چهارمین کتاب صفرچهار

دو رمان قبلی نسیم مرعشی هیچ‌وقت سلیقهٔ من نبودند. آذرباد هم همین شد. من با آذرباد چندروزِِ غمگین را گذراندم. شب آخر مطالعهٔ کتاب، بالاخره گریه‌ام را درآورد و مثل همیشه از نثر درخشان نویسنده لذت بردم.

اما جهانِ داستانی نسیم مرعشی، دلخواه و دلچسب من نیست. هیچوقت نفهمیدم و نمی‌فهمم این حجم از غم‌نویسی چه خاصیتی دارد. حتی اگر فرض هم بگیریم نویسنده، سیاه‌نمایی نمی‌کند، فایدهٔ سیاه‌نویسی چیست؟ و فایدهٔ سیاه‌خوانی برای مخاطب؟ مخاطبی که به میزان کافی در روزمرهٔ خودش درگیر غم و اندوه هست...

اگر روزهایی غمگین را می‌گذرانید، اصلا کتاب مناسبی نیست. اگر هم دو کتاب قبلی نویسنده را دوست داشتید، حتما از آذرباد لذت بیشتری خواهید برد.

        

          نسبت به “هرس” و حتی “درباره کشتن” کتاب ضعیف‌تری بود. گاهی شک می‌کردم که نکنه در حال خوندن یه رمان اینترنتی‌ام با این تفاوت که موضوع نسبتا جالب‌تری نسبت به اون مدل رمان‌ها داره؛ به کمپ مهاجرین پرداخت که برای آشنایی با حال و هواشون بد نیست. چند گره کوچیک هم در بطن داستان گذاشته شده که چندان آدم رو درگیر نمی‌کنه و فراز و فرودی هم نداره. پیشنهاد نمی‌کنم.
        

          زندایی پرسید: «چی می‌خونی؟» جلد کتاب را نشانش دادم، ولی منتظر توضیح بیشتری بود. گفتم: «دربارۀ یه کمپ آواره‌ها تو فرانسه‌س.» گفت: «وا، خودمون کم بدبختی داریم نشستی اینو می‌خونی؟» پاسخش را ندادم. از همان شب گیر کردم بین آواره و پناهجو که کدام درست است؟  درست بودنش به این ربط دارد که کجای ماجرا ایستاده‌ای و من، هیچ‌جای این ماجرا نیستم که بدانم باید کدام واژه را استفاده کنم. 
کتاب برایم حال و هوایی شبیه «بیوتن» رضا امیرخانی را دارد؛ ولی خیلی تلخ‌تر، خیلی سیاه‌تر و خیلی از من دورتر. بابو شبیه سهراب است و آذرباد بین ارمیا و آرمیتایش نوسان دارد و بقیه شخصیت‌ها می‌توانند یکی از آدم‌های بیوتن باشند و حالا به نظرم بی‌وطن لفظ درست‌تری باشد از آواره و پناهجو. چند نفر در نقد «آذرباد» نوشته بودند نسیم مرعشی تلاش کرده وطن را جایی دیگر بنا کند؛ ولی نمی‌شود. نمی‌شود تمام این خاک و آسمان و گل‌ها و سختی‌ها و آسانی‌ها را برد و جای دیگر بنا کرد. وطن فقط همینجا معنای وطن می‌دهد. 
کتاب را آذرباد روایت می‌کند، دختری که سن و سالش را مثل وطنش چندهزار کیلومتر دورتر گذاشته و از مرزها، کمپ‌ها، بیابان‌ها، جنگل‌ها و چادرها گذشته و حالا رسیده است به کمپی در فرانسه. همراه با خانواده‌ای که زبان نمی‌دانند و او باید مدام بین فارسی و فرانسه بچرخد که بتواند راهنمای خانواده‌اش با جهان بیرون باشد. هیچ‌کجای کتاب هم درست و دقیق اشاره نمی‌شود که چرا خانوادۀ آذرباد شبانه و مثل جنگ‌زده‌های فراری از داعش خاکشان را رها کردند و رفتند؛ ولی می‌شود حدس زد. 
من قلم نسیم مرعشی را دوست دارم؛ ولی این حجم از تلخی را دوست ندارم. این همه سیاهی، غم را دوست ندارم. جهان داستانی‌اش، جهانی نیست که من بخواهمش و این سه ستاره فقط برای پایان کتاب است. پایان کتاب که امید را برای آینده نگه می‌دارد و آن را هم به دست سیاهی نمی‌سپرد. حداقل من می‌خواهم تصور کنم زندگی آذرباد و خانواده‌اش در شهر جدید خوب است و حال بابو خوب است و ابرهای آسمان بالای سرشان کنار رفته است.
        

          به شدت ضعیف و درهم برهم
تنها بازی با کلمات برای عمیق نشان دادن داستان!