هیتلر و نازی را در یک رمانِ نقلی 50 صفحه‌ای بشناسید

«ازبه»ِ امیرخانی، اولین رمانِ نامه‌ای بود که خواندم. و فهمیدم چقدر این مدل قصه خواندن توی‌دل‌برو است. بعدها که «پروازِ شبانه»ِ اگزوپری را هم خواندم، تا به امروز، منتظر بودم داستانی به همین سبک به تورم بخورد. که امروز خورد.
این کتاب را تویِ ویترینِ کتابخانه‌ی عمومی دیدم. وقتی از عنوانش یعنی «گیرنده شناخته نشد»، گرفتم که یک رمانِ نامه‌نگاری است، برداشتمش. البته اول دلم به برداشتنش نبود. چونِ متنِ نامه‌ها را رویِ مثلا کاغذِ نامه‌ی سیاه شده تایپ کرده بودند. یک‌جورهایی می‌خواستند حسِ نامه‌نگاری را منتقل کنند. با ارفاق می‌شود گفت نشر ماهی تویِ این کار موفق بوده.
اما قصه؛
دو رفیقِ آلمانی سال‌ها توی ِآمریکا زندگی کرده‌اند. یکی‌شان تصمیم می‌گیرد برگردد آلمان. خُب برگردد. این کجایش جذاب است؟ وقتی این اثر خواندنی می‌شود که زمانی برمی‌گردد به آلمان که هیتلر در حال اوج‌گیری است. نامه‌هایِ این دو دوستِ دلباخته به هم را وقتی تصور کنید که هیتلر و نازیِ یهودستیز، رهبرِ آلمان شده و یکی از دوست‌ها، که آمریکا زندگی می‌کند هم یک یهودی است. بخوانید و ببینید چطور می‌شود با یک رمانِ نقلی، با مدلِ نامه‌نگاری، جنایت‌های هیتلر را به تصویر کشید. جالب است، وقتی این اثر نوشته شده، هنوز هیتلر، هیتلر نبوده.

بعد از یادداشت:
اگر در تاریخ‌هایِ جنگِ جهانی اول و دوم مطالعاتِ عمیق و گسترده داشتم، شاید یادداشتم سر و شکلِ دیگری می‌گرفت.  به همین علت است که یک ستاره کم دادم.

راستی؛
منِ 27 ساله، دو رفیقِ تقریبا 40 ساله دارم؛ مصطفی و محمدحسن. آن‌ها وقتی نوجوان بوده‌اند، برای هم نامه می‌نوشتند. جالب است که هر دویشان تویِ یک شهر زندگی می‌کرده‌اند. هیچ‌وقت هم از هم جدا نشده‌اند. به نظرتان این سوژه‌ی یک داستانِ خوب نمی‌تواند باشد؟
        

          اَه، چقدر دردناک و ناراحت‌کننده. لعنت به هرچی جنگ‌ه.
خیلی واضح و تلخ، نشون می‌ده که چقدر راحت آدم‌ها به خاطر منافعشون رنگ عوض می‌کنن و و چیزهایی رو فراموش می‌کنن که فکر می‌کردن هیچ وقت رها نخواهندکرد.
سرِ نامه‌ی پایانی جا خوردم.
 از جنگ همیشه فقط خون و خون‌ریزی و تفنگ و تانک دیده و شنیدم و هیچ‌وقت با این جنبه‌ی جنگ، روبرو نشده بودم. که شاید تلخ‌تر از کشته‌شدن‌ها و خون‌ریزی‌ها بود. چه چیزهای دیگه‌ای که این میون از بین نرفته و به چشم نیومده.
        

