پیش از هرچیز در زمان خواندن کتاب باید بدانید که آل احمد زمانی در حزب توده عضو بوده و زمانیکه داستان را می خوانید به طور پیاپی به یاد این مطلب می افتید.
در وصف داستان باید گفت که آل احمد قصه مدیری را روایت می کند که مدیر نیست و تلویحا در جای جای داستان مانند مارکسیست ها به اوضاع اجتماعی طعنه می زند.
          

            هو المدبّر.

تا این لحظه، ۱۸ یادداشت بر روی این کتاب نوشته شده‌است. پس از خواندن این ۱۸ یادداشت، مردد شدم که دست به صفحه‌کلید بشوم یا نه! گمانم همه‌ی مواردی که می‌نویسم به اشاره یا تفصیل در این ۱۸ یادداشت، مکتوب شده‌اند. حتی از یادداشت عزیزان نیز آموخته‌ام. ریش و قیچی دست خودتان که یادداشتم را بخوانید یا نه. :) 

۱. اساس مدیر مدرسه را خاطره‌نگاری دیدم. فقط صدای یک من را می‌شنیدم و آن هم صدای جلال آل احمد. 
و همین مورد، تبعاتی داشت از جمله این‌که قرار نبود و نیست که مدیر مدرسه، به سرانجام خاص یا نتیجه‌گیری ویژه‌ای بینجامد. بیش‌تر، توصیف بود و فرآیند. 

۲. از نام‌های خاص، خبری نبود. معرف همه‌ی شخصیت‌ها شغل‌شان و نسبت‌شان با "مدرسه" بود. و به هیچ وجه، من جای خالی‌ای از این بابت حس نکردم.

۳. چند سال از نگارش این کتاب می‌گذرد و نقدهای مطرح‌شده، هم‌چنان وارد اند و بل حاضر؟!
این، دردناک است..

۴. صراحتی خشن، صداقتی تلخ. لازمه‌ی نوشتن از مدرسه باید هم این دو باشند..

۵. "واقعی‌بودن". این ویژگی را در جای‌جای کتاب، از شخصیت‌ها بگیر تا روایت، نفس کشیدم.
و احتمالا همین یکی، مرا وادار به ادامه‌دادن می‌کرد.
          

            داستان آموزگاری است که از شغل معلّمی خسته شده است و می‌خواهد برای کسب درآمد بیشتر با رشوه و روش‌های فاسد مدیر مدسه‌ای دیگر شود
 او در نهایت مدیر مدرسه‌ای با حدود دویست و پنجاه شاگرد و هفت معلّم و یک ناظم می‌شود و ناگهان خودش را در میان درگیری‌های این آدم‌ها پیدا می‌کند.
یه جورایی داستان نقد نظام آموزشی پیش از انقلابه!
اما ویژگی های مثبت این کتاب:
✅طرح منسجم داستان یعنی حوصله سر بر نیست!
✅شخصیت پردازی بسیار گیرا 
 هیچ کدوم از شخصیت ها اسم ندارن و با شغلشون شناخته میشن
خب این نشون دهنده تاکید روی شغل این شخصیت ها تو داستانه که خب متفاوت و جالب بود
          

            حین خواندن کتاب به این فکر می‌کردم که چرا نباید به این کتاب 5 ستاره بدهم! اول از همه توصیف‌ها و صحنه‌پردازی جلال در این کتاب بسیار موثر، رسا، روشن و زیبا بود. به نظر من توصیفی موثر و مفید است که حین خواندن یا گوش دادن در ذهن‌تان به راحتی تصویرش کنید. از این نظر «مدیر مدرسه» خیلی خوب است. مسائلی که شخصیت اول داستان با آن سر و کله می‌زند، حوادث داستان، شخصیت‌هایی که ترسیم و تصویر می‌کند به غنای توصیف و در نتیجه به محتوای داستان کمک می‌کند. توصیف‌های جلال در این کتاب (و مانند دیگر نوشته‌هایش، علی مَا نُقِل) کوتاه، موجز و رسا است. زنندگیِ زبان‌اش را دوست داشتم؛ در کسوت مدیر مدرسه خوب از آب در آمده بود. به شخصیت‌های داستان یکسان و به میزان کافی پرداخته شده بود. ر

در هر صورت این کتاب، تفننِ خوبی است. پ
          

            مدیر مدرسه بیشتر شبیه دست نوشته ها یا خاطره نگاری هایی است که یک مدیر مدرسه از خاطرات دوران مدرسه اش نوشته و چاپ کرده. تحسین شده ترین کار جلال آل احمد و تنها کتاب جلال که رضا امیرخانی در لیست صدتایی اش پیشنهادش داده.

یکی از حسن ها ی کتاب که در بین رمان های ایرانی کم دیده ام ،دغدغه فرهنگی است که نویسنده دارد. این خیلی مهم است.
به جرات می توانم بگویم از بین تمام رمان هایی ایرانی ای که خواندم دغدغه مند تر و فرهنگی تر .
 انگار برای جلال مهم نبوده رمانی بنویسد با تمام ویژگی های رمان حرفه ای بلکه فقط می خواسته از دغدغه فرهنگی ای که داشته سخن بگوید و این خیلی مهم است و همین نکته مدیر مدرسه را خواندنی می کند.

