یادداشت‌های میثم بکتاشیان (22)

          شخصیت‌های مختلف جذاب و متنوع، نقشه‌ها و نیت‌های عمیق و چندلایه، برداشت‌ها و فلسفه‌بافی‌های پیچیده در مورد وقایع پیرامون و روابط سایر شخصیت‌ها...
ای داستایفسکی نازنین
        

          نگاه سنتی به زن در ساختار جامعه و خانواده‌ای که لورکا توی این نمایشنامه ارائه میده، برای ما خیلی قابل لمسه و تصاویر، شخصیت‌ها و خاطرات مختلفی رو از زندگیمون برامون تداعی می‌کنه. در نهایت کدوم مهم تره؟ حفاظت از وجهه‌ی خانواده و دختر در برابر حرف مردم و همسایه‌ها؟ یا آزادی و فراهم کردن رضایت فردی اعضای خانواده با قربانی نشدن خواسته‌هایشان به بهانه‌ی حرف جامعه؟
و چه عقده‌ها و خواسته‌هایی که در اعماق دل این دختران دفن شده و منتظر یک رستاخیز هستند.
        

          کتاب هم مثل فیلم، تا یه جایی فرصت داره که یه چیزی به مخاطب ارائه کنه تا دیگه میخ‌کوبش کنه. لحن و قلم منگی، از همون صفحه اول این کار رو می‌کنه. 
اتمسفر داستان مه‌گرفته‌ست. ذهن و زندگی شخصیت‌ها هم همینطور. روایت این دیستوپیا با فرم غیرخطی، کاملا ایده‌ی درست و به‌جاییه به نظرم.
همیشه از پارادوکس‌هایی که ابزار دست نویسنده می‌شن خوشم میاد. فضای روشن دنیا و شخصیت اصلی اخمو و بداخلاق، یا در این مورد، دیستوپیای تاریک با طعنه‌ها و شوخی‌های جالب. اصلا همین دوگانه‌ها و تضادها نیست که درام رو ایجاد می‌کنه؟
کتاب چند تا سکانس درخشان داره. میگم سکانس چون نویسنده (که بعد از مطالعه کتاب متوجه شدم سینما و فیلمنامه‌نویسی خونده)، کاملا تونسته برای منِ مخاطب اون لحظات رو به تصویر بکشه. دیالوگ‌هایی رو خلق کنه که واقعی به نظر می‌رسن، وسط جهانی که گاهی جادویی بودنش از رئالیسمش فراتر می‌ره. 
در نهایت مهم ترین ویژگی این داستان برای منِ مخاطب اینه که روح داره؛ و چه دستاوردی می‌تونه برای یه نویسنده بزرگ‌تر از این باشه؟
        

          و طمعی که ما را به زیر میکشد...
        

          چرا باید خودمو بکشم که از نویسنده جلو بزنم و حقه‌هاشو حدس بزنم؟ فقط برای اینکه ثابت کنم ازش باهوش‌ترم؟ به کی ثابت کنم؟ به خودم؟ 
  لطفاً کارِت رو درست انجام بده و سرگرمم کن. من برای چیز دیگه‌ای اینجا نیستم. اگه لذتِ خوندنِ یه قصه‌یِ خوب رو بچشم، تو هم راضی میشی دیگه؟ برای همین می‌نویسی دیگه؟
  غافلگیر شدم آیرا لِوین. نه یک بار و نه دو بار، بلکه هر دفعه که خواستی مخاطبت رو غافلگیر کنی و پیچش‌های داستانتو طراحی کردی. بعضی از رمان‌ها و نمایشنامه‌ها به آدم یادآوری می‌کنن چرا عاشق داستانه. اتاقِ ورونیکا هم قطعاً یکی از هموناست.
        

