احمد محمود در زمین سوخته، آشفتگی وضعیت کشور را حین شروع جنگ به تصویر می کشد. زندگی های آرام و در جریانی که ناگاه ویران می شوند و امنیتی که به شکل باورنکردنی از بین می رود. در حالیکه مردم خوش خیالانه فکر می کنند چند روز بعد قرار است دوباره همه چیز به روال سابق برگردد... اما کم کم در این شرایط سخت، اتفاقاتی می افتد که نشان می دهد جنگ، چقدر آدم ها را تغییر می دهد. 
زمین سوخته یکی از اولین رمان های جنگ است که از جنگ ایران و عراق نوشته شده است. زمانی که هنوز جنگ در جریان است. آدم های مختلف با نگاه های مختلف در این رمان به تصویر کشیده می شوند و احمد محمود تلاش می کند بدون قضاوت به آنها نگاه کند.
        

          توصیف های ناب احمد محمود برای علاقممدان به نویسندگی خیلی می‌تونه مفید باشه
        

          کتاب خوب، همین‌جوری تو را می‌شِکند.
        

          زمین سوخته یکی از بهترین کتاب ها در زمینه ادبیات جنگه.
احمد محمود گویا در این کتاب دوربین به دست گرفته و جنگ را از لابلای کوچه و بازار روایت میکند.
روایتی غم‌انگیز و تکان‌دهنده 😖
        

          این رمان زبان بسیار روانی دارد و پر از جزییات است. برای من اینطور بود که انگار دارم یک فیلم می‌بینم. همهٔ شخصیت‌ها با دقت توصیف شده‌اند، در آخر رمان به خوبی آنها را می‌شناسید.
اما رمان از نظر من ویژگی برجسته‌ای نداشت. به وجد نیامدم. یک خاطره‌نگاری بود روان و دقیق.
        

          به قول رضا براهنی، اگر تاریخ معاصر دو مضمون اصلی به ادبیات ما داده باشد، یکی‌اش انقلاب است و دیگری مسئله‌ی جنگ. «مضمون فوق‌العاده جدیدِ ویرانی شهرها و آوارگی مردم... خود مردم که چه تصویری از جنگ دارند و چه کار با این جنگ می‌کنند...» (براهنی، ص 37)*.  ادبیات جنگ با آغاز جنگ هشت ساله‌ی ایران و عراق در تاریخ 31 شهریور 1359 پا گرفت. هم‌زمان با شروع جنگ، در عرصه‌ی ادبیات آثار بی‌رمقی پدید آمدند که ارزش ادبی خاصی نداشتند و بی‌توجه به مبانی زیباشناختی تنها به کار همان مقطع خاص آمدند و «هدفشان تهییج روحیه‌ی رزمندگان و مردم جنگ‌زده بود». بااین‌همه، دسته‌ای دیگر از نویسندگان مضمون جنگ را در ساختار رمان درونی و آن ر ابه شکل فرمی خلاق در ساخت داستان متبلور کردند و ماندگار شدند. به زعم اغلب منتقدان، اولین اثری که با این رویکرد در ادبیات جنگ پدید آمد رمان «زمین سوخته» نوشته‌ی احمد محمود است، «رمانی وقایع‌نگارانه از سه ماهه‌ی نخست جنگ، حاصل تجربه‌ی مستقیم نویسنده از حضور در شهری تحت هجوم» (میرعابدینی، ج سوم، ص 910)**. براهنی، با اشاره به کتاب محمود، درباره‌ی درونی شدن مضمون جنگ در ادبیات توضیح می‌دهد: «برادر من اگر مرده باشد، من دچار جنون می‌شوم. جنون خود را به صورت و شکل رمان من عرضه می‌کند. آن جنون رمان است، شکل موضونی که خود را به بافت کار تحمیل می‌کند و رمان را به سود خود شکل می‌دهد» (براهنی، ص 38)*. به‌زعم براهنی، حالت دگرگونی‌ای که انسان در مقابل مصائب بزرگ خود پیدا می‌‎کنـد وسیله و محتوای اولیه‌ی ادبیات و هنر است و چه خوب بود اگر زمین سوخته تنها مقطع هذیان گفتن برادری بود بر سر جنازه‌ی برادر دیگر، نه گزارشی کامل از روزگار مردم در روزهای اول جنگ.


