بی‌درکجا بعد از سال‌ها در نشر ویستار تجدید چاپ شده است. این کتاب خاطرات ادوارد سعید است از دوره‌های گوناگون زندگی‌اش، از جمله زندگی‌اش در مصر و امریکا. این کتاب را علی‌اصغر بهـرامی به فارسی ترجمه کرده. بهرامی مترجم بسیار خوب ماست که کم‌تر در محافل ظاهر می‌شود و بیش‌تر مشغول کار است. 


ماه‌نامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی هفتم، سال 1395.
        

          ادوارد سعید، و خودِ خودش

مرثیۀ محمود درویش را در سوگ ادوارد سعید با دکلمۀ خود شاعر شنیده‌اید؟ شعری استثنایی‌ست. دکلمه‌اش هم. اما اینجا سخن از مخاطب درونی آن شعر یعنی سعید است که، راستش، در نظر من متفکری ذهن‌آزار است. اینکه کسی بنشیند یک‌عمر ادبیات بخواند، تحقیقات شرق‌شناسانه بخواند، که از لابه‌لایشان نقل‌قول دربیاورد در اثبات شرق‌ستیزی غربیان به نظرم مضحک است. اما «بی‌درکجا»، خاطراتش، را که می‌خوانم و وضعیت زندگی‌اش را می‌گذارم کنار مرثیۀ درویش، به نظرم می‌رسد که انگار دارم زیادی موضع و موقف تفکر را از حیات شخصی متفکر جدا فرض می‌کنم. تفکر خیلی هم مجرد نیست. چرا نشود به سیاق بکت «گفتار در روش» دکارت را چونان زندگی‌نامۀ خودنوشت فیلسوف قرائت کرد؟ سعیدِ بی‌درکجا به من می‌گوید که آرایش را از رهگذر صدق و کذب نخوانم. برای او، و در جایی که ایستاده، در ریشه‌های هستی‌اش، در تاریخش، صدق و کذب خیلی محل بحث نیست. او یک عربِ مسیحیِ زاده‌ی فلسطین است. تناقضی دلشوره‌آور. عربِ مسیحی، خواه اصالتاً عرب باشد و از تبار عربان مسیحی کوچیده از شمال عربستان به شامات، خواه عرب‌زبان اما از نژادی دیگر، درگیر مسائل هویتی پیچیده‌ای‌ست. شاخصه‌ی اصلی عربیت، زبان عربی‌ست و زبان مادری سعید نیز عربی‌ست. عربی زبان اصلی اسلام است. اعراب مسیحی نیز مانند دیگر اقوام پس از فتوحات اسلام استیلای سیاسی آن دین را پذیرفتند، جزیه دادند تا جان و مالشان در امان باشد، اما مسلمان نشدند. میان مسیحیان و مسلمانان قرن‌ها دشمنی و جنگ بوده است. پرسش این است که یک عرب مسیحی هویت خود را باید در دین بجوید یا نژاد و زبان؟ سعید خود را عرب می‌داند و از تأکید بر وجه مسیحی هویتش امتناع می‌کند. و تازه، تابعیت امریکایی هم دارد؛ نه که خود تابعیت امریکایی اخذ کرده باشد، با تابعیت امریکایی که پدرش اخذ کرده بوده، به دنیا آمده است. یعنی دلیلی محکم‌تر هم برای پیوند با مسیحیت دارد. اما او خود را بیش از هر چیز عرب می‌داند، نه یک امریکایی، نه یک مسیحی. و دقیقاً به همین سبب خود را به مسلمانان نزدیک‌تر می‌بیند. سعید را در مدرسۀ انگلیسی‌های قاهره به چشم غریبه می‌نگریستد، چون عرب‌زبان بود و بور نبود. و چون عرب‌زبان بود و سبزه بود خودش را به مسلمانان نزدیک‌‌تر می‌دید. خاطرات سعید، زی‌‌نامۀ آثارش است.
        

          ترجمه افتضااااح بود. ویراستاری‌ای در کل در کار نبود. 
خود متن هم از هم گسیخته بود تا حدودی. اما با این حال ۳ ستاره کاملا حقشه.
        

          بی در کجا را دوست داشتم؛چون کتاب خاطرات بود. چون یک روایت مستند پر از جزئیات بود. چون از فلسطین هم نوشته بود، چون نویسنده ی خیلی خوبی داشت، چون ادوارد سعید از سرطانش هم حرف زده بود، چون ما را خیلی  آدم و محرم حساب کرده بود، چون به هیچ کس و هیچ خاطره ای رحم نکرده بود، چون بی درکجا یک روایت عصیانگر  بود..



اما راستش را بخواهید هیچ کدام این "چون ها" دلیل اصلی دوست داشتنم نبود. بی در کجا را دوست داشتم چون معرف کتاب را خیلی دوست داشتم. چون تمام کلمات بی در کجا را با صدای خسته و آرام او خواندم. چون آدم گاهی دلش می خواهد به عشق یکی کتاب بخواند. چون لذتی از این بالاتر نیست.