روایت دلخواه پسری شبیه سمیر شاید متفاوت ترین کتاب زندگی‌ام تا امروز بود. این تفاوت از اسم، تا طرح جلد وجود داشت و شامل روند داستان و فضای ماجرا و شخصیت‌ها هم می‌شد. اگر بخواهیم از منظر قواعد پی‌رنگ داستان را بسنجیم می‌توانیم ایراد زیادی بگیریم، مثلاً اینکه داستان ماجرای واحد و تعلیق مشخصی ندارد. حتی تاحدی شخصیت اصلی هم مشخص نیست. اما باقی ویژگی‌های کتاب به قدری درخشان است که می‌تواند این ضعف را کاملاً پوشش بدهد. حتی برای کسی مثل من که بیش از اندازه عادی به قواعد پی‌رنگ پای‌بند است.

پسری شبیه سمیر (که در حقیقت رزمنده‌ای اهل پیشواست) در گودال خمپاره منتظر شهادت است که ابوسمیر می‌آید و او را با خود به پشت خط‌ دشمن می‌برد؛ چون درست شبیه پسرش سمیر است. برای ابوسمیر اهمیتی نداشته که رزمنده ایرانی است و عکس امام را روی جیب لباسش دوخته و احتمال زیاد پسر او نیست. فقط می‌خواهد پسری شبیه سمیر را به ام‌سمیر نشان بدهد تا ثابت کند که تنها فرزندشان را به کام مرگ نفرستاده. ام‌سمیر هم او را به عنوان پسر خود می‌پذیرد و از ترس حکومت بعثی در یکی از دخمه‌های وادی‌السلام پنهانش می‌کند. ما از جایی وارد داستان می‌شویم که شخصیت‌ها مدت‌هاست از دنیا رفته‌اند و در قبرستان وادی‌السلام دفن شده‌اند و هر کدام مشغول نقل روایت خود هستند.
فضای اصلی کتاب همین قبرستان تاریخی ست. مکانی متفاوت که ابتدای کتاب از سرک کشیدن بین آن، هم لذت می‌برم هم تعجب می‌کنم. انگار من هم مثل هر کدام از دفن شده‌های آن قبرستان رها و سبک این طرف و آن طرف می‌روم و روایت هر کدام از افراد را می‌شنوم. هر کس در وادی‌السلام روایت دلخواهی دارد، روایت دلخواهی که به خاطرش از این قبر به آن قبر می‌رود و با ساکنان قبرستان صحبت می‌کند. روایت دلخواه پسری شبیه سمیر هم روایت مردی است که عکسش را روی جیب پیراهنش دوخته است. همان عکس که روی جلد کتاب دوخته شده.
مرد اهل بورسای ترکیه، شیخ غریق ورامینی، ابوسمیر، راننده تاکسی فرودگاه بغداد و ... هر کدام یک جایی در زندگی امام را دیده‌اند و برای پسری شبیه سمیر (و همین طور ما) روایتش می‌کنند و نویسنده ما را به بهانه‌ی روایت دلخواه پسری شبیه سمیر از قبرستان وادی‌السلام می‌برد به دوران مبارزه و تبعید امام خمینی. این بین ماجرا فقط به روایت دلخواه پسری شبیه سمیر ختم نمی‌شود. روایت زندگی خیلی از آدم‌های دفن شده در قبرستان هم با آن در می‌آمیزد و روایت عراق را تشکیل می‌دهد. عراق ملتهب پیش از صدام، با چندین کودتای متوالی.
و با این کار دو طرف خط نبرد را مقایسه می‌کند. دو کشور همسایه با چندین کیلومتر مرز مشترک و سرنوشت‌هایی بی‌نهایت متفاوت. مقایسه داستان سمیر گم شده که به ناچار به جنگ رفته با پسری شبیه سمیر که شناسنامه‌اش را دستکاری کرده و راهی جبهه شده. با این همه تفاوت سمیر و پسری شبیه سمیر در داستان باهم ترکیب می‌شوند. یکی اسم دیگری را می‌گیرد و آن یکی جسمش را. انگار از ابتدا یک نفر بودند و فرقی نمی‌کند چه اندازه، این طرف خط نبرد با طرف دیگرش تفاوت دارد.

