یادداشت‌های لیلا بهجتی اردکانی (16)

          اشعار این کتاب از فاضل نظری یا حداقل آن‌ دسته از اشعارش که بر جانم نشست، توصیفی بود از یک انسانِ سرگشتهٔ پا بر زمین داشته و سر بر آسمان؛ شاید از این رو دست‌یافتنی بودند و بخشی از وجود آدمیزادی را لمس می‌کردند...!
        

          داستانِ سیستان بی‌پرده و صادق روایت می‌شود. آن قدر آقای امیرخانی در این کتاب، بدون تکّلف، ذهنیت‌ها و تصورات خود را ابراز می‌کند و بعضاً هم شبهات را خودش در خلال داستان می‌افکند که خیالت راحت می‌شود تا به تملّق فاصله بسیار است! زبانِ طنز و سخن گفتن از پشت صحنه‌هایی که شاید غرض از حضور نویسنده در سفر آقا روایتِ آن‌ها نبوده است، حکایت را شیرین ‌تر و واقعی‌تر کرده است. 
و در نهایت اینکه آقای امیرخانی بلد است یک جمله را در دست بگیرد و طوری با آن در اثنای قسمت‌های مختلفِ داستان بازی کند که حیران شوی! در این کتاب هم جملهٔ «مومن در هیچ چارچوبی نمی‌گنجد»، در نسبت با انسان‌ها و حکایت‌های مختلف خوب خودنمایی کرده بود. 

پ.ن: بنا داشتم بعد از خواندن شش هفت تا کتاب از آقای امیرخانی، جمع‌بندی‌ای از نوشته‌هایش که تا به اینجا خوانده‌ام داشته باشم که عجالتاً از آن گذشتم و صرفاً مرور خود کتاب را یادداشت کردم. اگر فرصتی بود، حتماً  راجع به آن خواهم نوشت. 
        

          کتاب را که خواندم و زمین گذاشتم، تشویش عجیبی داشتم. بیش از هر چیزی، سردرگمیِ بنی‌آدم در روایت‌ها بود که به چشم می‌آمد! خودِ داستان‌ها هم معلّق بودند... انگار از اساس بنا نبود همه چیز مشخص و آشکار شود و قرار بود این روایت‌ها تجسّم آدمیزاد و حیرانی‌اش باشند! 
آن قسمت‌هایی که پا در واقعیت داشت را دوست داشتم اما به شخصه با قسمت‌های خیالی ارتباط نگرفتم. داستان «پیر بلوط» بیش از همه به دلم نشست اما توصیفات و جریان داستانیِ بی‌نظیر «اسم نیست» هم قابل چشم‌پوشی نیست.
        

          اولین بار که نام کتاب را شنیدم، گمان کردم با سایت گنجور تشابه اسمی دارد اما زمانی که متوجه شدم دقیقاً در رابطه با خود آن است، مشتاق شدم که بدانم پشتِ این سایت که تعداد دفعات استفاده‌‌ام از آن از دستم در رفته است، چه قصه‌ یا قصه‌هایی نهفته است. 
در مجموع کتاب دلنشینی بود. هنگام مطالعه احساس نمی‌کردم دارم یک تحقیق اجتماعی را مطالعه می‌کنم. زبان نویسنده کاملاً روایت‌گونه بود. حتی در فصل آخر کتاب که نویسنده تلاش بر ارائهٔ چارچوب‌بندی‌ای جامعه‌شناختی از این قصه داشت، زبانِ علم و واژه‌های قلمبه سلمبه توی صورتت نمی‌خورد که گمان کنی داری نظریهٔ جامعه‌شناختی می‌خوانی! تعبیرات و کلماتی که سلیمانیه برای جمع‌بندی از آن‌ها بهره برده بود هم در عینِ لطافت و سادگی، دقیق بود و به جان آدمی رسوخ می‌کرد. 
در کل حتّی اگر آن را بخواهیم کتابی جامعه‌شناختی بدانیم، به قول سارا شریعتی جامعه‌شناسی‌ای پا در هوا نبود. کاملاً متّصل با این زمین و مردمانش بود و تمایز آن شاید در این بود که تصنّعی نبود! یک نفر نرفته بود که تحقیق اجتماعی‌اش را روی یک واقعیت انجام دهد و بعد نتایجش را در اختیار بقیه بگذارد. این کتاب نشان داد جامعه‌شناسی همین انسان‌های دور و بر ما و قصّه‌هایشان است. به قول خودِ نویسنده: «آدم‌ها گنجهٔ داستان‌های همیشه ناگفته‌اند.»
        

