یادداشت‌های fatemeh jafarzadeh (54)

          این اثر نمایشنامه‌ی خوبی برای شروع آثار درونمات نیست و بهتره با آثار مهم تر این نویسنده آشنا باشید.
داستان زندگی زناشویی زن و مردی که از ازدواج خود پشیمون و از همدیگه متنفر هستن. رگه هایی از طنز در دیالوگ‌هایی که درباره‌ی مسئله ی ازدواج اظهار نظر میکنن هست. در نهایت با اومدن شخصی که با زن نسبت فامیلی داره ارتباط این زوج دچار چالش میشه.
        

          قبل از هر ستایشی که باید در وصف برشت کرد باید بگم این شخص یک داستان‌گو هست همین و بس.
روایتی از عشق، عدالت، جنگ، خانواده، حس مادری و فلاکت و فقر. 
داستان پسر نوزادی که روزگار اونو به دست خدمتکاری میسپاره و جریان زندگی که این دختر رو با خودش به همراه میبره.
حس مادری و مادر بودن‌ و آیا تنها کسانی که باعث متولد شدن یک انسان میشن باید ادعای خانواده بودن داشته باشن یا نه یک غریبه هم میتونه از نزدیک‌ترین شخص به آدم هم نزدیک‌تر باشه؟

و اما عدالت که مفهومی پیچیده در این نمایش داره. نه به صورت کامل وجود داره و نه به صورت کامل از بین رفته.


        

          این نمایشنامه رو میشه کاملا از نظر فرهنگی بررسی کرد.
تاثیری که جنگ و نازی بر روی مردم گذاشته هنوز هم غیر قابل جبران بوده و همچنان زندگی و روحیه‌ی خیلی از مردم رو درگیر خودش کرده. شاید افرادی که در زمان نازی در آلمان زندگی میکردن الان خیلی پیر شده و یا حتی مرده باشن اما تاثیر و یا تخریبی که این حذب با خود به همراه داشته همچنان قابل مشاهده هست. 
داستان کلی نمایشنامه درباره‌ی مرگ و یا بهتره بگم خودکشی مردی هست که باعث میشه خانواده‌اش برای تقسیم ارث و مراسم تشییع جنازه دور هم جمع بشن و از گذشته و شخصی که مرده حرف بزنن. در خلال این گرد همایی با دیدگاهی که افراد از جهود و نازی دارن آشنا میشیم.

مورد بعدی که باید بهش اشاره کرد سبک دیالوگ نویسی نویسنده هست. مونولوگ‌های بلند و جمله بندی خاصی که نویسنده داره کمی خسته کننده هست. مونولوگ‌هایی که صرفا بیان‌ میشن تا دیدگاه افراد به نمایش گذاشته بشه و در روند پیش رفتن داستان و کنشگری کاراکترها تاثیر خاصی نداره.


        

          در وهله اول باید بگم که جستارها همراه با تجربه ی شخصی هرتا مولر نویسنده هست که از رومانی تبعید و به آلمان میره بعضی اوقات مطلب خیلی شخصی میشه و فکر میکنم نیازه که از زندگی نویسنده تا حدودی مطلع باشید.

در مجموع جستارها به مسئله‌ی وطن، مهاجرت، تبعید، تاثیر سیاست بر زندگی افراد عادی، جنگ،  حذب نازیسم، پناهندگی و کشور آلمان و قوانین و زبانی که داره میپردازه.

خوندن این جستارها در اوضاع سیاسی و اکنون کشور خودمون خالی از لطف نیست مخصوصا این سالها که مهاجرت خیلی افزایش داشته و مفهوم وطن، خونه و هویت تا حدود زیادی برای همه تعریف دقیقی نداره.
        

          از ماگدا سابو اغلب با رمان 《در 》یاد میشه اما اولین رمانی که از این نویسنده خوندم 《خیابان کاتالین 》هست. اوایل رمان به معنای واقعی کلمه کاملا سردرگم بودم هیچ خط روایی درستی پیدا نمیکردم و کاملا از شروع کتاب پشیمون بودم اما خب بهش فرصت دادم و چقدر خوشحالم بابت اینکه زود از خوندن دست نکشیدم در آخر هم دوباره برگشتم و فصل های اول رو خوندم و روایت به خوبی در ذهن و قلبم ته نشین شد.
روایت سه خانواده و ارتباط‌ انسان‌هایی که در جنگ جهانی دوم در مجارستان زندگی میکردن. به حدی ملموس و قابل درک که با هر شخصیت میشه همذات پنداری کرد و در اخر مثل دوستی صمیمی همه رو به خوبی شناخت.

