پیروزی با نُت‌ها!

"سارا کوئیگلی" در "رهبر ارکستر"، چنگالِ گرسنگی و یخ‌زدگیِ محاصره‌ی "لنینگراد" را با قدرتِ نُت‌هایِ "سمفونی شماره ۷ شوستاکوویچ" می‌شکند.
این رمان، روایتِ مردی است به نام "کارل الیاسبرگ" (رهبرِ ارکسترِ رادیو لنینگراد) که با وجودِ تورمِ بدنش از قحطی، اسکلتِ هنر را زنده نگه می‌دارد؛ او می‌داند که سمفونیِ شوستاکوویچ، بمبی است علیه وحشتِ نازی‌ها، بمبی که با ارکسترِ استخوان‌هایِ زنده‌مانده باید منفجر شود.  

"کوئیگلی" با چنان جزئیاتی فسادِ جسم را توصیف می‌کند که گویی خودش در آن یخبندان زیسته: پوستِ افتاده روی صورت‌ها، صدایِ خش‌خشِ استخوان‌ها موقع رهبری، سرفه‌هایِ خونیِ نوازندهٔ ترومبون که نُت‌اش را با خونِ ریه‌هاش می‌نوازد. اما در این جهنم، معجزه‌ای رخ می‌دهد.
 در سالنِ فیلارمونیکِ لنینگراد چراغ‌ها پس از ماه‌ها خاموشی روشن می‌شوند، رادیوِ شهر زنده می‌شود، نخستین ضربهٔ چوبِ رهبری فرود می‌آید و سمفونیِ لنینگراد چون خورشیدی از تاریکی می‌جهد.  

"رهبر ارکستر" کتاب جنگ است، جنگی که پایان آن پیروزی مطلق نیست! نوازندگانی که سمفونی را نواختند، یکی‌یکی می‌میرند. حتی الیاسبرگ، قهرمانِ گمنام، در فقر می‌میرد.
اما در این‌جا نویسنده می‌پرسد: "آیا مرگِ آنان باخت بود؟ یا اثباتِ این حقیقت که هنر می‌تواند در قلبِ تاریکی، چراغی روشن کند که حتی مرگ خاموشش نکند؟" 

خواندن این کتاب را نوعی فریادِ ضدجنگ می‌دانم و پیشنهاد می‌کنم پس از پایان آن، به "سمفونی شماره ۷ شوستاکوویچ" گوش دهید.
و امروز وقتی جهان بار دیگر در آتشِ جنگ می‌سوزد، پرسشِ "کوئیگلی" پررنگ‌تر می‌شود: "آیا ارکستری وجود دارد که نُت‌هایِ صلح را بر ویرانه‌هایِ ما بنوازد؟ یا رهبرِ ارکستری که حاضر باشد جانش را روی چوبِ رهبری بگذارد؟"

برای ارتباط عمیق‌تر می‌توانید فیلم‌های
"Leningrad Symphony 2018"
"The War Symphonies 1997"
را نیز ببینید. 

"هنر، آخرین سنگرِ انسانیت است."
      

        دوست‌ داشتنی برای همه‌ی سنین.

کتاب کوتاه و حال خوب کن با تصویرپردازی جالب. 
توصیه شده برای زمان‌هایی که حوصله ندارید و حال و احوال‌تون گرفته یا صرفا دنبال جملات زیبایید!

پ.ن: بخشی از انیمیشنِ این کتاب قرار داده شده. (The Boy, the Mole, the Fox and the Horse) 
 اگر کتاب را تهیه نکردید، دیدن انیمیشن آن هم تمامی مفاهیم مورد نظر کتاب را می‌رساند.
      

        ما هم می‌رقصیم؟!

"لاسلو کراسناهورکایی" به وسیله‌ی شهرکی متروکه و شخصیت‌هایی که هر کدام نماد دسته‌ای از تفکر انسان‌ها هستند جهان را در "تانگوی‌ شیطان" با همه‌ی سردی، بی‌روحی و پوچی‌اش رسم می‌کند.

