یاداشت‌های کتاب مربوط به سال 43 است که ما رو با اوضاع سیاسی و فرهنگی و... عربستان در آن سال‌ها آشنا می‌کنه. حال و هوای اون روزها رو  که حجاج خانه خدا با عدم امکانات رفاهی و رسانه‌ای  چه سختی‌هایی رو تحمل می‌کردن رو به خوبی به تصویر کشیده.
رفتارها و کارهای حجاج و اطرافیان رو به خوبی زیر نظر داره و به خواننده کتاب تصویری واقعی و روشن که داره نشون میده.                                                                 
البته شاید قلم نویسنده برای جوانان خیلی جذاب نباشه ولی بهتر بود در زیر نویس توضیحاتی هم برای برخی مفاهیم داده می شد.
        

          خسی در میقات، یکی از بهترین تعبیراتی است که در عمرم شنیدم. تعبیر جالبی که جلال آل احمد برای خودش در نظر میگیرد در سفرش به سرزمین حجاز. 
نکته مثبتی که میتوان از این کتاب استخراج کرد این است که در ابتدای کتاب، خودت را در میان آن اتوبوس کاروان که همه نوع قشر مردم در آن حضور دارند در نظر میگیری و تا آخر، در جمعیت هستی. کاروانی که همه قشر مردم، اعم از پولدار و فقیر و سیاه و سفید در آن وجود دارد و در پایان سفر اصلا توجهی به رنگ پوست بغل دستی ات نداری و یا حتی نمیدانی این شخصی که الآن کنار من نشسته، جیبش پر از اسکناس است یا اجاره خانه اش عقب افتاده و صاحبخانه او را جواب کرده. این را میتوان هنر جلال آل احمد دانست که هر آنچه از ذهنش بر می‌خیزد را کمی آراسته می‌کند و لباس زیبا بر تنش می‌کند و عطر ملایمی بر بدنش میزند و او را به روی کاغذ پیاده می‌کند. 
جلال دقیقا در برهه ای از زندگی اش به سفر حج میرود که کاملا به آن احتیاج داشته. به قول خودش قبل از سفر تفکراتی به سراغش می آید و حتی "این آخریها مهر زیر پیشانی نمی‌گذاشتم و همین شد مقدمه تکفیر"
شاید بعد از خواندن کتاب، این حال به شما دست دهد که جمع کنیم و برویم حج و خانه خدا را زیارت کنیم. ولی بعدش این بیت شعر را هم مرور کن: 
به طواف کعبه رفتم به حرم رهم ندادند
که تو در برون چه کردی که درون خانه آیی!
دوباره سعی کن این کتاب را بخوانی، تا در نتیجه برسی به متن اول کتاب که از علی بن عثمان هجویری و از کتاب کشف المحجوب است برسی. این را باید قبول داشته باشی و بعد به حج بروی! جلال خیلی زیبا سفرنامه اش را نوشته. اول کتاب با حالات مختلف وارد میشود و در نهایت نتیجه واحد از مباحث گوناگون.
        

          شروع علاقه من به نویسندگی از این کتاب بود. اغلب نوشته هایم در اوان نوجوانی رنگ و بوی کلمات جلال را داشت. حالا دیگر سالها از آن زمان سپری شده و من در حال کلنجار رفتن با مجموعه داستان های چاپ شده ام با عنوان داستان های حقوقی معرفت مآل هستم. در باره ی ایده این کتابها به زودی بیشتر صحبت خواهم نمود.
با احترام
محمود ابراهیم قزوینی 
        

          جالب توجه، برایم نگاه و استفاده گسترده‌تر جلال نسبت به این سفر بود. همان که خودش در پایان کتاب گفت: سفر از سر کنجکاوی.
سرک کشیدنش  به آثار و مکان  های تاریخی، روزنامه و کتاب فروشی ها، و محله‌ها. یک‌نگاه فرهیختگانه.

