خلاف جریان شنا‌کردن و همرنگ جماعت نشدن چراغ چشمک‌زنی است که ناگزیز رهگذر را درگیر می‌کند. اینکه نویسنده تصمیم گرفته داستانی علیه سرمایه‌داری بنویسد، همین خلاف‌جریان شنا کردن است و البته درخور تحسین و توجه.
اما وقتی درباره‌ی داستان صحبت می‌کنیم، این اقدام درخور تحسین کافی نیست. نویسنده در انتخاب سوژه و طراحی پیرنگ سربلند بوده اما در طراحی کاراکترها خوب عمل نکرده. شخصیت اصلی، آقای سالاری، پتانسیل جذابی دارد اما درست پرداخته نشده. زندگی مردی مثل او حتماً جزئیاتی بسیار جالب‌تر از تخت چندصدمیلیونی دارد. مثلاً ما هیچ‌کجا توصیفی از پوشش، عادات شخصی لاکچری (! ) و... که خودمان کلیشه‌اش را در ذهن نداشته باشیم و شگفت‌زده‌مان کند نمی‌خوانیم. انگار نویسنده در شناختن یک مرد میانسال میلیاردر کارخانه‌دار از شنیده‌ها و دیده‌هایش فراتر نرقته و در شخصیت عمیق نشده. 
شخصیت شایسته هم کلیشه‌ای است، از تیپ فراتر نرفته و  در تمام داستان مطابق تصورات کلی ما از یک دختر پولدار افاده‌ای رفتار می‌کند و هیچ‌کجا زندگی همچین دختری را از دریچه‌ی چشم خودش به ما نشان نمی‌دهد. 
دیالوگ‌های دختر دیگر سالاری، موهبت، که روانشناس است، ناشیانه است. دیالوگ‌ها بیشتر دیالوگ کسی است که دوست دارد تکه‌های روانشناسانه بیاید، تا اینکه در این رشته تحصیل کرده باشد. 
کتاب یکی‌دو کنایه‌ی جنسی هم دارد که من ربطش را به خط اصلی قصه پیدا نکردم و بودنش را هم ضروری ندیدم. انگار شیطنت صرف نویسنده بود ولاغیر. 
در داستان با ضعف راوی هم مواجه بودیم. راوی منبرهای بیجا می‌رفت، مدام نتیجه‌گیری می‌کرد، نمادها را برای خواننده ترجمه می‌کرد و در یک کلام دست‌انداز داستان بود. 
و درباره‌ی نمادها. می‌توانستند هنرمندانه‌تر و درلفافه‌ی لطیف‌تری انتخاب شوند. رفتن و برگشتن کبوترها، استفاده‌ی مکرر از واژه‌ی سرمایه‌دار، سیدمجتبی و کاراکترش، همه و همه طوری به‌وضوح منویات نویسنده را بیان می‌کردند که انگار نویسنده از درست فهم‌نشدن اندیشه‌اش نگرانی داشت. پایان فصل‌ها هم جملاتی می‌دیدیم که نقش ضربه‌ای را ایفا می‌کردند  که خود قصه نزده بود. مثلا: "سالاری نمی‌دانست چه اتفاقات عجیبی در انتظارش است"  و جملاتی از این دست. 
در کنار اینها که به زعم من نقاط ضعف داستان بود، داستان کشش خوبی داشت و  روان بود. توصیفات توی ذهن به‌خوبی تصویر می‌ساخت و خواندن داستان را دلپذیر می‌کرد. شوخ‌طبعی نویسنده و بازی کلامی در ترکیباتی مثل شایسته سالاری هم بامزه بود و احوال مخاطب را خوش می‌کرد. در سیر روایت هم حشو و زوائد خیلی خیلی کم بودند و داده‌ها همگی در خدمت قصه بودند. 

در انتها، من از خواندن ماجرای آقای سالاری پشیمان نیستم ولی منتظرم از همین نویسنده داستانی بسیار قوی‌تر درباره‌ی سنت و سرمایه‌داری بخوانم. 


          

            بسم الله الرحمن الرحیم

آقای سالاری کارخانه داری است که بر اثر فشار دخترهایش بازنشسته می‌شود. او که عادت به بازنشستگی ندارد دچار افسردگی می‌شود. یکی از رفقایش او را به محلی قدیمی می‌برد که امروز مسجد شده ولی سابقا پشت بامش محل برگزاری میتینگ‌های دانشجویی بوده که آقای سالاری در چندتایی‌شان شرکت کرده بود. حضور آقای سالاری در مسجد چنان دردسرهایی درست می‌کند که در نهایت منجر به تغییر آقای سالاری می‌شود.

آقای اسطیری در مصاحبه‌اش در مورد این کتاب* می‌گوید ایده این کتاب در اثر مدت زیادی فکر کردن به مسئله پول به ذهنم رسید. اسطیری بعد از تقابل بین مدرنیته و سنت‌گرایی که در وقتی خورشید خوابید روایت کرده بود، دوباره در آقای سالاری به سراغ همان تقابل می‌رود. اما تفاوت بزرگی وجود دارد. سنت‌گرایی دهه چهل ضعف‌های اساسی‌اش را برطرف کرده و در قالب جدیدش بسیاری از مدرنیته جلوتر افتاده. از آن طرف هم مدرنیته‌ی در اوج دهه چهل، دچار زوال و فرسایش شده و توانایی‌های سابق را ندارد. آقای سالاری به عنوان نماینده سرمایه‌داری و مدرنیته در مقابل مسجد به عنوان نماینده سنت‌گرایی قرار می‌گیرد. آقای سالاری تصورش این است که می‌شود با مسجد همانگونه رفتار کرد که با کارخانه. او پول خرج می‌کند و خیال می‌کند که می‌تواند مسجد را بخرد. اما حضور دخترهای آقای سالاری به عنوان نو اندیشان مدرن و مخالفان تام تعامل با سنت و سید مجتبی به عنوان شخصیت اصلی سنت‌گرایان، مانعی بزرگ بر سر راه خریده شدن مسجد توسط آقای سالاری است. این تقابل آنقدر شدید می‌شود که آقای سالاری توان مقابله را از دست می‌دهد و تبدیل به پیرمردی سنتی می‌شود. از همان سنخ پیرمردها که او از اول کتاب از آنها بیزار بود. 