اصلا نمیشه از توصیفات و داستان‌گویی زیبایی که ماگدا سابو داره گذشت اما فکر میکنم تنها نقطه ضعف قلمش به کار بردن تشبیهاتی هست که عجیب و کاملا ناهماهنگ هستن. و همینطور رگه‌هایی از فانتزی که فکر میکنم اصلا نیاز به وجودشون در رمان نیست شخصی که مرده دوباره در قالب یک شخصیت زنده میشه و به زندگیش ادامه میده حالا روایت از زنده بودن ارواح جالبه ولی اینکه قالب انسانی دارن در رمانی که در کمال رئال بودن جذابه خیلی برای من جذاب نبود.

و در اخر باید از اهمیت شخصیتی بگم که در تمام رمان خواننده حس میکنه صرفا فقط وجود داره ولی وقتی میره و از خانواده جدا میشه همه میفهمن چقدر نقش مهمی در تحکم اون خانواده داشته و اون هم بلانکا هست. این دختر کوچیک خانواده که همه از بچگی بهش میگفتن ابله و احمق و ساده اما فقط وقتی در کنار خانواده بوده باعث پیشرفت و تحمل هر کاراکتر میشده. 
در اخر باید بگم کاملا اتفاقی به این رمان برخوردم و حتی شاید کتاب دیگه ای از سابو نخونم. ولی این کتاب بدون شک در ذهن و قلبم باقی میمونه.

        

          از سری کتابهایی که نوشتن درباره‌اش انقدر سخته که به بی حرفی میرسم. کلمات پراکنده در ذهنم به سختی تبدیل به جمله میشن.
با کاراکتر اصلی به شدت ارتباط گرفتم. نمیدونم این تلخ هست یا خوب برای درک بهتر کتاب.
شخصیت داستان یک آدم زیادی هست. همین. حسی که همه‌ی آدمای دنیا تجربه‌اش کردن. فقط چند داستان کوتاه از زندگی این ادم رو میخونیم چه برسه به درک کل زندگیش.
تورگنیف عزیزم با کتاب پدران و پسران به من ثابت کرد که چه نبوغی از جنس خودش در داستان نویسی داره. و با این کتاب در قلبم تثبیت‌ پیدا کرد. 
توصیف‌های فوق‌العاده، درست پیش بردن یک روایت، همراه کردن خواننده با خود، کشش داستانی و غیره و غیره تا ابد میتونه از خصوصیت‌های خوب قلم تورگنیف باشه.
        

          و باز هم روایت و بازنمودی از زن در اجتماع روس.
روایت سه نسل و درست تر نگاه کنیم چهار نسل از زنان یک خانواده. چالش‌ها، حسرت‌ها، خواسته‌ها و تمام چیزی که از زندگی میخوان.
و در نهایت قلم زیبای اولیتسکایا که به این زنان روح تازه‌ای داده.
        

          داستانِ یک زن. روایت زندگی زنی که تمام زندگی‌اش کتاب بود و کتاب ماند.
عمیقا با نوشته های اولیتسکایا ارتباط برقرار میکنم. و وقتی از زن و زندگی میگه دید جدیدی به مفهوم زن پیدا میکنم.
رمان روایت زندگی دختری هست که با وجود تمام اتفاقات دوام میاره و تحمل میکنه و ادامه میده.
کاراکتر عجیبی که الان عجیبه این تیپ شخصیت در زمانی که بازگو شده کاملا قابل درک هست.
و لودمیلا اولیتسکایای عزیزم. مرز و پلی بین ادبیات کلاسیک و معاصر روسیه.
        

          در اینکه بوسه ای به قلم چخوف توسط خدایان زده شده که شکی نیست😅 اما به نظر من چخوف داستان نویس طبعا خواندنی تر هست با اینکه حتی چخوف فعالیتهای زیادی در تئاتر هنری مسکو داشته و با استانیسلاوسکی هم همکاری داشته. البته شاید چون برخورد اولیه‌ی من با داستانهاش بوده حسم اینه.
نمایشنامه های تک پرده‌ای خرس خاستگار و تاتیانا رپینا دارای پلات‌های ساده و موقعیتها و دیالوگ‌های کمیک هستند. گره افکنی نمایشنامه به راحتی قابل حل هست و بیشتر موقعیتی کمیک رخ داده و جدل بین کاراکترها کاملا سطحی رو روند نمایش کاملا کلاسیک هست
نمایشنامه هایی کوتاه و جالب و کمیک که برای آشنایی با قلم و فضای نگارش چخوف مناسب هستند. هر سه اثر به فضای فرهنگی روس و خانواده و مسئله ی ازدواج و ارتباط زناشویی میپردازه.
        