ایده ها و راه حل هایش هم منطقی بود؛ راه حل نجات و گسترش حج را، تشکیل  بین الملل اسلامی ، متشکل از تمام کشورهای اسلامی  و اداره حج از طریق آن مدانست و جای جای کتاب از این ایده یادکرده و راهکارش را جزئی ارائه داده بود.
کتاب از واژگان ناآشنا خالی نیست.
از کتاب سفرنامه هدایه السبیل فرهادمیرزا هم نام برده .
چیزی که نسبتا زیاد به چشم میخورد توجه جلال به زن‌ها و کشف زیبایی شان در این سفر است؛ نگاهی ریز بینانه و نکته سنج.
برایم دو چیز عجیب بود: سطح تمول مالی‌شان، که در سال ۱۳۴۳ آنقدر پول داشته اند که مستطیع حج شوند، نه فقط خودش بلکه خواهر و شوهرخواهر هایش( در جستوجو به هنگام مطالعه این کتاب دریافتم پدر جلال روحانی بوده، و آیت‌اله طالقانی پسرعمویش!) و دوم کوتاه بودن سفرشان! با اینهمه معطلی و بی برنامگی که جلال در کتاب از آن مینالد، سفرشان سر هم یکماه هم نمیشود و ۲۳ روزه سرهم می‌آید! حال که امروزه حج واجب ۳۰ روز به طول می انجامد! 

کتاب از نگاه معنوی ، و کلام نغز خالی نبود.
جلال بیشتر به بیان و توصیف شرایط اجتماعی ،  محیطی ، سیاسی و جغرافیایی اماکن پرداخته بود و مقایسه  و تطبیق آنها با صدر اسلام.

درکل خواندش خالی از لطف نیست.
برخی جاها حس میکردم جلال انقدر عمیق سخن میگویند و فکر میکند که من از درک آن ناتوانم   ، و میگذشتم.
کتاب از آن دسته کتابهایی بود که هرچند کم حجم بود اما در دستم کش آمد و به بدبختی و اجبار تمامش کردم.
خیلی از زبان کتاب لذت نبردم. میشود گفت اصلا! زبان بیان حلال در این کتاب با کتابهایی که پیش از این ازو خوانده بودم کاملا فرق میکرد، ثقیل بود و دشوار.
        

          این کتاب را در لابلای کتاب‌های کتابخانه بوکزیستو پیدا کردم (تو را از میان این همه خوبان...😂)
اسم جلال آل احمد رو در کتاب‌های ادبیات دبیرستان شنیده بودم اما تا این زمان کتابی از این نویسنده نخونده‌بودم.
خاطرات سفر به مکه و مدینه در سال ۱۳۴۳  از زبان جلال آل احمد.
این کتاب دارای جملات کوتاه و تاثیرگذار و نثری روان و دلنشین است. کتاب اعتراضاتی به عقب ماندگی‌های عربستان نسبت به برگزاری مراسم حج  دارد.
اگر علاقه مند به مطالعه سفرنامه هستین این کتاب پیشنهاد میشه.😁
        

          باید بگویم یکی از لذت بخش ترین کارهای دنیا برایم، خواندن کتاب در مترو است. دقیقا همان زمانی که اگر حواست نباشد و کاری انجام ندهی میشود وقت تلف شده. 
جلال را در مترو، میان دخترها، کودکان، خانم ها و آقایان خواندم. با هر جمله ی توصیفی اش از چهره ی انسان ها، زل میزدم به افراد درون مترو و سعی میکردم مانند او جزئیات چهره را نگاه کنم. اما نگاه تیزبین او کجا و دیدهای گذران من کجا؟
خلاصه اینکه جایگاه جلال برایم ویژه است چون مرا از حس تلف شدن زمان و کلافگی رهاساخت. همچون پرنده ای از بند قفس.
و اما خسی در میقات….
امیدوارم روزی در هوای مکه نفس بکشم ،همانجا که همه گرد معبود می گردند و او را می خوانند.
        

          کتاب از نوع کتابهای سفرنامه است و شاید برای افرادی که به خواندن سفرنامه علاقه مندند جذاب باشد. کتاب روایت سفرنامه حج نویسنده در سالهای گذشته است ولی نه چندان از بعد معنوی. من تا به حال جز چند مطلب کوتاه و داستانی کتاب خاصی از این نویسنده نخواندم و قطعا با این کتاب هم درباره آثار و قلم این نویسنده بزرگ نظر نخواهم داد. ولی درباره این کتاب به راحتی می توانم بگم نخواندید هم چیزی از دست ندادید چرا که خود نویسنده هم جایی در اواخر کتابش بیان می کند که: « این سفر را بیشتر به قصد کنجکاوی آمدم. عین سری که به هر سوراخی میزنم. به دیدی، نه به امیدی و این دفتر نتیجه اش.»
        

          خواندن کتاب برایم سخت بود.
هم به خاطر نوع ادبیات و هم برخی اصطلاحاتی که نمیدانستم چیست و چرا استفاده شده.
ولی دقت جلال آل احمد در توصیف آن روزها جالب بود.
        