شرفی خبوشان، در روایت دلخواه پسری شبیه سمیر هم مثل باقی کتاب‌هایش قدرت خود در نگارش را به رخ ما می‌کشد. این قدر که بخش عظیمی از شخصیت‌پردازی کتاب وابسته به لحن نگارش است. همین ویژگی همان قدر که به نفع عمق پیدا کردن شخصیت‌هاست خواندن کتاب را هم سخت می‌کند. طول می‌کشد تا خواننده به لحن نیمه‌ عربی نیمه فارسی شخصیت‌ها عادت کند و حرفشان را بفهمد. از طرفی اگر آشنایی نسبی با زبان عربی و تاریخ عراق نداشته باشد کاملاً گیج می‌شود. من هم فصل‌هایی که روایت شخصیت‌های عرب بود را به کندی می‌خواندم و هر از چندگاهی از ویکی‌پدیا برای درک بهتر ماجرای تاریخی کمک می‌گرفتم. اما با وجود اینکه احساس می‌کردم سرعت خواندنم شبیه سرعت راه رفتن در یک زمین باتلاقی است. کتاب را بی‌نهایت دوست داشتم. آن قدر که بعد از تمام شدن بارها و بارها اسم و طرح جلدش را نگاه کردم و قسمت‌های محبوبم را دوباره خواندم. کاری که در مورد هیچ کتابی انجام نمی‌دهم.

شاید "روایت دلخواه پسری شبیه سمیر" از این جهت برای من جذاب بود که روایت دلخواه او، روایت دلخواه من هم هست. شاید اگر من هم در قبرستان وادی‌السلام دفن می‌شدم سراغ پیدا کردن رگه‌های همین روایت می‌رفتم و به همین خاطر پیدا کردنش میان خطوط کتاب برایم دلچسب بود. احساس می‌کردم یک قسمت گم‌شده تاریخ را پیدا کرده‌ام. علاوه بر آن تصور اینکه در هر قبرستانی مرده‌ها کنار همدیگر نشسته‌اند و تا قیامت‌ روایت‌هایشان را می‌گویند باعث شد نگاهم به قبرستان‌ها تغییر کند، اگر هر قبرستان را دنیای از روایت‌ها ببینی که در هم می‌آمیزند و همدیگر را تکمیل می‌کنند همه چیز خیلی جذاب‌تر می‌شود. از طرفی شخصیت سمیر (که نه تنها در واقعیت که در داستان هم‌ گم شده است) و شخصیت پسری شبیه سمیر که مفقود شده است و پیکرش هیچ‌وقت به پیشوا برنگشته(و ما حتی اسمش را نمی‌دانیم)، همین طور ابوسمیر و شیخ غریق ورامینی برایم جذاب است. حتی اگر داستان هر کدام از آن‌ها پراکنده باشد و خط سیر اصلی کتاب را در بعضی قسمت‌ها گم کنم
با همه‌ی این تعاریف علاقه‌مندان به تاریخ و رمان تاریخی و کتابخوان‌های صبور و باحوصله احتمالاً از این کتاب لذت می‌برند. همان قدر که افراد کم‌حوصله‌تر یا کمتر علاقه‌مند به تاریخ دوستش نخواهند داشت.


"قرار نبود کسی عکس را بدوزد به لباس خاکی‌اش. عکس توی یک مشمای نرم، پرس شده‌بود. بالای مشما سوراخی داشت که می‌افتاد به دکمه جیب. گذاشتن و برداشتنش راحت بود. گفتند اگر اسیر شدید، این عکس را با شما نبینند، بهتر است. اگر ببینند، اذیت و آزارشان بیشتر می‌شود. من یک جوری به غیرتم برخورد. فقط من نبودم؛ خیلی‌ها به غیرتشان برخورد. عکس کسی را که به عشقش بلند شده‌ام آمده‌ام جبهه و حاضرم فدای یک تار مویش بشوم، از ترس اینکه اذیتم نکنند، از خودم دور کنم؟! کسی که خودش با التماس و دست بردن توی شناسنامه آمده اینجا و اصلاً آمده که جان بدهد، قباحت دارد که فکر این کار هم به سرش بزند؛ چه برسد انجامش بدهد. گفتم حالا که این طور گفتید، نخ و سوزن برمی‌دارم، عکس را می‌دوزم همان جایی که باید باشد؛ درست روی قلبم"
        

          کتاب سیری در تاریخ معاصر ایران و عراق است آن هم با روایت ارواح چندین دفن شده در قبرستان وادی السلام نجف!
در اصل محور روایت‌ها امام خمینی و ماجراهای سخنرانی هایشان در ایران و تبعید در عراق و ترکیه و فرانسه و بازگشت به ایران است اما انقدر روایت های مختلف از دوران  گوناگون به خصوص دوران معاصر عراق در کتاب آمده که در برخی قسمت ها به کل خط سیر اصلی گم می شود
در کل کتاب جالب و تا حدودی متفاوتی است اما کمی شلوغ!
        

