عکس‌ها زمان می‌برند

سوزان سانتاگ در مقاله‌ی «غار افلاطون» می‌گوید: «عکاسان، در تلاش برای آموزش قوانیان جدید بصری به ما، حس ما را در برابر آن‌چه ارزش نگاه کردن دارد و آن‌چه حق نگاه کردنش را داریم تغییر می‌دهند و بزرگ‌تر می‌کنند. آن‌ها دستور زبان و، حتی مهم‌تر از آن، اخلاق دیدن ما هستند.» گفته‌ی سانتاگ بیش‌تر از هر چیز بر آموختنِ دیدن تأکید دارد، تعلیمی که به زعم او کار عکاسان است. عکاس قرار است چه چیزی را به ما یاد بدهد؟ کتاب‌های زیادی در این باره نوشته شده، فیلسوف‌ها و متفکران زیادی درباره‌ی جایگاه عکاسی نوشته‌اند. آن‌ها کوشیده‌اند چیزی را که به نظرشان عکس و عکاس نتوانسته‌اند توضیح بدهند شفاف کند. نتیجه این که، برخلاف چیزی که سانتاگ می‌گوید این متفکران‌اند که می‌خواهند اخلاقِ دیدن را یادمان بدهند نه عکاسان. 
وقتی هنری تا این اندازه وارد زندگیِ آدم‌ها می‌شود ـ‌آن‌قدر که همه یک پا عکاس‌اندـ گره می‌خورد با روان‌شناسی و جامعه‌شناسی و ادبیات و فلسفه یا هر علمی که قرار است آدم‌ها را بازشناسی کند. عکس‌ها ما را جامعه‌شناس و ادیب و متفکر بار می‌آورند، نه به خاطر این‌که علوم مختلف را خوانده‌ایم، به‌ خاطر این‌که یاد گرفته‌ایم توی عکس‌ها دنبال این چیزها بگردیم. حال چه کسی این‌ها را یادمان
داده؟ نه تاریخ عکاسی خوانده‌ایم، نه از تمثیل‌ها و استعاره‌ها چیزی می‌دانیم، نه اسم کتاب‌های بارت و سانتاگ به گوشمان خورده. به‌زعمِ من، این‌ همه عکسی که می‌گیریم و می‌بینیم یادمان داده عکس چیست و حرفش چیست. عکسِ خوب و بد، عکاس هنرمند و عکاس کم‌ذوق اخلاقِ دیدن را یادمان دیده‌اند، آن قدر که حالا فقط دنبال چیزی که عکس می‌خواهد نشانمان بدهد نیستیم، یاد گرفته‌ایم با عکس‌ها عکاس را شناسایی کنیم. مثل داستانی که سبک نویسنده‌اش آن‌قدر آشناست که بعد از خواندن یک پاراگراف حدس می‌زنیم آن را کی نوشته. مثل تصویر روی جلدِ کتابِ «لذتی که حرفش بود».  

همه‌ی این‌ها را گفتم تا برسم به همین عکسِ  روی جلد ـ‌و نه حتی خود کتاب‌ـ که خود نویسنده آن را برداشته و انتخاب خوبی است برای «توضیح واضحات»ِ کتاب. به‌ نظرم پیمان هوشمندزاده چه در این کتاب چه در عکس‌هایش نشان داده استاد دیدنِ چیزهایی است که جلوی چشممان هستند اما نمی‌بینیم‌شان، حالا یا بی‌توجهیم یا آ‌ن‌قدر دم‌دستی‌اند که به‌نظرمان ارزش دیدن ندارند، مثل همین میخ‌ها و دکمه‌ها و کلیدها و اشیای ریزِ روی جلد. کاویدن اتفاق‌های معمول و روزمره برای شاختن ابعادی از زندگی که کم‌تر بهشان توجه می‌کنیم، مثل نگاه به گوشه و کنار عکسی است هر تکه‌اش گواه خاطره یا زمانی ازدست‌رفته است. هوشمندزاده در جستارهای این کتاب از گوشه‌وکنار زندگی‌اش استفاده کرده تا نقب بزند به اخلاق عکاسانه، همان تعلیمی که قرار است دیدن را یادمان بدهد.
«لذتی که حرفش بود» می‌خواهد بگوید عکس‌ها اخلاق یاد گرفتنِ آدم‌ها هستند. مثل همین خط از تک‌نگاریِ سوم کتاب: «عکس‌ها را مثل آدمها باید شناخت. آدم‌ها رازند، آدم‌ها زمان می‌برند. عکس‌ها زمان می‌برند.»