انسان‌هایی که در روزمرگی خود غوطه می‌خورند و منتظر ناجی‌ نجات‌بخش‌اند و آن کسی نیست جز جاسوسی که با حرف‌های زیبا مسیر بهشت را به آن‌ها نشان می‌دهد و در طول داستان بارها به خود می‌آیند که بر اساس کدام اعتماد و فکر راه به این مسیر گذاشته‌اند؟ اما چون خسته‌تر از آن‌اند که برای خودشان کاری کنند پیرو منجی خیالی‌شان می‌مانند تا سرمایه‌هایشان را با خواست خودشان از آن ها بگیرد و نادانسته در شهرهای مختلف پراکنده‌شان کند و از آن‌ها جاسوس‌هایی خوب بسازد.
مرگِ "اشتی" تنها کودک شهر، نشانه‌ی آخرین معصومیت و پاکی است که به دلیل بی‌توجهی و طردشدگی از بین رفت و پس از آن در باطن فرقی میان هیچکس با دیگری نبود، زنی مومن با انجیلِ در دست و زنی که در فکر معشوقه‌اش سپری می‌کرد در کنار هم و باهم در یک جاده قدم برداشتند.

"تانگوی شیطان" یک قصه نیست که منتظر پایان ماجرای آدم‌های آن بود، بلکه نویسنده با جملات طولانی و خواب‌گونه در حال رسم وضعیت جهان و حالِ حاضر ماست.
در نهایت خواندن کتاب ( و سپس دیدن فیلم آن با نام اصلی Sátántangó ) را با پیش‌زمینه‌ی قبلی توصیه می‌کنم تا بتوان آن را درک و دریافت کرد و میان جهان واقعی و جهان ساخته‌ی "کراسناهورکایی" ببینیم آیا ما هم در این تانگو رقصیده‌ایم یا واقعا قدم در راه سعادت گذاشته‌ایم؟
      

        چرا می‌جنگیم؟!

این کتاب واقعیت تلخ و حقیقی جنگ است و واجب برای همه‌ی کسانی که جنگ را گاهی لازم می‌دانند، در صورتی که جنگ حتی برای یک ساعت هم لازم و ضروری نیست.

داستان روایت جنگ جهانی اول است و چند پسربچه آلمانی که به دلیل تبلیغ و فشار حسی و روانی و وظیفه‌ای که از سر جوانی و به نام دفاع از وطن و میهن‌پرستی بهشان محول شده به جنگ می‌روند تا از کشور و خاک خود دفاع کنند و همگی‌شان قبل از تمام کردن ۲۰ سالگی از بین می‌روند، در صورتی که جنگیدن وظیفه‌ی هیچ انسانی نیست.
رمارک در غالب شخصیت‌هایش زمانی که درگیر جنگ تن به تن می‌شوند به این مسئله می‌پردازند که همان‌طور که ما مادران، پدران ،همسران و خانواده‌هایی داریم که برایمان دعا می‌خوانند آن ها هم (سربازان جبهه مقابل) خانواده‌هایی دارند که برایشان دعا می‌خوانند و چشم به راه بازگشتشان هستند.
رمارک در این کتاب به واقعیت اصلی جنگ می‌پردازد: نفع بردن عده‌ای که فقط حرف های بزرگ می‌زنند و از پشت میزهایشان شعارهای آرمانی می‌دهند و در پشت جبهه ها صاحب پست و مقام می‌شوند و اما این معمولی ترین افراد یک جامعه‌اند که بدون هیچ خصومت شخصی باهم، در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند تا رهبرانشان را پیروز این نبرد کنند حتی به قیمت جانشان "اگر ما پیروز شویم این پیروزی از آن آنهاست اما اگر بمیریم فقط ما مرده‌ایم".

نویسنده کتاب "اریش ماریا مارک" خود نیز در طول زندگی‌اش در شرایط جنگی بوده و شخصیت اصلی کتاب "پل" برگرفته از خودش است و پس از دوسال خدمت در جبهه دانست که ارزش فرهنگ و هنر انسان در برابر غریزه‌ی توحش و جنگ‌‌طلبی او هیچ است و سرمایه‌داران عالم چگونه برای حفظ منافع خود حاضرند جهانی را به آتش بکشند.

در آخر خواندن "در جبهه‌ی غرب خبری نیست" را به همه پیشنهاد می‌کنم و قبل از شروع کتاب، مطالعه مقدمه‌ی "رضا جولایی" کمک‌ کننده‌ی خوبی برای ارتباط و آشنایی با نویسنده و اثرش است.

      

        جشن پیروزی با چاشنی خیانت!

این کتاب، داستان بسیاری از سربازان گمنامی است که برای حفظ سرزمین‌های خود همه‌ چیزشان را از دست داده‌اند و زمانی که جشن پیروزی از راه رسیده حتی در حد یادبودی هم در آن سهیم نیستند!