یکی دیگر از شیرینی های کتاب ،قلم جلال است. قلمی که خواننده را خسته نمی کند.دنبال بازی زبانی نیست.قلمی شیوا و روان و دوست داشتنی.
یادم می آید دوران دبیرستان انشایی نوشتم به سبک جلال ،البته خیلی شبیه نشد ولی معلم زبان فارسی ما به به و چهچه ای کرد و احسنت و باریک الله ای گفت که خیلی حال کردم
          

            بعد از خوندن این کتاب، مطالعه ی کتاب سفری به انتهای شب از سلین رو پیشنهاد میکنم که جلال گفته بود مدیر مدرسه متاثر از اون بوده...
شاهکاری زیبا و ناب
به همه دوستان پیشنهاد میکنم بخوننش
          

            جلال آل احمد را دوست دارم، به خصوص کتاب نون و القلم اش را، یادداشتم در باب آن کتاب را هم می‌توانید بخوانید، کتاب بسیار خوبی‌ست. مدیر مدرسه‌ی جلال اما کمی ضعیف‌تر ظاهر می‌شود. داستان معلمی‌ست در همان فضا و دوران زندگی جلال، که ارتقاع می‌یابد و مدیر مدرسه‌ای جدید می‌شود و خوشنود است. مدیر کم‌حوصله و خسته‌ی داستان قلب رعوفی دارد و افراد و اوضاع مدرسه برایش مهم است، در این بین ولی هر از چندی دردسری به وجود می‌آید و مشکلی، و مدیرِ بی‌نوا باید سعی کند با حفظ اعصاب و آرامش خود مشکل را رفع و رجوع کند. داستان با طنز زیبایی پیش می‌رود و مشکلات بعضا خنده‌آور، زشت، جالب و حرص درآر هستند و خواننده را ترغیب به ادامه دادن می‌کنند. روند کتاب ثابت و آرام است، زندگی مدیری در مدرسه و چالش‌هایش، هنر جلال این روند آرام ثابت را رنگ می‌بخشد. 

شخصیت آقای مدیر بسیار خوب پرداخته شده. مدیر آدمی جاافتاده است، از آدم‌هایی که در ادارات می‌نشینند و تمرینِ امضا زدن می‌کنند بدش می‌آید، به فکر است و سعی می‌کند کمی مشکلات را حل کند، باکلاس است و سیگار به لب، نه خیلی بی‌اعصاب است و نه خیلی صبور، عاقل است و درست رفتار می‌کند، شاید کمی زمخت باشد ولی وقتی خطایی از معلمی جوان می‌بیند همچون برادر بزرگتر با او همدردی می‌کند و طردش نمی‌کند و دلداری‌اش می‌دهد، آقای مدیر واقعا دوست داشتنی است، خوب است، ولی ایده‌آل نیست، و بخاطر همین دوست داشتنی است.

کتاب با همه خوبی‌هایش معمولی است، همین سادگی و معمولی بودنش باعث می‌شود که بیش از این از کتاب تعریف نکنم. در مقایسه با نون و القلم که اتفاقات بزرگی می‌افتد و طنز آن واقعا اشک از چشمان آدم درمی‌آورد، مدیر مدرسه از هر لحاظ معمولی است، معمولی رو به خوب. در این میان جلال به برخی مشکلات معلم‌ها و مردم عادی و بچه‌های مدرسه نیز اشاره می‌کند که البته واقعا گویا مشکلات عینی و اصلی مردم نیست، یک سری کیس‌های خاص و عجیب و غریب است، و سوال این جاست که نویسنده‌ای که در دوران پهلوی می‌زیَد و عضو حزب توده بوده آیا نباید کمی عمیق‌تر به مشکلات اجتماعی و فرهنگی بپردازد؟ آیا از جلال، داستانی درگیرکننده‌تر را خواستن، زیاده‌روی‌ست؟ به گمانم نه. در مجموع اما کتاب خواندی‌ست، انتظار شگفتی نداشته باشید که در ذوق نزند، انتظار کتابی خوب و 150 صفحه همدردی با یک مدیر مدرسه معمولی با داستان‌های معمولی را داشته باشید، در این صورت خرسند و راضی خواهید بود. 

          

            کتاب «مدیر مدرسه» نوشته «جلال آل احمد» داستان شخصی را روایت می‌کند که سودای مدیر شدن  در سر دارد. او که یک معلم است، از این کار خسته شده، فکر می‌کند اگر مدیر بشود کارش راحت‌تر می‌شود. ولی با مدیر شدن او، مشکلات هم بیشتر و بیشتر می‌شوند. و او پشیمان از اینکه مدیر شده است.
این کتاب به نوعی مشکلات و معضلات اجتماعی عصر جلال آل احمد را هم بیان می‌کند. فکر می‌کنم که نویسنده در این کتاب قصد داشته بگوید هر کاری دشواری‌ها و مشکلات خود را دارد، و هیچ کاری بدون دردسر نیست. نباید از دور در مورد کاری اظهار نظر کرد. بلکه باید وارد آن کار شد و بعد در مورد آن کار صحبت کرد.