ماه‌نامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی پنجم، سال ۱۳۹۴.
        

          پنج ستاره چون کتاب باعث شد برم تک تک پست‌های اینستای پیمان هوشمند زاده رو ببینم و بخونم و زندگی کنم. از ساعت 2:۲۵ تا ۴:۲۷ بامداد.
        

          دوستش داشتم. با اینکه یه کم قاتی‌پاتی و پراکنده بود. ولی با جلو رفتنش و عادت کردن بهش، قاتی پاتی بودنش هم برام‌جالب شد.
اگه بخوایم بگیم چی بود، یک‌سری خاطره و اتفاق‌ها از زاویه‌ی دید یک عکاس بود. ولی نه، فقط محدود به عکاسی نبود. در قالب عکاسی، به خیلی چیزهای اشاره شده بود. زندگی و خاطرات و آدم‌ها و رویاها.
تو خود خلاصه‌ش می‌گه "مجموعه‌ای از بدیهیات". آره، راست می‌گه. ولی شاید بیان بدیهیات به شکل غیربدیهی.
در طول خوندنش لذت بردم و تا جایی که میتونستم برای نوشتن و نگه داشتن تیکه‌هایی از کتاب برای خودم وقت گذاشتم.
یه جاش بود که می‌گفت:" به هرحال ممکن نیست که بخشی از زندگی‌مان را به هر دلیلی دور بریزیم و از جایی که دوست داریم آن را شروع کنیم."
که خب خیلی آره. با اینکه بدیهیه، ولی خب شنیدنش عجیبه.
یا در تعریف و توصیف عکس می‌گه:" عکس یک‌دفعه به ما هجوم می‌آورد. موسیقی‌ای‌ست که یک‌باره شنیده می‌شود."
        

          کتاب جستارهایی از زندگی است که عکس و عکاسی درشان حضور پررنگی دارد. نگاه نویسنده که عکاس هم هست به عکس، فرآیند عکس‌برداری و عکاس جالب است به‌خصوص برای من که درک و دانشی در این زمینه نداشتم. در بعضی جستارها انسجام کمتر بود و پراکندگی موضوعاتی که نویسنده در ذهن داشت خواندن را کمی سخت می‌کرد اما در جستارهایی که بیشتر به عکس و عکاسی مربوط بودند نویسنده تسلط بیشتری داشت و متن منسجم‌تری نوشته بود.
        

          این روزها انقدر نمی‌خواستم صدای مغزم رو بشنوم که به عنوان آدمی تا حالا نتونسته کتاب صوتی گوش بده این کار هم کردم. این اولین کتاب صوتی‌ای بود که تا آخرش گوش دادم. نوشته‌های جستار‌گونه‌ای از پیمان هوشمندزاده در مورد عکاسی، دیدن، خاطره‌ها و بیشتر عکس‌هاست. اگر عکاسی رو دوست داشته باشید بیشتر ازش خوشتون میاد؛ همون‌طور که برای من جالب بود.
یادداشت‌ها پراکنده‌‌ست و انسجام چندانی نداره اما خوندن نوشته‌هایی از یک عکاس حرفه‌ای برای من خوشایند بود. همین رو بدونید که دارید نوشته‌های یک عکاس رو می‌خونید نه یک نویسنده حرفه‌ای. دیگه اینکه صوتیش هم خود آقای هوشمندزاده خوندن. اپیزودهای کوتاه چند دقیقه‌ای داره که می‌تونید موقع کارهایی که تمرکز زیادی نمی‌خواد گوش بدید. من از طاقچه بی‌نهایت گوش دادم. دارم با کتاب صوتی‌ها دوست می‌شم. 
        

          شش تک نگاری درباره دیدن وزیستن
کتاب واقعیت های زندگی بود از تمام چیزی هایی که ما شاید تجربه کردیم 
تک نگاری هایی از زندگی خود نویسنده و از حرفه اش یعنی عکاسی. 
نویسنده کار و زندگی اش را به هم گره زده و حقیقت های زندگی را از لابه لای عکاسی بیرون کشیده. 
او از فراموشی گفته، از خیال، سکوت و لذت و ما آدم ها دوست داریم چیزهایی که حسشون کردیم و تجربشون کردیم رو یکی برامون بنویسه و از خوندنش و رسیدن به لحظه عاااا... منم همینطور لذت ببریم. 
نویسنده خیلی بی پروا خودش رو رها کرده. خیلی رها و همینه که تو دوست داری کتاب رو ادامه بدی و داستانش  رو بشنوی.
        

