بسم الله 

کتابِ "این طور نیست بابا؟" امسال به نمایشگاه رسید، با یک زیر عنوان جذاب:  

گفتارهای پدرانه امام موسی صدر با فرزندانش.

متن کتاب پیاده شده صوت چند نوار کاست است. این طور تصور کنید هفت نوار کاست از دل تاریخ بیرون کشیده شده باشند. تصور کنید نوار کاست ها امانت دار صدای پدرانه امام موسی صدر باشند. تصور کنید آن صدا؛بی هیچ دخل و تصرفی تبدیل به کلمه شده باشد. 

این طور نیست که کلمات آن کتاب خیلی خواستنی می شوند؟

همین طور است.
        

          امام موسی صدر برایمان از اعتقادات می‌گوید و از لبنان. مثل فرزندانش. بسیار دلنشین بود.
        

          شنیدن صدای سخن عشق لابه‌لای کلمات 

وقتی پدری که او را مصلح اجتماعی و عالم فعال دینی می‌شناسند،‌ دغدغه‌مندانه و درمیان مشغله‌های خود،‌ مقید است برای فرزندانش، که به‌مصالحی سه‌هزار کیلومتر دورتر هستند،‌ صدا ضبط کند و مهربانانه با آنها سخن بگوید،‌ آن کلام، صدای عشق خواهد بود.

تجربه خواندن بیست‌وهفتم، مربوط به کتاب این‌طور نیست بابا؟گفتارهای پدرانه امام موسی صدر با فرزندانشان است. اما چرا این تجربه برایم آموزنده شد؟

اول: وقت‌گذاشتن و ضبط صدا و ارسال آن برای فرزندان آموزه تربیتی پدرانه است. در روزگاری که گاهی در جمع، حواس‌مان جای دیگر است و از گفتگو غافلیم،‌ خواندن این کتاب به ما یادآوری می‌کند،‌ صحبت‌کردن آنقدر ضروری است که حتی اگر جمع نباشیم باید صدا را ضبط کرد و با امکانات آن زمان برای عزیزان‌مان پست کنیم. یکی از ابزارهای اصلی امام موسی در اصلاحات معجزه‌گون، قائل‌بودن به همین اصل گفتگو بوده است.

دوم: بیان آموزه‌های اعتقادی با زبانی شیوا و روان و کاربردی با اقتضائات زندگی روزمره از ویژگی‌های بیانات امام موسی در کتاب است. از توحید سخن می‌گویند و به این نتیجه می‌رسند که به همان میزان که از خدا می‌ترسیم از غیرخدا نمی‌ترسیم ص 54. تبیین فلسفه نماز و روزه و توصیه به اقامه آنها با شیوه‌ای آموزنده از همین موارد است ص 100، 101، 145 و 150.

سوم: اشاره به موضوعات روز است تا تذکری باشد که دین صرفاً جنبه فردی ندارد و باید به جنبه اجتماعی آن هم توجه داشت. بنابراین در یک جلسه تحلیلی جامع از فضای بعد از جنگ جنوب لبنان ارائه می‌دهند ص 75.

چهارم: شاید طبیعی به‌نظر برسد که پدری در کسوت روحانیت نگران تاثیرپذیری فرزندان از فرهنگ غرب باشند،‌ اما امام صدر اولاً بیان می‌کنند که اگر امروز غرب به جهت علمی پیشتاز است باید آموخت و برگشت به جامعه خود خدمت کرد. ثانیاً در همیشه بر همین پاشنه نبوده و روزگاری شرق مهد علم و تمدن بوده و از غرب برای کسب علم می‌آمدند. در توصیه‌های اخلاقی هم بیان کردند که ما می‌خواهیم بر محیط تاثیر بگذاریم نه اینکه خودمان تاثیر بگیریم (ص 161).

پنجم: توصیه‌های امام از جنس انتقال تجربه‌های پدر به فرزندان نیز است. امام فرزندان را تشویق می‌کنند به سفر و دیدن آثار فرهنگی و تمدنی اما نه صرفاً با هدف تفریح بلکه با تفکر همراه باشد (ص 101). همچنین امام توصیه می‌کنند که فرزندان به یادداشت روزانه، ثبت نکات خواندنی و شنیدنی جالب توجه داشته باشند (ص 104). توصیه به مطالعه و دقت در انتخاب دوست هم از دیگر نصحیت‌های پدرانه است (ص 102).

بیانات امام موسی شیوه‌ای از انتقال پیام تربیتی به‌واسطه ضبط صدا برای فرزندان، و نیز بسته تمیز فرهنگی آموزشی است و چون از دل برآمده تا زمانی که اثری از آن هست بر دل مخاطب می‌نشیند.

