با توجه به آن همه ارجاعات به ادبیات ژاپنی(که قابل انتظار بود)، باز هم کاملا قابل فهم است و می توان ارتباط برقرار کرد. کتاب خوب بود، هرچند به دلایلی قسمت کوهنوردی اش را خیلی دوست داشتم. شاید تاثیر هوای خوب اول سال است، که آدم می خواهد مثل شخصیت های کتاب، بزند به دل طبیعت!
        

                کتاب نفس‌گیر و محشری نبود، اما برای من بسیار مهم بود که راجع به شخصیت محبوبم بیشتر بدانم و باید بگویم بسیار خوب نوشته شده، نکات کودکی و خاطره های زندان و تبعید، خیلی تحت تاثیر قرارم داد. کتابی است که بعد خواندن تا مدت ها در ذهنتان می ماند (دو هفته پیش تمامش کردم). 
آیا ایران این حق را نداشت که بعد سال ها حکمرانی نااهلان، بالاخره به دست نجیب زادگان و عقلا، اداره شود؟ ایران و ایرانی این حق را با عبور از دریای خون به دست آورده.
تعداد زیادی از مردم ما، ترسو و کج فکر هستند. در واقع همه مردم این کشور شجاع یا عاقل نیستند، اما خدا را هزاران هزار بار شکر، درصد  افراد دلیر و  دانا در یک برهه تاریخی خیلی بیشتر شد و به  انقلاب منتهی شد.

برای دوستی می خواستم این کتاب را معرفی کنم، متن زیر را نوشتم
یادداشت بعد یادداشت:
کتاب خوش خوانی است حتی برای نوجوان ها هم خوب است. آدم این کتاب ها را که می خواند، می فهمد چرا آقا در جریانات امثال ز.ز. آ. این قدر امیدوارانه و خوب و ریلکس برخورد می کنند. آنچه بر ایشان و انقلابی های دیگر گذشته، راه رفتن روی آتش و خون بوده، نه مثل این چهار تا بچه قرتی که با برداشتن روسری و دو تا شلوغ کاری، فکر می کنن به جایی می رسند. برای تغییر باید از جان و آبرو و مال و خانواده گذشت و انقلابی های ۵۷ همه این کارها را کردند. آیا این به اصطلاح شورشی ها و بچه سوسول ها، یک صدم را حاضرند انجام دهند؟ دستشان می زنی صد تا سوراخ قایم میشن.
        

                داستان موضوع غم انگیزی دارد بسیار غمگین، اما هنر نویسنده همین است که نتونستم تا پایان کتاب را ول کنم، هرچند پایانش هم....
        

                در مجموع خط داستانی بد نیست، اما کتاب دوست داشتنی ای هم نیست.
        

                این کتاب را با توجه به نظرهای دوستان کتابراه انتخاب کردم، در کتابراه گوش کردم و اولین کتابم از این نویسنده بود. از قبل راجع به  فضای سرد (چه جغرافیایی و چه اجتماعی و فرهنگی) آن جامعه اطلاع داشتم و غافلگیر نشدم. روال داستان و پایان بندی اش خیلی راضی کننده بود. این قدر خوب بود که کتاب بعدی نویسنده (خون بر برف) را هم گوش کردم که هرچند خط داستانی جالبی داشت، ولی دوستش ندارم.
        

                ایران صدا مثل همیشه عالی است و جین وبستر را هم که دوست دارم. و با شنیدن این کتاب، فعلا کارم با جین وبستر تمام می شود، تا شاید چند سال دیگر که دوباره دلم هوایش را بکند😉☺️
        

                در ایران صدا شنیدم و یک نکته قطعی این است که راوی عالی است، اما چرا با وجودی که فهمیده ام نویسنده همجنس باز است، به سراغ این کتاب رفتم؟ پاسخش ساده است، در آن مقطع زمانی (بهمن ۱۴۰۲) احتیاج به یک کتاب سبک تقریباً طنز داشتم و شوربختانه این نویسنده جزو معدود نویسنده هایی است که در این زمینه می شناسم. البته به اندازه کتاب های قبلی اش خوب نبود. 

