همیشه از پیداکردن کتابی در ادبیات مدرن، که دوستش دارم خوشحال می‌شم.
این کتاب به‌زیبایی ترکیبِ شاعرانگیِ پارسی و پتانسیلش برای روایت داستان‌ها رو نشون می‌ده.
داستان گنگه؛ من این رو انکار نمی‌کنم. و بسیاری یه روایت شفاف‌تر رو بیشتر می‌پسندن، اما گنگ‌بودن روایت به من کمک کرد میان توصیف‌ها و احساس‌های زیبا و واژگان جادویی، زندگی خودم رو تصور کنم و در احساساتم شناور بشم. و گمشده‌های روایت هلیا و پسرِ کشاورز رو، خودم خیال کنم.
به‌زودی به سراغ دیگر کتاب‌های نویسنده هم خواهم رفت.

"هرگز، بعد از آن شب، مهلتی برای گفتن آنچه بر من گذشت به دست نیامد. واژ‌ه‌ها در من ماندند و در من مذاب شدند و در آن سرمای زندگی‌سوز. واژه‌ها در وجود من بستند."
      

        من بسیار دنبال کتاب‌های ایرانی‌ای گشتم که اون‌ها رو دوست داشته باشم؛ و زمانی‌که شما در ارتباط‌گرفتن با "شاهکار"های  یک زمینه دچار مشکل می‌شید، بسیار ممکنه که امیدتون رو در نتیجه‌گرفتن از دست بدید.

اما زمانی‌که متوجه شدم این کتاب رو دوست دارم، به این فکر افتادم شاید با مدرنیته‌ی تهرانی ادبیات داستانی ایران ارتباط برقرار نمی‌کنم و باید بیشتر سراغ کتاب‌هایی برم که در پیرامون زادگاه خودم رخ می‌دن و من توان درکشون رو دارم.

درباره‌ی خود کتاب، لازم به ذکره که انتقادِ سیاه‌نمایی بهش کاملاً وارده. من روایتی متفاوت از دفاع مقدس رو پسندیدم اما خواننده نباید تصور کنه که همه‌ی اونچه در این کتاب رخ می‌ده عین حقیقته. درباره‌ی بسیاری از رخدادهای تکان‌دهنده من از اشخاصی که اون دوران رو به چشم دیده‌ن پرسیدم و با قدرت ردشون کرده‌ن.

با این همه، کتاب به دل من نشست و اون رو در زنده‌نگه‌داشتن یاد و خاطره‌ی جنگ هشت‌ساله مؤثر می‌دونم. با رنجشون رنج کشیدم و زبونشون به گوشم آشنا بود و از کنار محله‌هاشون بارها گذر کرده‌م. اهواز تا ابد جایگاهی ویژه در قلبم داشته و خواهد داشت. 
      

        دفتر پنجم از تصحیح و شرح پژوهشگر مهری بهفر، به یکی از بزرگترین تراژدی‌های تاریخ دنیا می‌پردازه؛ داستان رستم و سهراب.

عموماً حتی کسانی که اهل ادبیات نیستند هم این داستان رو شنیده‌ان، خود من پیش‌تر بارها اون رو به شعر و به نثر خونده بودم.

اینجوری بود که فکر می‌کردم، قرار نیست دوباره خیلی عمیق روم تأثیر بذاره... فکر می‌کنم بدونید که اشتباه می‌کردم.

پس از گذشتن هزار سال از روایت فردوسی و در دنیایی که اونقدر درش تراژدی در جریانه که اشکی برای ریختن بر سر اسطوره‌ها باقی نمی‌مونه، نبرد این پدر و پسر باز هم من رو نابود کرد=)

قدرت قلم بزرگانی مانند فردوسی و روایت‌های منحصربه‌فردی مثل رستم‌وسهرابه که به آدم قدرت داستان‌سرایی رو یادآوری می‌کنه و می‌فهمه، شاید تراژدی‌های دنیای خودمون اونقدر از این‌ها جدا نیستند.