          انگار در یک لقمه ‌ی بی نقص و چرب و چیلی، تمام چیزی را که میخواستی نوش جان کردی... نه خسته کننده... نه طولانی... کاملا با ظرافت و دقیق بود... لذت بردم
اگر به هنر علاقه مندید حتما تر بخوانید
        

          سلام 
این دومین کتابی بود که از ابن نویسنده خوندم، نمیتونم هنوز قضاوت کنم، باید بقیه آثار رو هم بخونم، اما در مورد این کتاب...
یکی دو جستار رو خیلی دوست داشتم، آخری رو نظری ندارم، و یکی دو تاش هم خیلی برام کسل کننده بود از روش پریدم.
بازم باید بخونمش تو زمان و شرایط دیگری.
جستار جذابه. و اصلا هم بی معنی نیست، هر کسی دریافت خودشو داره. 
        

          هوشمندزاده یک عکاس است 
نگاهی متفاوت دارد
زبانش هم متفاوت است
قلمش هم متفاوت است
خوانش مطالبش سخت است
هزار و یک حرف و مطلب را می‌پیچاند و با طعنه و نشانه و نماد در متنش میگنجاند 
گاهی که به ته داستان کوتاهش می‌رسی باید برگردی از اول بخونی ببینی که چی گفته 
البته عکس هایش گویا ترند و تند و تیز هستند 
سیاه و سفید و سخت و تند
        

          چستارهای اول خوبن ولی هرچی جلوتر میره ضعیف‌تر میشه. دو تاج ستار اخر رو حتی کامل نخوندم و بیشتر از این حوصله‌م نمی‌کشید. در مجموع خوب بود. قلم خوبی داره آقای هوشمندزاده.
        

          خیلی از خوندنش لذت بردم. شش تک نگاری درباره‌ی دیدن و زیستن که سکوت جذاب‌تر بود.
فکر نمی‌کردم دنیای عکاسی اینقدر جذاب باشه
        

          کتاب مطالب پراکنده داشت اما برخی از آنها الحق به دل می نشست
        

          نقد و بررسی کتاب «لذتی که حرفش بود» نوشتهٔ پیمان هوشمندزاده

✍️یحیی دشتی
کتاب «لذتی که حرفش بود» نوشتهٔ پیمان هوشمندزاده، شش تک‌نگاری است از طبیعی، فراموشی، سکوت، خیال، لذت و تن‌ترسه. این شش تک‌نگاری، دریچه‌هایی تازه‌ای به جهان اطراف می‌گشایند و با نگاهی ظریف و هنرمندانه به پدیده‌هایی که گاه بی‌اهمیت می‌پنداریم، معنا می‌بخشند. نویسنده، با دقت و نبوغی کم‌نظیر، چیزهایی را می‌بیند که شاید بسیاری از ما هرگز متوجهشان نشده باشیم و این توانایی او شایستهٔ ستایش است.
با این حال، آنچه این کتاب را متفاوت و جذاب می‌کند، همان چیزی است که شاید برای برخی خوانندگان، چالشی محسوب شود. نثر خاص و پر از جزئیات نویسنده می‌تواند برای مخاطبانی که به دنبال متنی سریع و روان هستند، اندکی خسته‌کننده به‌نظر برسد. هرچند این ویژگی برای خوانندگانی که به تأمل و تحلیل علاقه دارند، نقطهٔ قوت محسوب می‌شود، اما برای دیگران ممکن است حس سنگینی ایجاد کند.
همچنین، نویسنده با توجه به پس‌زمینهٔ عکاسی خود، بسیاری از مفاهیم را به هنر عکاسی پیوند زده است. هرچند این ارتباطات، هنرمندانه و خلاقانه‌اند، اما گاه ممکن است برای خوانندگانی که با این هنر آشنایی چندانی ندارند، کمی گنگ یا دور از ذهن به نظر برسند.
از سوی دیگر، کتاب با وجود حجم اندکش، به‌گونه‌ای است که نیازمند زمان و صبر است. این اثر را نمی‌توان در یک نشست ساده و گذرا خواند؛ چراکه مفاهیم آن نیازمند تأمل و بازخوانی هستند. برای برخی، این ویژگی می‌تواند محدودیتی باشد، به‌ویژه اگر به دنبال کتابی باشند که بتوان آن را سریع مطالعه کرد.