           پلات نمایشنامه: افرادی خودشان را به جای دستفروش و بی‌خانمان معرفی کرده وارد کار و یا به عنوان مهمان وارد خانه‌ی مردم شده و محل کار یا خانه‌ی میزبان را به آتش میکشند. حالا فردی به اسم اشمیتس از بیدرمن درخواست میکند که مدتی را مهمان خانه‌ی او باشد.
ایده‌ی نگارش این نمایشنامه کاملا اتفاقی و بعد از جنگ جهانی دوم و مطرح شدن نازی ها به ذهن فریش رسیده و ابتدا یک داستان کوتاه و سپس تبدیل به نمایشنامه شده.
هدف اصلی نمایشنامه در یک جمله این هست: مردم ساده‌لوح و خوش باور آلمان فریب نازی و هیتلر را خورده و باورشون میشه که حزب اهداف والایی داره.
و اما این ایده به بهترین شکل تبدیل به متن میشه. در این نمایش قدرت دیالوگ و گفتگو در بین انسان‌ها رو متوجه میشیم. در یک کلام باید بگم که توانایی و استعداد قانع کردن آدم‌ها مسئله‌ی ساده ای نیست و افرادی که این توانایی رو دارن و یا به دست میارن اگر یک دیکتاتور مثل هیتلر باشن باعث تشکیل نازی و جنگ میشن. و اینگونه افراد میدونن که باید برن سراغ افراد ساده‌لوح و زودباور افرادی که از قبل یک درصد اعتماد به همه دارن و شکاک و محتاط نیستن و به راحتی در دام این شیاطین میوفتن.
اگر سخرانی‌های هیتلر رو گوش بدید کاملا متوجه منظورم میشید(البته که هیتلر فقط مثال هست) دیکتاتورها این قدرت قانع کردن رو به خوبی دارن و حتی اونو پرورش هم میدن به شخصه اگر یک آلمانی در قرن پیش بودم شاید جانم رو فدای این حزب و این قدرت سخنوری هیتلر میکردم😂😂
به معنای واقعی کلمه سخنرانی‌هاش اجرای یک تئاتره🤌🏻
اگر بخوام از سبک و ساختار بگم خب مشخصه که تئاتر اپیک هست و ماکس فریش به رسم نمایشنامه‌های یونان باستان از همسرایان که در اینجا آتش‌نشان هستن استفاده کرده که در ابتدا و یا انتهای صحنه دیالوگ‌هایی شعرگونه دارن.
در انتها باید گفت هدف نگارش و قصد نویسنده بیان یک موضوع سیاسی هست اما با دقت و بررسی میشه لایه‌های روانشناسی و جامعه شناسی رو در این‌نمایش دید و بسیار قابل بحث و بررسی و تحلیل هست.
        

          کمدی های مولیر:
شاید الان موقعیتها و دیالوگهای کمیک مولیر خیلی لبخند به لب انسان معاصر نیاره اما این از اهمیت خود مولیر و تلاشهایی که برای تئاتر کرده کم نمیکنه. مولیر الان میتونه دید پژوهشی داشته باشه هر چند این مسئله هم نمیتونه باعث بشه نمایشنامه هاش در اجرا و صحنه جا نداشته باشند.کمدی‌های مولیر جدا از ارزش ادبی که دارن به خوبی وضعیت هنرمند و سیاست و کلیسا رو به تصویر میکشن دقیقا وضعیت نابسامانی که مولیر در فرانسه داشته و چالشهایی که کلیسا برای اون به وجود آورده البته که در ایران باید توجه بسیار زیادی به این شخص بشه فراموش نکنیم که تئاتر اساسا با ترجمه ی آثار مولیر به ایران پا میزاره.
در این اثر هم به مانند خیلی از آثار دیگه‌ی مولیر با روابط انسانی و خانواده طرف هستیم. در طبیب پرنده فریب دادن پدری توسط خاستگار دخترش و در نمایش دوم خیانت زنی به همسرش رو میخونیم. در هر دو نمایش موقعیت‌ها ساده و طنز و کمدی عامه‌پسند هستن. 
        