          ترجمهٔ خوبی داشت.
"درست است که ما تنهایت گذاشته‌ایم، اما تو نباید آدم‌به‌دور شوی."
ترکیب "‌آدم‌به‌دور" جالب بود:)
        

          کتابی عجیب ولی جذاب.
پیشنهاد میکنم بعد از خواندن کتاب خیلی فکر کنید تا برایتان جا بیفتد.
جزو بهترین کتاب های تو ژانر نامه نگاری بود که خوانده ام
        

          داستانی کوتاه و شگفت‌انگیز از هلوکاست با پایانی متاثرکننده!

پس از خواندن این کتاب، به یاد شعری از «مارتین نیمولر» افتادم:
اول سراغ کمونیست‌ها آمدند،
سکوت کردم چون کمونیست نبودم.
بعد سراغ سوسیالیست‌ها آمدند،
سکوت کردم زیرا سوسیالیست نبودم.
بعد سراغ یهودی‌ها آمدند،
سکوت کردم چون یهودی نبودم.
سراغ خودم که آمدند،
دیگر کسی نبود تا به اعتراض برآید.

متن این کتاب از نامه‌نگاری‌های دو دوست به نام‌های «ماکس» و «مارتین» در فواصلِ زمانی بین «نوامبر ۱۹۳۲» لغایت «مارس ۱۹۳۴» برگرفته شده است.

پند نامه
دیکتاتورها تفاوتی با هم ندارند.
تفاوتی هم ندارد که یک دیکتاتور در آلمان حکومت کند و یا در ایران، کره‌ شمالی، روسیه و یا هرکجای دیگر از این کره‌ی خاکی.
خواندن داستان‌هایی در مورد هلوکاست به ما کمک می‌کند که هربار با بخشی دیگری از جنایات یک دیکتاتور و سیستم فاسد و ضدانسانی‌اش آشنا شویم.
بله قطعا تلخ است، اما درس زندگی‌ست.

نقل‌قول نامه
"ما عمرمان را با این کارها هدر نمی‌دهیم؟ با نقشه‌های هر روزه برای پول درآوردن و بعد هم پز دادن به پولی که داریم؟"

"برای این‌که بتوانیم دنیای پاکیزه‌ای بسازیم، اول باید تمدنِ ما یکسره نابود شود."

"از بین رفتن ناامیدی خیلی وقت‌ها منجر می‌شود به قدم گذاشتن در راه‌های جنون‌آمیز."

"هر نهضت بزرگی که به جوشش می‌آید، لایه‌ی نازکی از کف هم رویش جمع می‌شود."

کارنامه
از خواندن کتاب لذت بردم، چون داستان نه شور بود و نه بی‌نمک، نه اضافه‌گویی داشت و نه کم‌گویی. پس پنج ستاره را برایش منظور می‌نمایم و خواندن آن را به تمام دوستانم پیشنهاد می‌کنم.

پنجم آذرماه یک‌هزار و چهارصد
        

          تلخِ تلخِ تلخ.
فک نکنم به این زودی فراموشش کنم.
        

