«گم شدن»، موقعیتی است که برای بنی‌بشر، از طرفی همراه با ترس و ابهام بوده است، و از طرف دیگر شانسی برای اضافه شدن بُعدی به ابعادِ حیات او می‌دهد؛ کیفیتی که بعید نیست باقی زندگی فرد را مدیون خود کند. میل به گم شدن، تجمیع حس ملال است و عطش زیستن.

این چند خط خلاصه حسی است که پس از کتاب داشتم. فکر می‌کنم کتاب، جستارهایی است در مدح «گم شدن»، به مثابه امری لازم برای زیستن معنادار؛ امری لازم برای گشودن افق‌های جدیدی از نظر به دنیا.

نویسنده روزنامه‌نگار است، ساده حرف می‌زند، اما به گمانم حرف مهمی می‌زند.
          

            برای منی که این روزها یک مادر تمام وقت‌ام که گاه بعد فردی خودش را فراموش می‌کند و گاه خسته می‌شود، عنوان کتاب بسیار جذاب بود. باعث شد بتوانم بی وقفه در ذهنم به آن پر و بال دهم. جستارهایی که سولنیت تحت این عنوان آورده است به دنبال مسیری در بلاتکلیفی‌ها و هزارتوی زندگی روزمره نیستند، بلکه در واقع نگاهی نو و لذت‌بخش به جهان پیرامون‌اند تا بتوان در عدم قطعیت زندگی کرد و دوام آورد.
          

            مشغول خواندن کتاب «نقشه‌هایی برای گم‌شدن» هستم که به این جمله‌ها می‌رسم. زیرشان خط می‌کشم و چندباره می‌خوانم: 

سیمون ویِ عارف‌مسلک به دوستی در قاره‌ای دیگر نوشت: «بیا به این فاصله عشق بورزیم، فاصله‌ای که به‌تمام‌وکمال در تاروپود دوستی تنیده، چراکه آن‌هایی که یکدیگر را دوست ندارند، فاصله‌ای بین‌شان نیست.»

ما دقیقاً برای همین به ادبیات و خواندنِ دیگری و دیگران نیازمندیم. به‌اینکه کسی پرده را کنار بزند، عینک تازه‌ای با شیشه‌های شفاف بگذارد روی چشم‌هایمان و معنایِ متفاوتی به پیش‌زمینه‌های ذهنی‌مان بدهد. ما دقیقاً به خواندن همین کلمه‌ها نیازمندیم. به این‌که جور متفاوتی به فاصله که ناشی از اشتیاق و تمایلِ ما برای نزدیکی به آن دیگری مطلوب است، نگاه کنیم و خوب بدانیم اگر که فاصله‌ای هست، دلیلش فقدان نیست. فاصله معلولِ دوری است. و دوری تحمل‌پذیرتر و مطلوب‌تر از ناداشتن است.

ما با وجود همهٔ محدودیت‌های تجربه زیسته‌مان در کنار محدودیت‌های جغرافیایی و زمانی به ادبیات احتیاج داریم تا بی‌هیچ رنجِ تجربه‌کردن یا مبتلاشدنی، به‌لطفِ کلمه‌های دیگری بدانیم همهٔ آن‌چیزی که رنج مکرر و غمی تمام‌نشدنی تلقی می‌شود، آن‌قدر هم اندوهِ جانکاهی نیست؛ اگر طورِ دیگری به آن نگاه کنیم.

و همهٔ ما به «طورِ دیگری نگریستن» بیشتر از هر وقتی نیاز داریم و اگر ادبیات نباشد، ما کجا و چطور، این طور دیگر و متفاوت را یاد بگیریم؟ 

در نتیجه؛
زنده‌باد ادبیات...
زنده‌باد فاصله... 
چرا‌که اگر فاصله‌ای هست، یعنی دیگری‌ِ مطلوبی، اشتیاقی، خواستنی، حضوری و دوستی‌ای در لحظات زیستن‌‌مان جریان دارد و  نبض حضورش در عمیق‌ترین جایِ دلِ ما در حال تپیدن است.
.
          