و شاید، فقط شاید، اگر بچه‌های ما با این داستان‌ها بزرگ می‌شدن و درد جنگ و اهمیت ایستادگی دربرابر بیدادی و ستم رو درک می‌کردن، دنیایی که فردا می‌ساختن، بسیار بهتر از دنیای ما می‌بود.
      

        دیدن مِی با یه نفر دیگه برای من هم شکنجه بود چه برسه به زوکو؛ ولی دیدن اینکه زوکو کنار ایستاد و از دیدن مِی با یه نفر دیگه چطور واکنش نشون داد، نشونه‌ی خوبی برای میزان تغییرش بود، زوکوی قدیمی کِی‌لو رو زنده‌زنده می‌سوزند=)

گرافیک این جلد از سری کمیک‌های آواتار تا به اینجای کار محبوب‌ترینم بوده؛ آرتیست سبک واقعاً زیبایی رو کار کرده.

رابطه‌ی زوکو و آزولا به مرحله‌ی تازه‌ای می‌رسه که به نظر من از رقابتشون برای حکومت بسیار نفس‌گیرتره.

پس از درگیری آنگ با دوراهی‌های شخصیتی جدی و رویارویی‌های سرنوشت‌ساز توی سری‌های گذشته، اینجا دوباره می‌تونیم تأثیر سبک‌‌باری‌ش رو توی شیوه‌ی حل مشکلات ببینیم، که به‌شخصه خیلی دوستش داشتم. ترکیب اون پسربچه‌ی بی‌خیال اول‌های سریال با آواتار بالغی که پس از ماجراجویی‌هاش متولد شد، واقعاً شخصیت دوست‌داشتنی‌ایه.

این جلد هم کنار جلد اول سه‌گانه‌ی اول، به کمیک‌های محبوبم از آواتار پیوست.
      

        این کمیک، داستان رو تقریباً درست بلافاصله در ادامه‌ی سریال از سر می‌گیره. با مفاهیم بسیار مهمی سروکار داره و خیلی جاها به شخصیت‌ها و فضایی که توی سریال انیمیشنی حفظ شد، وفاداره. واقعاً لیاقتش رو داشت با یه‌سری تغییرها، به‌جای سری کمیک، اسپین‌آف سریال باشه.

ادبیات ضدجنگ بی‌شمار نوشته شده و همه با تراژدی‌های معمولش آشنان. این کمیک می‌ره سراغ مفاهیمی که به‌اندازه‌ی کافی درباره‌شون صحبت نمی‌شه؛ مثل برقراری صلح، تأثیر جنگ در آمیختن فرهنگ‌ها، چگونگی حفظ فرهنگ بدون دریغ‌کردنش از دیگران... همیشه در روایت‌های به‌تصویر کشیده‌شده‌ی جنگ، صلح فقط یه پرده‌ی آخر با حال‌وهوای آرمان‌شهریه. اما اینجا ما با پیچیدگی‌هاش روبه‌رو می‌شیم و به فکر فرو می‌ریم.

از این بابت، واقعاً یه سریال اصلی وفادار مونده. انیمیشنی که همه‌ی گروه‌های سنی می‌تونن اون رو تماشا کنن و دوست داشته باشن، چون در عین سادگی و دلنشینی، عمیق و گیراست.

درنهایت، بی‌نقص نیست اما خوندنش رو به همه‌ی دوست‌داران آواتار توصیه می‌کنم.
      

        باید توجه داشت که جرج گوچ کتابی به این نام نداره و کتاب تماماً تألیف مرحوم منصوریه. این تضاد مهم‌ترین ضعف کتابه و صحت خیلی از مطالب کتاب رو زیر سؤال می‌بره.

گذشته از حاشیه‌های همه‌ی آثار منصوری، کتاب در کنار روایت دوره‌های گوناگون زندگی ابن سینا، درباره‌ی موضوع‌های گوناگونی خواننده رو آگاه می‌کنه و به کتاب‌های بسیاری رجوع می‌ده. تا اگر به خود کتاب هم نتونید اعتماد کنید، به بسیار کتاب‌هایی که بهتون معرفی می‌کنه سری بزنید. که از این بابت برای من کتاب ارزشمندی بود و با بسیاری اثر مهم آشنا شدم.

