یادداشت‌های مرضیه اعتمادی (26)

          بسم الله 


" امیدوارم توی بهشت یه تالار پر از کتاب رو بهم بدن، لم بدم و فقط کتاب بخونم."

این را هم‌کلاسیم گفت؛ وقتی برای آن دوتا هم‌کلاسی کتاب‌نخوان دیگرمان از این حرف می‌زدیم که چطور وقت می‌کنیم زیاد کتاب بخوانیم. 

چطور وقت می‌کردم؟  

من ولی  گفتم اصلا دوست ندارم در بهشت با کتاب‌ها رو به رو شوم. به اختیار نگفته بودم، از دهانم پریده بود و نمی شد جمع‌اش کرد. اما حرف دلم بود.

 کتاب‌ها آدم را جادو می‌کنند. موم‌می‌شوی توی دستشان. در رفت و آمد بین خودشان، سردرگم‌ات می‌کنند و بهت فراموشی را تزریق می‌کنند؛ فراموشی همه چیز جز خودشان را. 

چند وقت است می‌خواهم بروم بازار و چوب‌لباسی بخرم؟ نرفتم چون حساب کردم دو سه ساعتی که باید تا بازار بروم، می‌شود یک کتاب را تمام کرد. خیلی کارهای دیگرم با همین حساب و کتاب مانده. هر کاری که نخواستم دیجی‌کالا و اسنپ‌مارکت و ترب و امثال‌شان برایم انجام بدهند. 

کاش در بهشت هیچ کتابی دم دست من نگذارند، بروم ول بچرخم و بگردم و شاید چوب‌لباسی هم خریدم اصلا.



" کار تمیز کردن قفسه‌های کتابم را متوقف کردم و الان روی فرش نشسته‌ام و در حالی‌که از هر طرف بین کتاب‌ها احاطه شده‌ام با شتاب برایت سفر به خیر می‌نویسم.

خیابان چرینگ کراس 
شماره ۸۴ 
آخرین نامه"
        

          بسم الله 

هروقت متنی از قصه‌های من و دخترم منتشر می‌شود، همان لحظه‌ای که دست می‌کشم روی جلد‌ کتاب و کاغذ‌ها و کیف می‌کنم، درست همان لحظه از خودم متنفر می‌شوم و خودم را سرزنش می‌کنم که چرا از دیدن کتابی که راوی غصه‌های دخترم است ذوق کرده‌ام؟ 

من زیاد از دخترم می‌نویسم. اما هنوز تکلیف خودم با این کار را نمی‌دانم. زینب برایم یک سوژه‌ دم‌دستی نیست؛ او جهان پر از رمز و رازی‌ است که کسی جز من راهی بهش ندارد. فکر می‌کنم لای کتاب‌ها و مجله‌ها جای قصه آدم‌هایی شبیه او خالی است و پر کردن این جای خالی را جزئی از رابطه مادر‌دختری‌مان می دانم؛ همان‌قدر معمولی که هر روز برایش سوپ و فرنی و شیربرنج می‌پزم. 

اما این یک سوی ماجرای نوشتن است.

سوی دیگرش هزار بار پشیمان شدن و دست از نوشتن برداشتن و فحش و بدو بیراه به خودم دادن است؛ که چرا خودت و دخترت را سوژه نوشتن کردی و اصلا که چی؟ تو می‌نویسی که چیزی به این دنیا اضافه کرده باشی اما چیزی که توی نوشته‌هات ته‌نشین می‌شود مظلوم‌نمایی و قهرمان‌سازی آبکی نیست؟  

چند سال است به خاطر دخترم روی بند افشاگری راه می‌روم. هربار که تکه‌ای از قصه‌های ما دوتا منتشر می‌شود، تعادلم را از دست می‌دهم و پرت می‌شوم زمین و به خودم می‌گویم: این آخرین باری بود که از زینب نوشتم.

 اما هربار یاد تنهایی خودم در مواجهه با شرایط دخترم می‌افتم و دوباره برمی‌گردم روی آن بند نازک. برمی‌گردم که شاید بتوانم یک " تنهای" دیگر را نجات بدهم.

این‌بار در ما ایوب نبودیم از مراقبت نوشته‌‌ام.
        