          یه موقع‌هایی هست که آدم با رفتن سراغ یه کتاب، دنبال چیز عجیب غریبی نمی‌گرده. صرفا می‌خواد یه مقدار از دنیای روزمره و تفکرات معمول و اعصاب خوردی ها و ... فاصله بگیره. خوندن این کتاب یه همچین حسی برای من داشت. هر روز برای چند دقیقه هم که شده اونقدری به چیز خاصی فکر نمی‌کردم و لبخند از لبم پاک نمی‌شد. به شخصه این نوع کمدی رو خیلی دوست دارم و بارها حتی بلند خندیدم. فضای فانتزی جذاب جهان و شخصیت‌ها هم خیلی برام دلنشین بود.
        

          استفاده از کمدی هجوآمیز برای رویکرد انتقادیِ سیاسی اجتماعی و رئالیسم جادویی بولگاکف، منجر به انتشار چنین اثر جالبی در ۲۲ سالگی نویسنده شده. اثر و نویسنده‌ای که بزرگ و پخته‌تر میشن تا به مرشد و مارگاریتا برسن.
در طول مطالعه کتاب یاد چیزهای مختلفی افتادم؛ از کمدی‌های اسلپ استیک آمریکایی گرفته تا جنون فیلم‌های آرونوفسکی. در نهایت اما کتاب جالبی بود که چندان چنگی به دلم نزد. البته که باید انتظارم قبل از رفتن سراغ کتاب رو با واقعیت جایگاه کتاب در سیر تکامل نویسنده تطبیق می‌دادم و با نگاه مواجهه با یه شاهکار یکی از بزرگان ادبیات روسیه سراغش نمی‌رفتم.
        

          اولش بخاطر خوندن یه کار تو مایه‌های داستان‌های هاروکی موراکامی رفتم سراغ این کتاب. کتابی که هم به رئالیسم جادویی موراکامی نزدیک باشه و هم چیز جدیدی برای ارائه داشته باشه. تا اواسط کتاب صرفاً برام "جالب" بود ولی نیمه‌ی دوم تونست احساساتم رو بیشتر درگیر کنه و لذت بیشتری از داستان‌های سوم و چهارم بردم و با شخصیت‌ها بیشتر ارتباط برقرار کردم. ترکیب فانتزی-مینیمالیسمی که خوب از آب دراومده، روان و جذاب. 
شاید اسپویل: 
به شخصه دوست داشتم داستان زن پیراهن پوش رو هم بدونم و تا بخش سوم فکر می‌کردم آخرین داستان کتاب در مورد روح کافه باشه ولی حیف که چیزی ازش گفته نشد.
        

          جالبه که گاهی چقدر تفکرات و دغدغه‌های آدم‌ها در طول تاریخ می‌تونن مشترک باشن. فرار از آزادی به علت ترس از پذیرفتن مسئولیت عواقب تصمیم‌گیری ها باعث در بند کشیده شدن خود خواسته‌ی ما میشه. این کتاب با آوردن مثال‌های متعدد تاریخی از یونان، رم، ایران، مصر و ... تصویر جالبی و جزیی ترین از بندگی و اطاعت ارائه میده.
        

          «هیچ‌کس و هیچ چیز نمی‌تواند بچه‌هایی را نجات بدهد که جرئت کرده‌اند و در دنیای آدم‌کشان خواب دیده‌اند.»

مطالعه‌ی این کتاب وقتی بهم توصیه شد که از این دوران مه‌گرفته حیران شده بودم. حیران از محو شدن مرزهای اخلاقی توسط اطرافیانم، از زیر سوال رفتن آدم‌ها و عدم قطعیت در اعتماد بهشون و سوال عجیب «قهرمان کیه؟». دورانی که از نفرت و میل به نابودی که اطرافیانم رو پر کرده، متحیرم و خیال و حرکت به سمت ساختن و رویاندن رو راه درست می‌دونم. 
کلودیا، لئون، باربارا و مارتین. چطور می‌تونیم به هم اعتماد کنیم؟ چطور میتونم برای ساخت آینده به هم‌سنگری اعتماد کنم که برای نابودی دشمنش، هر کاری می‌کنه؟ چی باعث میشه که در صورتی که منافعش با من در تعارض قرار بگیره، دوباره با زیر پا گذاشتن هر گونه اصولی سعی به زمین زدن من نزنه؟ چی باعث میشه که بهش «اعتماد» کنم؟ 
کتاب جوابی به سوالات من نداد، اما اونا پررنگ‌تر کرد. و چقدر به پررنگ‌تر شدن سوالاتی که پاسخ آماده ندارن احتیاج داریم ...
        

