‌وار به بیان اندیشه هایش میپردازد که در این اندیشه ها به دنبال پاسخی برای رنج ها و دلیل هستی‌اش هست. خواندن این بخش اول براستی بسیار سخت و مانند یک رساله فلسفی میباشد. در بخش دوم رخداد های اصلی ای که محصولشان این اندیشه ها بوده را بازگو میکند. در ظاهر ما با یک شکواییه و روایتی دردناک و غر امیز روبرو هستیم، اما در باطن ما با یک ضد روشنفکری زمانه روبرو میشویم. در این اثر داستایفسکی از اندیشه های ترقی خواهانه اش کناره جسته و صادقانه و شجاعانه تمام این اندیشه ها را هیچ میشمارد. و در جایی نقل به مضمون میکنم که میگوید حاضرم تمام اندیشه های مترقیانه و جهان را اب ببرد ولی ارامشم در هنگام خوردن چای حفظ شود. پس همانطور که روس ها همیشه به نقد اجتماعی معروف بوده اند، در این اثر هم ما با یک روشنفکر و مسئولیت هایش در قبال جامعه روبرو هستیم. 
با ترجمه بابک شهاب خواندم و لذت بردم. 
زروان ( علی رستمی شاهراجی )
        

0

          بی‌پناه – اولیویه آدام – مارال دیداری
در اوایل کتاب با یک دغدغه مهم مواجهیم، دغدغه ای که توسط شخصیت اول داستان بیان میشود، دغدغه روزمرگی و بی معنایی زندگی روزمره. ماری زنی است که از زندگی روزمره اش حتی دیگر نمی نالد! بلکه بی حس شده، یعنی نه لذت میبرد و نه غمگین است، او کاملا در جو روزمرگی افسرده و فرسوده شده است. در بخش دوم دغدغه پناهجویان در داستان مطرح میشود، دغدغه ای که روز به روز برای شخصیت اول پر رنگ تر شده و به نوعی ان دغدغه اول را هم پوشش میدهد. برای ما خوانندگان ایرانی دغدغه پناهجویان احتمالا بسیار جذاب است، دغدغه ای که نه لزوما در پی فرشته انگاری پناهجویان عمدتا خاورمیانه ای-افریقایی، بلکه انسان انگاری انها است. و هر چه داستان جلوتر میرود مسئله پناهجویان و زندگی شخصی ماری بیشتر به هم گره میخورد و حوادث گوناگونی هم مانند برخورد های پلیس با پناهجویان، رفتار مردم با امدادگران پناهجویان و خانواده های انان، رفتار پناهجویان با ماری و ... تاثیرات مختلفی بر روح و روان ماری میگذارند. 
بنظرم داستانی بود که با نثری ساده و روان، بسیار خوب از پس شخصیت پردازی و توصیف ان فضا و شهر و اتفاقات بر امده بود. و این روان بودن نثر داستان زیبایی خاصی به اثر میداد. اوایل داستان و توصیفات و شخصیت پردازی ماری را بسیار دوست داشتم، اواسط داستان شاید کمی عدم جذابیت و عدم کشش برای ادامه داستان رو حس کردم، ولی هر چه جلوتر رفت جذابیتش بیشتر شد و خواننده را بیشتر وادار به خواندن میکرد.
بطور کلی اگر دغدغه هایی مثل روزمرگی، تنهایی، افسردگی، عشق، خانواده، مسئولیت فردی و اجتماعی، پناهجویان، مهاجرت و مواردی ازین قبیل را دارید، این کتاب میتواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
زروان ( علی رستمی شاهراجی )
        

0

          واقعیت ناپیدا – کارلو روولی – علی شاهی
صادقانه باید بگویم تنها سه بخش از چهار بخش کتاب را مطالعه کردم. نه بخاطر اینکه جذابیت کتاب کم شده یا گنگ و مبهم شده باشد، بلکه به این دلیل که این کتاب شعله رویای نوجوانیم، یعنی فیزیکدان شدن را دوباره در من زنده کرد، و به حدی مرا جذب کرد که امروزه در حال تلاش برای درک فیزیک بصورت پایه ای و اصولی با کمک و دید ریاضیات هستم. در واقع یکی از کارکرد های کتب علمی عمومی همین جلب مخاطب به مطالعه جدی است و این کتاب به خوبی از پس این کار بحداقل برای من بر امده است. در این کتاب شما با مسایل سخت فیزیک بصورت پایه ای و تاریخی اشنا شده و با مثال های متنوع و توضیحات گوناگون مسایل سخت و پیچیده را هضم میکنید. کتابی که براستی مانند شوالیه ای به دل اژدها های علم زده و برای شما سر اژده ها را اورده و چیستی اش را شرح میدهد. این کتاب مناسب مخاطب عام و خاص فیزیک هست.
کتاب از سیر تاریخی علم یعنی از یونان باستان و نظریه اتم ها در ان زمان شروع کرده و به فیزیک کلاسیک و بعد به مراحل شکل گیری فیزیک مدرن و نظریات دنیای امروز پرداخته است.
زروان ( علی رستمی شاهراجی )
        

