شاید روانشناس‌ها بپسندند

وارد شدن به دنیایِ شخصیت‌هایِ داستایفسکی، کمی هول‌برانگیز است؛ انگاری سخت است. چون می‌گویند شخصیت‌هایِ روان‌پریشِ قصه‌هایِ این بزرگ‌مردِ عرصه‌ی داستان، برگرفته از خودِ واقعی‌اش است. حالا اینکه چطور یک کسی که خیلی‌ها او را یک «بیمارِ روانی» ـ البته نمی‌دانم از آن نوعِ حاد است یا نه ـ چطور می‌تواند این‌طور داستان‌سرایی کند، خدا می‌داند. آخر شما برادرانِ کارامازوف را بخوانید. مگر می‌شود یک همچون نویسنده‌ای، هذیان‌گو و نمی‌دانم از این مرض‌هایِ قلمبه سلمبه‌ی روانشناسی‌ها را داشته باشد؟
حالا هر چه هست، در این داستانِ 135 صفحه‌ای هم ورود به دنیایِ بزرگ و خیالیِ یک شخصیت می‌شویم که سروشِ حبیبی، مترجمِ این اثر، انتهایِ رمان نوشته که برگرفته از خودِ داستایفسکی است. البته این اثر از کارهایِ اولِ داستایفسکی است و آشِ دهان‌سوزی هم نبود. اما گاهی اوقات از خواندنِ این همه درونیاتِ پیچ‌درپیچ‌ و هزارتویِ یک شخصیت خسته می‌شوم و می‌خواهم کتاب را بگذارم کنار. اما دستِ خودم نیست. با خودم می‌گویم «لابد یک چیزی تویِ چنته دارد برایِ رو کردن.» و می‌بینم هیچ‌ پیرنگِ عجیب و غریب و خاص و شوکه‌کننده‌ای ندارد. ولی وقتی کتاب را تمام می‌کنم، انگار با یک بیمارِ روانی، سر و کله زده‌ام و خسته‌ام. شاید همین نشان می‌دهد نویسنده بلدِ کار است. به قولِ سروش‌خانِ حبیبی، 

پی‌نوشت:
بعد از خواندنِ برادران کارامازوف، ابله، جنایت و مکافات و قمارباز، با خودم گفته‌ام دیگر داستایفسکی بس است. اما نمی‌توانم جلویِ خودم بگیرم. نکند من هم مثلِ فئودور شده‌ام یک بیمارِ روانی؟
        

          خوب شروع شد اما از وسطهای داستان ارتباط آدم باهاش قطع میشه. از داستایفسکی بعید بود نوشتن این داستان...
سخت خونده میشه. اگر داستایفسکی نخوندید لطفا با این کتاب شروع نکنید.
        

          خب به نظر داستان همیشه هم قرار نیست خیلی عجیب غریب باشه و پایان بندی خیلی خاصی داشته باشه . گاهی همین توصیف پریشانی و آشفتگی افکار یک نفر داستانه و فکر میکنم داستایفسکی به هدفش رسیده . چقدر توصیفات دلبرانه است چقدر قلم مهربانه و ترجمه ی روان .
        

          می‌خواست بگرید اما در سراسر عالم گوشه‌ای نبود که در آن پناه جوید و پنهان شود.
        

          دومین تلاشم برای خواندن بانوی میزبان بود. الان شاید بتونم بگم کم کم دارم یاد می گیرم چطوری آثار داستایفسکی رو بخونم و وقتی تمرکز ندارم اصلا سراغ کتاب های داستایفسکی نرم!
با خواندن آثارش با نوع جدیدی از دوست داشتن آشنا شدم که کلی برام عجیب و پاکه.
ولی همچنان "شب های روشن" را بیشتر دوست دارم.
        

          اگر قراره این کتاب اولین تجربه شما از ادبیات روس و آثار جناب داستایفسکی باشه توصیه می‌کنم موکولش کنید به بعد!

از دید من بانوی میزبان چیزی بیشتر از یه داستان سرگرم‌کننده نبود. همین‌جا اشاره و تاکید می‌کنم قرار نیست تمام کتابایی که می‌خونیم بار آموزندگی و مفاهیم عمیق داشته باشن. صرفا می‌خوام بگم برای نویسنده‌ای که این قدر در حیطه روان‌شناسی انسان و اخلاق‌گرایی و میهن‌دوستی و ... آثار فاخری داره این کتاب شروع و انتخاب مناسبی نیست.

