بهترین نمونهٔ بهره‌گیری از قدرت شاعری در داستان است.
برخلاف دیگر شاعران که وقتی می‌خواهند از شاعرانگی در داستان استفاده کنند خیلی زود متن‌شان تبدیل به قطعهٔ ادبی می‌شود.
«کتری، بی‌صدا در آینه و با صدا بیرون از آیینه می‌جوشید»
این جمله را از حافظه نقل کردم و ممکن است عین جمله نباشد، اما این کتاب سرشار است از این تصاویر ناب.
        

          از معدود مجموعه داستان‌های نویسندگان ایرانی که بسیار دوستش دارم. توصیفات نجدی و تصویرهایی که از فضا و اتفاقات می‌دهد بدیع و شگفت‌آور است. همزمان با اینکه قصه‌ی قرص و محکمی برای روایت دارد (چیزی که در خیلی از رمان‌ها و داستان‌های ایرانی غایب است) شاعرانگی سبک نوشتاری‌اش آدم را مجذوب می‌کند. 
        

          توصیف های بیژن نجدی و نگاه آشنازدایانه اش به اتفاقات در این کتاب بسیار نمود دارد و نمونه ای است از متن و روایت خلاقانه. 
        

          از جنبه عواطف و احساسات و توصیفات دقیقی که داشت به نظرم کتابی خوبی بود.
ولی من نتونستم مفاهیم و زیرمتن کتاب را بفهمم. نفهمیدم حرف اصلی کتاب چیست.
 شاید لازم باشد بار دیگری کتاب را با دقت بیشتری مطالعه کنم.
        

          مجموعه ده داستان کوتاه از بیژن نجدی
داستان های بشدت شاعرانه و لطیف و خاص
حقیقتا متوجه منظور همه داستان هاش نشدم و 3 ستاره رو به همین دلیل بهش دادم وگرنه از نظر قلم و ادبیات و فرم بسیار عالی است
غم و اندوه خاصی در تمام داستان ها بعضا نهفته و در برخی آشکار است
        

          حالا چتر هم، یک سیاوش شده‌بود...
کتابی کم حجم است یوزپلنگانی که با من دویده اند. اما داستان های شاهکاری در خود جای داده است. 
چه شد که تصمیم بر خواندنش گرفتم؟ بهخوان :)
نه اسم مرحوم نجدی به گوشم آشنا بود نه یوزپلنگانی که با او دویده اند تا قبرستان! 
ظاهراً زنده یاد نجدی علاقه ای به چاپ آثارش نداشته است و از این رو سالها کتاب باز ها را از خواندن شاهکار هایشان محروم کرده بودند.
اوایل متعجب می‌شدم از استقبال اهالی بهخوان از این کتاب. تصمیم گرفتم بخوانمش. نمی‌مردم که! 
و حالا من ماندم و کتابی که با اینکه از دستانم فاصله دارد، اما هنوز می‌لرزد. مثل شانه هایم، مثل دلم...
این نکته را هم بگویم که با تمام داستان هایش ارتباط نگرفتم! اما داستان هایی را که فهمیدم، پرستیدم!
اگر بخواهم از لحاظ محتوایی ( خلاصه البته ) بررسی کنم کتاب را، می‌گویم: دل‌نشین است، و دل آزار. 
داستان هایش بوی جنازه ای را می‌دهد که روز های بسیار میهمان پرتو های گرم خورشید بوده است. داستان هایش بوی مرگ می‌دهد به واقع.
و اگر بخواهم از جنبه فنی بررسی کنم کتاب را، میگویم: زیباترین متونی را خواندم که هیچ‌گاه نخواهم فهمید شعر بود یا داستان!
اینقدر که مرز بین این دو را نادیده گرفته است و رویایی قلم زده است.
شخصیت پردازی ها، فضاسازی ها، پیرنگ و درونمایه ها، توصیف ها، همه و همه و همه... از هرکدام که بخواهم بگویم سراسر تمجید خواهد بود. پس همه نکات فنی را در یک کلمه جمع آوری می‌نماییم: شاهکار. 
#بخوانیدش
        