0

          فلسفه عشق – اروینگ سینگر – میثم محمد امینی
در رابطه با موضوعاتی خاص، میتوان از روش های گوناگونی برای بررسی انها استفاده کرد. یکی از این موضوعات موضوع عشق است. این موضوع را میتوان هم از منظر فلسفی، هم از منظر علوم انسانی مانند تاریخ، جامعه شناسی، انسان شناسی و روانشناسی، و هم میتوان از منظر علوم تجربی مانند روانشناسی و علوم اعصاب و همینطور از منظر هنر و هنرمندان بررسی کرد. روش این کتاب بیشتر مبتنی بر فلسفه و ادبیات است. و بیشتر محتوای ان در رابطه با مسئله عشق در تاریخ فلسفه و ادبیات است. این کتاب از افلاطون شروع کرده، به اندیشه های قرون وسطا میرسد، بعد به شکسپیر میپردازد، کمی از منظر عقل گرایان بعد از رنسانس عشق را بررسی میکند، و به رمانتیک ها میرسد. و بعد به ترتیب به نیچه و شوپنهاور، فروید و اگزیستانسیالیسم میپردازد. و در نهایت نگاهی به اندیشه های فلسفه معاصر می اندازد.
بطور کلی کتابی خلاصه و جمع و جور است، اما این خلاصه بودنش باعث شده نویسنده مدام از توضیح مسائل سر باز زند و به کتاب 3 جلدی اصلی پژوهش هایش ارجاع دهد. و کتابی جدی تلقی نمیشود بلکه برای خوانندگان عمومی مناسب است که میخواهند نگاهی کلی و روان از تاریخ عشق در ادبیات و فلسفه داشته باشند.
زروان ( علی رستمی شاهراجی )
        

0

          -کتاب اعتراف اثر لف تالستوی ترجمه آبتین گلکار

این اثر یک رساله فلسفی، همراه با زندگی نامه و سفر درونی نویسنده است. نویسنده با یک بحران روبرو شده، بحران معنای زندگی! او به جواب این پرسش که معنای زندگی انسان چیست نیاز دارد و سفری فکری-درونی را آغاز میکند. تالستوی از بررسی علوم مختلف از قبیل علوم انتزاعی-فلسفی، علوم تجربی و علوم مابین این دو شروع میکند. و بعد از این مرحله به بررسی زندگی عموم مردمان و بعد به مرحله ایمان میرسد.
فارغ از نتیجه ای که تالستوی از پژوهش‌اش در انتهای کتاب میگیرد، این کتاب دغدغه بسیار ارزشمند و مهمی دارد و در کنارش به نظر بنده تا نیمی از کتاب تحلیل های درخشانی دارد، مانند تحلیلش از علوم. و نیم دیگری از کتاب هم شاید بنظر من از دید یک اثر پژوهشی ضعیف تر بوده ولی البته حاوی استدلال های مهمی است که قابل مطالعه است.
من براستی بسیار خشنود شدم که اثری مستقیما با موضوع معنای زندگی خواندم. موضوعی که به نقل به مضمون از خود تالستوی: علوم تجربی این پرسش را نادیده میگیرند و علوم انتزاعی فقط این پرسش را واسازی میکنند! موضوعی که براستی شاید مهمترین مسئله ادمی است اما از فکر کردن به ان فرار میکند. اما این دشمن خبیث به راحتی انسان را راحت نگذاشته و تسلای خاطر ادمی را ازش سلب میکند.
زروان ( علی رستمی شاهراجی )
        