امین پازوکی
          

            کتاب دارای نثر روان و جذاب است و بیانگر مشکلات فرهنگی بخصوص در حوزه آموزش و پرورش در دوره جلال است. به نظر میرسد در پایان کتاب کمی عجله شده است و میشد پخته تر نوشت اما نکات آموزنده بسیاری در کتاب وجود دارد
معرفی کامل کتاب در وبلاگم:
http://safaeinejad.ir/1393/04/03
          

            بالاخره ادبیات مدرسه سودی رساند! 
بعد از خفقان پی در پی سر کلاس و حبس شدن در کلاس به جهت لو ندادن سوالات آزمون به آن یکی کلاسه به جاهای خوبش هم رسیدیم. آن از اتاق آبی سهراب و یکهو به خودم آمدم دیدم اسم نیما و جلال به گوشم می‌آید؛ همان لحظه بغل دستی ام نگاهم کرد که: اع جلال آل احمد! همان تکه از کتاب ارزیابی شتابزده یک طرف و ذوق و شوق ما برای مطالعه آثار جناب جلال یک طرف. از خانم عرفانی پرسیدم و گفتن که با مدیر مدرسه شروع کنید. و ما خوردیم به تعطیلاتِ «سه‌گانهٔ شنبه‌ای» که در همان اولی و دومی شروع شد و تمام شد.
تاریخ تکرار می‌شود! 
بله همینقدر کلیشه ای و درست، از مقایسه فرهنگ و آموزش پرورش خودمان که درست بود تا در نظر گرفتن ساختمان شیک فرزانگان و تداعی کردن اتفاقات، اجسام و افراد داستان که هیچ شباهتی به آن ندارد گرفته تا قیاس رفتار آقای مدیر داستان جلال و دختر همکلاسی این روز های من در برابر شرایط اضطراری که این یکی خیلی هم درست بود و لبخند بر لبم آورد. 

اولین بار بود که از جناب جلال خواندم، جالب بود، بخوانیم ببینم چه می‌شود؛ باشد که مشتری شویم.

دوستی قبل از از من گفته بود n نفر قبل از او یادداشت نوشته‌اند و این کار باعث شده در نوشتن یادداشت و دست بردن به صفحه کلید مردد شود، باید بگویم منم همینطور دوست عزیز.
          

            برای مسایل جلال ارزش زیادی قایل هستم اما نفرتی که از مردم و جامعه خودش دارد (و نگاهی که همه چیز را آمیخته با بلاهت و حماقت می‌بیند) را دوست ندارم. در نتیجه کتاب سراسر وازدگی و انزجار است. از بیرون به مردم نگاه کردن فایده‌ای ندارد. از بالا به پایین مردم را دیدن بیماری روشنفکران ما بوده و هست. یاد نمایشنامه «آی با کلاه، آی بی کلاه» ساعدی می‌افتم که یک روشنفکر از ایوان خانه اش با مردمی که توی کوچه ولو شده اند حرف می‌زند و آنها را ریشخند می‌کند. دولت آبادی را به این خاطر دوست دارم که به مردم فرودست احترام می‌گذارد و ازشان قهرمان می‌سازد. بابا به خدا ما نیز مردمی هستیم!
«نفرین زمین» جلال هم اگرچه تصویری نزدیک تر از مردم ارایه می‌دهد باز مردم را ابله و شایسته ترحم تصویر می‌کند.
          

            مدیر مدرسه اولین کتابی بود که در عمرم خواندم. خوب یادم است در تابستان دوازده‌سالگی سراغ کتابخانه پدرم رفتم و بعد از تورق کتاب‌های مختلف، افتتاحیه این کتاب میخکوبم کرد و در یکی دو نفس خواندمش. و همان شد آغازی بر علاقه‌ام به خواندن داستان و رمان و نوشتن داستان‌.
راستش را بخواهید از همان زمان علاقه‌ام به جلال و قلمش هم شروع شد. و وقتی سال‌ها بعد با تفکراتش آشنا شدم، این علاقه رنگ و بوی ارادتی عمیق به خود گرفت.
حالا که بعد از نزدیک به سه‌دهه برای بار دوم مدیر مدرسه را خواندم، باز هم قلمش را پسندیدم. با اینکه در این سال‌ها با قلم‌های مختلفی آشنا شده‌ام و خودم هم دستی بر نوشتن داشته‌ام، ولی باز هم اعتراف می‌کنم قلم جلال یک چیز دیگر است.
می‌دانید چرا؟ چون او در پس قلمش، اندیشه‌ای پربار دارد و آن‌چه که می‌نویسد از عمق جانش بر‌می‌خیزد که زلالی‌اش را می‌توانم حس کنم.
خدا رحمتش کند. امیدوارم در بهشت خدا آرام گرفته باشد و خداوند به فضل خودش آن‌چه را که ما از او نمی‌دانیم، بر آن‌چه که می‌دانیم و می‌داند، بخشیده باشد.