          همه ی ادم ها در یک چیز شبیه هم هستند و ان هم مرگ است 
        

          بعد از بی کتابی، انتظارم از استاد خبوشان خیلی بالاست. اما روایت سمیر هم شیرین است و هم دردآور. از حاشیه های جذاب جنگ 
        

          بسمه تعالی
بعد مدت‌ها می‌خواهم کتابی معرفی کنم. اسمش و طرح جلدش گویای همه چیز است. فقط آنکه بدانید ارواحی که در وادی‌السلام حضور دارند از اقصی نقاط جهان با زمانی‌هایی دور و نزدیک دور پسری جمع شده‌اند که سمیر پسر سعیدالسّوادی نیست ولی شبیه اوست. روایت‌ها همان است که پسری شبیه سمیر خواسته؛ در مورد سید.
برشی از کتاب:
فقط شنیدن روایت نیست که آدم را بزرگ می‌کند؛ گفتن روایت هم آدم را بزرگ می‌کند.
وقتی شروع کردم به گفتن دیدم روایت من برای ساکنان این جا عجیب است چون به عمرشان نشنیده بودند که پسری روی پرزهای تازه درآمده صورتش تیغ بکشد تا موهای صورتش زبر شود و زودتر صاحب محاسن شود و با همان تیغ دست ببرد توی شناسنامه‌اش و عدد نه جلوی چهار تاریخ تولدش را جوری بتراشد که بشود شش و همه این کارها را به خاطر این انجام بدهد که عکس کسی را که خیلی دوستش دارد بدوزد روی جیب سمت چپ پیراهنش و دلی پیدا کند مثل شیر، زیر سوت خمپاره‌ها راه برود مابین مین‌ها سینه‌خیز جلو برود، ترکش تنش را سوراخ کند و آخ نگوید و تا جایی که جان دارد برود جلو. برای هر کس که روایتم را می‌گفتم از قبل تر شروع می‌کردم، از همان جایی که به خودم گفته بودم: تو مرد شده‌ای باید بروی جایی که مردها می‌روند
        

          روایت دلخواه پسری شبیه من
داستان از زبان محسن، رزمنده ای ایرانی که در قبرستان وادی السلام دفن است آغاز می‌شود.
رزمنده ای که ابوسمیر، پدری عراقی او را زخمی در گودالی پیدا کرده و چون به فرزندش که بالاجبار راهی جبهه شده است شباهت دارد او را با خود به خانه و نزد ام سمیر می‌برد. 
خانواده عراقی از ترس اینکه حزب بعث او را که فعلا سمیر است را پیدا نکنند و اعدام نشود، در یکی از دخمه های قبرستان وادی السلام مخفی می‌کنند.
راويان کتاب ارواح مدفون در بزرگترین قبرستان دنیا هستند که هر کدام روایتی را نقل می‌کنند. 

آنچه مخرج مشترک تمام روایت هاست، شخصیت امام خمینی ست که از زبان افراد مختلفی از کشور ایران، عراق و ترکیه، از راننده تاکسی در بورسای ترکیه گرفته 
تا شیخ مغروق که از ورامین راهی نجف شده است، نقل می‌شود. 
راوی گاهی اول شخص است و گاهی دوم شخص اما این پرش روایت نه تنها ملال آور نیست که به جذابیت داستان افزوده است.
نثر کتاب روان، جذاب، آموزنده و گاهی حماسی ست.
تسلط نویسنده بر ادبیات حوزوی، تاریخ معاصر ایران و عراق، آشنایی با ساختار سیاسی دو کشور و هم‌چنین احکام دینی و اسلامی، به کتاب جنبه ی آموزشی بخشیده است‌.
شاید بتوان گفت در کنار آثاری که در قالب رمان در مورد مرحوم امام خمینی نگارش یافته، امثال سه ديدار و سی مرغ سیمرغ، این کتاب از جهاتی برتری دارد.
خواندنش را تنها به دو گروه توصیه میکنم :
آنان که به تاریخ علاقه مند هستند
آنان که به تاریخ علاقه مند نیستند 
محسن شبیه سمیر و من شبیه محسن هستم.
شباهتمان در علاقه مان به سید است.
سیدی که می‌توان تاریخ معاصر را به قبل و بعد انقلابش تقسیم کرد.
سیدی که سیدی دیگر در وصفش فرمود :
این انقلاب بی نام خمینی در هیچ کجای دنیا شناخته شده نیست. 
        