* براهنی، رضا، بحران رهبری نقد ادبی در ایران و رساله‌ی حافظ، تهران: دریچه، چ اول: 1380.
** میرعابدینی، حسن، صد سال داستان‌نویسی ایران، ج سوم، تهران، چشمه، چ اول: 1377.


به قلم رافعه رستمی، ماهنامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی سیزدهم، سال 1395.
        

          این اولین کتابی بود که از احمد محمود می‌خوندم و الان شد یکی از نویسنده‌های مورد علاقه‌ام.
اما در مورد کتاب: ساده و روان 
از همون ابتدای کتاب با تک تک شخصیت‌ها استرس کشیدم و انگار این منم که وسط بمب بارون نشستم.
جنگ چه بلاهایی که به سر آدم میاره...
        

          تصویرسازی‌های احمد محمود در این کتاب شگفت‌انگیزه. انگار از اون روزهای اهواز فیلم گرفته و حالا فیلم رو می‌بینیم. زبان نوشته هم بی‌نظیره.
تلخ، تلخ. و مگه جنبه‌ای از جنگ (دور از همه حماسه‌ها) همین نیست؟
هرچقدر شروع این رمان در قلاب کردن خواننده کم‌توانه، پایانش باعث می‌شه جدایی از کتاب سخت بشه.
        

          نظر آقای خامنه ای: «در همین کشور خودمان، که به قول شما خاستگاه ادبیات مقاومت است، ادبیات ضدجنگ هم از طرف آدم های ناباب در اینجا پا گرفت! سال های 61 و 62 آن آقای .... کتاب زمین سوخته را می‌نویسد، که صددرصد ضدجنگ است و اصلا حماسه‌ای در این کتاب نیست!... من تعجب کردم وقتی دیدم در یکی از مطبوعات خودی، یکی از برادران راجع به ادبیات جنگ کتاب نوشته و کتاب زمین سوخته را جزو اولین کتاب‌هایی که در باب ادبیات جنگ است، مطرح کرده است! چرا باید این طور باشد؟! گاهی می‌شود که در خاستگاه ادبیات جنگ، که محصول طبیعی‌اش ادبیات مقاومت است، کسانی می‌آیند از روی غرض ادبیات ضدجنگ را باب می‌کنند؛ مثل همین کتاب زمین سوخته.» (من و کتاب ص 54)
        

          یه کتاب و یه قصه‌ گویی خوب. تصویرسازی‌های این کتاب به شدت عالیه😍
        

          عَجب پایان شگفت‌انگیزی
اصلا قابل پیش‌بینی نبود برام
چند ساعتی بعد از خواندن کتاب متحیر بودم و احساس میکردم سر بن‌بست ننه باران هستم
چقدر تصویر سازی این کتاب فوق‌العاده بود
کتابی بود که لذت و غم و هیجان رو مخلوط باهم داشت
اما درکل باید بگم که نمیشه از حماسه نداشتن ، و کسالت‌باری افراد در کتاب چشم‌پوشی کرد. دفاع مقدسی که ثانیه به ثانیه مردم در تحرک و هیجان و حماسه بودند در این کتاب چیزی ازشون دیده نشد
        

          برخلاف بعضی بزرگان که نظر دادن این کتاب با گرایش خاصی نوشته شده ،، من این نظر رو رد یا تایید نمیکنم! جناب احمد محمود ، وقایع سه ماه اول ، از هشت سال دفاع مقدس رو در مناطق اشغال شده و آسیب دیده از جنگ ، خیلی خوب روایت کردند. سبک داستانی کتاب باعث میشه خواننده خسته نشه و وقایع رو دنبال کنه. ولی مسئله اینه چطور میشه فقط ضعف ها و بدی ها و خرابی ها و دزدی ها و نامهربونی هارو دید! اینهمه چیزای منفی چطور گنجونده شده! این باعث میشه مخاطب فکر کنه ایشون گرایش خاصی داشته! 
مسیله ی بعدی نقد فنی به کتاب هست! سبک داستان روایت اول شخص هست، ولی چند صحنه در کتاب راوی حضور نداشته و از اونجا روایت کرده و نقل قول هم نبوده!
با احترام منِ مخاطب این رو نمی پذیرم.