در کل، اگر مطالب درون کتاب صحت‌سنجی بشن و منابعی که ممکنه مرحوم منصوری ازشون استفاده کرده باشه، در پیوستی از کتاب درج بشن و نام نویسنده‌ی جعلی از کتاب حذف بشه، می‌تونه اثر ارزشمندی بشه. اما لازمه که این اقدامات صورت بگیره تا بشه کتاب رو جدی گرفت.

تا اون زمان، ترجیح شخصی بنده کتاب معتبرتری هست و تلاش می‌کنم زندگی‌نامه‌ی معتبرتری از ابن سینا رو پیدا کنم.
با این همه برای کسی که جز اطلاعات کلی، بینشی نسبت‌به زندگی این دانشمند بزرگ نداشت، کتاب مفیدی بود و قطعاً پس از مطالعه‌ی زندگی‌نامه‌ی بزرگان دیگه، با کتاب‌های معتبرتر در زندگی ایشون دقیق‌تر خواهم شد.
      

        شخصیت اصلی این روایت یک مزدور است؛ نه یک قاتل مشتاق کشتن، نه فردی در کشمکش وسوسه‌ی کشتن، یک مزدور. و من تابه‌حال به کتابی برنخورده بودم که به افرادی شخصیت ببخشد، که در جنگ‌هایی شرکت می‌کنند که هیچ ربطی به آن‌ها ندارد. این افراد در نظر من همیشه سایه‌هایی از ویژگی‌هایی بسیار ساده بودند و باید اعتراف کنم کتابی که مرا وادار به همدلی (empathy) با آن‌ها کند، برایم تازگی داشت.

کتاب مجموعه‌ای از دوگانگی‌ها را روایت می‌کند که مهم‌ترین آن عشق‌و‌نفرت است و در این راه، علاوه بر اشاره به مفاهیمی چون بیگانگی با میهن و پوچ‌یافتن زندگی، موازات غریبی را میان رخدادهایی برقرار می‌کند که به ظاهر هیچ ربطی با همدیگر ندارند. به شخصه هرگز فکر نمی‌کردم از موازات "خشونت یک مزدور در کشورهای عربی" با "اعدام منصور حلاج" بخوانم. و حتی اگر با موازات برقرارشده در این کتاب هم‌سو و راحت هم نباشم، تازگی و جذابیت آن‌ها را دست‌کم برای یک‌بار خوانش انکار نمی‌کنم. 
      

        این سه‌گانه‌ی کتاب برای رده‌ی سنی نوجوانان‌ نوشته شده. الآن که کتاب سوم رو می‌بندم، دیگه یه نوجوون محسوب نمی‌شم. با این حال گاهی میون همه‌ی کتاب‌هایی که باعث رشدت می‌شن، درباره‌ی مفاهیم عمیق زندگی برات حرف می‌زنن، تو رو به دنیاهای ناشناخته می‌برن، دلت می‌خواد داستان دلچسبی درباره‌ی ماجراجویی چندتا کتاب‌دوست دیگه مثل خودت رو بخونی. هرچی نباشه، کتاب‌ها اینجا هستند تا اونچه آرزو می‌کنیم و در دنیای واقعی از داشتنش محرومیم رو، توشون پیدا کنیم.
      

        شاهنامه دنیایی است که در آغاز، به چشم خواننده‌ی تازه‌کار، تهدیدکننده و دشوار می‌آید. اما زمانی‌که واردش شوید، برایتان بسیار سخت خواهد شد آن را دمی کنار بگذارید.

روایاتی نفس‌گیر از جنگ، آیین پهلوانی، دوراهی‌های اخلاقی، خیانت، جادو و جانوارانی چون اژدها و سیمرغ... اما همه‌ی این‌ها برای بیان شکوه و شاعرانگی این شاهکار ناکافی‌اند.