          آقا جلال به طرز جالبی سفر حج  رو روایت کرده ... کتاب خوبیه 
        

          بسم‌الله 
پانزده شانزده ساله که بودم، وقتی از خانه‌ی کسی بیرون می‌آمدیم مادرم از نقش پرده‌هاشان می‌گفت و پدرم از متراژ تخمینی خانه. خواهرم از طعم هلی که توی غذا حس کرده بود و من؛ فقط عنوان کتاب‌های توی کتابخانه‌ یادم مانده بود.
هنوز هم معتقدم که وقتی کسی کتابی را به شما معرفی می‌کند، در واقع پسورد قلبش را به شما داده. می‌توانی آن کتاب را بگیری جلوی صورتت؛ ازش سوال کنی که ای آیینه! ای آیینه! کسی که تو را معرفی کرد، چگونه دنیا را می‌بیند؟
من این سوال را از جلال آل احمد کردم و او مرا با حوصله برد تا وسط عربستان سال ۴۲. همراه با او پاهایم توی دمپایی‌های اندونزیایی تاول زد، توی سعی از حال رفتم و از بوی تعفن حکومت سعودی که توی اقامتگاه‌های کثیف و شلوغ حجاج پیچیده بود، عق زدم.
او برایم از لزوم یک تشکیلات بین‌المللی برای مدیریت حج گفت تا اینقدر از اسهال و گرما و تراکم جمعیت کشته و زخمی ندهیم و از عدم ساماندهی اسراف و حیف و میل گوشت‌های قربانی نالید. از سایه تاریک و پیش‌رونده کمپانی آرامکو گفت بر روی تمام لوازم و ادوات طواف و زیارت. بیچاره الان در آن گور بی‌سنگشْ خبر ندارد آن سایه موهوم چه چاه ویلی شده برای عربستان؛ عربستان سعودی! اصلا کدام کشور اینقدر زبون و بدوی مانده که اسم و فامیل حکومتش را بگذارند روی نقشه جغرافیا. مثل اینکه بگویی کشور ایالات متحده بایدن؛ مخفف هم بنویسندش U.S.B! 
دارم مثل جلال می‌نویسم. بقول خودش: مرتب باشم!
این جملات از دهان شخص دیگری ‌هم به گوشم خورده بود. خصوصا بعد از فاجعه منا. هم‌آنکس که خوانش خسی در میقات، به ترقیب او بود؛ سیدعلی حسینی خامنه‌ای.

نسخه صوتی کتاب را از طاقچه شنیدم به ۱۰۰ هزارتومان. در حالیکه نسخه رایگانش در ایرانصدا  بود. اما می‌خواستم از یک خوانش با کیفیت استودیویی محظوظ شوم. می‌شد اگر راوی چندبار مُحرِم را مَحرَم نمی‌خواند. حتی نرفته بود یک سرچ خشک و خالی بکند که ببیند یوم‌الترویه چیست که به تاکید تِرَویه نخواندش! تفاوت سوره حَجرات و حُجرات بماند.

پ.ن عکس: یادداشت مقام معظم رهبری در مورد جلال آل احمد 
        

          روراست باشم با جلال همزاد پنداری می کنم او هم مانند من فردی بی حوصله است و این بی حوصلگی اش در متن هاش مشخص است، به این معنا که کوتاه و مختصر و گزاره ای می‌نویسد را عیب نمی دانم بلکه سبک می دانم، سبک نوشتاری جلال می تواند در حوزه های خبری کارآمد باشد اما نه در سفرنامه،
گزارش کلی از چگونگی شب را به روز سپردن در سفرنامه خیلی جالب نیست .
مخاطب ذوق دارد از جزئیات پوشش ایشان از فرهنگ و غیره بهره ببرد  اما در این سفرنامه با پردازش جزئیات خیلی خودش را سرگرم  نکرده  این موضوع  نه خوب هست نه بد یک سبک است که به سلیقه من نمی خورد.
        

          دنبال حج نامه عرفانی و نورانی و فلان نباشید. با این دید شاید  توی ذوقتان بخورد.  این حج نامه جلال آل احمد است: صادقانه، انتقادی، عمیق و چندجانبه.  
        

          چون ما جایزه‌ی جلال داریم و آقا هم در مجموع خوب جلال رو می‌گه، خیلی از واقعیت‌ها رو در مورد جلال نمی‌دونیم. خسی در میقات که سفرنامه جلال در مراسم حج هست می‌تونه ذهنیتمون رو اصلاح می‌کنه. الان دقیق خاطرم نیست ولی همون اوایل یه چیزایی میگه که نشون میده خیلی زورش میاد بخواد نماز بخونه!
ولی در کل سفرنامه‌ی خیلی خوبیه و تصویر خوبی از عربستان اون موقع و همچنین مدل نگاه ضد امپریالیستس یه چپ نشون میده. 
        

