کتاب مجموعه چند یادداشت از نویسنده است. در ابتدا مختصری از دوران کودکیش و نوجوانی و جوانیش که در اردوگاه های نازی ها و بعد در شرایط خفقان تحت حکومت شوروی سوسیالیست گذشت می‌گوید که واقعا زیبا، تکان دهنده و دقیق و با جزئیات خوبی نوشته شده
در ادامه از نقش فرهنگ و نویسندگان و بطور کلی اهالی فرهنگ در شهر پراگ و تغییر و تحولات سیاسی اجتماعی کشور چک می‌گوید
در کل یک کتاب با رویکرد فرهنگ و اثرات آن بر جامعه پراگ و چک می‌باشد

The book is a collection of several notes by the author. First, a brief account of his childhood, adolescence, and youth, spent in Nazi concentration camps and then under suffocating conditions under the Soviet Socialist regime, The notes are really beautiful, shocking, accurate, and well-written.
He goes on to talk about the role of culture and writers, and the people of culture in general in Prague, and the changes in the country's socio-political situation.
In general, it is a book with a cultural approach and its effects on Prague and Czech society
        

          [انگاره‌ی کهن افراد برگزیده در این توهم پوپولیستی درباره‌ی انسان ساده‌ای هم که حقیقت نزد اوست و سرچشمه‌ی حکمت و اخلاق تباه نشده است، بازتولید شد و بدل به اسطوره‌ی ماموریت طبقه‌ی کارگر. / هر انقلابی حامیان خاص خودش و نشئگی توأم با رضایت خاص خودش را دارد. / آن‌ها که قربانیان یک نوع خاص از تعصب بودند، اکثرا تسلیم تعصبی از نوع دیگر شدند.]
آنچه تاریخ از گفتن آن باز‌می‌ماند/ 
        

          فقط فصل آخر که ‌درباره کافکا نوشته بود ، ارزش خوندن داشت
مابقی شکنجه‌ی بی محتوایی بود.
        

          برای ما میگه کلیما
        

          به نام او

🔹️در یکی از گروه‌های فعالان عرصه کتاب بحث تکراری و خسته‌کننده "آیا نمایشگاه کتاب خوب است یا بد؟" درگرفته بود. می‌خواستم من هم نظرم را بنویسم که صرف‌نظر کردم می‌خواستم بگویم این شکل از برگزاری خوب نیست، ولی راه دیگری نیست. چرخه اقتصاد نشر به‌شکل رقت‌برانگیزی معیوب و از کار افتاده است و البته مختص امروز و دیروز هم نیست، دیرزمانی‌ست که اینگونه است. می‌خواستم بگویم رفقای فعال کتاب چند نفر شما واقعا کتاب‌خوانید؟ یکی از مهمترین مشکلات چاپ و نشر کتاب در ایران این است که فعالان عزیز از جمله ناشر و پخشی و ویزیتور و کتاب‌فروش و کِه و کِه‌ها کتاب‌خوان نیستند و نمی‌توانند در این بلبشو و نابسامانی عناوین زیاد و اغلب کم‌کیفیتی که منتشر می‌شود به مخاطب تشنه کتاب، گزینه خوبی معرفی کنند. بنده معتقدم مشتاقان کتاب و کتاب‌خوانی در کشور ما کم نیستند ولی مرجعی برای معرفی کتاب پیدا نمی‌کنند. یکی از دلایلی که سعی دارم بعد از هرکتابی که می‌خوانم ریویو یا به‌قول خودمان مرور بر آن بنویسم همین است که در حد خودم در این زمینه موثر باشم.

