کتاب را پارسال همسرم برایم هدیه گرفت. نامه‌های سیمین و جلال، سه جلد دارد. جلد اول نامه‌های سیمین به جلال در سال‌های ۳۱ و ۳۱. جلد بعدی، نامه‌های جلال به سیمین در همان سال‌هاست. اما جلد سوم، نامه‌ها به صورت رفت و برگشت است. البته در یک صفحه‌بندی افتضاح. لطف نامه و نامه‌خوانی، به هم‌جواری نامه و پاسخ نامه است. اما تصمیمی که گردآورنده برای کتاب گرفته، یک تصمیم فوق‌العاده مهلک برای محتوای کتاب است. کل نامه‌های جلال جدا و کل نامه‌های سیمین جداست. یعنی اگر بخواهید طبق زمان جلو بیایید، باید یک سختی سنگینی را تحمل کنید که دانه به دانه بگردید در کتاب و براساس تاریخ، پاسخ نامه‌ها رو پیدا کنید. البته ما در گروه سه‌کتاب، این سختی را به جان خریدیم تا با محتوای سالم و یک‌دستی روبرو شویم.
این کتاب، یک تصویر بدون روتوش و پرجزییات از جلال آل احمد و سیمین دانشور ارائه می‌کند. تصویری که روشن می‌کند چرا برخی از طیف حزب‌اللهی در سال‌های دور و طیف گسترده‌ای از روشنفکران تا همین امروز، از جلال، گریزانند. خواندن جزئیات پس‌زمینهٔ تاریخی، فرهنگی ‌و اجتماعی ده‍هٔ چهل، ملاحت نامه‌ها را بیشتر می‌کند.
        

                رسول گفت:
«هرگز چشندگان شیرین‌تر از آن چیزی نچشیده بودند. و خدای بدان قطره علمِ اولین و آخرین به من داد.»
رسول نزدیک شد به خدای... (نزدیک مقدار دو کمان بود از کمان‌های عرب.)


خطوط بالا، ماجرای معراج پیامبر(ص) است در کتاب قاف. کتاب قاف، گزیده‌های زندگی پیامبر در سه متن کهن چندصدساله است. یعنی بخش‌هایی که مربوط به پیامبر نبوده است از این متون حذف شده و بر اساس تسلسل زمانی، کنار هم قرار گرفته‌اند. مبعث پارسال بود که دیدم از پیامبر هیچ نمی‌دانم. گفتم سال آینده روزانه از این کتاب خواهم خواند. با رفقای گروه سه‌کتاب، یک سال با این کتاب مانوس بودیم. برای من، آهسته‌خوانی این کتاب، قند مکرر بود. پیشنهادش می‌کنم.
        

                {من مثل آتشم و او هوا... آتش برای زنده ماندن به هوا احتیاج دارد.}

دومین کاری بود که از یو نسبو خواندم. بعد از مطالعهٔ خون بر برف، به جهان داستانی او علاقمند شدم. خورشید نیمه‌شب به نوعی ادامهٔ خون بر برف است. البته شدت خون و خون‌ریزی‌هایش بسیار کمتر شده و نگاه‌های روان‌شناختی به شخصیت‌ها افزایش یافته. از طرفی نسبو، با زیرکی به برخی بنیادگرایی‌های مسیحیت نیز تاخته و با طعنه‌هایی که ضدقهرمان محبوب به کشیش کلیسا دارد، ماجرا را پیش می‌برد.
خون بر برف را بیشتر دوست داشتم و البته این کتاب را، هم.
        

                مدت‌ها بود که عهد کرده بودم کتاب تازه‌منتشرشدهٔ ایرانی نخرم تا زمان بگذرد و توسط دیگران سنجیده شود.
اشتباه کردم و پولم را حیف این کتاب کردم.
این کتاب، نه به خاطر نثر غیرداستانی و شاعرانه‌اش و نه به خاطر مهوع‌ بودنِ مضمونش که به خاطر نداشتن داستان، بی‌ارزش است. ضعف کتاب، در خامیِ پلات و بی‌مایگی پرداخت است.
شخصیت اصلیِ حرام‌زادهٔ کتاب، به دنبال تاریخ کودکی‌اش به ایران برمی‌گردد. و همین. هیچ اتفاقی قرار نیست بیفتد.