          همیشه نامه نگاری از سبک های مورد علاقه ی من بوده و علاوه بر اون متونی که از دردِ جنگ صحبت می کنند خصوصا اگر از بطن همان تاریخ زاده شده باشند همیشه دوست داشتنی هستند برای من.
یکی از ویژگی های بسیار جالب در این کتاب این بوده که حق مطلب رو ادا کرده. و حجم کم باعث نشده که نویسنده از گره یا پایان داستان بخواد بزنه.
شروع و اوج و پایان همه در بهترین حالت ممکن اتفاق افتاد . در این رمان کوتاه هم عشق رو می بینیم هم دوستی هم جنگ هم تغییر شخصیت انسان به واسطه ی تاثیر پذیری از عوامل مختلف، هم انتقام و خیلی مفاهیم دیگه که شاید برای هر کدام بشه یک رمان بلند بالا نوشت اما نویسنده به خوبی هر کدام از این مفاهیم را در یک نامه ی چند خطی به تصویر می کشید‌.
چگونه ایدئولوژی می تواند احساسات را نادیده بگیرد؟
منفعت طلبی می تواند موجب بهم خوردن یک رابطه دوستی باشد؟
سیاست آمده که ابزار و روشی برای زندگی بهتر باشد یا انسان ها زاده می شوند که در خدمت سیاست باشند؟
و سوال های دیگر که در ساحت های اجتماعی و فلسفی جای می گیرد و این رمان کوتاهِ بلنداندیشه آنها را در تفکرات شما شعله ور می سازد. 
*خطر اسپویل*
موضع گیری نویسنده مشخصه و خیلی راحت قابل استنباطه. اما در پایان داستان، هر دو شخصیت که هر کدام نماد یک انسان با عقاید و ایدئولوژی و شخصیت های متفاوت هستند باعث از بین رفتن انسانی دیگه می شن اما باز نویسنده از هدفش که نمایش مظلومیت یهود بود دور نشده و خب دلیلش هوشیاری نویسنده در انتخاب  "علت" یا انگیزه ی کار بود. 
یکی از جان یک انسان دیگه خیلی راحت گذشت برای تعصب، منفعت طلبی و در حالت خوشبینانه وطن پرستی یا ناسیونالیسم اون یکی از جان یک انسان گذشت برای انتقام، عشق و خانواده. و اینجاست که ذهن خواننده ناخودآگاه شروع می کنه به توجیه کردن‌.
تغییر در شخصیت ها و روابط داستان دقیقا از جایی به اوج خودش می رسه که گیرنده شناخته نمی شه! 
این کتاب من رو یاد یک جمله ای انداخت که مدت ها قبل خونده بودم و خیلی هم به درستی یا نادرستیش فکر کردم.
"با آنهایی که دوستشان دارید درباره ی سیاست گفت و گو هم نکنید، چه برسد به مخالفت و بحث*
دنیای کثیف و بی رحم سیاست گاهی می تونه انقدر بی رحم باشه که محکم ترین روابط دوستانه رو هم نابود کنه خصوصا اگر اون خط فکری و بینش با خشم همراه باشه (که خب اخیرا خیلی زیاد باهاش برخورد کردیم)
اما آیا می شه این جمله رو تعمیم داد به تمام موقعیت ها و زمان ها و افراد؟ آیا می شه خیلی وقت ها برای حفظ استحکام روابط و تلطیف جنبه ی احساسی از گفت و گو راجع به ایدئولوژی ها و آرمان ها و سیاست ها دست کشید؟ اگر می شد که چنین کرد، پس این جمله چه معنایی داره؟ (که انسان همواره در رنج آفریده شده؟)
احتمالا می رسم به همون قانون همیشگی موثر: 
"همه چیز در اعتدال"
این کتابِ کوتاه اما پر ماجرا رو حتما بخوانید.‌‌‌‌..
        