دقیقاً مثل نکته ای که دوست عزیز دیگری گفته اند، برای من هم جالب است که چه طور با نوشتن روزمرگی های شخصی و خصوصی (که این اواخر دیگر خیلی هم بامزه و جالب نیستند) می شود، تا این حد درآمد داشت!!
یعنی نویسنده با این سبک این قدر کم است؟ 
لطف بزرگی به من می کنید که اگر می شناسید،  معرفی کنید.
        

                در ایران صدا شنیدم، که مثل همیشه صدای راوی ها عالی و حرفه ای است. چارلز دیکنز نویسنده محبوب کودکی ام بود و اکثر کتاب هایش را خوانده ام.  یک حالت خطی و پایان خوش زیادی شیرین دارد کتاب های چارلز دیکنز که هرچه بزرگتر شدم، جذابیت این مدل داستان  برایم کم و کمتر شد. 
  این کتاب جزو معدود کتاب های از این نویسنده بود که نخوانده بودم. موقع خواندن کتاب سبک نویسندگی را در نظر بگیرید و در همان حد انتظار داشته باشیم ، آن موقع کتاب در مجموع جالب خواهد بود.
        

                در ایران صدا شنیدم، برای وقت گذرانی بد نیست. بار طنز و رمانتیک داستان، از جنایی اش بیشتر است.
        

                به نظرم از نظر فنی نویسندگی و حفظ جذابیت و کشش داستان تا انتها، موفق بوده.  گاهی احساس می کردم در حال تماشای یک سریال سرگرم کننده آمریکایی هستم! این یک تعریف نیست، منظورم به کار بردن یک سری مولفه ها و چارچوب های تکراری است.
        

                در کتاب گویا گوش دادم، با صدای یک دوبلور حرفه ای صدا و سیما. آنقدری که از صدای راوی لذت بردم، از خود داستان نه. البته بد نبود. کتاب متوسطی است
        

                اگر وزیر یا تصمیم گیرنده بودم، حتماً این کتاب را به عنوان یک رمان کلاسیک تاریخ گون، جزو برنامه های حتمی دبیرستانی ها قرار می دادم، که به جای تاریخ اسلام بخوانند و گزارش تهیه کنند.
کتاب عالی بود و پایان بندی بسیار بسیار خوبی داشت.
و اما سوال من:
آه از این درد جانکاه، دردی که از کشیدنش، شادانم و در عین حال بسیار غمگین. بیشتر از غم، عصبانیت و نفرت از اشعث بن قیس موقع شنیدن کتاب اذیتم کرد، لعنت بر او لعنت خدا بر او
چند دقیقه بعد از تمام کردن کتاب، وقتی اشک هایش تمام شد، به این فکر کردم که از لحاظ جامعه شناسی و روانشناسی قضیه جنگ صفین و به ویژه قسمت آخر و تراژیک آن باید مورد بررسی دقیق و موشکافانه قرار گیرد. 
اگر بخواهیم تاریخ تکرار نشود، باید ببینیم چرا در صفین، مردم فریب خوردند. امثال اشعث بن قیس ها و معاویه ها و عمر و عاص ها همیشه هستند، سست عنصرها و بی بصیرت ها یا به عبارتی قشری از جامعه که به راحتی درگیر جریان های پوپولیستی می شوند، انبوه تر از انبوه و بیشتر از زمان حضرت علی ع وجود دارند. به نظر من باید تمام تلاش و همت مان را به کار گیریم که امثال مالک اشتر نخعی، عمار یاسر و هاشم مرقات و مانند این ها، را در جامعه تکثیر کنیم. باید طوری بشود که تعداد این مدل افراد که نه تنها فریب نمی خورند، بلکه انبوه مردمان را هم از دره ضلالت نجات می دهند و حرفشان موثر است، بیشتر و بیشتر شود. این دلیل ظهور نکردن امام زمان است، هنوز به اندازه کافی آدم درست و حسابی نداریم. 
در زمان صفین، بعد از فتنه، به اندازه ای که کار معاویه و عمر و عاص را تمام کنند، باقی مانده بودند،  این افراد از لحاظ فیزیکی، قدرتمند بودند و کاملا کافی، اما از نظر عقیدتی و نفوذ کلام نتوانستند هجمه فتنه را عقب بزنند و وضعیت روانی سپاه امام را کنترل کنند. 
سوال این است که چرا؟
همین است که می گویم این قضیه باید خیلی ریز و دقیق بررسی شود.

نمی توانیم بگوییم که چرا امام با قدرت الهی که داشتند، این جریان را درست نکردند؟ اصلأ مسئله امامت فرق دارد.