🔸️بگذریم، ایوان کلیما از آن نویسندگانی است که بازارش در بین کتاب‌خوانان ایرانی گرم است، من کتابی از او نخوانده بودم. با معروفترین کتابش یعنی روح پراگ شروع کردم که واقعیت امر باید بگویم که ناامیدم کرد. کتاب مجموعه‌ای از یادداشت‌ها یا به‌قول معروف جستارهای این نویسنده چک‌تبار است. به‌غیر از نوشته پروپیمان آخر که درباره کافکا و آثارش بود و دارای مطالب خوب و خواندنیی بود باقی جستارها چندان جذاب نبود و برای چون منی حرص‌درآور هم بود. خب نویسنده و مردم کشورش سالها تحت سلطه حکومت‌های کمونیستی بوده‌اند و سختی‌ها دیده‌اند، قبول. ولی این خوشبینی و شیفتگی به غرب و لیبرالیسم و در بسیاری از جاها عجز و خاکساری در برابر او غیر تحمل است. تحلیل‌های سیاسی کلیما در بسیاری از جاها سطحی و کودکانه است. فعلا که رفت در لیست سیاهم مگر اینکه دوستی معتمد اثری خوب از او معرفی کند. در مورد ترجمه هم باید بگویم که کتاب را با هر دو ترجمه معروفش به‌صورت موازی خواندم هم ترجمه پوریاوری و هم ترجمه خشایار دیهیمی. نثر دیهیمی بهتر بود ولی ترجمه پوریاوری کاملتر مثلا در ترجمه پوریاوری مصاحبه فیلیپ راث با کلیما آمده بود ولی دیهیمی آن را ترجمه نکرده بود.

زیاده عرضی نیست.
        

          این کتاب مجموعهای از مقالات، تفکرات و خاطرات او درباره زندگی، ادبیات، سیاست و فرهنگ در پراگ و به ویژه تحت حکومت کمونیستی چکسلواکی است.

موضوعات اصلی کتاب:
- تأثیر تاریخ و سیاست بر زندگی مردم:
 کلیما تجربیات خود را از زندگی در پراگ، اشغال نازیها و سپس حکومت کمونیستی بیان میکند.
- نقش ادبیات و روشنفکری:
 او درباره اهمیت ادبیات در حفظ آزادی و هویت فردی در شرایط سرکوب صحبت میکند.
- روح شهر پراگ: 
کلیما پراگ را نه فقط به عنوان یک مکان فیزیکی، بلکه به عنوان نمادی از مقاومت، زیبایی و پیچیدگیهای اخلاقی توصیف میکند

نثر کلیما در این کتاب شاعرانه، تأملی و عمیق است و ترکیبی از خاطره نگاری، مقاله فلسفی و تحلیل اجتماعی را ارائه میدهد
        

          روح پراگ! اگر این کتاب رو به صورت مقاله‌های جداگانه در مجله یا مثلا ستون‌های یک روزنامه میخوندم خیلی برام جذاب می‌بود اما به صورت کتاب نه! منظورم این نیست که کتاب بدی هست یا مطالب خوب نیست، اما هیچ انسجامی نداره، از هر دری سخن گفته و حتی یک موضوع خاص هم نداره، از خاطرات کودکی و زندگینامه طوری شروع شده، به سیاست و فرهنگ و روشنفکران میپردازه و بعد به نقد ادبیات و کافکا میرسه. به عنوان یک کتاب من ترجیح میدم مطالب منظم‌تر و یک‌سو تر باشه تا وقتی پشت سر هم میخونم دچار پرش ذهنی نشم. اما در مورد تک‌تک موضوعات، برای ما ایرانی‌ها خیلی غریب و ناآشنا نیست و احتمالاً دلیل این معروف شدن در ایران همین باشه. پیشنهاد من اینه اگه میخواید این کتاب رو بخونید بین کتاب‌های دیگه و هر دفه یک قسمتش رو بخونید، اینطوری قطعاً حس بهتری به کتاب خواهید داشت.ه
        

          یه کتاب تاریخی عالی واسه شروع تاریخ پراگ و روسیه و همچنین در بخش آخر کتاب که در مورد کافکا اطلاعاتی بهمون میده واقعا عالیه
        

          این‌که ما معمولا با کتاب‌هایی از این دست هم‌ذات‌پنداری داریم به تجربه مشترک ما با نویسنده برمی‌گرده. اما جذابیت روح پراگ برای من بیشتر از جستارهای پراکنده‌ش درباره حکومت‌های توتالیتر و نقدهاش به سوسیالیسم، به‌واسطه بخش‌های اول و چهارم کتاب بود. بخش اول که مهارت بالای کلیما با کلمات و ادبیات تو روایت تجربه زیسته‌ش رو نشون می‌داد و بخش چهارم که تحلیل و تفسیرهای پیچیده و پرکششی از چند اثر کافکا رو بیان می‌کرد. 
کلیما تو هر چهار بخش کتاب، پیوسته گریزهایی می‌زنه به زوال تمدن و واضحا این مسئله مهم‌ترین دغدغه‌شه.
        