          نثر بدي نبود ولي ارتباط بين داستان ها يه ذره گيج كننده است.
اولش فكر ميكني هر داستان شخصيت هاي جداگانه اي داره ولي جلوتر كه ميري،متوجه ميشي قسمت ديگه اي از زندگي همون شخصيتاس.تو داستان اخر داستان طاهري رو تعريف ميكنه كه تو داستان هاي قبلي نويسنده اون رو كشته بود.در كل كتاب زيادي گيج كننده بود.جملات توصيفي و استعاري اونطوريكه بايد،منو جذب نكرد فكر ميكنم اين استعارات بيشتر به درد شعر ميخوره تا داستان .فكر ميكردم بيشتر از اين حرفا،اين كتاب رو دوست داشته باشم ولي اينجوري نشد متاسفانه
        

          مجموعه ی ده داستان کوتاه است‌. تقریبا همه ی داستان ها اشاره ای به مرگ دارند. تم کلی داستانها غمناک است. ولی توصیف ها و استعاره های زیبا و ادبی، داستانها را جذاب کرده اند. 
🌱من نسخه ی صوتی کتاب را با صدای پیام دهکردی گوش دادم.
        

          نتوانستم با بیش از دو یا سه داستان از این کتاب ارتباط برقرار کنم. قطعا بیژن نجدی نویسنده چیره دستی ولی به نظرم اساساً در ایران آرایه ها پادرهوا هستند. این موضوع البته جای تحلیل بسیاری داره و به قطع نشون میده که نویسنده ها در یک تحیر عجیب، مفاهیم رو در لابلای آرایه های دفن می کنند. هرچند قطعاً این موضوع ناشی از کژتابی های زبانی است ولی ذهن های مشوش را فقط می توان تفسیر کرد و نه فهم به معنای دقیق آن.
        

          همان اول که کتاب را باز می‌کنید، مسحور می‌شوید.
نیمی از کوهستان‌ها، سهم مادرم!
        

          گاهی اوقات فکر میکنم که تصور  نویسنده های ایرانی از خواننده هاشون اینه که ما  انقدر در خوشبختی ها و خوشحالی مون غرق شدیم که رسالت اونا به عنوان یک نجات غریق شجاع ، پرت کردن ریسمانی بافته شده از اشک و آه و اندوه به سمت این غرق شدگان بخت برگشته ست
اینکه وظیفه ی خطیرشون ایجاب می کنه که هر وقت دست به قلم شدن تمام غم های عالم رو بریزن توی دل خواننده هاشون که مبادا ، مبادا خوشی گوشه ی دلشون جا خوش کنه ... مبادا دلشون به روزهای بهتری هم  روشن باشه 

امتیازی که به این کتاب میدم نه به خاطر داستان ها بلکه فقط به خاطر توصیفات سهراب گونه و لطیفی هست که نویسنده با هنرمندی به کار برده ...توصیفات زیبایی ، که اگر لا به لای داستان هایی که بویی از مرگ و تباهی نداشتند استفاده می شدند ، قطعا" این کتاب را به اثری خواندنی تر و خواستنی تر تبدیل میکردند
        

          رودخانه که می‌گذرد زیر پل، مال تو، دختر پوست کشیده‌ی من به استخوان بلور!
که آب پیراهنت شود، تمام تابستان.
بسیار زیبا  بود این  وصیت نامه اول کتاب 
        

          مگر آدم می‌تواند چشم‌هایش را ته رودخانه باز کند؟ آن‌جا تاریک نیست؟ گیاه ندارد؟ ماهی چطور؟ از آن‌جا می‌شود آسمان را دید که حتماً دیگر آبی نیست. ته آب چطور می‌شود فهمید که امروز چند شنبه است؟ نباید صداهای زیادی داشته باشد. آن‌جا گوش‌های آدم پر از مورچه نمی‌شود و کرم‌ها و مارمولک‌ها توی دهان آدم وول نمی‌خورد. زیر سقفی با گچ‌بری‌های آب، در اتاق‌هایی با دیوارهای آب، هیچ‌کس نمی‌تواند بفهمد که دیگری دارد گریه می‌کند...
        