          خوندن این کتاب مثل خوردن یک فنجان چایی دلچسب بود. تجربه‌ی کتاب با انتظارم قبل از خوندنش همخوانی داشت. دنبال چیز عجیب و عمیقی نبودم و صرفاً آشنایی با کلیت تفکر یک فیلسوف رواقی، خواسته‌ی من از این ۸۴ صفحه بود که تا حدودی بهش رسیدم. نگاه کاربردیِ تمرکز بر روی چیزهایی که در اختیارمونه و درگیر مسائل خارج از کنترل نشدن، چیزیه که گاهی یادآوری نیاز داره.
        

          واقعا زیاده گویی و کش دادن مسائلی که خیلی سریع تر و راحت تر میشه جمع بندیشون کرد مشکل خیلی از کتاب هاست... به نظرم یه مقدار کمی هم از این کتاب کافیه... شاید فقط یکی دو فصل...راستش انتظار بیشتری داشتم... حدودا دو سوم کتاب رو خوندم با اینکه خود کتاب حرف دیگه ای به نظرم برای گفتن نداره ولی بعد از این مدت بر عکس اوایل که بیشعور های واضح اطرافم رو با مثال های کتاب تطبیق میدادم توی ذهنم کم کم به این نتیجه رسیدم که یه رگه هایی از بیشعوری رو توی عمق شخصیت خودمم میتونم پیدا کنم و باید این مشکلو برطرف کنم... به نظرم "ایده ی" کتاب بیشعوری به خاطر رسیدن به چنین نتیجه ای برای من ارزشش رو داشت...
        

          به شخصه مواجهه‌ی جدیدی با نظام و ساختار ارباب-رعیتی در قالب شهری صنعتی و دوگانه‌ی کارخانه‌دار-کارگر داشتم و این تجربه‌ی جالبی برام بود. شخصیت‌های اصلی داستان هم برام جذاب بودن ولی طولانی بودن و ریتم کند داستان از یک طرف و عجله در اتمام و بی نظم بودن پایانش از طرف دیگه، باعث شد جذابیت رمان برام کاهش پیدا کنه.
        

          "یک جایی و زمانی از خودم آمده‌ام بیرون، پرت شده‌ام بیرون، سال‌ها پیش. از آن زمان به بعد کنار خودم راه می‌روم، انگار خودم را از خودم جدا کرده باشم. از آن زمان تا کنون انگار دارم همراه یک نفر دیگر زندگی می‌کنم. صبح‌ها من دلم می‌خواهد از جا بلند شوم و او بلند می‌شود، آن وقت هر دو کنار هم دراز می‌کشیم، من کنار او، درون او، چون من وزن جسمش هستم که اجازه‌ی بلند شدن به او نمی‌دهد. گاهی فکر می‌کنم که او وا داده نه من، اما شاید برعکسش باشد. به هر حال هر دو به فنا می‌رویم، با هم و بی هم."
***
پرسه زدن بین فضای خاکستری، مه‌آلود و سورئال صفحه‌های اتاق لودویگ تجربه‌ی خاصیه. سیر معمایی و پله پله روشن شدن قضیه که به خوبی پرداخته شده، من رو از اول تا آخر مشتاقانه به دنبال کشف حقیقت با خودش همراه کرد. 
 شخصیت‌های مختلف جذاب و دیالوگ‌ها و پاراگراف‌هایی که هر کدوم به شکل مستقل جذابن ( که البته به نظرم گاهی بیش از حد مستقل بودن و از خدمت به داستان خارج می‌شدن)، باعث میشه که حتی بخش های با ریتم کندتر داستان هم به نوعی متفاوت لذت بخش باشن و تا رسیدن به قسمت های بعد ادامه بدیم.
 در کل اتاق لودویگ رو اثری با اتمسفر خاص و لذت‌بخش می‌دونم و قطعا به کسایی که به همچین فضایی علاقه‌مندن توصیه‌ش می‌کنم.
        