با وجود این، «لذتی که حرفش بود» نثری روان و دلنشین دارد که با داستان‌ها و خاطرات شخصی نویسنده جان گرفته است. اگرچه اثر از ساختاری غیرمعمول بهره می‌برد و شاید همه نتوانند به راحتی با آن ارتباط برقرار کنند، اما برای کسانی که به دنبال تغییری در نگاه خود به جهان هستند، این کتاب پیشنهادی ارزشمند است.

در مجموع، این کتاب سفری لذت‌بخش و گاه چالش‌برانگیز است که همواره نمی‌توان از آن انتظاری ساده و سرراست داشت. اما اگر آماده‌اید تا جهان را از دیدگاه یک هنرمند تجربه کنید، این کتاب می‌تواند تجربه‌ای خاص و ماندگار برایتان رقم بزند.
        

          درک و شهودهایی از یک عکاس در نسبت با واقعیت و پیچیدگی آن که البته صرفا در مرحله روایت و محاکات مانده‌اند. بالشخصه به دلیل فعالیت در فضای رسانه و خبرنگاری آن را تجربه کرده‌ام. متن اما خیلی روان و هلوست. انصافا هم هنر می‌خواهد از آن مسائل انتزاعی سخن گفتن آنهم این چنین روان و بدون دست انداز حرف زدن. یک ستاره هم صرفا برای متن روانش که البته بیشتر در نیمه اول کتاب توی چشم بود.
        

          جدا از جسته گریختگی نوشته ها که اکثرا تو ریویوهاشون بهش اشاره کردن
حرفای خوبی توش بود به خصوص بخش های سکوت و لذت .
دیدن یه سری چیزا راجع به عکاسی از زبون یه عکاس لطف خاصی داشت. به خصوص که اون عکاس به ورای جسم یه عکس رفته بود و از دنیاهای دیگه ای حرف میزد.
دوست داشتم
        

          نویسنده تجربیاتش در نگاه به حرفه عکاسی را از طریق ترکیبی از حس و فلسفه ارایه می کند
        

          *وقتي به عكس دوستانمان در فيسبوك نگاه ميكنيم ، ميفهميم كه هركسي با انتخاب عكسش چيزي را به بيننده القا ميكند : من آدم مهرباني هستم ، خيلي مي دانم ، آدم بي خيالي هستم ، با حجاب هستم، زيبا هستم ، كچل نيستم ، شوخم ، شيطانم . يا حتا در بعضي نشانه هايي از شغل افراد ديده ميشود : پزشك هستم ، آشپزم ، نقاشم ، شاعرم.
جذابيت اين عكس ها تأكيدي است كه صاحبانشان دارند ، تأكيدي كه گاهي برعكس عمل كرده و نشاني متضاد ميشود ، چرا كه در هر آشكار كردني چيزي پنهان است و در هر پنهان كردني چيزي آشكار . در اين شكي نيست كه چه بخواهيم چه نخواهيم ،به هر حال انسان  خودخواه است ؛ ولي حد و مرز اين خودخواهي تا كجا پيش ميرود ؟ آيا مي تواند حقيقت را جابه جا كند ؟* 

( از متن كتاب ) 


من به طور اتفاقي قبل از خواندن اين كتاب مستند عكس ناتمام ( درباره ي بهمن جلالي ) را ديدم و اتفاقي مربوط شد به كتاب . پيشنهاد ميكنم اين مستند را ببينيد و همچنين عكس هاي هوشمندزاده را كه كلي خلاقانه اس همه ي مجموعه عكس هايش . در مورد كتاب هم اين كه من خودم خيلي از جاها اينطوري بودم كه : دقيقا !!! و از خاطره هايي كه تعريف ميكرد خوشم مي آمد . 


