ترجمه کار سختی ست ، مخصوصا اگر پای شعر ، نوشته های ادبی یا عاشقانه در میان باشد . به نظر می رسد بخشی از زیبایی کلام  در مسیر ترجمه به فارسی از دست رفته باشد ، اما آن چیزی که باقی مانده هم شگفت آور و فوق العاده است! 
اگر مسئولیت گرد اوری و چاپ کتاب را داشتم ، عنوانش رو تغییر می دادم : " نامه هایی که مخاطبشان بودن حسادت برانگیز است."
          

            « چیزی به نام انقلاب علمی در قرن هفدهم وجود نداشت و این کتاب نیز درباره همین است. » ص ۱۵ 
استیون شپین با آوردن همین جمله در آغاز مقدمه کتاب در مقابل تمام تاریخ نگاری علم از اوایل قرن بیستم تا روزگار خودش می‌ایستد. اما این جمله به چه معناست؟ 
همانطور که دکتر خوشنویس در پیشگفتار خود ذکر می‌کنند، شیپن عضو مکتب ادینبرو ست. ادینبرویی‌ها به جای اصالت دادند به فرایند علمی، به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی آن توجه میکنند و جمله آغاز یادداشت را هم با ارجاع به همین عقیده میتوان فهمید.
کتاب سه فصل دارد:
۱- چه می‌دانستند؟
۲- چگونه می‌دانستند؟
۳- دانش در خدمت چه بود؟
فصل اول و دوم چندان چیزی از کتاب‌های مرسوم علمی دیگر ندارند. تمایز این کتاب به فصل سومش است. شیپن در فصل سوم اول به رابطه فلسفه طبیعی آن روزگار با قدرت حاکم و سپس به صورت مفصل‌تری، با نهاد دین می‌پردازد. شیپن نشان می‌دهد که فلاسفه طبیعی یا همان دانشمندان تا چه اندازه درگیرِ دین بودند و دین برایشان اهمیت داشته. با خواندن این فصل می‌بینیم برخلاف آنچه که در کتاب‌های تاریخ علم دیگر آمده، فلاسفه طبیعی آنچنان هم شهسواران علم تجربی نبودند و گاه عقایدی داشتند بسیار مخالف با آنچه ما امروز علم تجربی می‌خوانیم. 
با این توضیح کار شیپن مشخص میشود. او دقیقا میخواهد همین را نشان دهد که واقعا اینطور نیست که در قرن هفدهم ناگهان یک گزاره جابه‌جا شده باشد ( مثلا انتقال از تبیین‌های غایت شناختی به تبیین‌های مکانیکی از عالم ) و ناگهان تمام معرفت بشری یک جا قلب شده است. بلکه این فرایندی زمان بر بوده که لزوما نام انقلاب را نمیتوان بر آن نهاد. از این لحاظ کار او بدعتی در تاریخ علم به شمار میآید.
          

            #جای‌_خالی‌_سلوچ

مادربزرگ، خوش صحبت بود. شبهای بلند زمستان، دست زیر چانه، محو روایت ها و خاطراتش میشدم.
از لابلای صحبت های شیرینش، فشاری که بابت نظام ارباب-رعیتی متحمل شده بودند، نمایان بود. ولی بیش از آن، خاطراتِ خنده ها سر کار در شالیزار و دوشیدن و زایاندن گاو که گوساله اش را مثل بچه هایشان دوست داشتند.مرغ های کُرچ و جوجه ها که بیش از مرغ و خروس های دیگر، هواخواه داشتند. و صفا و صمیمیت همسایه ها و اهالی روستا، به گوش جان مینشست.

قلم دولت آبادی، مثل صحبت های مادربزرگ، شیرین است. رمان " جای خالی سلوچ" سر تاسر از اصطلاحات محلّی و افعال با بُن و ریشه‌ی ابداعیِ نویسنده، پر بار است و داستان، با نثری وزین و آهنگین، پیش میرود. تسلط نویسنده بر متون کهن فارسی و مطالعه ی ایشان در زبان شناسی، بر نثر کتاب تاثیر گذاشته و شاهد زبان فارسی فاخری در متن کتاب هستیم که خواننده را از حظّ و بهره ی وافری، سرشار میکند.

ولی از صفا و صمیمیت در روستای زمینج، خبری نیست. تنهایی مِرگان، در کل داستان، پیش چشم است. در صحنه های ابتدایی داستان، مرگان، پریشان از جای خالی سلوچ، رو به سوی خانه ی خان میاورد. ولی در ادامه، خان را میبینیم که در مقابل مرگان، طوری رای می‌دهد و رفتار میکند که قدرت محدود و اعتبار متزلزلش، حفظ شود. و قطعا جانبداری از مرگان، که هم فقیر است و هم زن، منظور نظرش را تامین نمیکند.
سلوچ، گرچه خوش‌نام است. اهل کار است و انقدر حواسش هست که در اثبات عشقش، خوشه ها را شلخته درو کند که چیزی به دختر مورد علاقه اش، مرگان، برسد. ولی وقتی خانواده تشکیل می‌دهد، مرگان را با سه بچه، در شرایط سخت فقر مالی، تنها می‌گذارد و هر یک از فرزندانش، متاثر از این شرایط سخت، به طریقی، رو به خسران می‌رود.
هیچ فریاد رسی نیست. و حتی مذهب، باری ست که مردم روستا به زور بر گرده هایشان می‌کشند و همواره با حس انزجار همراه است.