        

          «این طور نیست بابا؟»
خیلی جمله‌ی شکوهمندیه! راستش، من اسیر همین یه جمله شدم که رفتم سراغ کتاب. چقدر صمیمیت، تواضع، دلسوزی، ادبِ گفتگو توش نهفته!*

اینطور که در معرفی کتاب گفته شده، این جمله از تکیه کلام‌های امام موسی صدر در گفتگوهای خانوادگیش بوده. در بازه‌ای که تعدادی از فرزندان ایشون در فرانسه تحصیل می‌کرده‌ن، این گفتگوهای پدر فرزندی با پیام‌های صوتی (نوار کاست) ادامه داشته. و از این بین، چندنوار پیاده شده و تبدیل به این کتاب شده:

۱- «مقام پیامبری را ارزان به او نداده‌اند»
     ‌جلسه‌ی خانوادگی در شب ۲۷ رجب؛ گفتاری درمورد حقیقت بعثت، اِسراء (سفر از مکه به مسجد الاقصی) و معراج (سفر به عالم معنا)
۲- «به خدای حق ایمان می‌آوریم»
     در ادامه‌ی گفتار قبل، به اولین سخنرانی علنی پیامبر (ص)، «قولوا لا اله الا الله تفلحوا» و انواع «اله‌»ها و بت‌ها پرداخته شده
۳- «امروز جنگ در جنوب لبنان تمام شد»
     اشاره به عوامل شروع، ادامه و پایان جنگ جنوب و مسئله‌ی فردای جنگ
۴- «خدا انسان را در زندگی آزاد گذاشته»
     دیدار با فرزندان در فرانسه؛ زاویه نگاهی نو به این گزاره که جامعه به «کارشناس متدین» نیاز داره
     (مطالب این بخش به صورت ویژه‌تری جذاب و قابل استفاده‌س)
۵- «ای انسان تمام آنچه در آفرینش است عرصۀ جولان توست»
     نشست خانوادگی دیگه‌ای در فرانسه؛ اشاره به جایگاه ویژه‌ی بشر در خلقت و در نتیجه مسئولیت اجتماعی‌ای که داره
۶- «ماه رمضان است بیایید کمی صحبت کنیم»
     بهره‌هایی که باید از روزه و ماه رمضان به عنوان یک دوره‌ی تربیتی برداشت
۷- «نماز مالیات نیست که انسان به خدا می‌پردازد»
     برشمردن آثار نماز بر زندگی انسان
     (این بخش علاوه بر محتوای نویی که داره، فضای معنوی خاصی هم داره)
ضمیمه‌ی هر بخش، چند دقیقه از اون نواره که با کیوآرکد قابل دسترسیه.
در آخر کتاب، فهرست‌واره‌ای از اقدامات امام موسی صدر در ۵۰ سال اول زندگی‌شون (ولادت تا ربوده شدن) اومده.

چند نکته درمورد کتاب
✓ لحن سخنرانی و سیر چینش مطالب ساده و همه‌فهمه.
✓ سخنان ایشون عامیانه هست؛ ولی عوامانه نیست! یعنی در عین سادگی، عمیق و برآمده از دانش دینیه. (در پرسش و پاسخ‌های بخش اول و دوم میشه این مطلب رو دید)
✓ در موارد متعددی می‌بینیم سیر بحث، قرآنیه یا بعضی مثال‌ها و تعبیرهای قرآنی اومده اما اشاره‌ای به آیه‌ش نشده. که نشان میده گوینده (تعمداً یا ارتکازاً) به تکرار ترجمه‌ی آیات اصرار نداره و مطالب رو فرآوری شده تحویل مخاطب میده.
✓ «دین برای تنظیم و بهبود زندگی دنیا آمده» این گزاره در کتاب پررنگه. تا جایی که فلسفه‌ی تشریع (قرار دادن حلال و حرام) و مواردی مثل نماز، روزه، شب قدر و زکات فطریه هم ناظر به همین گزاره تحلیل میشه. و تحلیل‌های قابل تأملّی هم هست.
× ویراستاری کتاب می‌تونست بهتر باشه.

ــــــــــــ
* برای نمونه این چند دقیقه رو بشنوید:
https://imamsadr.ir/wp-content/uploads/2024/04/Chapter4-In-twr-nist-baba-sample.mp3
        

          پارسال که تو نمایشگاه کتاب  چرخ میزدم، وقتی تو غرفه موسسه تحقیقاتی امام موسی صدر به کتابا  نگاه می کردم و مشغول مبارزه با نفس بودم کتاب جدیدی نخرم،این تصمیم رو گرفته بودم چون کلی کتاب نخونده از ایشون داشتم،با خودم گفتم  تا قبلی ها رو نخوندم دیگه کتاب جدیدی از ایشون نمی خرم.
کم کم عزم رفتن کردم که  دخترشون(حورا صدر) گفتن پس چرا هیچ کدوم رو برنداشتی؟
 تصمیمم رو براشون شرح دادم .
 ایشون با اصرار این کتاب رو بهم هدیه دادن🫠
خلاصه که این کارشون باعث شد که زودتر و سریع تر کتاب های پدرشون رو که هنوز تموم  نکرده بودم بخونم.
اونا رو خوندم اما متاسفانه هنوز "این طور نیست بابا؟" رو شروع نکردم، اما بینهایت مشتاقم که تو اولین فرصت این کار رو بکنم.
بنظرم این کتاب مثل سفر تو دل تاریخه چون از دل نوار کاست های ضبط شده امام موسی صدر برای فرزنداش بیرون اومده😊