          روایت دلخواه پسری شبیه سمیر
روایت دلخواه محسن پسر مندلی کبابی
یا شاید روایت دلخواه محمدرضا شرفی خبوشان

و چرا نه؟ واقعا چرا نه؟ وقتی قلمی به این خوبی داری و کلمات اینطور در ید اختیارت هستن چرا روایت دلخواه ننویسی؟
روایتی که خواننده رو می‌بره تا عراق دوران عثمانی، بورسا و نجف و کربلا و قم و ورامین اوایل دهه ۴۰ شمسی و وادی‌السلام همیشه دوران.

وقتی روایت خودت باشه طویل رو از دوران باستان میاری می‌نشونی کنار رئیسعلی دلواری قرن سیزدهمی و غریق شیخ ورامینی دهه ۴۰ و حاج عطای ترک علوی بورسایی و ام‌سمیر و ابوسمیر دهه شصتی عراقی تا از چندماه اقامت امام تو بورسا بگن و گریزی هم بزنن به تاریخ بین‌النهرین و بعد برگردن به همه کودتا-انقلاب‌های عراق و این وسط از فیضیه هم خبردار بشی و خبر کوتاهی از گوهرشاد هم بهت بدن.

به نظرم از دو جهت خوندن این کتاب ممکنه برای بخشی از خواننده‌ها خسته‌کننده باشه.
اول لحن‌های مختلف که با توجه به شخصیت‌ها به خصوص شخصیت‌های عراقی ممزوج با کلمات متعدد و زیاد عربی بود. این تغییر سریع راوی از این بند به بند بعدی و حرف‌های بعضا ثقیلشون می‌تونه سرعت خوندن رو بیاره پایین. 
دوم روایت‌هایی بعضا طولانی و شاید به نظر بی‌ربط با سوژه داستان درباره تاریخ قرن سیزده شمسی عراق و ماجرای ژنرال قاسم و حسن البکر و صدام و بعث و فلان. یه برداشت خیلی شخصی دارم که شاید خبوشان خواسته این وسط اطلاعاتش رو به رخ هم بکشه. این‌همه پخش شدن روایت بین وقایع و ادوار حکومتی باعث می‌شد گاهی یادمون بره شخصیت اصلی محسن پسر مندعلی کبابیه که با دستکاری شناسنامه رفته جبهه و همون بار اول زخمی شده و بنا به دلایلی مدتی بعد تو خاک عراق و وادی السلام کشته شده و هیچ‌وقت خبری ازش به خانواده‌اش نرسیده. و حتی یادمون بره محسن انقدر عاشق امام بود که عکسش رو دوخته بود روی جیب لباسش روی قلبش و سال‌هاست تو وادی السلام دنبال همه ارواحیه که از امام براش روایتی دارن.

و چقدر ما از این روایت‌ها کم داریم از خمینی بزرگ تا اون رو از فاصله‌ای خیلی نزدیک و از دیدگاه‌های مختلف ببینیم و یادمون بیاد کی بود و چه کرد. نمی‌خوام شعار بدم اما بعد این دست روایت‌هاست که برام یادآوری میشه ما حقیقتا ماهی در بطن آبی عمیقیم و نمی‌دونیم وقتی که کم‌آبی و خشکسالی بوده گذشتگانمون چه کشیده بودن. فقط کاش مثلا دوستان و نگهبانانش این آب زلال و عمیق میراث خمینی رو به مرداب و حتی باتلاق تبدیلش نمی‌کردن. 
        