در رمان " شازده حمام" از محمد حسین پاپلی، که داستان، در فضای روستا و همزمان با دوره ی اصلاحات ارضی روایت شده است و مسئله ی فقر و تنگدستی، فصل های مشترک کتاب و رمان " جای خالی سلوچ" هستند؛  همراهی و همدلی روستائیان و صفای جوّ روستایی به خوبی، دیده می‌شود.

نثر محمود دولت آبادی، خواندنی‌ست. نمونه ی آن را در یکی از اثرهای ماندگار داستان فارسی" جای خالی سلوچ" ، بخوانید.
          

            خواندنش برای بار چندم( تجربه مجموعه آبنبات ها  ، آخرین و دومین نشان مردی :) ) بهم ثابت کرد قلم مهرداد صدقی و‌ سوژه ای عادی از دل زندگی روزمره ، برای یک طنز روان کافیست! کافی بودن خیلی مهم است ، شاید درخشان ترین رمان مهرداد صدقی نباشد اما خواندنی ، قابل قبول و از همه مهم تر لبخندساز است. 
آدم های غریزه وصلی همان شخصیت های آشنای مجموعه آبنبات ها هستند ، شبیه انیمیشن های کوتاه فرعی که پس از اکران و محبوبیت انیمیشن اصلی ساخته می شوند ، این هم یک خرده ماجرای مجزا از رمان بلند آبنبات هاست. البته برای خواندنش نیازی به خواندن آبنبات هل دار و دارچینی و ... ندارید‌.اگر خوانده باشیدشان از همان صفحه اول با آدم ها احساس آشنایی می کنید و اگر نخوانده باشید هم‌به ۱۰ صفحه نمی رسد که با محسن ، دایی ، بی بی و حتی قدرت پلنگ! حسابی رفیق می شوید. بنظرم نقطه قوت قلم آقای صدقی دقیقا همین جاست.
          

            موضوع کتاب خیلی قابل توجه است، بکر و بیان نشده ، برای همین انتخابش کردم اما پرداخت متن کم است و ادبیات کتاب چندان‌روان نیست. به سندیت برخی روایت ها عمیقا شک دارم . نه اینکه علم سند و حدیث داشته باشم ، صرفا به عنوان یک‌مخاطب احساس می کنم وقایع چندان منطقی نیستند. بیشتر از اینکه به سبک زندگی و‌شخصیت اهل بیت  و فضه بپردازد به معجزات و روایت هایی از این دست پرداخته است . که به جز روایت های مشهور ، روایت هایی دارد که کمتر جایی شنیده شده و خب ساختارشان برای قبول کردن کمی دور از ذهن اند . 

راستش باید بگویم که درنهایت کتاب را تقریبا نیمه (حدود ۶۰ صفحه از ۱۲۱ صفحه نسخه مجازی)رها کردم...
          

            وقتی بخواهیم از قالب های مختلف شعر فارسی (غزل ، چارپاره یا نیمایی و ...) صحبت کنیم ، از شعر قیصر نمی توانیم بگذریم. شخصیت گسترده ای که رد پای محکمش در بیشتر عرصه های شعر کاملا به چشم می آید ، اما در سال های اخیر متوجه شدم از نثر قیصر هم نمی شود گذشت! از کتاب هایش که چیزی بین نثر و شعرند یا یادداشت های پراکنده دوره سردبیری اش! کلام قیصر امین پور همواره محلی برای ایستادن ، مکث کردن و تامل در معنای واژه های خوش آهنگش دارد :)

اگرچه کتاب از سرمقاله های مجله ای برای گروه سنی نوجوانان برداشته شده و بی اندازه برای یک نوجوان مفید است. اما بنظرم می تواند به راحتی مخاطبی عام داشته باشد. در این یادداشت ها قیصر امین پور تجربه ها و دانسته هایش از حقیقت زندگی را در قالب خاطرات و تجربیات مشترک نوجوانی ریخته (گاها حتی با کمی چاشنی طنز ) و به آن شکل ساده و خودمانی داده است به نحوه ای که ذره ای از عمق مطالب کم نشده اند.
          

            مقاتل الطالبین نوشته شده در سال 313 قمری (حدود 1100 سال پیش) در مورد افرادی از خاندان ابوطالب است که در قیام ها یا زندان های دشمنان به شهادت رسیده اند و یا در تبعیید و فرار از دنیا رفته اند
نویسنده کتاب زیدی مذهب است و به همین دلیل در برخی بخش ها نظراتو عقایدش را وارد روایت تاریخ کرده که کمی به روایت تاریخ خسارت زده ولی در کل بخصوص با توجه به زمان نوشته شدن کتاب، اثر ارزشمند و پر کاربردی است
به خصوص قیام های متعدد سادات حسنی را مفصل بیان کرده است
چه خون ها که ریخته شده و چه سختی ها کشیده شده تا اصول ارزشی برپا شوند و افسوس که در بیشتر اوقات این اتفاق نیفتاده...
          

            ... آیا هرگز شنیده اید مردی با همسرش در کشمکش باشد که اقلا نصف اموال مشترک به نام او باشد؟ هرگز دیده اید به مردی که  همسرش به او اسیب زده توصیه شود کانون خانواده اش را بخاطر، فرزندانش یا بخاطر آبرو یا... حفظ کند؟! در هیچ کجای تاریخ و جغرافیا پسرهای جوان به ضرب آزار جسمی یا با تطمیع سر سفره عقدی نشانده شده اند؟ یا هرگز به جمله بی اساسی مثل "با رخت سفید رفتی با کفن سفید برمیگردی" تا بن استخوان احساس بی پناهی کرده اند؟و در نهایت اینکه چرا کسی به صرف داشتن قدرت بدنی بیشتر عوض قاتق نان شدن، قاتل جان می شود؟!