          انسان احساس کرد که دست کم، ذره ای از عظمت و جاودانگی الهی در او ریشه دارد.احساس کرد که روحی دارد، و این روح همراه با جسم تسلیم مرگ نمی شود.روح جاودانه است، یا دست کم، به دنبال رسیدن به بلنداهایی است که در آن جا با خدا، که از او صادر شده است، دوباره به وحدت می رسد.
#روح_پراگ
#ایوان_کلیما 
#ترجمه #خشایار_دیهیمی
        

          ما در دنیایی زندگی می کنیم که نه فقط غرق در دستگاه ها و فرآورده های جنبی آنهاست،بلکه غرق در امید های کاذب نیز هست . و این همه چرخه ای را پدید می آورد که بشر را به درون نومیدی مرگبار خود می کشد.
هر قدر بیشتر با تمام وجودمان به این امیدها دل ببندیم ، به مردانی که به هنگام رفتن به سوی نابودی خود ،چشم به راه وقوع معجزه اند،ماننده تر خواهیم شد.
.................
برای من این کتاب از اون دسته کتاب های ارزشمندی بود که علاوه بر اضافه کردن به معلوماتم تا حد زیادی، سرگرم کننده و خواندنی هم بود.به علاوه ی اینکه دیدگاه من رو به کلی نسبت به "فرانتس کافکا" و نوشته های این نویسنده تغییر داد
از نظر من "روح پراگ" حاوی مفاهیم و مطالبی هست که به سرنوشت ما اگر نه خیلی نزدیک اما بی شباهت نیست
        

          شاید این که نویسنده‌هایی مثل آرنت، کوندرا، دراکولیچ و نویسنده‌ی این کتاب، کلیما این‌قدر به ما می‌چسبند به دلیل روایت وضعیت مشترکشان با ما یعنی «مذهبی روشن‌فکر ذیل حکومت چپ توتالیتر» است. ویژگی بارز این کتاب، درعین ضدیت با کمونیسم، عدم شیفتگی به لیبرالیسم است. من همیشه (شاید متأسفانه) با nonfiction نزدیک‌تر بوده‌ام و به همین علت، از کوندرا دوست‌تر داشتمش. اعجاب‌برانگیزی این کتاب برای من در سطح گزارش به خاک یونان بود و اگر امکانش بود به آن بیش از ۵ ستاره امتیاز می‌دادم. به دلایل الهی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مجبورم آن را در لیست کتاب‌های «ضروری» قرار دهم.
        

          «روح پراگ» کتابی است برای کسانی که علاقه‌مند به تاریخ و تحولات جهان‌اند آن هم از نگاه یک نویسنده.
نویسنده‌ای که زمانی آثارش در کشور خودش اجازه چاپ نداشته، کودکی‌اش را در اردوگاه‌های کار اجباری گذرانده ولی باز هم کنار کشورش می‌ماند و می‌نویسد.
همیشه شنیدن و خواندن از جنگیدن آدم‌ها و رسیدن‌ به سبکِ خاصِ خودشان، در فرهنگ‌های مختلف برایم جالب بوده، حتی اگر بخشی از تفکراتشان را هم دوست نداشته باشم، درست مثل همین کتاب.
ایوان کلیما از نویسنده‌های معروف جمهوری چک است که زندگی پر فراز و نشیبی داشته. توی این کتاب بخش‌های مختلفی از زندگی و نگاهش به جامعه را در قالب جستار و مقاله نوشته است. اوایل کتاب بیشتر روایت زندگی و اواخر کتاب بیشتر تحلیل سیاسی است. با ترجمه خوش‌خوان از آقای دیهیمی.
ارزشش را دارد که بخوانیدش.
#بیشتر‌درباره‌دنیا‌بدونیم
        

          کتاب شامل پنج بخش است، بخش اول زندگینامه‌ی نویسنده، بخش دوم مقالات نویسنده، بخش سوم مقالات طولانی‌تر نویسنده درمورد حکومت توتالیتر است که خواندنش بسیار آموزنده و لذت‌بخش و با وجود این‌که مربوط به حکومتی نابود شده است اما نشانه‌هایش در حکومت‌های فعلی به‌خصوص خاورمیانه دیده می‌شود. بخش آخر هم که مربوط به داستان‌های کافکا است برای خوانندگان این داستان‌ها کلید و راهنمای خوبی است.
بخش سوم کتاب را بخوانیم و چندبار بخوانیم.
        