هر کتابی، فرزندِ پدر و مادرش است. داستان، پدر و نویسنده، مادرِ زایندهٔ کتاب است. کتاب بی‌داستان، بی‌پدر است. این کتاب، مصداق خوبی برای قصهٔ موهوم زائیدهٔ نویسنده‌اش است. یک فرزند حرامزاده.
نخوانیدش.
        

                «وارث پیامبر» یک زندگی‌نامه‌ی کامل از حیات مبارک حضرت امیرالمومنین(ع) است. «حسن عباس» نویسنده و محقق آمریکایی-پاکستانی و استاد روابط‌بین‌الملل دانشگاه دفاع ملی آمریکا، در این کتاب تلاش کرده است زندگی حضرت علی(ع) را از تولد تا شهادت و با رویکردی بی‌طرفانه روایت کند. این کتاب هم برای شیعیان خواندنی‌ست و هم اهل سنت. و این از هنر نویسنده است که در کتابش از مسائل اختلافیِ مربوط به جانشینی پیامبر عبور نکرده و البته که به واسطهٔ حق‌طلبی نویسنده، از ادای دین به محضر امام علی(ع) کم نگذاشته است.
محتوای منظم و ترجمهٔ آراسته و روان کتاب، ما را با یک اثر خواندنی روبرو کرده است. خصوصا برای مطالعهٔ تاریخ اسلام برای نوجوان و جوانان هم کتاب قابل توصیه‌ای است.
این کتاب را جمع درجه‌یک گروه سه‌کتاب جمع‌خوانی کردیم.
        

                { کتابخانه لزوماً از کتاب‌هایی که خوانده‌ایم یا حتی روزی خواهیم خواند تشکیل نمی‌شود. لازم است که این را تصریح کنیم کتابخانه از کتاب‌هایی به وجود می‌آید که می‌توانیم یا احتمالاً خواهیم توانست بخوانیم.
حتی اگر هرگز آنها را نخوانیم. }


جهت نوشتن یادداشتی ۴۰۰کلمه‌ای، سراغ مطالعهٔ این کتاب رفتم. گفتگوی امبرتو اکو و ژان کلود کریر پیرامون کتاب، جنون کتابخوانی و مرض جمع‌آوری کتاب‌های خاص. 
دو کتاب‌باز اهل قلم و نویسندگی، از ظرائف و زیبایی‌ها و گاه دشواری‌های کتاب‌خوانی می‌گویند. و البته موتیف کتاب این تفکر است: «کتاب نخواهد مرد.»
برای دیوانه‌های کتابخوان پیشنهاد قابل تاملی است.
        

                اولین یا دومین رمانِ «تاریخ جایگزین» ایرانی. تاریخ جایگزین ( Alternate history)، به معنای تغییر یک اتفاق تاریخی در داستان است. سبکی که ذیل ژانر علمی‌تخیلی جا می‌گیرد و در ادبیات ایران بسیار نحیف و نوپاست.
محمدرضای پهلوی، در سال ۱۳۵۰ در جریان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله ترور می‌شود و زندگی کاوه نمازی، شخصیت اصلی داستان، دست‌خوش تغییر می‌شود.
اگر از ریتم نسبتا کند داستان و فلش‌بک‌های گاه غیرضروری داستان بگذریم، با اثری حائز اهمیت مواجهیم. از چند جهت: اول، پیشگام بودن در ادبیات تاریخ جایگزین. حتما در سال‌های آینده، نویسندهٔ رمان‌های این سبک، مدیون نویسندهٔ این کتاب خواهند بود. دوم، این کتاب مثال نقضی بر توصیهٔ معروف و پرتکرار اساتید نویسندگی مبنی بر «هم‌جنس بودن نویسنده و شخصیت اصلی داستان جهت توفیق نویسنده و رمان» است. خانم سلطانی در خلق شخصیت کاوه نمازی بسیار موفق ظاهر شده‌اند. و سوم، نثر ساده و تصویرپردازِ نویسنده است. بی‌ادا و بی‌ادعا.
        

                همهٔ ما مدیر پروژه‌های غیررسمی هستیم.