          کتاب خوبی بود 
به اطلاعات تاریخی من اضافه کرد مثلاً راجع به اتفاق هایی که توی عراق افتاده بود
بعضی قسمت ها می شد تصور خوبی داشت و حتی احساسات رو به جوشش می آورد و این برای من لذت بخش بود 
اما به نظر من خیلی ذهن خواننده رو منظم به سوی هدفی معین حرکت نمی داد هی از شاخه ای به شاخه ی دیگر می پرید که می تونست مانع لذت بردن از کتاب و موضوعش باشه 

        

          کتاب سنگینی بود ولی بسیار متفاوت  این تفاوت را دوست داشتم باعث می شد انسان متفکر شود این کتاب هاذهن را باز می کند 
تا حالا کتابی نخوانده بودم که مرده ها آن را روایت کنند این افراد شهید ، مصداق این آیه اند"""وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّـهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ"""  واقعا جوری روایت می کنند که در نگاه اول انگار  زنده اند اما وقتی کمی جلو تر می رویم می فهمیم که همه ی انها پیش خدای خود رفته اند 
و..... این روایت حول امام خمینی می گردد در سال های دفاع مقدس چه حال زیبایی داشتند در زمان جنگ و صدام چه کار ها که نکرده است در تبعید به نجف و ترکیه در بلا تکلیفی کویت در تمام این موارد ایشان حتی خم به ابرو نیاوردند و دریغ از ذره ای ترس !!!! 
عجب امامی داریم ما این زندگی خوب اما سخت این همه موفقیت صدقه سر همین امام است و... چه جوان هایی که مثل محسن این کتاب عاشقانه برای او کار می کردند و در راهش شهید شدند 
        

          .

دهه 60 میلادی برای دو کشور عراق و ایران بسیار مهم است. یکی از مهمترین مفاهیم سیاسی دنیای مدرن در آن زمان، در این دو کشور به گوش می‌رسد؛ انقلاب یا همان ثوره. از یک طرف امام خمینی (ره) قرار دارد و انقلابی علیه حکومت پهلوی، و در طرف دیگر گروه‌های سیاسی-نظامی که مهمترین‌شان حزب بعث است. یکی به پیروزی انقلاب اسلامی در ایران منجر می‌شود تا امام خمینی (ره) به قدرت برسد، و دیگری آهسته‌آهسته در اختیار حزب بعث قرار می‌گیرد تا در نهایت صدام بر بالاترین نقطه هرم قدرت قرار بگیرد. علاوه بر هم‌زمانی، دو کشور واقعاً بر مسیر حرکت آینده یکدیگر اثرگذاراند. آیا می‌شود کشور عراق را از انقلاب اسلامی حذف کرد؟ خیر. در نهضت امام، نجف پایگاه مهم گسترش ایده و شبکه او برای انقلاب در ایران است. در دیگری، نجف مورد سرکوب حزب بعثی قرار می گیرد که میانه‌ای با شیعیان ندارد و از قدرت علما می‌ترسد. می‌توان گفت تاریخ دو کشور در نجف به هم گره می‌خورد و روابط دو ملت «جغرافیا» پیدا می‌کند. نجف برای یکی محل شکل‌گیری آگاهی و اراده تاریخی جهت تغییری بنیادین در زندگی انسان جدید (حداقل در سطح امت اسلامی) است، و برای آن دیگری مکان تلاقی نیروهای خشن و کوری است که هیچ هدفی جز حفظ حیات خود ندارند. برای یکی مکان تولد یک ذهنیت و اراده و ایمان جدید است، و برای دیگری مکان تنازع بقا. اولی شروع تاریخی جدید است و دومی نتیجه بر هم خوردن تعادل سیاسی منطقه پس از جنگ جهانی دوم ذیل استعمار انگلستان. برای یک ملت کهن، تاریخی جدید شروع می‌شود و برای آن که به عنوان مدرنِ ملت عمری به اندازه فاصله بین دو جنگ جهانی دارد، تاریخ تمام می‌شود. نجف مکانی میان این دو تاریخ است، و البته که تنها این نیست و شأنی فراتر نیز دارد. نجف شهری دینی است با یکی از اسطوره‌ای‌ترین موقعیت‌های ممکن در جهان.