          قسمت‌هایی از کتاب:
۱. تجربه‌ی عمیق شادی زمانی که تجربه‌ی عمیق محرومیت وجود ندارد، به دست نمی‌آید.
۲. غالباً این نیروهای خیر و شر نیستند که نبرد می‌کنند، بلکه صرفاً نیروهای شر متفاوت‌اند که با یکدیگر برای سلطه بر جهان رقابت می‌کنند.
۳. قدرت هرچه کشنده‌تر و هرچه تمام‌تر باشد بیشتر انسان را از آزادی‌اش محروم می‌کند و وحشت می‌پراکند.
۴. قدرت توتالیتری معمولاً منکر می‌شود که بحرانی وجود دارد و می‌کوشد از این موقعیت به نفع خویش بهره ببرد؛ یعنی می‌کوشد هرآنچه که تا همین اواخر یک نیاز معمولی انسانی بود، یک امتیاز مهم جلوه می‌کند.
        

          ایوان کلیما، شاید یکی از جذاب‌ترین تجربه‌های زیسته بین نویسندگان را داشته باشد. در کودکی تسخیر کشور به دست نازی‌هارا می‌بیند‌. در هشت سالگی به اردوگاه کار اجباری می‌رود‌. پدر و مادرش یهودی‌هایی سکولار بودند. تمام دوستانی که در اردوگاه کار اجباری پیدا می‌کند به نحوی می‌میرند. سه سال بعد از جان به در بردن از اردوگاه نازی‌ها و بازگشت به پراگ، کشورش تبدیل به کشوری اقماری برای شوروی می‌شود. بیست سال اجازه چاپ هیچ اثری را نداشته و....

او در روح پراگ در پنج بخش که در ظاهر به هم هیچ ربطی ندارند(روح پراگ، نوشته‌های پراکنده کلیما در سال‌های مختلف است) در حال کاویدن مدرنیته و تمدن است. کلیما به معنای واقعی به انحطاط تمدن و مدرنیته معتقد است. او از ظلم آلمان‌ها می‌گوید_ هر چند نه به شکلی که در میان آثار قلمی و از آن بیشتر، تصویری، می‌بینیم. که آلمان نازی هیولای هفت سر است و کشورهای مقابلش معصومان دو عالم‌اند، بلکه به شکلی واقع گرایانه_ اما بعد از آن نگاهی به مدرنیته امروز هم دارد. او خفقان شوروی را دوست ندارد، اما شوروی را کشوری بی‌حسن و اروپا را تماما خیر و خوشی نمی‌داند. او منتقد انحطاط مدرنیته است و انتقادش کاملا منصفانه است‌. انتقاد او در قالب‌های مختلفی در روح پراگ که کشکولی است از اتوبیوگرافی، جستار، مقاله، نقد ادبی و تحلیل و بررسی آثار یک نویسنده، مدرنیته را منحط می‌داند.

بخش اول کتاب را شاید بشود اتوبیوگرافی نامید. خود کلیما به این بخش می‌گوید نوشته‌هایی از زندگی شخصی. او ابتدا به شرح نحوه رفتنش به اردوگاه کار اجباری و بازگشت و بعدش زندگی در کشور اقماری شوروی می‌پردازد و انقلاب در چکسلواکی سابق را روایت می‌کند. در همین بخش او در پرسه‌هایی که در پراگ، پایتخت جمهوری چک داشته به دنبال روح شهر می‌گردد و به این نتیجه می‌رسد(یا شاید ما را می‌رساند) که پراگ قرن بیستم بی روح است. البته او می‌گوید که این روح دیگر در هیچ کجای جهان قابل یافت نیست‌.

بخش دوم کتاب جستارهای کلیما است. شاید زیباترین نوشته‌های کلیما در همین بخش کتاب است. او در این بخش به اخلاقیات مدرن می‌پردازد و آنها را نه نقد، بلکه روایت می‌کند. کلیما در این بخش سخن نمی‌گوید، بلکه نشان می‌دهد. شکست‌های اخلاقی و پسرفت‌های زندگی مدرن را جلوی چشم ما می‌گیرد. و به قول امیر خداوردی: ((ما را به ما نشان می‌دهد.)) ما که امید حقیقی را گم کرده‌ایم و برای پیدا کردن امیدی که بدون آن نمی‌شود زندگی کرد، به دنبال امیدهای کاذب رفتیم. ما که قهرمانانمان نه جنگجویان قرون وسطایی، نه فیلسوفان رنسانی و نه نویسندگان مدرن، که به راستی همه این‌ها ارزشی واقعی برای قهرمان بودند داشتند‌. بلکه قهرمانان ما فوتبالیست‌ها و بازیگرهای این دوره رو به زوال‌اند. هر چند این اشخاص برای به چنین جایی رسیدن زحمت کشیده‌اند، اما این‌ها دارای چه ارزش قهرمانانه‌ای‌اند؟ 
کلیما با روایت انحطاط در جزئیات مدرنیته، ما را به یک تصویر از یک کل منسجم رو به نابودی می‌رساند‌. جزئیاتی اعم از صداقت، زباله، فقر زبانی، حرص، طمع و...