یکی از شخصیت‌های کتاب رابطه آقای سالاری با دخترانش را مثل رابطه شاه لیر و دخترانش می‌داند. من شاه لیر را نخواندم ولی در نشست نقد این کتاب** فکر کنم آقای قیصری نیز به این مسئله اشاره کردند

در واقع آقای اسطیری تقابل مدرنیته و سنت گرایی را در دو کتاب وقتی خورشید خوابید و آقای سالاری به دو نحو روایت می‌کند. روایت وقتی خورشید خوابید، روایت حرف‌های دو طرف است اما روایت آقای سالاری، روایت شکست مدرنیته است که محکوم به آن بوده.

در مورد زبان داستان کار هنرمندانه‌ای در برخی صحنه‌های کتاب آقای اسطیری انجام داده. مثلا وقتی تنش بالا می‌رود ناگهان زبان کتاب تند می‌شود و وقتی به پایان می‌رسد زبان کتاب آرام.

وابستگی کتاب به تهران سال‌های اخیر زیاد نیست. ولی اگر داستان در شهر دیگری روایت می‌شد باید کمی تغییر در کتاب به وجود می‌آمد. البته بازگشت کتاب به زمان گذشته(خصوصا درگیری‌های قبل انقلاب) در فضای تهران است و در غیر آن کلا روایت باید تغییر می‌کرد.

بدترین نکته آقای سالاری راوی آن است. راوی‌ای که ظاهرا دانای کل است ولی وسط روایت اتفاقات صحبت‌هایی هم می‌کند و اغلب این صحبت‌ها به نظرم اصلا برای داستان لازم نیست و لازم‌هایش را می‌شد جور دیگری گفت.

در کل آقای سالاری بهترین کتاب اسطیری است و اگر نکته راوی نبود قطعا جزو کتاب‌های ایرانی با کم‌ترین اشکال می‌شد

*جهت مطالعه کامل این‌ مصاحبه به پیوند زیر مراجعه فرمایید:
https://www.mehrnews.com/news/5247958/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA

**جهت مطالعه کامل نقد این کتاب به پیوند زیر مراجعه فرمایید:
http://www.ibna.ir/fa/gozaresh_poosheshi/307920/%D8%A2%D9%82%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4-%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%D9%88%DA%AF-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%84%DB%8C%D8%B1
          

            داستان پیرمرد سرمایه داری که گذرش به مسجد می افتد.
نویسنده  در پرداخت شخصیت اصلی داستان ضعیف عمل کرده است. 
نیمه ابتدایی کتاب به شما این امید را میدهد که با کتاب خوبی روبه‌رو هستید اما نیمه دوم کاملا ناامیدتان میکند.
در خلال داستان از الفاظی استفاده شده که حس بدی نسبت به قشر خاصی از جامعه به خواننده منتقل میکند.
          

            داستان،  کوتاه و وقایع آن پر سرعت بود.
نویسنده به طرز جالبی در خلال یک داستان، نگاهِ سرمایه‌داری را نقد کرده است. البته اینکه می‌گویم «سرمایه‌داری»، منظورم فقط نظامِ سرمایه‌داری اقتصادی نیست... 
اینکه تک تک ما ارزش همه چیز را با پول بسنجیم به نوعی یعنی گرفتار نگاه سرمایه‌داری شدیم و شاید خوب باشد این کتاب را بخوانیم.

«اگر قرار است چیزی تغییر کند، خدا باید آن را تغییر بدهد و خدا هم روش‌های خودش را دارد که کسی چندان از آن سر در نمی‌آورد!»



          

            آقای سالاری یک کارخانه‌دار است. کارخانه‌داری که وقتی حرص و جوش زیادی می‌خورد، دخترانش فکر می‌کنند زمان بازنشستگی او رسیده است و باید استراحت کند. اما سالاری جانش به کارش وصل است. او افسرده می‌شود و یکی از دوستان قدیمی‌اش او را به مسجدی می‌برد که در سال‌های قبل از انقلاب که هنوز مسجد نشده بود، محل بحث جوانان بود. 
سالاری می‌خواهد حرص کار کردن خود را با کار کردن در مسجد ارضا کند و اسمش سر زبان‌ها باشد اما...
          

            وقتی در معرّفی داستان اینطور خواندم که پیرمرد سرمایه‌داری گذرش به مسجد ناشناسی می‌افتد و مسیر زندگی‌اش دستخوش تغییراتی می‌شود، با خود فکر کردم که لابد این هم از آن داستان‌های کلیشه‌ای توبه و تحوّل ست. در حالیکه ماجرای آقای سالاری خیلی پیچیده‌تر از یک تحوّل ساده است. قدرت نویسنده همینجا خودش را نشان می‌دهد که به شخصیت اصلی اختیار تام داده تا خود هرجور که می‌پسندد، در داستان بماند. باید اعتراف کنم که پایان کتاب مرا غافلگیر کرد!