شاهنامه در نگاه هنرمندان نیز، منبعی بی‌همتا از الهام و انگیزه است؛ با فرصت‌های بی‌‌نظیری که برای اقتباس داستانی و شعر، تصویرسازی و نقاشی، موسیقی و بسیاری هنر دیگر پدید می‌آورد.

و به‌لطف پژوهشگر مهری بهفر و بسیاری از بزرگان دیگر شاهنامه‌شناسی، خواندن و بهره‌گرفتن از این شاهکار پارسی برای همگان ممکن شده است.
      

        نمایشنامه به دو قسمت تقسیم شده.
بخش "بی‌کلاه" نمود خوبیه از جامعه‌ای که همه‌ی افرادش متوجه مشکل هستن اما هیچکس حاضر نیست قدمی برای حل اون مشکل برداره.
بخش "باکلاه" رو می‌شه طویل‌شده‌ی‌ چوپان دروغگو دونست. دیالوگ‌های رفت‌وبرگشتی ملال‌آور و بیخودی در این بخش میون اهالی شکل می‌گیره که ابداً چیزی به پیرنگ اضافه نمی‌کنه.
یک برداشتی که وجود داره اینه که مرد‌روی‌بالکن نقش فرد روشنفکر جامعه رو داره که برداشتی بی‌معنیه! روشنفکرها با همه‌ی ایرادهای شخصیتی‌شون، نمی‌تونن فردی باشن که نخست مردم رو مسخره می‌کنه و بعد انتظار داره حرفش رو باور کنند.
      

        مهم! این یادداشت رو کسی می‌نویسه که مخاطب ژانر رومنس نیست و پس از مدت‌ها به کتابی از این ژانر فرصت داده.

من، مثل خیلی‌های دیگه، کتاب "آلیس در سرزمین عجایب" رو پس از تماشای فیلم‌های تیم‌ برتون خوندم. درحالی‌که انتظار یک کتاب آسان‌خوان داشتم که بیشتر با ژانر کودک تناسب داره، با کتابی روبه‌رو شدم که سمبولیسم اون رو بسیار فلسفی و شایان تأمل می‌دونستم.

این کتاب، که جریان‌هاش در دنیای لوییس کرول شکل می‌گیرن، بیشتر از اینکه یک "بازنویسی" باشه یک "فن‌فیکشنه"؛ که از نظر من نمادگذاری‌های بی‌نظیر لوییس کرول رو نداشت، اما اکسپرسیونیسم و بزرگنمایی و زرق‌وبرقِ تیم برتون رو به‌زیبایی دراوورده.

با وجود اینکه مخاطب ژانرش نبودم و شخصیت‌پردازی کتاب رو اون‌چنان قوی نمی‌دونم، باید اعتراف کنم موفق بود من رو با احساسات قهرمان‌ها همراه کنه و از خوندنش لذت بردم.
      

        مشروح بازجویی‌ها و اتهام‌های وارده به فئودور داستایوسکی، که منجر به محکومیت وی و حتی کشیده‌شدن پای چوبه‌ی دار شد.

این کتاب گفتگویی بی‌واسطه با داستایوسکی است. همه‌ی کسانی که حتی یک کتاب از این نویسنده‌ی بزرگ خوانده باشند می‌دانند او چه روانشناس چیره‌دستی بود. با این همه، هرگز فکر نمی‌کردم فرصت این را داشته باشم تا این چیره‌دستی را در زندگی شخصی وی مشاهده کنم، که چگونه حکومت تزار و دلایلش برای مجرم‌شناختن وی، جوانی خودش و علاقه‌اش به محافلی که در آن شرکت گزید را روانکاوی می‌کند و به‌واسطه‌ی این دانشش درباره‌ی روانکاوی، می‌تواند استراتژی هوشمندانه‌ای برای دفاع از خود، بدون محکوم‌کردن هیچکس دیگری را در پیش بگیرد. 