بنا به همین جملهٔ بالا و مسئولیت جدیدی که پذیرفتم، به سراغ این کتاب رفتم. کتابی که برای مدیران پروژه نوشته نشده. برای افراد دیگری که به طور غیر مستقیم مدیر پروژه هستند نوشته شده. افرادی که به احتمال زیاد، دانش آکادمیک مدیریت پروژه را ندارند، اما در روزمرهٔ خود، درگیر پروژه‌های خُرد و کوچکی هستند که اگر درست مدیریت نشوند، به موفقیت نخواهند رسید.
من تا حد خوبی از این کتاب استفاده کردم.
        

                قبیلۀ ۳۰۰‌نفره شایان‌ها که سرخپوست بودند، در سال ۱۸۷۷ عزم خود را جمع می‌كنند تا از بیابان‌های اوكلاهما، یعنی جایی كه به اجبار در آن ساكن شده بودند، به سرزمین‌های پیشین خود در شمال برگردند، جایی كه دست‌كم به‌اندازۀ كافی غذا برای خوردن داشته باشند.
مایلزِ كارگزار از دولت مركزی درخواست افزایش جیرۀ غذایی می‌كند اما درخواستش بی‌پاسخ می‌ماند. كارگزار اگرچه بسیار متأسف است اما در جیره‌بندی اولویت را به كسانی می‌دهد كه مسیحیت را پذیرفته‌اند؛ به‌این‌ترتیب دیگران روزبه‌روز نحیف‌تر می‌شوند. غذای كم، آفتاب سوزان و بیابان بی‌آب‌وعلف سبب می‌شود كه سه تن از سرخ‌پوستان به‌سمت سرزمین اجدادی خود بگریزند. و ماجرا ادامه پیدا می‌کند تا وقوع یک فاجعه.
مهم‌ترین هنر فاست در این كتاب نشان‌دادن دوگانگی‌هاست، دوگانگی بین سادگی سرخ‌پوست‌ها و ناصافی سفیدپوست‌ها، بین دفاع از زندگی و حمله برای مرگ، بین جُستن آزادی و ادعای آزادی‌داشتن، بین ازخودگذشتگی و خودرأیی و ... .
و مثل باقی کتاب‌های دیگر فاست، با یک زاویهٔ جدید و بدون روتوش از آمریکا روبرو می‌شویم.
        

                یک زندگی‌نگارهٔ جمع‌وجور و شسته‌رفته، که در قالب روایت یک شبِ دردناک بیان می‌شود.
مهمترین ویژگی این کتاب، بی‌شیله‌پیله بودن و سادگی نثر آن است. ادا ندارد و ادعایی هم در کار کتاب و نویسنده نیست. و لقمهٔ جمع‌وجوری برای خواندن است.

کتاب که تمام شد، این بیت ابتهاج برایم خیلی پررنگ بود:
خواست تنهایی مارا به رخ ما بکشد
تنه ای بر در این خانه تنها زد و رفت
        

                { و عشق چارهٔ همه‌چیز است به شرطی که شعله‌های آن روشن بماند. }

هشت داستان درجه‌یک. واقعا لذت بردم.
همه‌چیز درست و به‌قاعده. یک جملهٔ اضافی در داستان‌ها وجود ندارد. خلق شخصیت‌های منحصربفرد، گره‌آفرینی‌های هوشمندانه، روایت زندگی انسان امروز، تلخ و شیرین توأمانِ زندگی که در بستری فوق‌العاده کاشته شده‌اند. چه اسم‌های درجه‌یکی و چه پایان‌بندی‌هایی.
خانم منوچهری واقعا دست‌مریزاد دارند.
        

                این کتاب را امسال با رفقای سه‌کتاب، جمع‌خوانی کردیم. جلد اول از سه‌گانهٔ زندگی‌نامهٔ رضاشاه پهلوی. کتاب با تولد رضا آغاز می‌شود و تا کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ ادامه پیدا می‌کند.
در کنار جزئیات زندگی نوجوانی و جوانی رضای پهلوی، از حواشی پایان جنگ جهانی اول، ارتقای بریگاد قزاق به دیویزیون، هجوم مستشاران انگلیسی به ایران، آثار انقلاب اکتبر روسیه بر ایران و... هم مطلع می‌شویم.
کتاب، چندان برای در دست گرفتن و مطالعهٔ روزمره پیشنهاد نمی‌شود. برای افرادی که به دنبال تحقیق پژوهشی دربارهٔ رضا پهلوی و یا علاقمند محض تاریخ هستند جذاب خواهد بود. ولی حجم جزییات و تفصیل زندگی رضا پهلوی، مخاطب عام را پس می‌زند.
        