بخش سوم کتاب مقالات سیاسی ایوان کلیما است. البته شاید با تسامح بشود اسم مقاله را روی این سه نوشته او گذاشت. نمی‌دانم. کلیما در این بخش ناقد حکومت‌های توتالیتر است. صورتی دیگر از فرهنگ مدرنیته. حیطه مطالعات من سیاست نیست اما کلیما ساده و شفاف حرفش را در باب سیاست می‌زند به نحوی که اغلب مخاطبین بتوانند بفهمند. او فرهنگ را در مقابل توتالیتاریسم قرار می‌دهد و کشورهای توتالیتر را کشورهایی بی فرهنگ می‌داند‌ و اهالی واقعی فرهنگ را هیچ گاه دوستدار اینچنین حکومت‌ها به نحوی که با آنها همکاری کنند نمی‌داند. 

بخش چهارم کتاب نقد و بررسی ادبیات رئالیسم سوسیالیستی است‌. بخشی که به شدت سرم را به درد آورد و کم‌تر گزاره‌ای را از این بخش فهمیدم. ادبیات حیطه تخصصی کلیما است و علاوه بر اینکه نویسنده بوده، دارای تحصیلات کلاسیک دانشگاهی در رشته ادبیات است. در واقع این بخش را بسیار تخصصی و سخت فهم نوشته و امکان فهم و در نتیجه صحبت در مورد آن را از امثال من گرفته.

بخش آخر کتاب تحلیلی است از زندگی و روح آن زندگی که حاضر است در آثار همشهری کلیما، فرانتس کافکا. اطلاعات بسیار اندکی که از زندگی کافکا داشتم باعث شد هر چند حتی یک اثرش را درست نخوانده‌ام، عاشق این نویسنده آلمانی، یهودی و اهل چک بشوم(کافکا در پراگ زاده شده بود زندگی می‌کرد، یهودی بود و به زبان آلمانی می‌نوشت) کلیما زندگی کافکا را و اثری که این زندگی در سه داستان کافکا(کتاب‌های قصر و محاکمه و داستان در سرزمین محکومان) را بررسی و تطبیق می‌دهد. کلیما در مورد کافکا می‌گوید که در ظاهر زندگی آرامی دارد. او هرگز مثل همینگوی جنگ را تجربه نکرده(در جنگ جهانی اول هم از پراگ خارج نشد) او تجربه زیسته دیگر نویسندگان را ندارد. اما کافکا روحیات بسیار درونی دارد. در بیرون شاید هیچ اتفاقی برای او نمی‌افتد ولی او وحشت زده است. اتفاقات بیرون را بیش از حد اغراق شده توصیف می‌کند. او در توصیف یک تنبیه پدرش در کودکی آن را باعث بی اعتمادی به خودش و به همه مردم می‌داند. روحیات درونی‌ای که طبق ادعای کلیما در آثارش متبلور هستند. شاید همین روحیات فضای نوشته‌های کافکا را اینقدر متفاوت می‌کند. البته همین جا هشداری بدهم به حساسان به اسپویل که این بخش آخر کتاب با محوریت داستان‌های کافکا پیش می‌رود و اگر بر خلاف من اسپویل نشدن داستان برایتان مهم است، بعد از خواندن حداقل این سه اثر کافکا این بخش کتاب را بخوانید.

روح پراگ اولین کتابی بود که از کلیما می‌خواندم و در همان صفحات اول به قدری مرا جذب تجربه زیسته و توانایی ادبی بالای کلیما کرد که رفتم و یکی از رمان‌هایش را گرفتم. هر چند هنوز روح پراگ تمام نشده بود. 
پنج ستاره‌ای که دادم هم بدون احتساب بخش چهارم است. چرا که چیزی از آن نفهمیدم که بخواهم در امتیاز کتاب برایش اثری قائل باشم.
        