3

2

          بیچارگان اثر داستایفسکی
اه چه رنجی‌یست، چه نکبتی‌ست این زندگی، چه دنیایی‌ست فقر و نداری، رویا و دوستی! دوستی های عمیق از هر سنی با دیگری، ارزوهای خوش برای دیگری و گریه هایمان برای دیگری. زندگی برای دیگری و مرگ برای دیگری. ان مرد برای دوستش مرگ را میپذیرفت، ولی دوستش باید میرفت، باید میرفت و مشیت الهی را میپذیرفت، همانطور که فقر و نداری و یتیمی را پذیرفته بود. او همیشه شاد خواهد بود که برای مدتی پدری و دوستی وفادار داشته. دوستی عاشق و دل خسته. نامه های این دو به هم جان سوز است، عمق روانم را سوزاند و تمام شد! نمیدانم چه بگویم فقط غمگینم، غمگین برای ان مرد و زن که فقر جدایشان کرده. فقر انها را از رویاهایشان دور کرده و رنج های عظیم به ان ها داده! براستی که حال فقرا را درک نمیکردم، اضطراب و تشویششان را درک نمیکردم، ولی حالا قطره ایش را چشیدم! و قطره‌ای عشق و دوستی خالصانه و راستین را هم چشیدم! دوستی ای که زیبا تر از عشق بود، بلی زیباتر از عشق! دوستی ای که باارزش تر از عشق و عاشقی بود! دوستی که دوام و قوت بسیاری داشت و قلب انسان را به رنج و در عین حال به قوت می اورد، که امکان همچین دوستی خیرخواهانه ای وجود دارد! براستی رنج کشیدم و لذت بردم!
این اثر را با ترجمه خشایار دیهیمی خواندم.
زروان ( علی رستمی شاهراجی )
        

36

          معرفی کتاب درمان شوپنهاور:
نیم ساعت پیش کتاب را تمام کردم. واقعا این کتاب نه خوب، بلکه حیاتی بود. حیاتی به این معنا که مهمترین و ارزشمند ترین مسائل بشری را مورد بررسی قرار داد. تنهایی و انزوا، مرگ، بی معنایی زندگی، عشق، نیروی جنسی، مشکلات روانی، روان درمانی و ... . براستی در این زندگی پر از ابهام کدام یک از راه ها را برگزینیم؟ جلوی رویمان هزاران راه گذاشته اند بزرگان گذشته و نوابغ حال، اما کدامشان راه ما است؟ کدام یک از این مسیرها در نه کل زندگی بلکه در هر برهه خاص از زندگی مان به کارمان می اید؟ به زندگی بچسبیم و گرمای ان را به اغوش بکشیم یا از دور ان را نظاره کنیم و در سرمای مهلک زیست کنیم؟ ایا این زندگی معنایی دارد که به ان بچسبیم؟ اگر ندارد در این همهمه چطور زنده بمانیم و زندگی کنیم؟ در مواجهه با مرگ چگونه زندگی کنیم؟ وقتی متوجه نفس سرد مرگ جلوی رویمان شویم، وقتی مرگ را به چشم، منتظرمان ببینیم، چگونه زیست میکنیم؟ چگونه خود را اماده کرده؟ باید چه کرد؟ باید تنها و در عزلت ماند یا با مردم بود و طعم روابط مختلف را چشید؟ کدام یک بهتر است؟ خلوت غمگین اما ارام یا جمع شلوغ و شاد؟ عشق را چطور؟ طعم عشق را باید چشید یا باید از ان دوری جست و ارامش را انتخاب کرد؟ هیجان عاشقی یا تنهایی غمگین و ارامش بخش؟ باید شوپنهاوری بود یا نیچه ای؟ و ... . براستی این کتاب بن مایه اکثر مسایل مهم زندگی مان را جمع کرده و به بحث میگذارد و تک گویی نمیکند. این کتاب یک دیالوگ است، دیالوگ میان این مسیر های دوگانه، میان شوپنهاور و رواندرمانگری اگزیستانسیالیست. دیالوگ هایی پویا، شخصیت هایی عمیق و دغدغه مند، داستانی هوشمند و گیرا و مضمونی عمیق و در عین حال گسترده. 
این کتاب را با ترجمه سپیده حبیب خواندم.
زروان ( علی رستمی شاهراجی )
        