اما درباره بانوی میزبان!
کتاب با توصیف پسری تنها و خیال‌پرداز به نام اُردینف آغاز می‌شه و آشنایی اون با یه زوج مرموز شما رو تحریک می‌کنه تا برای سر در آوردن از اسرار اون‌ها کتاب رو یک ضرب بخونید.

ممکنه گاهی دشوار بودن تشخیص مرز واقعیت و خیال خوندن کتاب رو براتون سخت کنه. اما تقریبا مطمئنم که کنجکاوی بهتون اجازه نمی‌ده زمین بذاریدش.

امیدوارم یادداشتم شمارو نسبت به این کتاب به طور اغراق آمیز بدبین و یا علاقه‌مند نکرده باشه (خودم هنوزم در مورد منصفانه بودن یا نبودنش گیجم) 

پینوشت: ۳ امتیازی که به کتاب دادم بر مبنای مقایسه با سایر کتابای جناب داستایفسکی و ارزش مطالعه نسبت به اونا بود.
        

          از اولین داستان های کوتاه نوشته شده توسط داستایوفسکی.
داستان راوی زندگی جوانی محجوب،باهوش و علاقه مند به علمی است که به دنبال محلی برای سکونت جدید خود است.جوان که در تفکرات و عالم خود سیر میکند ناگهان با دختری دیدار میکند که میل و کشش بی وقفه ای نسبت به او و حالاتش پیدا میکند و سعی در برقراری ارتباط با او دارد و این شروع ماجرای دردناک اوست
        

          سه‌ونیم و شاید بیشتر اگر اردنیف را کنار پرنس میشکین و راسکولنیکوف یا ستاوروگین نمی‌گذاشتم.
        

          نتونستم باهاش زیاد ارتباط برقرار کنم و خوندنش زیادی طول کشید با اینکه حجم کمی داشت.سخت پیش میرفت برام.
        

          همیشه خوندن از داستایفسکی لذت بخشه ولی پیشنهادی که دارم اینه که اول بانوی میزبان رو مطالعه کنید بعد برید سراغ شب‌های روشن چرا که بانوی میزبان از آثار اولیه این نویسنده است و فکر می‌کنم هنوز اون پختگی بقیه آثار را نداره وقتی اول شاهکارهایی مثل شب‌های روشن رو می‌خونید و بعد میاید سراغ این کتاب حس می‌کنید که  عه چرا داستایفسکی اینجا ضعیف عمل کرده خلاصه که کتاب ارزش خوندن داره صد در صد منتها زمانبندی درستی داشته باشید.
        

          چقدر دلش می‌خواست برای اولین بار در زندگی بگوید: «سلام، روزت بخیر، عزیز دلم!

گفتار اندر توصیف کتاب
نمی‌دانم چه حکایتی‌ست که هرچه نوول‌های تولستوی برایم مانند عسل شیرین است، رمان‌هایش خسته‌ و کسل‌کننده و در مقابل در مورد داستایفسکی هرچه رمان‌هایش شیرین مانند عسل، نوول‌هایش خسته‌ و کسل کننده!
بگذریم...
بانوی میزبان را می‌توان تکراری از داستان شب‌های روشن و بیچارگان دانست با کمی تفاوت!
باز هم مردی جوان و تحصیل‌کرده که به تنهایی بزرگ شده و به شدت منزوی‌ست و شاید بزرگترین رویایی که در سر می‌پراند این است که انگشتانی از روی محبت او را لمس کند. این جوان نیز مستاجر است و دست برقضا عاشق زنی می‌شود که به شکلی که در داستان می‌خوانیم با او هم‌خانه می‌شود و ... .

نقل‌قول نامه
"خب دیگر ، بس است. دیگر گریه نکن. چرا برای درد یک نفر دیگر اشک می‌ریزی؟ اشک‌هایت را نگه دار برای وقت ماتم خودت."

"خیلی تلخ است که آدم فقط گذشته‌اش را نشخوار کند. گذشته مثل شرابی‌ست که خورده‌ای! خوشبختیِ گذشته چه فایده‌ای دارد؟"

"ضعیف نباش. آدم که ضعیف باشد، تابِ توان تنهایی را ندارد."

کارنامه
یک ستاره بابت خسته و کسل‌کننده بودن داستان، یک ستاره بابت حرف‌های تکراری، یک ستاره بابت سوال‌های بی‌جواب از کتاب کسر و نهایتا دو ستاره برایش منظور می‌کنم.

بیست و نهم خرداد یک‌هزار و چهارصد
        

          حقیقتا دوسش داشتم،
 قابل مقایسه با شاهکارهاش و آثار بعدی اش نیست ولی خب،قلمش همچنان شیواست. 
        