          حس و حال پراگ را تا حد خوبی منتقل میکرد ولی جاهایی که به نقد مسائل روزی چون سلبریتی ها، قدرت و امثالهم می‌پرداخت برای من جذابیت بیشتری داشت
همچنین بحث مفصلش در مورد کافکا برای لذت بخش بود
        

          چند سال قبل تر از اینکه با بهخوان آشنا بشم این کتابو توی لیست کتابایی که میخوام بخونم گذاشته بودم اما چون زمان زیادی گذشته یادم نمیاد چرا گذاشتمش توی لیست و حتی قبل از شروع کتاب فکر میکردم رمانه و با یه داستان تاریخی طرفم اما جز بخش اول که روایت نویسنده از زندگیش و شروع جنگ و تجربش از لمس جنگ هست بقیه کتاب تقریبا درباره تجربه نویسنده از دیدن پایان جنگ و شروع دوباره زندگی توی کشورشه و مخاطرات اندیشه‌ای شاید روشن و نحوه برخورد حکومت نوپا با این فکرها...که داستانی نیست...
بخش پایانی هم که درباره کافکاست...
فکر میکنم این کتاب تو دسته کتاب های جامعه شناسی یا همچین چیزی قرار بگیره... 
درنهایت کتاب خوبی بود... 

جملاتی از کتاب:
زمانی طول کشید تا درست متوجه شوم که غالبا این نیروهای خیر وشر نیستند که با یکدیگر نبرد میکنند،بلکه صرفا نیروهای شر متفاوتند که با همدیگر برای سلطه بر جهان رقابت میکنند. 

تجربه موفقیت های افراطی به خودی خود انسان را به سوی خردمندی راهبر نمیشود.خردمندی فقط زمانی به دست می‌آید که بتوانیم از تجربه‌هایمان فاصله بگیریم و با فاصله به داوری آن بپردازیم. 

هر تعصبی از هر نوع پیش‌شرط روانی، یا پیش درآمد خشونت و وحشت است،به این نتیجه رسیده‌ام که هی اندیشه‌ای در این دنیا آنقدر خوب و خیر نیست که بتواند تلاشی تعصب آمیز برای به کرسی نشاندن آن اندیشه را توجیه کند. 

ملت‌ها اینگونه نابود میشوند که نخست حافظه‌شان  را از آن‌ها میدزدند،کتابهایشان را تباه میکنند ،دانش‌شان را تباه میکنند،و تاریخشان را نیز.و بعد کسی دیگر می‌آید و کتاب‌های دیگری مینویسد،وو دانش و آموزش دیگری به آن میدهد،و تاریخ دیگری را جعل میکند. 

اگر ما حافظه‌مان را از‌دست بدهیم ،خودمان را از دست داده‌ایم.فراموشی یکی از نشانه های مرگ است.وقتی حافظه نداری دیگر اصلا انسان نیستی. 

رژیم‌های توتالیتری که در همین دوران به حاکمیت رسیدند ادبیات آوانگارد را منحط میدانستند و رد میکردند؛ مسئله اساسی این بود که آنها هم همان نگاه تحقیر آمیزِ آوانگاردها را به سنت و ارزش‌های سنتی ،به حافظه و خاطره اصیل نوع بسر داشتند،و بعد تلاش میکردند حافظه.ای جعلی و ارزش‌هایی کاذب را به ادبیات تحمیل کنند. 

هر آنجا که فرهنگ خاموش میشود یا خاموشش میکنند ،جامعه انسانی میمیرد و به همراهش زبان هم.به هر روی ،این پیام تاریخ امروزین خود ماست که سرشار بوده است از سرکوب فرهنگی و احتضار جامعه ملی و زبان این جامعه. 

آشغال‌های فکری خطرناکتر هستند چون روح و جان را مسموم میکنند،و انسان‌هایی با روح و جان مسموم میتوانند دست به اعمالی بزنند که عواقبی بازگشت ناپذیر دارند. 

با این همه آنچه مولد ادبیات خوب است نه ستم و سرکوب است و نه آزادی،و نه حتی جذابترین و مسحور کننده ترین وضع اجتماعی. بزرگی‌در ادبیات بستگی به قریحه آنهایی دارد که چنین ادبیاتی را خلق میکنند‌.تالستوی و چخوف در دوران خفقان میزیستند.فاکنر و گراهام گرین در دوران آزادی و مارکز در وضعی بینابین... 