            یک بند از این کتاب رو هیچ وقت فراموش نکردم_آن بندی که هیچگاه «خود» در آن گم نیست؛
«وقتی وینتویی در راستای‌ رودخانه‌ای حرکت میکند، تپه‌ها سمت غرب‌اند و رود خانه سمت شرق؛ و پشه دست شرقی‌اش را نیس میزند. وقتی از همان مسیر بر میگردد، تپه‌ها کماکان در سمت غرب اند و وقتی جای نیش پشه را میخاراند، دست شرقی اش را خارانده»

          

            ضعیف بود
ارزش خوندن نداشت 
بی محتوا
          

            شروع بدی نداشت اما رفته رفته افت کرد و آخر سر با یک پایان نه‌چندان باشکوه به انتظارم ازش گفت «زکی».
ایده‌های پراکندهٔ جستارهای مختلف اغلب نمی‌تونستن با هم گفت‌وگو کنن، یا حداقل زبان دیالوگشون برای من گنگ بود. فکر می‌کنم جستار خوب جستاریه که مایهٔ قوی‌ای داشته باشه و حرفش رو در تمام طول نوشته با کیفیتی خوب ارائه کنه و فقط بعضی جاها به کمک بعضی جمله‌ها ضربه‌های محکمش رو وارد کنه. اما نقشه‌هایی برای گم شدن پایین متوسط نمودار قدرت حرکت می‌کرد و حرفش رو با بعضی جملات قوی یهو می‌رسوند.

«دو سر پیکان» جستار مورد علاقه‌م تو این مجموعه ست. درکل خوندنش خالی از لطف نبود.
          

            «چیزی که ذاتش مطلقاً بر تو پوشیده است معمولاً همان چیزی است که باید پی‌اش باشی و یافتنش در گرو گم شدن توست.»

این کتاب واقعاً آبی رنگ بود؛ همان لطافت و نرمی و آرامشی را داشت که رنگ آبی دارد؛ همان لطافت و نرمی و آرامش آمیخته به اندوه، حسرت و بغضی که لابه‌لای آبی‌ها پیچیده شده است. آبی آرام‌مان می‌کند، اما خوشحال نه. چون چیزی در آن است که همیشه از دسترس‌مان بیرون باقی می‌ماند. 
خواندن جستارهایی که به روایت‌های بی‌نهایت شخصی افراد آمیخته‌اند دلچسب است. روایت‌هایی که با این صداقت حتی در داستان‌ها هم نمود پیدا نمی‌کنند چون همیشه کاراکتر میان تو و نویسنده قرار گرفته است. اما در جستار نویسنده بی‌پرده با تو سخن می‌گوید. جستارخوانی جان می‌دهد برای شب‌هایی که هوس می‌‌کنی با نوری کم‌جان، چیزکی بخوانی که اندکی قلقلکت بدهد، اما نه خیلی زیاد.
          

            «نقشه‌هایی برای گم شدن» برای من این‌طوری بود که تا یه جایی‌اش واقعاً داشتم لذت می‌بردم و به نظرم غنی و خوب بود، اما از حدود وسطاش به بعد برام به‌شدت حوصله‌سربر شد و به هزار ضرب و زور کتاب رو تموم کردم. حتی یکی دوتا جستار رو فکر می‌کنم نصفه‌نیمه رها کردم چون هر کاری می‌کردم جذبم نکرد و کاملاً بی‌تفاوت بودم نسبت به ادامه‌اش. البته حال خودم و کلافگی‌ام هم فکر می‌کنم بی‌تاثیر نبوده. در کل یه سری احساسات متناقض دارم نسبت به این کتاب و حتی نمی‌دونم لذت بردم یا نه و باید چند ستاره بهش بدم.
          

            چهار و نیم. خیلی خوب بود و عالی. فقط گاهی متن دیریاب و در خود فرورفته می‌شد. 
از آن‌ کتاب‌های ماندگار بود برای من. شیوه‌ی زندگی‌ سولنیت و تنهایی‌ای که پذیرفته، یک‌جا نَنِشینی‌اش! و این که افق‌های زندگی‌اش را این‌طور وسیع می‌بیند خیلی دل‌چسب بود. هرچند افق هنوز هم دوردست و آبی است.. 
از فانتزی بازی ذهن من هم این که آقای گوشه‌گیر هم خیلی هیجان‌انگیز بود! حیف از آقای گوشه گیر! حیف! :))