33

          معرفی داستان کوتاه زنده به گور اثر صادق هدایت :
براستی این زندگانی چیست که ما را هر لحظه به فکر مرگ میکشاند؟
یک داستان کوتاه در سبک وهمناک. سبکی که به اقلیت ها میپردازد، اقلیت یک جامعه مانند دیوانگان، افسردگان، قاتلان و ... . در این داستان هم با یک شخصیت عجیب روبرو هستیم، شخصیتی که در ارزوی مرگ و تنها خواسته اش از این دنیا رسیدن به مرگ است! مرگ، نیستی، اتمام زندگی، اتمام زندگی ای سخت، پوچ و بی معنی. ما نمیدانیم چه بر سر این شخصیت امده که به اینجا رسیده، و اصلا نیاز به دانستن و دلیلی هست؟ ایا زندگی در ذات خود پوچ و بی معنا نیست؟ صرف زیستن در این جهان ارزوی مرگ را به همراه ندارد؟ شاید برای بعضی ها داشته باشد و برای بعضی ها نداشته باشد. به قول هدایت : بهشت و جهنم هر فرد درون خودش است و خدا انسان را در دو دسته خلق کرده است : خوشبختان و بدبختان! پس میشود گفت ارزوی مرگ برای بدبختان طبیعی است؟ شاید اره شاید هم نه.
نثر این داستان کوتاه بسیار ادبی، زیبا، احساسی و گیرا است. نثری که این اثر کوتاه را به یکی از شاهکار های ادبیات فارسی معاصر تبدیل میکند.
یادداشت های این دیوانه در تمنای مرگ را بخوانید که شاید با ان همدلی کردید، شاید هم نکردید، شاید از خوشبختان باشید، نمیدانم. من درکش کردم.
زروان ( علی رستمی شاهراجی )
        

4

          معرفی کتاب شب های روشن اثر داستایفسکی :
تا به حال درون رویاهایتان زندگی کرده اید؟ نه که رویا بافته باشید، بلکه زندگی کرده اید؟ شده شب و روز در رویایتان سیر کنید و یک زندگی بی نقض و کامل و مستقل از زندگی واقعی درست کرده و در ان زندگی کنید؟ این کار را جوانی تنها و بی کس میکند، جوانی که به گفته خودش تا الان با زنی صحبت نکرده و دست او را نگرفته است. جوانی رویاپرداز و رمانتیک. که روحیه رمانتیک اش در واقعیت فضای نمود پیدا نکرده بود. تا این که یکشب بطور اتفاقی و شانسی با دختری هم کلام شد. و از اینجا داستان عاشقانه اش شروع شد. او با همه وجود عاشق دختر شد و برای اولین بار بجای صحبت کردن با ساختمان ها و خیابان ها توانست همدم دختری شود و داستان زندگی خودش را تعریف کرده و در بخش دوم داستان زندگی دختر را بشنود.
براستی این یک رمان غمگین است اما در حال بازگو کردن لحظات شادی یک جوان است. لحظاتی که مانند روشنایی در شب بودند. و براستی نام کتاب « شب های روشن» برازنده و مرتبط با مفهوم متضاد زندگی این شخص است. همه ما در زندگی تجربیاتی داشتیم که هم تلخ بودند و هم لذت بخش و شادی بخش. این رمان کوتاه شرح همین جنس تجربه ها است.
این رمان کوتاه تلخ اما بسیار دلنشنین که دل هر ادمی رو بدرد میاره را با ترجمه سروش حبیبی خواندم.
زروان ( علی رستمی شاهراجی )
        

35

          معرفی کتاب بار هستی اثر میلان کوندرا :
تاکنون به این اندیشه افتاده‌اید که اتفاقات کوچک چگونه میتوانند بزرگترین تاثیرات را بر روی زندگی شما داشته باشند؟ اتفاقات کوچکی نظیر دیر رسیدن یا زود رسیدن به قرار ملاقاتی! آیا متوجه این بی‌برنامگی و بی‌نظمی جهان هستی شده اید؟ این گوشه ای از مفاهیم و مسایلی است که در کتاب مطرح میشود، در این اثر شما با یک رمان فلسفی روبرو هستید. رمانی پر از مفاهیم گوناگون و بحث برانگیز.
کتاب به شرحی از وضعیت زندگی هنرمندان و روشنفکران چکسلواکی پس از بهار پراگ، یعنی پس از حمله اتحاد شوروی به چکسلواکی می‌‌پردازد.
کتاب بار هستی را یک رساله فلسفی نیز می‌توان در نظر گرفت که در تضاد با ایده‌ «بازگشت جاودان – عود ابدی» نیچه است. ایده ای که میگوید اگر این زندگی کنونی ما هزاران بار دیگر دقیقا به همین شکل تکرار شود، آیا باز هم حاضریم این زندگی کنونی را تکرار کنیم؟ حال اگر قرار باشد هر رویداد زندگی ما بی‌نهایت بار بازگردد و تکرار شود، باید مراقب هر کدام از عقاید و رفتارهای خود در طول زندگی باشیم. این مراقبت گاهی چنان سنگین خواهد شد که کمرمان را خرد خواهد کرد. ما همواره برای مقابله با این «سنگینی»، به مقداری ازادی و «سبکی» نیاز داریم حتی اگر تحمل‌ناپذیر باشد. میلان کوندرا در این رساله از مثال‌های داستانی زیادی استفاده می‌کند تا نشان دهد زندگی عاشقانه سنگین یا سبک، به چه صورت است. 
براستی چگونه با این دوگانگی سبکی و سنگینی زندگی سر میکنیم؟ آیا جهان سبک است و همه چیز در حال تغییر است؟ یا سنگین است و ذات غیرمتغیر دارد؟ ایا هستی و بی نظمی اش باری سنگین بر دوش ما میگذارد؟ ایا خود این بی نظمی سبکی نیست؟ چگونه میتوان بر سطح امواج زندگی شنا کرد؟ در این کتاب شما با شخصیت های گوناگونی اشنا میشوید که به خوبی شخصیت‌پردازی شده اند و هر کدام دغدغه ها و مسایل متفاوتی چون خیانت، عشق، جنسیت، رابطه جنسی، رابطه، زناشویی، مرگ، سیاست، روشنفکری، استبداد و خفقان و ... را وارد داستان میکنند و شما را با یک رمان چند وجهی روبرو میکنند. 
این اثر را با ترجمه دکتر پرویز همایون‌پور خواندم.
زروان ( علی رستمی شاهراجی )
        

