یه جایی در پایان کتاب نوشته شده که: «اگر کسی را از دروغی محروم کنیم که حیاتش را حفظ می‌کند، نابود می‌شود» و من فکر می‌کنم خود اریک امانوئل اشمیت هم قائل بر همین اصل تموم قصه‌هاش رو به وجود می‌آره. 

شخصیت‌های داستان امانوئل اشمیت شبیه خالقشون، از نوعی زیرکی پنهان رنج می‌برن که بهشون کمک می‌کنه تا به حقایق زودتر از دیگران پی ببرن اما این فهمیدنِ سریع واقعیتی که اغلب سخت و دردناکه باعث نمی‌شه سریع‌تر بپذیرنش؛ پس ازش فرار می‌کنن؛ یه جور دیگه می‌سازنش؛ و مهم‌تر از همه، در موردش به همدیگه دروغ می‌گن.
 
شخصیت‌های زیرک کتاب اشمیت خوب می‌دونن که در حال گفتن چجور دروغی‌ان و از دیگران چه دروغایی می‌شنون اما برای خراب نشدن این بازیِ مرموزانه یا با خوبی و‌ خوشی تموم شدن نمایش، ابداً چنین حقیقتی و به روی هم نمی‌آرن. اونا تظاهر می‌کنن که واقعیت همون چیزیه که گفته شده چون نیاز دارن تا بعضی دروغای شیرین رو که از ‌‌تلخی زندگی نجاتشون می‌ده انقدر از زبون بقیه بشنون تا باور کنن. 

از نمایشنامه بی‌نظیر خرده جنایت‌های زن و شوهری گرفته تا داستان‌های‌ کوتاه و داستانکای پراکنده‌ی اشمیت، آدما مدام روی مرز باریک اخلاق و وجدان و انسانیت راه می‌رن و گاهی این مرزها رو رد می‌کنن تا به شکلی نشون بدن اگر چه دروغ گفتن خطاست و جزء ناپسندیده‌ترین اعمال انسانیه ولی در موقعیتی که یقین داریم یک نفر نه با دونستن واقعیت حالش بهتر می‌شه نه تحمل و کنار اومدن باهاشو داره چی؟ درسته که دروغ در هر حال امر نکوهش شده‌ای به شمار می‌آد اما زندگی ما رو در نقطه‌ای قرار می‌ده که می‌دونیم دیگری با فهمیدن واقعیت از پا در می‌آد و حال برای جلوگیری از خطر نابودیِ همان دیگری، ناگزیریم «حقیقتِ ساخته شده»‌‌ای رو از نو خلق کنیم.
      

        تاریخ همیشه دنبال نورافکنیه که بندازتش روی آدمایی که کارای بزرگ کردن؛ جاهایی رو فتح کردن، چیزهایی و کشف یا خلق کردن، دشمنی رو شکست دادن یا رکوردی رو جا‌به‌جا کردن. تاریخ اسم اونا رو بلده، براشون مجسمه می‌سازه، به افتخارشون کتاب چاپ می‌کنه اما قهرمان بودن همیشه به معنی پیروز شدن نیست. 

اسم خود کتاب «خاطرات یک ضد قهرمان» دقیق‌ترین توصیفیه که می‌شه از حال و هوای حاکم بر اون داشت. روایت فردی که نه تنها قهرمان نیست بلکه از قهرمان‌ها بیزاره. و زیست این فرد در جنگ جهانی دوم، دورانی که او برخلاف قهرمان‌ها و میهن پرست‌های‌ واقعی نه توی جبهه جنگ حاضره و نه حتی تمایلی به این قبیل فداکاری‌‌ها داره. شخصیتِ ظاهراً منفعل که دنبال کناره گیری از جهانه و جهان ازش کناره نمی‌گیره.

درسته که روحیه اگزیستانسیالیستی راوی اذیتم کرد اما اگزیستانسیالیسم در ادبیات، یه جور نگاه بی‌طرفانه‌تر یا انسانی‌تر به داستان می‌ده. ادبیاتی که اگزیستانسیالیستی نوشته می‌شه، اغلب بیشتر به حقیقت انسان نزدیکه چون کمتر از بالا به پایین نگاه می‌کنه؛ کمتر تعیین می‌کنه که چی درسته و چی غلط؛ که انسان باید چه تصمیماتی رو بگیره و چه احساساتی رو داشته باشه و چه احساساتی رو نه.
کار این نوع دیدگاه بیشتر «همراهی‌ کردنه» نه «هدایت‌ کردن»؛ بیشتر از قضاوت بیرونی، از درون ترس و اضطراب‌ها و سردرگمی‌های انسان عصر حاضر برمی‌خیزه و راه خودشو برای دیده شدن و نشون دادن بعضی چیزایی که آدما یاد گرفتن پنهونش کنن پیدا می‌کنه.
 