          من این کتابو خوندم و دوست داشتم، البته اگه تصمیم دارید داستایوفسکی بخونید، بعنوان اولین اثرا سراغش نرید، من این کتابو بعد کتاب شب های روشن خوندم، و هردو یجورایی تم عاشقانه ناکامی داشتن.
و خب داستایوفسکی هم قلمش خاصه، ممکنه باهاش ارتباط نگیرید، حتی خود منم وسطاش همین حسو داشتم، ولی خب پیش رفتم و راضی ام

داستان جدال دونیروی پاک و ساده که میتونستن باهم به عشق پاکی برسن، ولی یه نیروی اهریمنی و ناپاک برهردوشون غالب بود. اردینف جوان رویاپرداز و گوشه گیر داستان که عاشق کاترینا زنی پاک و ساده دل و معصوم که تحت سیطره پیرمرد اهریمنی به نام مورین بود......

این شعر هم از منزوی فکر میکنم با محتوای داستان که عاشقانه غمیگن بود مرتبط باشه:

خیال خام پلنگ من به سوی ماه جهیدن بود
و ماه را زِ بلندایش به روی خاک کشیدن بود

پلنگ من دل مغرورم پرید و پنجه به خالی زد
که عشق ماه بلند من ورای دست رسیدن بود

گل شکفته ! خداحافظ، اگرچه لحظه دیدارت
شروع وسوسه‌ای در من، به نام دیدن و چیدن بود

من و تو آن دو خطیم آری، موازیان به ناچاری
که هردو باورمان ز آغاز، به یکدگر نرسیدن بود

اگرچه هیچ گل مرده، دوباره زنده نشد امّا
بهار در گل شیپوری، مدام گرم دمیدن بود

شراب خواستم و عمرم، شرنگ ریخت به کام من
فریبکار دغل‌پیشه، بهانه ‌اش نشنیدن بود

چه سرنوشت غم‌انگیزی، که کرم کوچک ابریشم
تمام عمر قفس می‌بافت، ولی به فکر پریدن بود 
...
        

          کتاب خوب و دلنشینی بود. برای کسانی که به مطالعه آثار داستایفسکی علاقه دارند و خصوصا قلم داستایفسکی را - فارغ از داستان و موضوع - می‌پسندند، قابل استفاده است و گرنه با دیگر آثار داستایفسکی قابل مقایسه نیست. من دوست داشتم ولی تقریبا مطمئنم که افراد زیادی دوست نخواهند داشت. پایان بندی خاص بود.
        

          سلیقه من نبود. بااینکه حجمِ کتاب کم بود خوندنش کُند پیش میرفت و ازبس جملات سنگین بود سخت میتونستم ارتباط برقرار کنم و انتهای کتاب وقتی متوجه شدم شرح احوالِ خودِ داستایوسکی بوده و کتاب روانشناختی بوده خوشحال شدم که ارتباط برقرار نکردم با داستان... واقعا یک بیمارِ روحی رو توصیف کرده و دمش گرم
        

          «بانوی میزبان» یا در ترجمه‌ای دیگه «خانم صاحبخانه» یکی از اولین داستان‌های داستایوفسکی هست. پسر جوانی که گذشته‌ای در غم و تنهایی داشته و در کنج عزلت به کتاب خواندن و علم آموزی مشغوله که به دلایلی مجبور به عوض کردم خانه‌ی اجاره‌ای خودش میشه و در تکاپوی پیدا کردم خانه به کلیسایی می‌ره و اونجا پیرمرد و دختری رو میبینه که دختر به شدت پریشان و گریانه. با نگاه اول عاشق دختر میشه و دنبالشون میره و تقاضای اتاقی برای اجاره می‌کنه و .... سنگ بنای داستان رابطه‌ی این پسر جوان و دختر و جوان و پیرمرد هست که گهگاهی بین واقعیت و کابوس در رفت و آمده و یه جاهایی هم قصد نویسنده به حدس شما بستگی داره...ه
        

          دومین داستانی‌ست که داستایفسکی نوشته‌است و از این نظر واقعا اعجاب‌انگیز است. جملات و توصیفات شگفت‌انگیز کم ندارد و در کنار آن قصه. داستایفسکی کنار تمام جملات و توصیفات دل‌نشینش قصه می‌گفت و شخصیت‌پردازی داشت. با لفاظی کلاه سر مخاطب نگذاشته بود.
ترجمه هم در انتقال معنای جملات واقعا موفق بود.
        

          روایت داستان برام جالب نبود یعنی برام منطقی نیست که کسی تو یک نگاه انقدر احمقانه عاشق بشه
۱۳ ابان ۴۰۲