آقای پناهیان (که خدا خیرشان دهد) یک سلسله سخنرانی دارند، که این موضوع را تبیین کردند و جواب سوال همیشگی من را دادند، چرا مردم به حرف معاویه گوش می کردند و به حرف حق امام علی علیه‌السلام گوش نمی کردند و فرمان نمی بردند. خلاصه اش این است که بحث حکومت امامان با حاکمان غیر معصوم فرق دارد حتی با نوع حاکمیت پیامبران هم فرق دارد. وقتی امامی بر جامعه ای حاکم می شود، که مردم بخواهند و مردم شعور کافی داشته باشند و وقتی امام زمان خواهد آمد که مردم مسئولیت پذیری کافی پیدا کنند و در زمان امام اول ما هم همین بوده، حاکم معصوم بر مردم حکومت می کند، اما در عین حال مردم را در حاکمیت شریک می کند و نظرشان را می شوند و در جاهایی با وجود علم لدنی که دارند و واقف به اشتباه بودن یا بهترین انتخاب نبودن، کاری هستند، اما باز هم نظر یارانشان را می پذیرند. 
حکومت امام، حکومت خاصی است، دیکتاتوری نیست.
نیاز دارد که ما به یک فهم خاصی رسیده باشیم. همین است که می گویند، هنوز لیاقت ظهور و حکومت امام زمان را نداریم.
        

                نمی تونم بگم کتاب بی فایده ای بود، مخصوصا آن جا که در آخر کتاب به سیستم و نحوه امانت دهی کتابخانه ها انتقاد شد و این که افراد  از دست زدن به کتاب ها منع می شوند، دقیقاً انتقاد من و احساسم در زمان تحصیل بود.( البته دانشگاه ما یک قانون داشت که در سال سوم به بعد می شد به مخزن کتابخانه رفت و مستقیم کتاب ها را دید و انتخاب کرد و این را بی نهایت دوست داشتم.)
به هر حال در مجموع کتاب حوصله سر بری بود، هرچند بعضی جاها، حرف های درست و عمیقی راجع به فلسفه کتاب و کتاب خواندن گفته شد.
        

                کتاب بسیار خوبی است بسیار خوب، نوآوری در طراحی کتاب و نوع نوشتار را دوست داشتم، فقط یک نقد کوچولو: بعضی جاها، وسط ماجرا در اول صفحه آمده و بعد در ادامه قضیه از اول توضیح داده میشه، یک خورده یکی دو جا واضح نبود، به نظرم آن چند خط های خلاصه در ابتدای هر ماجرا را بلد (پررنگ) می کردند که خواننده بفهمد، به ویژه خواننده ای مثل من که تاریخ جنگ را نمی داند.

و یک نکته که به ویژه در قسمت های مربوط به شرح مجاهدت های سردار و یارانشان در  دفاع مقدس به نظرم آمد این که:
این بندگان خوب خدا چه کشیدند؟!!!!!! چقدر سخت بوده
 جنگ سخت بوده خیلی سخت بوده خیلی خیلی
شهید شدن قسمت کوچک و آخر ماجرا است، فرآیند جنگ، بد جانکاه است خون به دل آدم می کند

شاید بگویید خسته نباشی، تازه فهمیدی، ولی منظورم این است که فقط با خواندن این چند صفحه ناقابل خلاصه، دهنم خشک شد و استرس گرفتم و ابهت و سختی ماجرا گرفت من را، آن وقت چهار تا بچه دو روز آمدند در خیابان و یا الان روسری از سر بر می دارند که ما می خواهیم انقلاب کنیم و اعتراض کنیم!!!!! خیلی خنده دار است این وضعیت، تغییر، مجاهدت می خواهد بی خوابی و خستگی  و خون دل و خون چشم و خون خون و خون  می خواهد. این بچه ها، چه می فهمند؟ و البته من چه می فهمم. خدا عاقبت همه مان را به خیر کند، بار از خود گذشتگی آن شیر مردان خیلی سنگین است
        

                کتاب کشش خوبی داشت و همون طور که گفته شده، نمیشه تا تمام نشدن کتاب، کنار بگذاریدش، پس حواستان باشه که در دوران فراقت بخونید، هرچند خیلی خشن است و یک مقدار بعضی جاها تهوع آور