*ما با خيال زنده ايم . به همين دل خوش كنك هاي ساده ، به همين گريزهاي كوچك خوشبختي . واقعيت همان خط صاف تكراري هميشگي است . ما با خيال جهان را وسيع ميكنيم . جهان را قابل تحمل ميكنيم .*

( از متن كتاب )
        

          یک جستار ناب به قلم یک عکاس خوب درباره‌ی دیدن و زیستن؛ اگر مثل من به عکاسی علاقه دارید اما مسیرتان نیست، بخوانید و از دریچه نگاه یک عکاس اتفاقات را ببینید:)
        

          در پی آشنایی با دوست عکاسی و در نتیجه یاد گرفتن بیشتر راجع به هم عکسهای خودش و هم به طورکلی تصویر, تو لیست کتاب هایی که باید یه روزی بخونمشون برخوردم به این کتاب. 
کتابی که طبق نقد ها و خلاصه هایی که ازش تو "گود ریدز" خونده بودم در مورد عکاسی بود. و به نظر میومد همه تو یه مرد راجع بهش اتفاق نظر داشتن : اینکه نویسنده زاویه دید کاملا متفاوتی رو به نمایش گذاشته
کتاب و با این انتظار شروع کردم به خوندن که وقتی از یه کتاب زیاد تعریف میشنوم معمولا خیلی ازش خوشم نمیاد ولی کاملا خلافش رو بهم ثابت کرد.
کتابی که تو دو ساعت تموم میشه و بعد این دو ساعت به غیر از لذت چیزی براتون باقی نمیذاره. دیدی کاملا نو نسبت به مسائل روزمره که خیلی ساده ازشون میگذریم ولی برای خیلی از عکاس ها یه جور سوژه ناب محسوب میشن. 
خودم از فصلی که راجع به سکوت حرف زده بود به شدت خوشم اومد و مطمعنم تا مدت ها برمیگردم و اون فصل و دوباره و دوباره میخونم!!
برای منی که تازه میخواستم راجع به عکاسی و تصویر یکم اطلاعات کسب کنم به شدت کتاب هیجان انگیز و کمک کننده ای بود از این نظر که دید بدی که نسبت به عکاسی داشتم تا حد خوبی از بین رفت
 ولی مطمعنم برای افراد دیگه هم که حالا خیلی دنبال عکاسی نیستن هم بسیار لذت بهش خواهد بود و مثل من کتاب و جملاتش تا مدت ها باهاشون میمونه.
        

          چند روز پیش، حوالی ساعت سه بعدازظهر، از محل کار برمی‌گشتم که در تقاطع خیابان انقلاب و منیری جاوید، جلوی بانک تجارت، چشمم به دستفروش‌های کتاب افتاد. تعداد زیادی کتاب را بدون هیچ نظم خاصی کنار خیابان روی هم ریخته بودند، مثل لباس‌های تک‌سایز و ارزان‌قیمت که فروشگاه‌ها گوشه‌ای می‌گذارند. من همیشه عادت دارم نگاهی به این کتاب‌ها بیندازم، چون گاهی میان آن‌ها کتاب‌های خوبی پیدا می‌شود و تجربه نشان داده که این نگاه انداختن معمولاً بی‌نتیجه نیست.
‌‌
آن روز، میان انبوه کتاب‌ها، ناگهان چشمم به کتابی افتاد با عنوان "لذتی که حرفش بود". یک هفته پیش نسخه تازه‌چاپ‌شده این کتاب را خریده بودم، ولی هنوز نخوانده بودمش. دیدن آن در میان کتاب‌های دستفروش‌ها، ذهنیت منفی‌ای در من شکل داد: به نظرم آمد کتاب احتمالاً ارزش چندانی ندارد که به چنین سرنوشتی دچار شده است. در آن لحظه از خریدش پشیمان شدم و با خودم فکر کردم ای کاش در انتخاب کتاب دقت بیشتری کرده بودم و آن را نمی‌خریدم.
‌‌
امروز که خواندن کتاب را تمام کردم، نظرم کاملاً تغییر کرد. این کتاب شامل شش تک‌نگاری درباره موضوعات مختلف است، از خیال و سکوت گرفته تا لذت و ترس. نویسنده طوری از تجربه‌ها و خاطراتش می‌گوید که انگار کنار خواننده نشسته و با او گپ می‌زند—روایتی صمیمی و روان که باعث می‌شود خواندنش دلپذیر باشد. نگاه دقیق نویسنده و زاویه دید او به مسائل روزمره، همراه با لایه‌ای از تفکر فلسفی در هر تک‌نگاری، برایم جالب بود.