          .
بسم الله 


به خودم آمدم و دیدم سفرنامه‌ها از چشمم افتاده‌اند. دیدم شهرها و آدم‌هاش را باید از زبان اهل‌اش بشنوم‌؛ زن یا مردی که همان‌جا به دنیا آمده، زندگی کرده و زشت و زیبای وطنش را از حفظ است. بر خلاف قبل، این‌که فلان نویسنده چه‌طور پایش به فلان کشور یا شهر رسیده، چه ساعتی وارد هاستل‌اش شده، اولین‌بار چند قدم تا نزدیک‌ترین کافه رفته و چه‌قدر این سفر خرج روی دستش گذاشته برایم جذابیتی ندارد. دغدغه‌های انسانی‌‌‌ و دید مذهبی یا اجتماعی‌ داشتن هم راضی‌ام نمی‌کند. رعایت فرم و چارچوب ادبی هم چشمم را نمی‌گیرد. دنبال یک آشنایی و معاشرت حقیقی می‌گردم. برای همین است که فقط سر اصیل بودن متن است که دلم می‌لرزد. توی مغازه‌ها، سایت‌ها، پیج‌ها و هرجایی که از نوشتن حرف بزنند دنبال این‌جور کتاب‌هام؛ این‌جوری که زنی مثل زینت دریایی بیاید بنشیند و رک و راست از روستای سَلَخ و مردمش حرف بزند. 

.


        

          این کتاب رو به توصیه نویسنده ذره‌ذره می‌خونم و چه‌قدر  کیف می‌کنم.
        

          بسم الله 


امسال دو کتاب از نهال تجدد خواندم؛ یکی ملک گرسنه و دیگری ایرانی‌تر. هر دو را با تردید گذاشته بودم توی سبد خریدم. امیدی نداشتم بین من و مدل نویسندگی تجدد و سوژه‌هایش ، شمس و مولانا ، ارتباط و علاقه‌ای به وجود بیاید.

اما اشتباه فکر می کردم.

 حالا هر چند روز یک‌بار می روم طاقچه و یادداشت‌هایی که از کتاب‌هایش برداشته‌ام را دوباره می‌خوانم تازه با لذت هم می‌خوانم.

گاهی از تغییر سلیقه ی کتابی خودم می ترسم. نکند دارم از جوانی فاصله می گیرم؟ آدم‌های میان‌سال این مدل کتاب‌ها را با لذت می‌خوانند؟


        

          بسم الله 

امروز عصر، وقتی هنوز پاهایم از خستگی تشییع صبح ذوق ذوق می کرد، یاد این کتاب افتادم. من باشکوه ترین سکوت را در زمان کدام هیاهوی این دنیا تجربه کرده بودم؟ 

نشانی اش سر راست بود. یک بار وقتی  ایستادیم کنار یکی از درخت های تهران و برای حاج قاسم نماز خداحافظی خواندیم و یک بار هم امروز. سکوتی که با رسیدن به فرازِ * اللّهمّ إنّا لا نعلم منهم إلاّ خيرا* می شکست و به هق هق می رسید. 

ارلینگ کاگه درست گفته که:  "سکوت می تواند دوست آدم هم باشد، مایه آرامش و پرمایگی آدم. سکوتی که همچون پرنده ای کوچک کف دستانمان آرام می گیرد."

آخ از این پرنده کوچک. آخ از این سکوتی که هر بار به هق هق می رسد.



        

          «هنوز دو روزی با عید فاصله داریم و می‌توانم به تو از صمیم قلب تبریک بگویم. به هر صورت امیدوارم سالی خوش و کامروا و با موفقیت در پیش داشته باشی.امیدوارم دیگر در این سال به بلای تنهایی دچار نشویم.
امیدوارم دراین سال دیگر از بلای اجاره نشینی و خانه به دوشی و بدبختی خلاص باشیم.امیدوارم دراین سال دیگر آب خوش زندگی از گلویمان تلخ پایین نرود و به فراق دچار نشویم. امیدوارم دیگر دراین سال به دردسر و بیماری دچار نشویم. امیدوارم غصه نفت و زغال و نان و آب روزانه دیگر دراین سال خفه‌مان نکند.

 امیدهای در عین حال اساسی و در عین حال احمقانه‌ای است،نیست عزیز دلم؟»

نامه از جلال‌ آل‌احمد به سیمین دانشور.