          یک بار خوندن این کتاب کفایت نمی‌کنه، باید چندین بار خوند تا توی وجود آدم این حرفا موندگار و جاری بشه... کتاب بسیار روونی است و داستان‌هایی که در خلال متن میاد بی‌نهایت کتاب رو دل‌نشین‌تر می‌کنه! :) 
نوع نگاه نویسنده به مسئلهٔ نهفته در کتاب واقعاً الهام‌بخشه. 
خلاصه که هر چقدر از خوب بودن این کتاب بگم کم گفتم!
        

          با رغبت زیادی شروع به مطالعه نکردم اما داستان به نحوی بود که خواننده رو درگیر کنه مخصوصاً موقعیت‌هایی که متوجه می‌شدی تو هم بازی خورده‌ای و حقیقت به گونۀ دیگری بوده است! با این حال با رسیدن به صفحات پایینی به جمله‌ای برخوردم که به نظرم حتی اگر کتاب خوبی هم نبود، می‌ارزید به خاطر رسیدن به اون جمله بخونمش :)
        

          خوندن این کتاب برای داشتن بینش صحیح نسبت به فضای تشکیلات مناسبه و توصیه می‌کنم همۀ افرادی که به هر نحوی با تشکیلات تعامل دارند این کتاب رو مطالعه کنند اما قطعاً در عرصۀ عمل به مراتب کار پیچیده‌تره!
        

          بعد از فیلم «غریب» سرآغازِ آشناییِ من با شهید بروجردی بود. اگر می‌خواهید به صورت مختصر با زندگی ایشون آشنا بشید کتاب مناسبیه.
        

          فرم جدیدی داشت و قابل توجه بود اما سِیرِ داستان آن چنان چنگی به دل نمی‌زد! 
لطفاً بعد از کتاب‌های شاخص آقای امیرخانی این و نخونید چون احتمالاً حالتون گرفته بشه یکم :)
        

          کتاب «قیدار» که تموم شد دوست داشتم دوباره و دوباره  از اول بخونم. «قیدار» اگر دوست‌داشتنی‌ترین شخصیت داستانی زندگیم نباشه، قطعاً یکی از صدرنشینانِ جدوله! خیلی اوقات دلم «قیدار» بودن میخواد... شخصیت «قیدار» برای من به مثابۀ یک دنیاست که حس می‌کنم از درکش عاجزم اما به هر روی قیدار شدنم آرزوست؛ حتی اگر آرزوی دست‌نیافتنی‌ای باشه. 
ادبیاتِ کتاب برای هر کسی که ادبیات آقای امیرخانی رو دوست داره قطعاً دل‌نشینه. بازی با کلمات، بیشتر کتاب رو شیرین می‌کنه. به کسایی که «منِ او» رو خوندند توصیه می‌کنم وجوهِ اشتراک این دو کتاب رو دریابند! :)

و خلاصه که: «کاش پیش حضرت حق اسم نداشتیم اما مرد بودیم... طوبا للغرباء!»
        

          برای تمام آن‌هایی که انگار بلد نیستند تنهایی قدم بردارند اما حقیقت این است که قلبشان اجازه نمی‌دهد کسی را با خودشان هم‌راه نکنند،
برای آن‌هایی که راه‌های رفته را هزاران بار طی می‌کنند تا دیگری را با خود همراه کنند،
برای تمام مربّی‌های این جهان،
برای تمام کسانی که خوب می‌دانند برای اینکه مصداق «لفی خسر» نشوی، باید دست‌گیرِ دیگری باشی،
برای کسانی که در مسیر انسان شدن، نقطهٔ پایانی متصوّر نیستند، 
برای تمامِ افرادِ مدام در اضطراب‌ِ حرکت، 
و در نهایت برای تمامِ عاشقانِ این جهان :)