                کتاب را نمایشگاه کتاب سال پیش خریدم.
درون کتاب منتظر اتفاق مهم‌تری بودم. ۵۲ نامه از نامه‌های قائم مقام فراهانی که در موزهٔ کاخ گلستان نگهداری می‌شود بازخوانی و نوشته شده است.
از جهت غنای نوشتار و نثر قوتمند قائم مقام و مطالعهٔ نامه‌های دویست ساله، کتاب ارزشمندی است.
اما نامه‌ها هیچ توضیحی ندارند، نه تاریخ نامه، نه مخاطب نامه، نه جزئیات مهم دیگر مربوط به ارسال‌کننده و دریافت‌کننده. توقع یک اثر پژوهشی یا حداقل کمی فراتر از یک بازخوانی مجدد را داشتم.
        

                {داشتن شنوندهٔ اتفاقی برای فرهاد ناخوشایند بود. میلی به افزایش مخاطبانش نداشت. اصلا به این موضوع فکر نمی‌کرد.}

فرهاد، نماد اصالت نیست، خود اصالت است. ممکن است، جاهایی (کم یا زیاد) با منش یا روش او هم‌سو نباشیم؛ اما زیستِ هنری او واقعا درس‌آموز و غبطه‌برانگیز است. مسیری که طی کرده، اوج و فرودهایی که داشته و انتخاب‌هایی که کرده، نشان از یک سرسختی و دقت نظر فوق‌العاده دارد.
من این کتاب را یک‌روزه خواندم. بس‌که شیرین بود و حسابی، مثل خود آقای صدای بی‌صدا.
کتاب، مملو از مستندات و اطلاعات دست اول از فرهاد مهراد است. اگر به موسیقی، هنر، یا خود فرهاد علاقمندید، این کتاب را واقعا توصیه می‌کنم.
البته ممکن است علاقهٔ من به این کتاب، ناشی از علاقه‌ام به فرهاد، صدا و آثارش هم نشأت گرفته باشد. خدا عالم است.
        

                { اتفاق‌ها وقتی می‌افتن، واضح نیستن...}

کتاب را مدت‌ها بود که به پیشنهاد استاد بزرگوارم خانم مقانلو می‌خواستم بخوانم. 
لری و سیلاس دوست‌های یواشکی دوران مدرسه بودند. چون لری سفیدپوست و سیلاس، سیاه‌پوست است. حالا هر دو، عاقله‌مردهای چهل‌ویک‌ساله شده‌اند. لری به واسطهٔ اتهام قتل یک دختر هم‌کلاسی که هیچوقت هم اثبات نشد، توسط کل شهر مطرود است و بایکوت شده. سیلاس، افسر پلیس شده و نوبت به یک ناپدید شدن دختر دیگر می‌رسد. لری دوباره مرکز اتهامات قرار می‌گیرد و...
کتاب دو مشکل مهم دارد:
اول اینکه به اندازه‌ای که یک رمان معمایی-جنایی-پلیسی باید ریتمیک باشد، نیست. ابتدا فکر می‌کردم که مشکل از ترجمه است. اما هر چقدر که می‌گذشت، می‌دیدم که از قضا با ترجمه‌ای پیراسته روبرو هستیم. تصمیم نویسنده بود که مخاطب را در باتلاق سیاهی، دروغ و غم نگه دارد
دوم هم اینکه داستان، پُرگره نیست. از نیمه‌های کتاب، دست نویسنده برای مخاطب رو می‌شود و هر سه چالش اصلی قصه، قابل حدس.

اما در نهایت، این کتاب، کتابی نیست که بشود نادیده‌اش گرفت. خصوصا برای دنبال‌کنندگان جدی ادبیات جرم، کتاب قابل توصیه‌ای است.
و از سرکار خانم اطیابی هم بابت هدیه‌دادن این کتاب حقیقتا ممنونم.