اسطوره‌ها در نجف با زندگی مردم پیوند دارند و اصلاً به اعتقاد شیعیان، همین حالا زنده‌اند و اراده می‌کنند و اثر می‌بخشند. چنین شهری تاریخ را از منظر اسطوره می‌بیند، روایت می‌کند و حتی می‌سازد. در این میانه، تاریخی‌ترین و اسطوره‌ای‌ترین نقطه نجف وادی‌السلام است. وادی‌السلام تنها بزرگ‌ترین قبرستان دنیا نیست، بلکه مکانِ زیست اسطوره است. برای همین به نقطه استراتژیکِ روایت رمان محمدرضا شرفی خبوشان بدل شده است. رمان «روایت دلخواه پسری شبیه سمیر» توانسته با ایستادن بر این قبرستان، هم تاریخ دو کشور را روایت کند، هم شروع و پایان دو تاریخ را به اسم انقلاب و ثوره به ما نمایش دهد، و هم به تقابل اساسی آگاهی و خشونت در دنیای جدید، نگاهی از بطن اسطوره‌های پیشااسلامی و شیعی بیندازد. این نگاه می‌تواند جهانی یک‌پارچه و هم‌گون بسازد که نه تنها در دنیای جدید هضم نمی‌شود، بلکه تقابل اختیار انسانی و بقای حیوانی را وارد جهانی کاملاً متفاوت از گفتمان تجدد می‌کند. در عین حال که هیچ کدام از روایت‌های مدرن و پست‌مدرن را نمی‌پذیرد، تمام دوگانه‌های آرمان‌خواهانه‌ی دنیای جدید را به نمایش می‌گذارد و تلاش برای حرکت در مسیر آرمان‌شهر ایرانی را مقابل پایان ویران‌شهر بزرگی چون عراقِ حزب بعث قرار می‌دهد. انجام این کارِ به ظاهر متناقض، به واسطه تمرکز بر نجف و ایستادن نویسنده بر بالای وادی‌السلام ممکن شده است. او قصه‌ای پیدا کرده که می‌تواند مخاطب را با همه این ابعاد به ظاهر متناقض آشنا کند و در عین حال در هیچ قالب روایی خاصی محدود نشود.

رمان درباره نتیجه جنگ ایران و عراق حرفی نمی‌زند. پیروزی ظاهری این جنگ اهمیتی برایش ندارد. همان طور که خودش می‌گوید، مهم پیروزی‌هاست که رمان به وضوح طرف پیروز را به نمایش می‌گذارد. پیروزی با اراده و آگاهی است نه خشونت، با حرکت ملی است نه دسته‌ای و حزبی، با مجاهدت و تلاش پیگیرانه است نه نان‌به‌نرخ‌روزخوری، با ملتی است ایستاده بر پای خود نه تکیه کردن به دیگری که هیچ نتیجه‌ای جز زوال و نابودی ندارد. در پی نزاع و درگیری پیاپی است که همه داشته‌ها از بین می روند، به خصوص انبانِ پر تاریخ و اسطوره ملت. کمترین میزان از روایت به درگیری دو طرف جنگ هشت ساله اختصاص دارد و سرنوشت آدم‌ها برای داستان مهم است. آن درگیری زمانی به نفع این طرف بوده و زمانی به نفع آن طرف، هر چند در نهایت می‌توان یک ملت را به عنوان پیروز معرفی کرد، اما پیروزی مطلق مربوط به ملتی است که اسطوره و تاریخ در او متحد است، نه آنکه تاریخش در نزاع با اسطوره‌هایش (با دخالت قدرت خارجی) ساخته شده. پیروزی مال ملتی است که خون را تا جای ممکن حفظ می‌کند، نه آنکه قدرت سیاسی‌اش به دست کسانی باشد که از ریختن خون سیری نداشته باشند. پیروزی از آن کسی است که گفتگو می‌کند، و جنگ را هم تا مرزهای دفاع مشروع می‌داند، نه آن که مخالف را از صحنه روزگار محو می‌کند، و اولین راهبردش برای به دست آوردن هدف، راه انداختن جنگ است. پیروزی از آن صبر و مقاومت است، نه پرخاش‌جویی و باری‌به‌هرجهتی.

همه این ها با حضرت امام ممکن شده است. درست است که انقلاب ایران عصاره فضائل شیعی و اسطوره‌های ملی ما بود، اما همه این فضائل در دوره رضاخان تا حد نهایت تضعیف شده بودند و ما بر لبه پرتگاه عدم قرار داشتیم. آن که جانی به این شمایل‌ها بخشید، آن که روحی در این اساطیر و مفاهیم دمید، آن که احکام را زنده کرد و آیین را رفعت بخشید، کسی نبود جز روح الله الموسوی الخمینی (قدس سره). این رمان نیامده تا به نفع امام شعار بدهد، آمده به ما نشان بدهد که هرچه داریم از آقاروح‌الله تبعید شده به نجف داریم. او تحقق اتحادِ اسطوره و تاریخ بود در مهدِ تاریخی‌اسطوره‌ای تشیع.
        