داستان ننگین و آشنا در تاریخ جنگ که در اکثر کشورها و حکومت‌ها به آن برخورده‌ایم و همچنان برمی‌خوریم:
"تصمیم به قربانی کردن انسان‌ها (فارغ از این‌که فرزند، مادر، همسر و تنها خانواده کسی هستند) برای رسیدن به پیروزی بزرگ تر..."

"دختران گمشده‌ی پاریس" هم داستان دختران جوانی است که در زمان حمله نازی‌ها به فرانسه اشغالی فرستاده می‌شوند تا با جاسوسی و خرابکاری جلوی آلمان‌ها را بگیرند و در نهایت توسط مقامات خودشان در انگلیس به نازی‌ها فروخته می‌شوند و به دلیل نداشتن منسب جنگی حتی از امتیازات اسیر جنگی هم بی‌بهره‌اند و پس از شنیع‌ترین و وحشتناک‌ترین شکنجه‌ها کشته می‌شوند و برخلاف همتایان مذکر خود، حضور و نقش اساسی‌شان در پایان جنگ جهانی دوم ناگفته باقی می‌ماند و در گمنامی فراموش می‌شود.

کتاب طرح داستانی قوی دارد ولی راوی گری جذاب و گیرا نیست و حداقل تا پنجاه درصد ابتدایی کتاب روند کندی دارد.
اگر با ذات جنگ آشنایی ندارید توصیه میکنم با خواندن این کتاب فقط یکی از وجه‌های تاریک آن را ببینید.
      

        بر اساس واقعیت؟!

در سال 1931، نُه نوجوان سیاه‌پوست توسط دو دختر سفیدپوست به تجاوز متهم شدند. محاکمه‌ی پسرها شش‌سال به طول انجامید، به همراه حکم ها، تغییرات، و جلسات بازبینی متعدد.
این پرونده، که "محاکمه اسکاتس‌بورو" نام گرفت، به تیتر اصلی اخبار در ایالات متحده راه یافت، و به شکل چشم‌گیر باعث شدت گرفتن بحث درباره‌ی نژاد و نژادپرستی در آمریکا شد. سرانجام، پس از شش‌سال برگزاری جلسات محاکمه که در طول آن، پسرها در زندان نگه داشته شدند، و علی‌رغم این که یکی از دخترها درنهایت، شهادت خود را تغییر داد و ادعا کرد که هیچ تجاوزی رخ نداده است، پنج تن از پسرها به تجاوز محکوم شدند.
گفته می شود این پرونده، به منبع الهام "هارپر لی" برای خلق رمان "کشتن مرغ مینا" تبدیل شد؛ کاراکتر "تام رابینسون" در داستان مانند پسران جوان در همین پرونده، با نژادپرستی و اتهام دروغین تجاوز مواجه می شود.
راوی کتاب، "اسکات فینچ" دختربچه‌ای است که در طول سه سالی که در داستان روایت می شود، چیزهای زیادی را یاد می‌گیرد و همزمان، در جریان محاکمه‌ی "تام رابینسون" قرار می گیرد.
او در دنیای کودکانه‌ی خود، نظراتی مشخص و ثابتی درباره‌ی مفاهیم خوب و بد دارد، اما در طول رمان، پدرش به تدریج او را تشویق می کند تا این موضوع را بهتر درک کند که دنیا به آدم های خوب و آدم های بد تقسیم نشده است؛ بلکه، همه‌ی آدم ها از ترکیبی از ویژگی های خوب و بد به وجود آمده‌اند، و صرف نظر از این موضوع، هر کسی شایستگی این را دارد که با شفقت و احترام دیگران روبه‌رو شود. 

در نهایت سوال دردناک این است که آیا کسانی که این اتهام را وارد کردند به نتیجه‌اش فکر کرده بودند و آن را پذیرفته بودند یا صرفا لج و لجبازی چند جوان باهم بود که اجتماع نژادپرست به آن دامن زد؟!
      

        نقش و سوگ مادر!

برای "بانی" هشت ساله، مادر فرشته آرامش‌بخشی است که بدون او هیچ‌چیز زنده یا واقعی نیست.
برای برادر بزرگش "رابرت"، مادر کسی است که او باید مواظبش باشد.
برای "جیمز موریسون"، همسرش الیزابت کانون زندگی‌ای است که بدون او از هم فرو می‌پاشد.
"ویلیام مکسول" از نگاه این شخصیت‌ها تصویر پُر احساسی می‌آفریند از خانواده‌ای در دوران شیوع یک بیماری همه‌گیر و از زن پیچیده‌ای که ستون احساسی و عاطفی خانواده را تشکیل می‌دهد.