          کتابی کوتاه شامل نامه نگاری های دو دوست که یکی آمریکا هست و دیگری بتازگی با خانواده ش به زادگاهش آلمان برگشته حدود سال های ۱۹۳۳,۳۴ که هیتلر پیشوای آلمان شده و خیلی چیز ها در آلمان در حال تغییره.
جالب اینجاست که این کتاب پیش از جنگ جهانی دوم و زمانیکه هنوز شاید هیتلر اونقدر منفور نبوده نوشته شده و قاعدتا باتوجه به اینکه آمریکا از ابتدا هم جزو متفقین نبوده و در مقدمه هم نوشته شده که خودشون رو جدای از اروپا می دونستن می شه فهمید نویسنده کاملا بدون غرض و جهت گیری(بخاطر جبهه متفقین)نوشته شده و با این وجود نویسنده انگار واقعا خوب شرایط آلمان اونموقع رو درک کرده بوده که این چنین خوب سیر تحول فکری مردم آلمان و عواملی که باعث ایمان آوردن مردم آلمان به او شد رو به رشته تحریر در آورده.تحول افکار وقتی تمام معاهده های پس از جنگ جهانی اول برعلیه آلمان شده و در وضعیت اسفناکی زندگی می کنن و از حرف زدن ها و شعار ها خسته شدن و مرد عملی اومده و می خواد غرور ملی همه رو بیدار کنه.فارغ از اینکه از چه راهی و ایده های دیگرش خوب هست یا خیر.طوری که نسل کشی رو هم در نظرشون مبرا از خطا جلوه داده.
همه اینها در قالب نامه به خوبی اجرا شده و مخاطب از نامه چهارم پنجم به بعد تند تند تر متن رو می خونه که عاقبت اتفاقات رو بفهمه.اینکه ایدئولوژی ها چقدر خطرناکند و چطوری می تونند یه دوستی چند ساله رو هم خراب کنن.بطوریکه اولین نامه با نامه های آخری چقد متفاوته.
و بنظرم درسته که کتاب کتاب کوتاهیست اما محتواش به اندازه ای هست که اطلاعات خوبی راجع به انگیزه های شروع جنگ توسط المان رو بده.کتابی که توی نیم ساعت می شه خوندش.
و درود بر ماکس بخاطر نامه هایی که اواخر کتاب برای مارتین می فرستاد.
        

          یک جیبیِ مختصر و تأثیرگذار؛ که پس از خوندنش نمی‌تونستم به‌ش فکر نکنم.
        

          کوتاه
تلخ
دوست‌داشتنی
بامفهوم
عمیق
        

          گزیده گوی و ناب و غافلگیر کننده بود.
        

          کتاب هایی که مجموعه ای هستند از نامه نگاری ها، خیلی حس خوبی به آدم میدن
        

          مختصر و کوتاه اما تأثیرگذار و تکان‌دهنده 
نامه‌هایی که بین دو دوست از آمریکا و آلمان ردوبدل میشه(حد فاصل جنگ جهانی اول و دوم).
روایتگر سیر تغییر بود؛ از تغییر سیاست‌ها، دیدگاه‌ها و اهداف گرفته تا روابط و ارزش‌ها...
متن، گویا و ترجمه روان بود.
خوندنش رو پیشنهاد میدم. وقت زیادی نمی‌گیره اما پر از حرفه...

شخصیت‌ها:
مارتین شولتز (از آلمان)
ماکس آیزنشتاین (از ایالات متحده)
گریزل 
الزا
        

          یکی از بهترین داستانهایی که در سبک نامه‌نگاری خوندم. ترجمه هم بسیار روان.
        

          کوتاه، قوی و درخشان...  همه چیز در ساختار داستان درست و به اندازه است. داستان در یاد مخاطب می ماند چون نویسنده عباراتش را به درستی و با وسواس انتخاب کرده؛ گیرنده شناخته نشد بدون شک یکی از بهترین های داستانگویی در قالب نامه نگاری است. 
        

           داستان کوتاهی که بیش از تعداد واژگانی که داشت تاثیر گذار بود...
        

          چقدر کوتاه و صریح هیتلر رو معرفی کرده بود!
سبک نامه‌نویسی رو دوست دارم در کل و ایده‌اش هم جالب بود به طور کلی.
        

          درمورد گیرنده شناخته نشد
یه اثر هوشمندانه،عمیق،بی ژست و ادا،حقیقتی بی تعارف و برای خواننده،لذتی گزنده.

[به پیشنهاد فریبا اقدامی از اپیزود چهارم کتابگرد.]


        

          یک اثر کوتاه به سبک نامه نگاری دو دوست اما پایانی تلخ که همه می دانیم در انتظار هست زمانی که دوستی یهودی در آلمان نازی داشته باشی
        

          خدای موسی پشت و پناهت 
این کتابو دوست نداشتم ولی خوندنش خالی از لطف نبود و حداقل برای بار هزارم فهمیدم از هرچیزی مربوط به جنگ بیزارم .