          اولین نمایشی که از فریش خوندم و نمایشنامه‌ای از  زبان آلمانی و سوئیسی تبار و اپیک و جالب که با استفاده از شکست دیوار چهارم و دیالوگ و ارتباط با تماشاگر نوشته شده.
داستان درباره‌ی زندگی زن و شوهری هست که گویی با یک قفل به هم بسته شدن و از همدیگه رهایی ندارن. زندگی زناشویی و خیانت در این نمایش دو عنوان مهم و مطرح هست. و واقعا مفهوم دقیق خیانت چیه؟ برای هر شخص خیانت تا چه حدی میتونه پیش بره؟ و با وجود تفکر بسیار آزادی که برخی افراد دارن اصلا خیانت معنایی داره؟
میشه گفت در این اثر تا حدودی میتونیم جانب داری کنیم و برای مرد داستان دل بسوزونیم. ولی آیا واقعا مرد حق داره؟ شاید حتی سبب خیانت زن همین تفکر به اصطلاح آزاد مرد باشه.
در کل جانبداری در نگاه اول راحته ولی هر چی داستان بیشتر پیش میره میفهمیم که حقیقت چیزی بین این زن و مرد هست.
و اما در نگاهی کاملا احساسی میشه درک کرد زن و مردانی که سالها بدون عشق و علاقه و با خیانت به همدیگه باز هم در یک زندگی مشترک دوام میارن و با قفلی به جنس وابستگی به همدیگه متصل هستن.

        

          داستان زن و شوهری ‌که سالهاست در کنار همدیگه زندگی کردن و در آرامش و سکون فقط با یک سبک زندگی ادامه دادند. اما با رخ دادن اتفاقاتی عجیب و آمدن همسایه‌ای جدید متوجه‌ی مشکلاتی که تا الان در زندگی زناشویی خود داشتن میشن.نمایشنامه‌ای کوتاه و مختصر اما با مفاهیمی عمیق و دغدغه‌ای امروزی. بیان سبک زندگی که هیچ هیجان و دستاوردی برای انسان معاصر نداره و رفتارهایی که تبدیل به عادات همیشگی شده و ترک اون غیر ممکن میشه.عادات و رفتارهایی که برای انسان معاصر یک حصار میکشه تا ارتباطی با دنیای بیرون و طبیعت و ذات انسان نداشته باشه. این عادات همیشگی حتی میتونه کوچیک‌ترین هیجان رو از زندگی انسان بگیره.
        

          این نمایشنامه بازنویسی نمایشنامه‌ی ارثیه‌ی ایرانی است.

داستان جالبی از یک خانواده و همسایه‌شان. روایت یک خونه‌ی قدیمی و خانواده‌ای که هیچ پیوند عاطفی و خانوادگی با همدیگه ندارن و کاراکتر ها سراسر به فکر سود و منفعت خودشون هستن و در اخر به دنبال حق خودشون از بقیه.
در این اثر هم رادی به خوبی نشون داد که زبان مردم کوچه و بازار رو به خوبی میتونه در آثارش استفاده کنه و فرهنگ یک دوره‌ رو بازتاب بده.

در کل فکر میکنم رادی در بیان و روایت از خانواده به شکل های مختلف تبحر خاصی داره.

        

          خدای من، هر صفحه از این کتاب نفس من را بند می‌آورد.
و اما داستان کتاب چیزی نیست جز زندگی واسیلی. همین و بس. هیچ اکشن و حتی هیچ سفری در این داستان نیست اما شما را وادار به ساعتها نشستن و خواندن می‌کند. و چه بگویم از قلم آندری‌یف و ترجمه و ترجمه و ترجمه‌ی شاهکار. توصیفاتی که فقط می‌تواند الهام یک خدای شعر در ذهن آندری‌یف باشد.
آندری‌یف را به عنوان پدر اکسپرسیونیسم ادبیات روس می‌شناسند و سبک ادبی‌اش را ترکیبی از عناصر مکاتب ادبی رئالیسم، طبیعت‌گرایی و نمادگرایی روسی می‌دانند. اما فارغ از ایسم‌ها باید بود و فقط خواند و لذت تام برد.
سفر فیزیکی در داستان نیست اما روح واسیلی دائم در سفر است در حال تکامل و یا حتی در حال سقوط. دومین کتابی است که از آندری‌یف خوانده‌ام و یکی از بزرگترین دستاوردهایی که در کتاب خواندنم دارم آشنایی با این قلم است. تا حدودی حال و هوای آندری‌یف با تولستوی برای من شبیه به هم است و در تمام مدتی که زندگی واسیلی را می‌خواندم به یاد پدر سرگی افتادم.
        