این‌ها همه چشمه‌ی کوتاهی ساخته‌اند به تجاربی که روح او را دگرگون کرد و بر جهان‌بینی و عقایدش تأثیر شگرفی گذاشت.

فرصت بسیار ویژه‌ای است که آدم بتواند با شخصیت نویسنده‌ای که تحسین می‌کند آشنا شود؛ فرصتی که درباره‌ی نویسنده‌های معدودی فراهم است و خوشحالم یکی از آن معدود نویسنده‌ها، نویسنده‌ی بزرگ روس، فئودور میخائیلویچ داستایوسکی است.
      

        یک پرسش کوتاه و بنیادین، که بیان‌شده در قالب داستانی چندصفحه‌ای، ما را بیش از آنچه انتظار داریم به فکر می‌افکند.

نخست بر این اندیشه بودم که کسانی‌که املاس را ترک می‌کنند، به‌لحاظ اخلاقی، خاکستری‌ترین شخصیت‌های کتابند؛ آن‌ها نه تصمیم می‌گیرند کودک را نجات بدهند، نه می‌توانند خود را قانع کنند با آگاهی از پشت‌صحنه‌ی آن به زندگی در شهر خوشبختی ادامه دهند.

ولی سپس از خود پرسیدم،
تا کنون چند جنایت در پیرامونم رخ داده که من نه در انجامشان نقش داشتم، نه در مبارزه با آن‌ها؟

به‌راستی، چند جنایت؟
      

        کتابی به باشکوهی مضمونش؛ مرگ!

صدودو صفحه توصیف مرگ با همه‌ی جزئیات پیرامونش بی هیچ کم‌وکاستی‌ای، کتابی که باور دارم انسان هرگاه مرگ رو فراموش می‌کنه باید به اون برگرده و از اول بخونتش.

زیباترین ظرافت کتاب در اینه که مرگ شخص خاصی رو روایت نمی‌کنه، یه آدم مثل همه‌ی ما که هدف ویژه‌ای در زندگی‌ش نداره، درگیر مادیات و زندگی روزمره‌اس و گمان می‌کنه مرگ هرگز سراغش نمی‌آد.

پس تالستوی با روایت مرگ ایوان ایلیچ، مرگ همه‌ی ما رو روایت می‌کنه، فرصتی می‌ده تا پیش از اجلمون یک‌بار مرگ رو ببینیم، و شاید اگر روحمون بیدار باشه، در این سرنوشت تغییری بدیم و متفاوت از وانیا دنیا رو ترک کنیم.
      

        داستان‌های داستایوسکی تب‌آلودند؛ این بهترین واژه برای توصیف آن‌هاست. در یک لحظه شخصیت‌ها از خودبی‌خود شده و از پوسته‌ی شناخته‌شده در جامعه‌ی خود بیرون آمده و در نطقی بلندبالا و پرخروش، حقایقی درهم‌پیچیده دفن‌شده از روح و شخصیت خود را افشا می‌کنند.

یادداشت‌های زیرزمینی، نمونه کوتاه و جامعی از این ساختار است. شخصیت اصلی، از انسان‌های پیرامونش بسیار نفرت دارد. وی که همچنان بنابر طبیعت غریزی انسان موجودی اجتماعی است، تلاش‌هایی برای ارضای این غریزه‌ی خود می‌کند و در اثنای این تلاش و موفق‌نشدن، بدتر و بدتر در انسان‌ستیزی فرو می‌رود. هرچه بیشتر اضطراب موقعیتش باعث می‌شود در ارتباط با دیگران -که باور دارد قطعاً از او کِه‌ترند- شکست بخورد، بیشتر به آن‌ها تنفر می‌ورزد.

نسخه‌ای که من از این کتاب در دست دارم، ترجمه‌ی شیوایی از حميدرضا آتش‌برآب همراه با چهارده تفسیر است. برداشت خودم از کتاب رو پس از خوندن تفسیر‌ها، به این برداشت نخستین اضافه خواهم کرد:)