مورد بعدی، در مورد دفاع نیروهای خودی، از اصطلاح [تعرض] استفاده کرده، به نظرم بار منفی و غیر واقعی داره! ایران فقط از خودش دفاع کرده🤷🏻‍♀️
و نکته ی بعدی برای شهدا از واژه ی کُشته استفاده کرده! اون هم شهیدی که مستقیم توسط دشمن به شهادت رسیده. فقط من نمیتونم بپذیدم؟ یا واقعا اشتباهه؟!
        

          توی خوندن هر بخش و استراحت بین مطالعه، میگفتم: ای کاش من احمد محمود بودم. 
زمین سوخته یکی از بهترین رمان های ضد جنگی بود که تا بحال خوندم. بخصوص که درباره جنگ ایران و عراق نوشته شده و با خاطراتی که همه ما ،  احتمالا اغلب مون، از جنگ شنیدیم آشنا پنداری میکنه. این رمان همون اوایل جنگ نوشته و منتشر شده و حرف و حدیث زیادی به دنبال داشته. عمده انتقاد منفی هم که بهش شده، از طرف کسانی بوده که جنگ رو نعمت می‌دونستن و به رویکرد ضد جنگی کتاب ایراد وارد کردن. با خودم فکر میکنم مگه میشه کتابی هم در ستایش جنگ نوشت؟ 
خوشحالم احمد محمود نازنین ناامیدم نکرد. 
...
من توی خانواده خیلی بزرگ و شلوغی به دنیا اومدم، با کلی داستان و خاطره و ماجرا. با یک عالمه عمو و عمه و دایی و خاله و بچه هاشون. تازه دایی ها و خاله ها و عمه ها و عموهای مادر و پدرمم هستن. برای هر چیزی یک داستان توی فامیل گنده ما وجود داره و من همشونو بلدم. پس طبیعیه بتونم همیشه داستان فامیلی و خاطره تعریف کنم. تا روز مرگم میتونم. 
......
مامان بزرگم خدابیامرزم، مامان بابام، آرتروز شدید داشت و بخاطر دردش تریاک می‌کشید. اون اواخر آلزایمر هم گرفته بود و همه چیز رو فراموش می‌کرد ولی یادش نمی‌رفت سر ساعت تریاک بکشه. البته باید بگم معتاد نبودا، تفریحی ام نمیکشید، بعنوان دارو فقط! این داستانی که میخوام بگم ربط مستقیم به تریاک کشیدنش نداره. ماجرا مال قبل تر از شروع آرتروزه. البته به آرتروز ربط داره یجورایی. اون اوایل جنگ، وقتی هنوز تهران و کرج و اطراف اش آروم بوده، یکی از بیشمار عموهای من میره خدمت سربازی و میوفته منطقه جنگی. اوایل نامه می‌داده نامرتب، و مامان بزرگ از شوق خوندن نامه عمو، وقتی صدای موتور پست رو میشنیده، پابرهنه توی کوچه میدویده به استقبال پستچی می‌رفته و خلاصه صحنه دراماتیک اشک آوری خلق میکرده. حتی یکبار از شدت هیجان نزدیک بوده از پشت بام بپره پایین.  تااینکه مدتی  میگذره و ماه ها از عمو خبری نمیرسه ، نه نامه و نه تلفن. مامان بزرگ به شدت افسرده میشه. اون تمام بچه ها و نوه هاش رو ول میکرده و می‌رفته لبه پشت بام مینشسته توی کوچه رو نگاه میکرده منتظر پستچی. آنقدر حالش بد بوده که می‌برنش دکتر و اونم میگه بذارید سیگار بکشه. و بعدش مامان بزرگم مثل لوکوموتیو دودی میشه.  از این روزا زیاد نگذشته بوده که عموی بزرگم برای پیدا کردن این عموی سربازم میره منطقه جنگی. خیلی اونجا تلاش میکنه و چیزای وحشتناکی از جنگ میبینه و بالاخره موفق میشه عمو سربازم رو ببینه .  مامان بزرگم با شنیدن خبر سلامتی پسرش حالش بهتر میشه ولی سیگار رو ترک نمیکنه. حتی بعد از اینکه عموم سربازیش تموم میشه هم اون سیگار رو ترک نمیکنه. حرف هیچکس رو هم گوش نمیداده. تا اینکه یبار که داشته سیگار میکشیده، بابای ما میره کنارش میشینه و از قوطی سیگارش یدونه بر میداره دود میکنه. مامان بزرگم عصبانی میشه ولی بابام میگه از این به بعد با هر نخ سیگاری که تو بکشی منم یدونه میکشم. و اینجوری میشه که مامان بزرگم سیگار رو ترک و تریاک رو شروع میکنه.
.....
نتیجه اخلاقی اینکه: جنگ کثافته، زندگی های زیادی رو نابود میکنه و این فقط مردم عادی هستن که توی جنگ از بین میرن، کشته میشن و نابود میشن ولی اسمشون به یاد کسی نمی مونه.
.......
ممنونم ار دکتر قناد عزیزم، این کتاب رو پارسال بعنوان هدیه تولد بهم داد♡♡♡♡♡
        

