ابلیس‌نامه اولین داستان بلند بولگاکف که در آن با در هم‌تنیدن واقعیت و خیال به نقد بروکراسی اداری، و اصلاحات اقتصادیِ شوروی می‌پردازد. داستان کارمندی که از داشتن شغلی ثابت در یک اداره خشنود است که ناگهان همه‌چیز تغییر می‌کند. حقوقش را با کالا پرداخت می‌کنند، بخاطر سو‌ء‌تفاهمی در نوشتن اسم اخراجش می‌کنند، هویتش را از دست می‌دهد و...
 بولگاکف با طنز و خیالی که به داستان اضافه می‌کند  بسیار هنرمندانه وضعیت آشفته آن زمان شوروی و مشکلات زندگی کارمندی در آن سیستم را نشان می‌دهد. 
داستان خیلی کوتاه است و توی یک نشست خوانده میشه. اولین تجربه از قلم بولگاکف بود که بسیار لذت بخش بود و احتمالا نویسنده‌ی محبوب من از روسیه باشه. 
        

          1402.2.9
        

          بدترین داستانی بود که از بولگاکف خوندم 
        

          من دیوانه‌ی اندیشه و قلم جناب بولگاکفم!
اولین کاری که از بولگاکف خوندم قلب سگی بود، بعد هم رفتم سراغ مرشد و مارگاریتا، بعد دوباره مرشد و مارگاریتا! و اونجا جایی بود که به اصطلاح نمک گیر شدم.
بله دوستان واقعیت امر که مشخصه، این اثر شاید از بقیه آثار نویسنده ضعیف تر باشه اما شما در نظر بگیرید که "ابلیس نامه" تقریبا اولین داستان بلند بولگاکفِ جوان بود!
مطلب بعدی که بسیار حائز اهمیته: این کتاب به نقد بروکراسی پرداخته.
در چه زمانی؟! در ابتدای شکل گیری حکومت شوروی یعنی ۱۹۲۴.
آقای بولگاکف در این کتاب بیان کرده که این سیستم اداری در نهایت می‌تونه به همچین چیزی بدل بشه. (و در عصر حاضر می‌بینیم که همچین چیزی هم شده)
در نتیجه قابل ستایشه و باید به دور اندیشی بولگاکف آفرین گفت!

پس این کتاب هم اونقدا که میگن بد نیست. و در ضمن خواندن این کتاب به واسطه رگه های رئالیسم جادویی (شما بخونید سورئالی که هنوز خودشو پیدا نکرده😂) یِ قلم بولگاکف و طنز نهفته در دیالوگ های شخصیتها بسیار لذت بخشه. 

و در نهایت حداقل برای من که راجب همه آثار ایشون این چنین بود: هر چه از دوست (جناب استاد میخائیل آفاناسیویچ بولگاکُف) رسد نیکوست.
        

          *به نام خدا*
"ابلیس نامه"، از داستان های نیمه بلند بولگاکوف، در سال 1924 و پیش از "تخم مرغ های شوم" و 
"قلب سگی" منتشر شد اما تاکنون به فارسی ترجمه نشده بود.
خوشبختانه در سال 1401 خانم بیدختی نژاد این اثر را از روسی ترجمه کردند و برای چاپ به انتشارات برج سپردند. 

داستان از این قرار است که یک کارمند ساده ی اداره بنیاد تامین مواد اولیه برای کبریت (!) به خاطر خطایش در ضبط صحیح نام رئیس جدید اداره در یک نامه، اخراج می شود. ( ضبط اشتباه اسم معنای زیرشلواری می دهد!)
حالا این کارمند بیچاره ما که شدیدا به کار خود وابسته بوده راه می افتد تا به هر ترفندی شده خودش را سر کار برگرداند اما با یک نظام بروکراسی مطلق  مواجه می شود که پیگیری چنین مطلبی در آن غیرممکن به نظر می رسد. او ناامید نمی شود و همچنان تلاش می کند اما مشکلات دیگری که بر سرش خراب می شوند خیلی فراتر از اخراج از اداره اند. این روند قهقرایی با سرعت عجیب و فراواقعی به ایستگاه آخر می رسد و داستان به تراژیک ترین شکل ممکن تمام می شود.
بولگاکوف برای نشان دادن بوروکراسی دیوانه وار حاکم بر شوروی واقعیت را با خیال می آمیزد انگار می خواهد به ما بگوید  این وضعیت فاجعه بار بیشتر به کابوس می ماند تا واقعیت.
همین فراواقعی بودن باعث شده شاهد ضرباهنگ تندی باشیم که در پایان از فرط تندی نفس گیر می شود.
        

          بولگاکُف نازنین است. قلمش زیباست، ذهنش زیباست و من یک‌جهان دوستش دارم.
کاراتکوفِ قصه‌ی ابلیس‌نامه شهروند نرمالی است با زندگی بخور و نمیر و خوشحال از این‌که شاغل است، شاغل در «اسپیمات» یا همان «بنیاد تامین مواد اولیه برای کبریت»!

شهروند سربه‌زیرِ خوشحال قصه اما در اثر یک اشتباه سهوی دچار بدبیاری‌های متعددی می‌شود و زندگی‌اش زیر و رو می‌شود.

تنها دلیلی که این قصه‌ی دوست‌داشتنی ۴ ستاره از من گرفت این بود که «قلب سگی» را بیشتر دوست داشتم. همین!

بخوانید و لذت ببیرد.
        

          استفاده از کمدی هجوآمیز برای رویکرد انتقادیِ سیاسی اجتماعی و رئالیسم جادویی بولگاکف، منجر به انتشار چنین اثر جالبی در ۲۲ سالگی نویسنده شده. اثر و نویسنده‌ای که بزرگ و پخته‌تر میشن تا به مرشد و مارگاریتا برسن.
در طول مطالعه کتاب یاد چیزهای مختلفی افتادم؛ از کمدی‌های اسلپ استیک آمریکایی گرفته تا جنون فیلم‌های آرونوفسکی. در نهایت اما کتاب جالبی بود که چندان چنگی به دلم نزد. البته که باید انتظارم قبل از رفتن سراغ کتاب رو با واقعیت جایگاه کتاب در سیر تکامل نویسنده تطبیق می‌دادم و با نگاه مواجهه با یه شاهکار یکی از بزرگان ادبیات روسیه سراغش نمی‌رفتم.
        

          اولین کتابی که درسال ۱۴۰۳ خواندم .
والبته چهارمین کتاب از جناب بولگاکوف عزیز.
ترجمه هم راحت و روان و قابل تحسین بود.