توی چنین ادبیاتی نباید زیاد دنبال معنای خاص و رخ دادن اتفاق خارق العاده‌ عجیبی برای شخصیت‌ها گشت چون بیشتر از مجموعه‌ی پر و پیمون حوادث باورنکردنی قراره با تنهایی و احساسات ساده اما ضد و نقیض اشخاص روبه‌رو بشید! مثلا زنده بودن در روزگاری که تقلا برای نَمُردن درش به اندازه کافی دستاورد سخت و ناممکن و دست نیافتنی‌ای به نظر می‌رسه و «زندگی» همون نقطه‌ایه که این کتاب باهاش آغاز می‌کنه و تا انتها بهش وفادار می‌مونه.
      

        شاید بهترین فیلمنامه‌ای نباشه که از بیضایی خوندم اما مثل تموم قبلی‌ها درگیرم کرد.
      

        کتاب ادایی نشر چشمه
نمی‌دونم چرا با نثر ظاهراً ثقیلش ارتباط برقرار نکردم
اما بخاطر خود موضوع و درونمایه اصلی داستان همین کتاب ادایی رو به دوستانم پیشنهاد می‌دم.
      

        دلم می‌خواد بارها و بارها بخونمش.
      

        از داستان‌هایی که به پیچیدگی روابط انسانی می‌پردازن خوشم می‌آد و روایت بی دوز و کلکِ آدمیزادایی که هر کدوم به نوعی رنج می‌کشن که به هم مربوط می‌شن و از هم می‌گریزن برام جالب بود

تقریباً نمی‌شه تعیین کرد داستان درباره راویه (که تا آخر داستان معلوم نیست اسمش چیه) یا کاراکتر اصلی کتاب، مامان راویه یا داستان پرستار مامان راویه که باید نقش فرعی داشته باشه اما یه جاهایی تاثیرش پررنگ تر از بقیه عناصر داستان خواهد بود و با این حال سردرگمی اذیت کننده‌ای بوجود نمیاره و مانع اصل ماجرا نخواهد شد 

فقط پایانش رو دوست نداشتم
انگار چند صفحه آخر رو جدا کرده بودن  که نفهمی چی‌ می‌شه. 
فرآیند خوندنش دلپذیر بود اما پایانش… اگر سرانجام براتون مهمه 
و مهمتر اینکه اگه پایان باز اعصابتونو به هم می‌ریزه نخونید!
      

        داستانی مختصر، کوتاه و البته بسیار شیرین.
اگر نویسنده جور دیگری به موضوع اصلی می‌پرداخت همه چیز می‌تونست تلخیِ آزاردهنده‌ی‌ غیر قابل تحملی پیدا کنه اما شاید بزرگترین نقطه قوت کتاب این بود که غم داشت و اون غم، مخاطب رو از همراه شدن با شخصیت اصلی قصه بازنمی‌داشت بلکه انگار با استفاده از طنز و ریتم خوبش همراه‌ترمون می‌کرد.  
نمی‌دونم کجا در موردش یکی نوشته بود از اون دسته کتاب‌هاییه که دلتون برای دوباره خوندنش تنگ می‌شه و واقعا دقیق‌ترین توصیف ممکن ازش، همینه.
      

        شاید تجربه ملال آور مطالعه بین روایت‌های مستقلی که تنها در عنصر دریا و جنوب یا دریای جنوب اشتراک داشتن
جستار “پوست شیر” و “به مقصد آسمان” اگر بر گرفته از تجربه زیسته بوده باشن یقیناً درخور توجه و خونده شدن هستند.
      

        فقط یکی از داستانک‌ها مطابق سلیقه من بود
با بقیه ارتباط چندانی نگرفتم و به وجدم نیاوردن
      

        با اینکه کلیت نوشته‌ها برای دوست‌داران عکس و عکاسی یقیناً جذاب خواهد بود اما به راحتی نمی‌شه پذیرفت که تمام کتاب در این باره‌ست. اغراق نیست اگر لذتی که حرفش بود رو حاوی شش تک نگاری بدونیم و‌ صدها گریز به موضوعات مختلف‌ و گاه دور از هم. به عنوان خواننده از این پراکندگی اذیت شدم ولی از با چشم خط بردن بعضی خطوط که باید توسط یک نفر نوشته می‌شد لذت هم بردم.
      

        کتاب، بخش بزرگی از زیبایی‌ و بلاغتش رو که بی شباهت به نمایشنامه خارق العاده نیست مدیون مترجمه. همچنین مطالعه یادداشت‌ سروش حبیبی که در پایان کتاب اومده و به فهم بیشتر اوضاع داستان و انگیزه نویسنده کمک خواهد کرد شدیداً توصیه می‌شه.
      

        وای از عباس معروفی. 
پ.ن: با این وجود فکر می‌کنم تجربه مطالعه سال بلوا خوشایندتر بود.
      

        همون پایانی که از داستایفسکی انتظار می‌رفت :)))
      

        مثل  تموم مجموعه نامه‌نگاری‌های عاشقانه، کوتاه، واقعی و غم‌انگیز. البته بیشتر از سایر نامه‌نگاری‌هایی که‌ خوندم مورد پسند واقع شد
      

        جزء بهترین کتابهای مصطفی مستور.