          اگر کسی از من بپرسه یک کتاب معرفی کن که با خوندنش بتونم حال و هوا و شرایط جنگ بر مردم رو درک کنم،بدون تردید معرفی من این اثر خواهد بود.به نظرم این بهترین معرفی است که میشه از زمین سوخته داشت.
        

          شخصیت راوی داستان عملا با یک دوربین فیلمبرداری فرقی نداره؛ یعنی تا آخر کتاب انتظار داری یک کاری کنه ولی کلا بیننده ست؛ یا سیگار میکشه یا میره قهوه خونه..
شخصیت ها زیادن اما در اون عمیق نمیشیم؛ ننه باران شخصیت جذابی داشت که اونم تقریبا با یک شعار توده ای آخرش فقط قرآن خون شد.
در کل اینکه چندماه اول جنگ رو از نگاه کسی که اونجا بوده میبینیم خیلی خوبه؛ 
اما به نظرم اگر احمد محمود این کتاب دوجلد میکرد و ریز تر ادم ها رو میشناختیم احساس نزدیکی بیشتری با داستان میکردیم
        

          من بسیار دنبال کتاب‌های ایرانی‌ای گشتم که اون‌ها رو دوست داشته باشم؛ و زمانی‌که شما در ارتباط‌گرفتن با "شاهکار"های  یک زمینه دچار مشکل می‌شید، بسیار ممکنه که امیدتون رو در نتیجه‌گرفتن از دست بدید.

اما زمانی‌که متوجه شدم این کتاب رو دوست دارم، به این فکر افتادم شاید با مدرنیته‌ی تهرانی ادبیات داستانی ایران ارتباط برقرار نمی‌کنم و باید بیشتر سراغ کتاب‌هایی برم که در پیرامون زادگاه خودم رخ می‌دن و من توان درکشون رو دارم.

درباره‌ی خود کتاب، لازم به ذکره که انتقادِ سیاه‌نمایی بهش کاملاً وارده. من روایتی متفاوت از دفاع مقدس رو پسندیدم اما خواننده نباید تصور کنه که همه‌ی اونچه در این کتاب رخ می‌ده عین حقیقته. درباره‌ی بسیاری از رخدادهای تکان‌دهنده من از اشخاصی که اون دوران رو به چشم دیده‌ن پرسیدم و با قدرت ردشون کرده‌ن.

با این همه، کتاب به دل من نشست و اون رو در زنده‌نگه‌داشتن یاد و خاطره‌ی جنگ هشت‌ساله مؤثر می‌دونم. با رنجشون رنج کشیدم و زبونشون به گوشم آشنا بود و از کنار محله‌هاشون بارها گذر کرده‌م. اهواز تا ابد جایگاهی ویژه در قلبم داشته و خواهد داشت. 
        

          - روایتی از جنگ و درد مردم جنوب.
از ابتدا تا تقریبا اواخر رمان، از خواندن کتاب لذت نمی‌بردم و از حجم بالای توصیف‌ها خسته شده بودم. در این صفحات، تقریبا اتفاق خاصی رخ نمی‌داد و راوی عملا هیچ کاری انجام نمی‌داد! مدام افراد جدیدی وارد داستان می‌شدند و به یاد ماندن این همه شخصیت، مثل یاد گرفتن اسم شخصیت‌های رمان‌های روسی، تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسید.
صحنه‌ی پایانی کتاب باز هم توصیفی و باز هم پر از شخصیت بود اما انگار احمد محمود تمام این توصیفات ۳۰۰ صفحه‌ای را نوشته بود تا به این سکانس برسد و خون در رگ‌هایمان منجمد کند.
پ.ن: لطفا اگر دیگر کتاب‌های احمد محمود را خوانده‌اید، به من بگویید که همه‌شان مثل این کتاب توصیف و توضیح بدون هیچ کنشی نبوده‌اند!
        