1

          کتاب « دل مردگی » یا « عذاب روح » « Iron in the Soul » اثر سارتر، اخرین اثر از مجموعه « سه گانه راه های ازادی » است. این مجموعه نیمه کاره با پایانی باز، در کتاب دل مردگی تمام میشود.
این کتاب درباره شکست است. شکست و اشغال فرانسویان به دست نازی ها. داستان های گوناگون از افرادی که میجنگند، فرار میکنند، منتظر میمانند، میترسند و ... . داستان سرگردانی، رنج ابهام، تهوع، گم گشتگی و تعلیق. این رمان به زیبایی این فضا را برای ما ترسیم و در تعلیق و سرگردانی سربازان و اتباع فرانسوی شریک میکند. براستی شکست چه حسی‌ست؟ چرا شکست خوردند؟ چه باید کرد؟ آیا کسی به سربازان فرانسوی اهمیت میداد؟ آمریکاییان چه طور؟ شهروندان پاریس چه میکردند؟ یهودیان چه میکردند؟ چرا یکسری مردم بدبین و یکسری خوشبین به نازی ها بودند؟ چرا وقتی امید مرده بود همچنان ادامه میدادند؟ ایا المانی ها هم مثل ما انسانند؟ ایا انسان میتواند دست های یک بچه را قطع کند؟ ملیت یعنی چه؟ ایا باید فرانسوی شکست خورده بود یا آلمانی پیروز؟ شکست تقصیر چه کسی بود؟ طرفداران صلح و تسلیم؟ آیا مردم عادی رای دهنده هم گناهکار بودند؟ 
در بخش دوم کتاب، داستان روزهای اسارت است. داستان سیاست و امید، شکست و حقارت، گرسنگی و ناامیدی، هذیان و تعلیق و گم گشتگی. سرنوشتتشان چه میشد؟ این شکنجه کی تمام میشد؟ چه باید میکردند؟ باید میجنگیدند یا تسلیم میشدند؟ در بخش دوم انتقاد های بسیاری به سیاست های جنگی شوروی در قبال نازی ها و حامیان پیمان صلح را شاهد هستیم.
این اثر را با ترجمه حسین سلیمانی نژاد مطالعه کردم و بسیار لذت بردم، این اثر مرا با جهان جنگ جهانی دوم اشنا و شریک کرد. داستان شکست، داستان تراژیک همه ماست. از این اثر غافل نشید.
معرفی کتاب عذاب روح اثر سارتر در سایت ایران کتاب : 
داستان این رمان، روز به روز و ساعت به ساعت ماجرای سقوط فرانسه و افکار، احساسات و اعمال انسان های درگیر در این ماجرا را روایت می کند؛ انسان هایی که برایشان اهمیتی نداشت، انسان هایی که فرار کردند، افرادی که جنگیدند و البته افرادی مثل متیو، کسی که زندگی خود را وقف رسیدن به آزادی های شخصی کرده بود اما اکنون باید با تلخی های جنگ رو به رو می شد و کشتن را یاد می گرفت. رمان عذاب روح، تصویری دلهره آور از جنگ و از معنای شکست است.
        

1