          نمایشنامه‌ای کوتاه اما خواندنی در قالب گفت و گوی یک جوان و پیرمرد.
رادی در این اثر به مشکلات جوانانی که فکر میکنن در خونه جایی ندارن و دست به فرار میزنن می‌پردازه.
سالهای نوجوانی و جوانی و تفکراتی که برای هر شخص مهم و حیاتی هست درصورتی که میشه راحت اونارو به زبان آورد فقط کافیه به قول رادی《 بلد باشی فارسی حرف بزنی》
این نمایشنامه‌ی کوتاه هنوز هم میتونه با کمی بازنویسی دغدغه‌ی نسل جوان امروز رو به صحنه بکشه.
        

          سفارش نوشتن این کتاب را بولگاکف از سمت یک تئاتر می‌گیره اما بعد با اجرای این اثر مخالفت میشه و نمایشنامه‌ی ایوان واسیلوییچ رو می‌نویسه که در واقع ادامه نمایشنامه‌ی سعادت هست. 
در سعادت سفر به آینده‌ی شوروی به تصویر کشیده شده و در ایوان واسیلوییچ سفر به گذشته مطرح میشه. 
طنز و فانتزی و آرمانشهر از عناصر مهم این اثر هستن سعادت بااینکه یک نمایشنامه‌ی طنز هست اما مثل بقیه‌ی آثار بولگاکف رگه‌هایی از سیاست رو هم در خود جای داده.
        

          ماه‌هاست که دارم با این کتاب زندگی می‌کنم. میشه گفت شده کتاب بالینی من. از وقتی خوندن تمام آثار بولگاکف رو شروع کردم حس می‌کردم به اندیشه‌ی میخائیل بولگاکف نزدیک شدم اما وقتی خوندن این کتاب رو شروع کردم تمام ابعاد وجودی بولگاکف رو در تمام دست نوشته‌ها و نامه‌هاش دیدم. میشه گفت این کتاب بهترین منبع برای شناخت زندگی و زمانه‌ی بولگاکف هست. فکار، اتفاقات، همکاری‌ها، روابط خانوادگی و دوستانه و عاشقانه و تمام زندگی بولگاکف در این نوشته‌ها به تصویر کشیده شده. کتاب بر طبق سال‌هایی که نامه‌ها و دست نوشته‌ها نوشته شدند دسته‌بندی شده و نویسنده در مقدمه‌ی هر فصل خلاصه‌ای از اتفاقات اون سال و برداشت خود نوشته که بسیار به خواننده کمک می‌کنه تا وقایع تاریخی رو درست‌تر متوجه بشه.
        

          اگر بخواهیم این نمایشنامه رو در کنار داستان آنتیگون و بعضی از نمایشنامه‌های یونان باستان بررسی کنیم به اهمیت دفن افراد یونانی و از همه مهمتر سربازان یونانی در نظر مردم و خدایان پی می‌بریم.
داستان نمایشنامه درباره‌ی گروهی از سربازان تروایی هست که در کشور دشمن کشته شده و حالا پادشاه اون کشور راضی به پس دادن اجساد اونها به مادرانشان نیست. حالا مادران جمع شده و از پادشاه آتن درخواست دارن که این اجساد رو دوباره به شهر برگردونه. 
مونولوگ‌های فوق العاده‌ای درباره‌ی مفهوم آزادی و قدرت و امید بین حاکم آتن و پیک کشور دشمن رخ میده که میشه گفت تا حدودی اندیشه‌ی اوریپید رو درباره این مسائل آشکار می‌کنه. 
در بین بقیه آثار اوریپید این نمایشنامه در دسته آثاری که درباره زنان نوشته شده قرار می‌گیره آثاری مثل: الکترا،هکوب،زنان تروا،زنان فنیقی و مده‌آ
        

          در این نمایشنامه آریستوفان از دو شخصی میگه که از آتن خسته شده و به دنبال آرمانشهر خود می‌گردن شهری که در اون پرندگان پرستیده شده و انسان‌ها بال دارند. گویی با این ایده آریستوفان مدینه فاضله‌ی افلاطون رو به سخره گرفته و ثابت می‌کنه که اگر اون مدینه فاضله وجود داشته باشد هم با سیاست و قدرت ادغام شده و دیگه مقدس نیست. 
کمدی آریستوفان فوق العاده است بعد از گذشت این همه قرن همچنان هم خنده‌دار هست. اطلاعاتی که این نمایشنامه داره نشون دهنده‌ی مطالعه‌ی زیاد آریستوفان هست: بیش از ۲۸ نوع پرنده در یک صحنه معرفی می‌شه. نمایشنامه کمدی هست اما به مسائل خیلی مهمی مثل اخلاق، قانون، سیاست، خدایان و ادیان و ابعاد مختلف یک انسان می‌پردازه.