          در ۲۱۵ صفحه رمان، دقیقا همان صفحاتی که از روایت دلخواه سمیر، یعنی عکس روی جیب لباسش، گفته می‌شد، با ذوق می‌خواندم. اصلا احساس من این است که ذاتا شرفی‌خبوشان سخت‌نویس نیست. این رمان چون تحقیقات زیادی می‌خواسته، این‌جور سخت‌خوان درآمده. خصوصاً دیالوگ‌های عراقی‌ها که فارسی‌عربی مخلوط شده تا باورپذیری‌اش دو چندان شود. و موفق هم شده. اما از طرفی از سرعت مطالعه کاسته شده و خواننده _حداقل من_ کسل می‌شود.
به هر حال، این رمان دومین رمانی بود که می‌خواندم از دفاع مقدس از زاویه‌ی عراقی‌ها. اولین بار با رمان لم‌یزرعِ بایرامی از این زاویه لذت بردم. حال کار شرفی خبوشان را خواندم که محدود به جنگ نبود. او از وادی‌السلام پل می‌زد به فیضیه سال ۴۲. از حضور امام در ترکیه و عراق پل می‌زد به صدام و حوادث عراق و حسن‌البکر. از زنان پشت جبهه روایتش را هل می‌داد به سوی کباب‌پزهای خط مقدم. و همه‌ی این‌ها در روایت زندگی موازی جوانِ ایرانی به نام محسن و جوان عراقی به نام سمیر قصه می‌شد و پیش می‌رفت. این دو جوان، که یکی به حیله خودش را به جبهه رسانده بود و طرفِ عراقی‌اش به زور او را به جبهه فرستاده‌ بودند. 
این رمان واقعا هنرمندانه بود، گرچه بعضی خرده‌روایت‌هایش کسل‌کننده بود.
و حیرت‌انگیز بود لحظاتی را که از امام خمینی تصویرسازی می‌شد. انگاری که خود شرفی‌خبوشان سایه‌ به سایه‌ی امام‌ قدم برمی‌داشته و می‌دیده. همین است که می‌گویم این اثر هنرمندانه است.
        

          سبک متفاوتی از بیان تاریخ و روایت تاریخی..
در موردش خواهم نوشت ان شالله 
        

          شروع معمولی، پایانی خوب و نیمه‌ای کسل‌کننده
        

          همانند رمان بی کتابی، شرفی خبوشان باز هم مهارتش را در نثرهای پیچیده و خاص نشان داده است.ابتکار مدل روایت داستان هم جالب و کم نظیر است.
        

          «روایت دلخواه پسری شبیه سمیر»، راه رفتن در مرز واقعیت و فرای آن است، البته نه بر روی یک طناب باریک که بر شاهراه مرگ. این ایده که مردگان بزرگترین قبرستان جهان بنشینند دور هم و برای هم روایت‌هایشان را بگویند، سفره گسترده‌ای است که می‌شود هر چیزی روی آن گذاشت و خبوشان به خوبی این سفره را آراسته و روایت دلخواه خودش را با هنرمندی در آن جا کرده.

کتاب پر است از خرده روایت‌هایی که اگرچه در ابتدا درهم به نظر می‌رسند و پراکنده اما نخ تسبیح آن‌ها روایت سید روح الله است، از داستان انقلاب عراق و کودتای بعث، تا ماجراهای کودکی نقش اول رمان. با این حال شلوغ روایت‌ها در این حجم کم گاهی آزاردهنده می‌شود و شاید می‌شد بیش از این ادامه داد. از طرفی برخی روایت‌ها هم زیادی پرت می‌روند و به شوعاف اطلاعات نویسنده شبیه می‌شوند.

با این همه «روایت دلخواه پسری شبیه سمیر» در بین ادبیات داستانی ایران یک نمونه موفق است در میان نمونه‌های معدود موفق دیگر، داستانی با هنرمندی و دقت که کمتر نویسنده‌ای از پس از آن برمی‌آید. باشد که بیشتر از خبوشان بخوانیم.