در این کشور همه فکر میکنند کلاه سرشان رفته‌است و بنابر این فکر میکنند که حق دارند سر دیگران کلاه بگذارند. من حتی شاهد نوعی کلاهبرداری بودم که تقریبا به شکل قاعده و قانون در‌ می‌آمد.تا زمانی که دزد و متقلب طبق این قاعده و قانون رفتار میکرد،دزد و متقلب به حساب نمی آمد،یکی از اموال عمومی سرقت میکرد و بعد یکی دیگر،در مقیاسی کوچک،از مشتریانش دزدی میکرد. 

در گذشته،با طلا میشد تقریبا هر چیزی را خرید،اما ارزش‌های دیگری هم در کار بودند:به فکر دیگران بودن و صداقت،نام نیکی‌از خود برجای گذاشتن و شرف چیزهایی بودند که آدم‌ها با هیچ گنجینه مادی دیگری آن را عوض نمیکردند. 

هر نسلی میخواهد فکر کند تجربه‌اش منحصر به فرد و دستاوردها و مصیبت‌هایش دوران ساز و بی سابقه هستند و همین کافی است تا مانع از آن شود که ابعاد و اهمیت واقعی آنچه را که هر نسل به دست آورده است و آنچه را که از دست داده است مشخص کرد. 

درمیان آدم های بی قدرت،آنهایی که خواب نجات جهان را از طریق به دست گرفتن زمام قدرت و رهاندن آن(و خودشان) از ترس می‌بینند،خودشان را فریب میدهند. نوع بشر از طریق دست‌ به دست شدن قدرت افتادن قدرت به دست آدم‌ های بی قدرت سابق نجات نخواهد یافت ، زیرا درست در همان روزی که قدرت به دست آنها می‌افتد معصومیتشان از بیت میرود.درست از همان لحظه،آنها هم به این وحشت می‌افتند که مبادا قدرت استحکام پیدا نکرده شان از دست برود ،رویاها ونقشه های تحقق نیافته‌شان نقشه بر آب شود ،و در نتیجه دستانشان را به خون می‌آلایند و تخم وحشت میپراکنند،و سرانجام از این بادی میکارند همان طوفان را میدروند.

کافکا در ۲۹سالگی مینویسد: با این چهره کودکانه‌ای که دارم ،فکر میکنم حتی این ارزش را هم ندارم که برای خودم تصویری از آینده‌ای بسازم که در آن مردی باشم جدی، مسئول و بزرگ.همیشه به نظرم این تحول چنان محال می‌آمده است که برداشتن حتی قدمی کوچک دروغ جلوه‌میکرد،و برداشتن قدم بعدی‌دست نیافتنی. 

کیرکگور:زندان درون نگری اگر باد عمل بر آن نوزد فقط عقده‌های خفت‌بار به بار می‌آورد. 

زندگی‌هایی که پر از عمل نیستند،و در عوض صرف درون‌نگری می‌شوند،روز به روز بیشتر غیر قابل درک می‌شوند و غیر قابل تعریف،و هر چه بیشتر خصمانه .این زندگی ها منشا اضطراب و فرسودگی هستند. 

کافکا:مشکلاتی که من وقت حرف زدن با آدم‌ها دارم ناشی از این واقعیت هست که تفکر من ،یا بهتر است بگویم محتوای ذهن من ،پیچیده در مه است.این تا جای که به خودم مربوط میشود آزارم نمیدهد.حتی بعضا از این حال خودم خوشم می‌آید.اما حرف زدن با دیگران نیازمند توانایی بیان نکته‌ایست نهفته در حرف آدم،نیازمند حفظ وحدت و انسجام سخن است.و این ها توانایی هایی می‌طلبد که من ندارم.هیچ‌کس دلش نمیخواهد با منی که در میان توده‌های انبوه مه گرفتارم سخن بگوید؛و اگر این کار را بکند باز نمیتواند این توده های مه را از کله‌ام بیرون براند.