          دلیل اینکه جلال و نوشته هایش برایم متفاوت شد این کتاب بود
        

          سفرنامه‌ی خسی در میقات بیشتر از اینکه به من کمک کند مکه و سفر حج را بشناسم(چون در حداکثر در ۱۰۰ سال پیش نوشته شده) جلال را به من شناخت.
بسیار لذت بخش و آموزنده.
از جلال خوب نگاه کردن را یاد گرفتم
        

          من خیلی با نثر و قلم جلال آل احمد، آشنا نبودم؛چون تنها کتابی که ازش خونده بودم،سرگذشت کندوها بود که از اون هم خیلی خوشم نیومد و زیاد تمایل نداشتم کتاباش رو بخونم
اما چیزهایی که از اول در این کتاب جذبم کرد:
یک جزئی نگری جلال بود.که تمام دیده ها و شنیده هاش رو مو به مو و جزبه جز توضیح داده بود که بسیار عجیب و جالب بود
دو نقدهای تند و تیز جلال در مورد مشکلات و سو استفاده ها در عربستان سعودی که به قول وی:مسائل بسیار است:)
و سه ته مایه های طنز رو می شد از متن کشید بیرون که دوست داشتم 

در کل تجربه ی شیرینی بود برام.با جست و جو فهمیدم که جلال،سفرنامه های دیگه ای هم داره که ان شاءالله اونهارو هم میخونم/گوش میدم 

پ.ن:کتاب رو با صدای زیبای<<مجید عسگری>>در ایران صدا گوش دادم
        

          با شروع خسی در میقات در انتظار یک تجربه شخصی برای خودم از سفر حج بودم. میخواستم من هم بروم حج و اعمال به جا بیاورم و برگردم
حال آنکه گویا حج در همان نفس در طواف رفتن و سعی و وقوف در عرفات و مناست و باید برم و خودم را بسپارم به اعمالی که خدا گفته. 
        

          پیشتر از جلال مدیر مدرسه، غرب‌زدگی، سفر به ولایت عزرائیل و چند داستان کوتاه خوانده بودم. خیلی به دلم ننشستند، برای همین هم تمایل چندانی به خواندن باقی کتاب‌هاش نداشتم اما وقتی قصد کردم کتاب‌هایی پیرامون حج بخوانم، خواندن «خسی در میقات» اجتناب ناپذیر بود. با این حال از همان شروع کتاب علیرغم سوءظنم، با روایت جلال همراه شدم و تا آخرش را در زمان کوتاهی خواندم.
اینکه چرا از خسی در میقات خوشم آمد؛ شاید بشود برایش این چند دلیل را تراشید. اول این که برخورد جلال به عنوان یک روشنفکر نه‌چندان معتقد با سفر حج،‌ از اضطرابم برای سفر پیش‌رو کم می‌کرد. دوم اینکه طنز جلال را بیش از کتاب‌های دیگرش در اینجا دیدم و سوم هم اینکه جزئیات جذابی در دل روایات بود که شیرینی آن را چندچندان می‌کرد.
با این همه، پرش‌های روایت و یکنواخت نبودن آن و نگاه و رفتار روشنفکرمأب جلال، آن‌جاها که از حد شرع خارج می‌شد، دل من را می‌زد که اینها نیز خاصیت جلال است انگار.
در نهایت، فکر می‌کنم خسی در میقات واقعا کتاب دلنشینی خواهد بود برای هرکس که سفرنامه دوست دارد، تاریخ می‌خواند و حج برایش یک پدیده جذاب است. بخوانیدش و لذت ببرید.
        

          روشنفکر در مکه

چنان که بقیه معتقدند این سفر حج جلال را خسی در میقات کرده است، من معتقد نیستم.
سفرنامه‌های جلال عمدتا خواندنی‌اند و این نیز این‌چنین است. نگاه او بیشتر از اینکه بازتاب حج و خسی در میقات و فلان باشد، اراموکو و دوگانگی پرده‌داری حج یا لوله‌بانی نفت سعودیان را بازتاب می‌دهد.

        

          شاید من نتونم با جلال همزاد پنداری کنم، اما روایت این کتاب جوریه که مسحورتون میکنه.