روایتِ داستان و موضوع آن معمولی ولی قابل لمس است.متنی که همه‌ی ما درکش خواهیم کرد. 
      

        داستانی قابل لمس!

در "ماه کامل می شود" داستان "بهاره" را می‌خوانیم که از خانواده جدا شده و  به همراه برادرش در تهران زندگی می‌کند و در خلال کار و دوستانش با تردیدها و دودل بودنش برای  سفری که در پیش دارد همراه می‌شویم اما این سفر  و مواجه‌اش با شرایطی جدید و قدم برداشتن به سمت آن، به او این فرصت  را می‌دهد تا از دور به خود و زندگی‌اش نگاهی بی‌اندازد و خودش را دوباره بیابد.

روایت داستان به صورت غیرخطی و سیال ذهن است و بیش‌تر با سرگشتگی، سوالات و تردیدهای ذهن بهاره رو‌به‌رو هستیم.
تردیدهایی ساده و روزمره که ممکن است برای هر کسی در زندگی ایجاد شود و به همین دلیل "ماه کامل می‌شود" خواننده را با داستان و شخصیت ها به خوبی همراه می‌کند.

راوی گری "فریبا وفی" جذاب و دنبال کننده‌ است و با این که با ماجرای جدیدی رو‌‌به‌رو نیستید ولی از ادامه آن لذت خواهید برد.
      

        در یک کلمه افتضاح!

 انگار دارید مطلب درسی  که هیچ علاقه‌ای به آن ندارید را می خوانید! همان قدر حوصله سر بر و بدون کشش.
 چیزی که به عنوان "در روزگار آلودگی" معرفی شده نه تنها یک داستان یا جستار نیست بلکه فقط متنی است بدون آغاز، بدنه و پایان بندی مناسب.
شاید به عنوان مطلبی برای درک و اشنایی با شرایط کلی اپیدمی کووید۱۹ در زمان خودش می توانست مفید واقع شود ولی الان نه ارزش زمان  گذاشتن را دارد نه هزینه کردن.

      

        واقع گرایی و فراواقع گرایی!

کتاب شامل ۱۰ داستان کوتاه است با استعاره ها و تشبیه های فراوانی که جدیت و شاعرانگی را باهم دارند داستان ها تنیده شده در واقع گرایی و وهم اند؛ داستان‌هایی سورئال و پست مدرن با همراهی نماد و نشانه و تمثیل.نثری روان ولی معما گونه!
"یوزپلنگانی که با من دویده‌اند" قرار است در ذهن شما ماندگار بشود.
نسخه صوتی کتاب را در "فیدیبو" با صدای جناب آقای "پیام دهکردی" شنیدم و داستان "شب سهراب‌کشان" در ذهنم پر رنگ‌تر باقی مانده است.
      

        در اوج تفاوت‌ها چقدر به هم شبیه‌ایم..!

"طعم گس خرمالو" شامل چند داستان کوتاه است که با نشانه‌های کوچکی به هم مرتبط می‌شوند.
داستان آدم‌های عادی و زندگی‌های عادی‌ترشان.
با این که در این کتاب شاهد ماجراهای عجیب و پایان‌های خاص نیستیم ولی مخاطب به راحتی با کتاب همراه میشود.
"طعم گس خرمالو" یادآور این است که چقدر همه در زندگی‌های خود فرو رفتیم و چقدر دست‌وپا زدن‌های همدیگر برای نجات را نمی‌بینیم، این که در اوج تفاوت‌ها چقدر به هم شبیه‌ایم.

از آن دست کتاب‌هاست که اگر دنبال جملات نغز و نتیجه صریح هستید ناامیدتان می‌کند! بلکه خودِ مخاطب باید ریشه‌های داستان‌ها را بکاود و بیابد.
دومین کتابی بود که از "زویا پیرزاد" می‌خواندم و از کتاب قبلی "یک روز مانده به عید پاک" بیش‌تر دوستش داشتم.
خواندنش طولانی نیست و به همه توصیه می‌کنم که از دستش ندهید.
      

        خیره‌کننده و اعجاب‌آور!