        

          روح پراگ یک رمان نیست بلکه مجموعه ای از مقالات و جستار هایی از ایوان کلیما که در طول ۱۵ سال در پنج بخش نوشته شده است .
هر بخش از این کتاب شامل موضوع متفاوتی از بخش های دیگه هست در بخش اول به شکل زندگی نامه هست یعنی نویسنده در مورد کودکی و اسارتی که در اردوگاه نازی ها داشته و در بخش های بعدی هم به موضوعات اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی  جمهوری چک به ویژه پراگ در زمانی که کمونیست بر اون کشور حاکم بوده  و در آخر هم نویسنده به صورت جزئی و جالب به زندگی و شخصیت کافکا  پرداخته یعنی تا حدودی اگه شما در مورد این نویسنده نمیدانستید با خواندنش میتونید اطلاعاتی رو برای خواندن آثارش به دست بیارید .
من قبلاً فکر میکردم  این چه قدر ادبی و  خوانشش سخت می‌تونه باشه و همیشه ازش دوری میکردم تا وقتی واقعا رفتم سراغش و  ازش خیلی خوشم اومد و یک جاهایی  از کتاب هم چون با چیزی که داره تو کشور ما میگذره مطابقت داره ، برای من تلخ بود ولی در کل دوسش داشتم و پیشنهادش میدم
        

          آخرین دقایق اعدامی

دههٔ شصت میلادی. پراگ. خورشیدِ پراگ مردد و بی‌رغبت خودش را از کوه‌های هربنی بالا می‌کشد. زندانیِ محکوم به اعدام آخرین طلوع را دیده است یا نه، نمیدانم. شاید با خودش گفته که این هم روزی از روزهای سلطهٔ این‌هاست. فرقی با دیگر روزها ندارد. ما می‌رویم بی‌اینکه ردّی از ما در ذهن پراگی‌ها و در پراگ بماند. کلیما می‌گوید حتا او هم وقتی دارد آخرین قدم‌هایش را به سمت چوبهٔ دار برمی‌دارد در درونش کورسوی امیدی هست که در آن دقیقهٔ آخر بخشوده شود یا معجزه‌ای رخ دهد. می‌گوید که دقیقاً همین کورسوی امید است که به او نیرو می‌دهد تا گام به سوی آن چوبهٔ دار بردارد. امید همیشه به آینده پیوند زده می‌شود. امید نیروی انسان است برای تخیل خویش در موقعیتی متفاوت از موقعیت کنونی‌اش. پرسش: «پس چه چیزی ممکن است انسانی‌تر از امید باشد؟» مرگ هم همیشه به آینده گره زده می‌شود. و چه چیزی بیش از مرگ می‌تواند ضدّ امید باشد؟ پس امید تلاشی‌ست ناگزیر و بی‌زمان، نوعی تقلا برای چیرگی بر خاموشیِ زمان.
همان روزها که اعدامی دارد آخرین لحظات زندگی را شماره می‌کند، چیزی دارد در وجود پراگی‌های شوخ‌طبع فرو می‌ریزد. پراگی‌هایی که هر روز برای هر فاجعه و هر جنایت جوک و متلک می‌سازند دارند دانسته‌ندانسته روزی را مهیا می‌شوند که دیوارهای پراگ با جوک و دشنام و آرزو زنده می‌شود. خبرهای تلویزیون رسمی دارد پخش می‌شود. شعارهای دولتی بیش از پیش طنین‌انداز است. ابزار و ادوات نظامی بیش از همیشه توی چشم‌هاست. جهان بی‌اعتناتر از همیشه است. شاید کسانی دارند با خودشان می‌گویند که این هم روزی از روزهای سلطهٔ این‌هاست. فرقی با دیگر روزها ندارد. کلیما که در آپارتمان کوچکش نشسته است دارد سطر به سطر جا به جای پراگ را اندازه می‌زند. نویسندگانی را به یاد می‌آورد که از نوشتن تن نزدند، به رختشویی و شیشه‌شوری افتادند اما به استخدام حاکم درنیامدند و نویسندگانی را که علیه خودشان نوشتند و درهم‌شکستند. سال‌ها بعد همان روزها را دوباره می‌نویسد: مردم با جوک‌ها با دشنام‌ها با نام اعدامیان با نام نویسندگان با نام فیلسوفانشان روح پراگ را در فصلی از فصل‌ها که به‌هرحال بهار نامید می‌شد، در جنازهٔ ناباور شهر می‌دمیدند. روزها و روزها و روزها. پراگ روحش را یافت و نام اعدامیان به‌نام در میدان‌ها در خیابان‌ها بلندبلند خوانده شد. چند سال قبل: چند دقیقه پیش از اینکه اعدامی دوباره با خودش بگوید «این هم روزی از روزهای سلطهٔ این‌هاست. فرقی با دیگر روزها ندارد».