          به طرز غافلگیر کننده‌ای لذت بخش بود. پر از جزییات دلنشین. متن و تصویر، دست در دست هم توی خلق یک داستان دلچسب نقش داشتن و به نظرم هیچکدوم از اون یکی پیشی نگرفت، درست همون طوری که از یک کمیک بوک جذاب انتظار می‌ره. کمدی و شوخی‌های به جا و مناسب، شخصیت‌های جذاب و فضاسازی‌های خلاقانه، بخشی از ویژگی‌های قابل توجه این کتاب برای من بود.
        

          حقیقتش اینه که من قیدار رو بیشتر دوس داشتم ولی این رمان هم تونست تا آخر منو با خودش همراه کنه...نوشتار خاص و شخصیت های قابل لمسش رو دوس داشتم و البته بستری از حوادث جذاب، البته ریتم گاهی خیلی ضعیف و خسته کننده میشد که باعث شد برای من خوندن من او یه مقداری زیادی طول بکشه...ولی در کل توصیه اش میکنم...

Merged review:

حقیقتش اینه که من قیدار رو بیشتر دوس داشتم ولی این رمان هم تونست تا آخر منو با خودش همراه کنه...نوشتار خاص و شخصیت های قابل لمسش رو دوس داشتم و البته بستری از حوادث جذاب، البته ریتم گاهی خیلی ضعیف و خسته کننده میشد که باعث شد برای من خوندن من او یه مقداری زیادی طول بکشه...ولی در کل توصیه اش میکنم...
        

          تعلیق، غافلگیری، مارتین مک‌دونا
چقدر یک پلات‌توییست درست و حسابی می‌تونه لذت‌بخش باشه برای منِ مخاطب. ساختار و روایت ساده و سرراست و دلنشین.
        

          این کتاب، شاید از معدود کتاب هاییه که با رسیدن به صفحه آخر برام تموم نشد. قرار نیست بره توی قفسه‌ی کتاب‌های مطالعه شده و خاک بخوره؛ بلکه میذارمش دم دستم، همین دور و اطراف تا هر دفعه دوباره برگردم و یکی از جستارهای کوتاهش رو بخونم. که بهم یادآوری شه که همین قدمی که الان بر می‌دارم، مهم ترین قدم توی مسیره. که یادم باشه که پیاده روی، طی کردن مسیر اکتشافه به مقصد خرد و آگاهی. مقصدی خیلی دور و خیلی نزدیک.
        

          بر خلاف انتظارم با توجه به استقبال خیلی زیاد از این کتاب، در کمال سادگی به دلم نشست. اینجور کتاب‌ها و فیلم‌ها شاید تبدیل به آثار ماندگاری نشن، ولی یه تجربه‌ی لذت بخش بهت هدیه می‌کنن، یه نسیمِ خوشِ زود گذر .
        

          یه سری کتاب‌ها هستن که آدم دلش نمی‌خواد تموم بشن. به خاطر تاثیری که می‌ذارن روی زندگی آدم، روی حال آدم، روی کار آدم. این کتاب برای من از همون کتاب‌ها بود. نوشته‌های اصغرعبداللهی در مورد فیلمنامه‌هاش کمکم کرد به شکل دیگه‌ای با هیولایی که از فیلمنامه توی ذهنم ساخته بودم، مواجه بشم و یه مقدارترس کمتری از رفتن به سمت این شغل داشته باشم. روحشون شاد