"شغل پدر" رمانی است میخکوب کننده که می‌تواند نفس را در سینه‌تان حبس کند.
این کتاب، با زبانی شیوا و داستان‌پردازی قوی، تصویری بی‌پرده از روابط پدر فرزندی و شکل گیری هویت فردی ارائه می‌دهد.
نویسنده نشان می‌دهد که چگونه تصورات و باورهای پدر می‌تواند بر زندگی و رویاهای پسر تأثیر بگذارد و او را در مسیری قرار دهد که شاید هرگز خود انتخاب نکرده بود. 
به نقل از منتقدان: "تجربه خواندنِ کتاب شغل پدر مثل فشار دادن آرامِ پونزى توى دستتان است! همینقدر دردناک، همینقدر آگاهانه."
تلفیق هنرمندانه درد و آگاهى، معجونى از ترسى هشیارانه به مخاطب عرضه کرده که توانِ زمین گذاشتن کتاب را از او مى‌گیرد.

متن و داستان و راوی‌گری بسیار ساده است و در عین حال با هر صفحه، خواننده را به سمت خود می‌کشد و او را درگیر می‌کند.
از خواندنش پشیمان نمی‌شوید و در صفحات آخر کتاب به شکل خیره‌ کننده‌ای شما را متعجب می‌کند به شکلی که تا چند روز درگیر آن خواهید بود.
امیدوارم بخوانید و از خواندنش لذت ببرید.
      

        آخرین کتاب ۱۴۰۲ ! 

کتاب شامل سی داستان کوتاه است از نویسندگانی آشنا و غریبه که هر کدام سعی در رساندن پیام خود به خواننده در میان جملاتشان‌ دارند.
"خاک" برای من حس و حال متفاوتی داشت؛ کتاب چاپ سال "۱۳۶۸" است و تفاوت در سبک نگارش، ترجمه و حتی جمله‌بندی‌ها به نسبت ادبیات امروزه، به خوبی آشکار است.
خواندن "خاک" خسته‌کننده بود که با توجه به نداشتن خط‌ داستانی مرتبط و نگارش غیرآشنا، انتظار می‌رفت.
در نهایت پیشنهاد می کنم گاهی سری به کتاب‌های چاپ قدیم بزنید.
      

        نه تنها بهترین رمانِ همینگوی، بلکه شخصی‌ترین اثرش نیز هست!

...با وجود این، حتی اگر این رمان را تصویر مضحکه‌آمیزی از سرنوشت خود "همینگوی" بدانیم، به اعتقاد من پرکشش‌ترین و انسانی‌ترین نوشته‌اش همین ناکام‌ترین اثر اوست.
این کتاب، همان‌طور که خود "همینگوی" نیز اذعان داشت، ابتدا در قالب یک داستان کوتاه شروع شد و بعد به بیراهه افتاد و به کلاف سردرگمی از رمان ختم شد. دشوار می توان درک کرد که این همه نقائص ساختاری و این همه خطاهای تکنیکی چطور به کار چنان استاد چیره‌دستی راه یافته است.
این کتاب نه تنها بهترین رمان "همینگوی"، بلکه شخصی ترین اثرش نیز هست، زیرا او آن را در آستانه خزانی ناشناخته نوشته بود، در حسرت سال‌های بازگشت‌ناپذیری که پشت سر نهاده بود، همراه با دلشوره اندوهناک سال‌های انگشت‌شماری که از زندگی‌اش باقی بود.
"همینگوی" در هیچ‌یک از کتاب‌هایش، تا این حد بخشی از وجود خویش را برجا نگذاشته است، همچنان که در هیچ کدام با چنین زیبایی و چنین ظرافتی راهی برای بیان سودای بنیادین زندگی و آثارش نیافته است: بیهوده بودن پیروزی.
مرگ قهرمان قصه‌اش، چنان که پیداست در کمال آرامش و به نحوی کاملا طبیعی، تجسم تغیبر چهره داده خودکشی خودش بود...

بخشی از سخنان " گابریل گارسیا مارکز"
      

        برای خواندن بیش از یک‌بار!

شروع و موضوع کتاب حال‌وهوای "بیگانه" کامو را دارد.
نقاشی در زندان که از به قتل رساندن معشوقه‌اش می گوید.
در پایان ماجرا نمی‌توان به راحتی اظهار داشت که تمام گفته‌های قاتل درست است یا تماما حدس و گمان و تخیل بیمارش بوده است !!
آیا "ماریا" واقعا زنی بدکاره بود یا ذهن "پابلو" این داستان را برای خودش می‌سازد؟!
تجربه خواندنی خوبی بود و دوست دارم کمی بعد دوباره به سراغش بروم تا با نگاهی متفاوت دوباره آن را کشف کنم.