          هیچوقت به این روی جنگ نگاه نکرده بودم و خداروشکر که این کتاب رو خوندم که البته اگر حلقه کتابخوانی نبود قطعا اون رو بعد خوندن نهایتا ۲۰صفحه کنار میذاشتم.
اما نگاه متفاوت به جنگ احمد محمود واقعا برام جالب بود که فقط به ایثار و فداکاری و شهادت نپرداخت و اومد از پشت جبهه و مردم عادی و روزهای قبل و بعد جنگ و رفتارها و خصلت های واقعی گفت.
کتاب کشش زیادی نداشت اما حرفهای ناگفته ای رو گفت که خیلی ها پنهان بود.
نقدهای زیادی به کتاب شده و کتابی هست که به قول یکی از دوستان:_به هرکس معرفی کنم حتما خواهم گفت: اگر تصویرِصورتی که بعضی کتاب های صورتیِ دفاع مقدس برایتان از جنگ و شهادت ترسیم کرده اند را دوست دارید و نمیخواهید خدشه ای به آنها بیافتد، سراغ این کتاب نیایید،این کتاب چهره سانسور نشده و متفاوتی از جنگ در شهر آشوبِ اهواز است!
پ‌ن: باگ های کتاب زیاد بود واقعا، بعد ۴۰سال هنوز توی چاپ ها مشکلات نگارشی زیادی داره، لحجه ها همیشگی نبود، بعضی مطالب اضافات بود و قطعا اگر نویسنده معروفی اون رو نمینوشت به چشم نمی‌اومد... اما باز خوندنش رو پیشنهاد میدم، به شرطی که بالا ذکر شد.

        

          احمد اعطا بانام ادبی احمد محمود یکی ازنویسندگان برتر ادبیات داستانی معاصر ایران وازبرجسته ترین نویسندگان ادبیات اقلیمی به شمار می رود .رمان مشهور همسایه ها ،داستان یک شهر،زمین سوخته ،زیر درخت انجیرمعابدو...ازآثاراوست .رمان  زمین سوخته او تقریبا ازاولین کتابهایی بود که درزمینه جنگ به چاپ رسید.این رمان روایتی تلخ  از زندگی مردم عادی خوزستان وشهر اهواز در سه ماهه آغازین جنگ تحمیلی است.زمانی که مردم بسیاری ازشهرهای دیگر حتی شروع جنگ را هنوز باورنکرده بودند،این مردم زیر بمباران موشک وگلوله همه زندگی شان را ازدست داده وآواره شده بودند..رمان شرح دقیق و مستند گونه ایست از جزییات زندگی طیفهای مختلف مردم این شهر از مبارز وقهرمان تا کارمند و قهوه چی و مغازه دار گران فروش و حتی دزدهای خانه های رها شده مردم  والبته شرح  دلهره واضطراب مرگی که هر لحظه در کمین است...
برای من که جنگ تحمیلی را معمولا از زاویه دید قهرمانان جنگ یاهمسران وهمراهانشان دیده وخوانده بودم،روایت آن از زاویه دید یک فرد عادی ومعمولی ،متفاوت تر وتازه تربود؛امانقطه ضعف داستان راوی ناشناخته ومنفعل داستان است که ازابتدا تاانتها هیچ شناختی ازاو به دست نمی آید و در دل بحرانی مثل جنگ  منفعلانه فقط ناظر وروایت گر اتفاقات وحوادث است و دست به هیچ اقدامی نمی زند واین موضوع روند داستان راگاهی کسالت بار می کند.

بعداز همسایه ها وداستان یک شهر این رمان سومین کتابی بود که ازاحمد محمود خواندم وازحیث جذابیت به همین ترتیب در درجه سوم قراردارد ولی ازحیث اهمیت وپرداختن به موضوع جنگ نه تنها دربین آثارخود محمود که درادبیات داستانی معاصر جزو برجسته ترین آثاراست.