          باران مثل خون از زخم های چتر می ریخت.... از داستان سه شنبه ی  خیس(بیژن نجدی)

این از همون توصیف هایی که گفتم مخصوص بیژن نجدیه
        

          بدم نمی‌آمد ادای دوستان فرهیخته را دربیاورم و از کتاب تعریف و تمجید کنم اما صادقانه باید بگویم که ابدااا با کتاب ارتباط خوبی نگرفتم. اینکه کتاب بر سبک خاصی نوشته‌شده و در جای خود قابل احترام است به جای خود اما موقع خواندنش احساس جالبی نداشتم و زیاد چیزی دستگیرم نشد.
        

          مجموعه‌ی ده داستان کوتاهِ یکی از دیگری افتضاح‌تر!
نمی‌دونم مردم دقیقا به چی این کتاب امتیاز دادند و باعث اعتبار و معرفی‌ش شدند! یک‌بار اولین داستانی که خودم می‌دونستم چقدر در هم برهم و شلخته هست، برای خواندن دوستانم در گودریدز اد کردم، از طرف برخی اعضا طوری به من حمله شد که انگار من بودم که بروسلی رو کشتم، انگار من هیروشیما رو بمباران کردم، انگار هیتلر من بودم، انگار من یازدهم سپتامبر رو رقم زدم، انگار من شاه رو از کشور بیرون انداختم و... آن‌وقت خیلی از همان آدم‌ها چک کردم به این کتاب پر و پیمون نمره دادن!

یک ستاره برای این‌ کتاب منظور می‌کنم تا این وضعیت ‌اورریتدش کمی بالانس شه و امیدوارم سایر کتاب‌دوست‌ها هم نمره‌ی مفت برای هیچ کتابی منظور نکنند.
        

          شش ستاره

اگر کسی این روزها گذرش به لاهیجان افتاد یک سری به قبرستان آنجا بزند. شاید دو تا مرد و یک زن میانسال را آن اطراف ببیند که بر مزار آن مرد نویسنده و شاعر و معلم ریاضی ایستاده‌اند (یکی از مردها احتمالا نشسته چون پایش درد میکند) و زیر لب فاتحه می‌خوانند. این سه نفر "طاهر" و "ملیحه" و "مرتضی" هستند.

 

بیژن نجدی فرصت کمی داشت برای بروز استعدادش و ابراز نگاه خاصش به اهالی ادبیات. فقط چاپ شدن یک مجموعه داستانش را دید: "یوزپلنگانی که با من دویده اند". آن مجموعه داستان دیگرش و مجموعه شعر پس از فوتش منتشر شدند.

با این همه نجدی یک حادثهء خوب بود در ادبیات داستانی ما. یک پیشنهاد ویژه بود. پیشنهادی در نگاه. او شاعر هم بود و اتفاقا به زعم من شعرهای خیلی خوبی هم دارد. شاید یک علت اینکه حجم کارهای داستانیش این قدر کم است همین پرداختن به شعر بوده‌باشد. الآن میگویم کاش همهء وقتش را گذاشته بود و داستان نوشته بود. هرچند گفته‌اند که آدمی نبوده که حتی این قدرها در قیدوبند خلق اثر ادبی بزرگ و دیده‌شدن و این حرفها و بازی‌ها بوده‌باشد. مصداقش این همه داستان ناتمام در مجموعه "داستان‌های ناتمام". آن هم داستان‌هایی که موقعیت‌های جذابشان دهان هر نویسنده‌ای را آب می‌اندازد که یکیشان را بردارد و تمامش کند.

داستان نویسی نجدی را من شاعرانه ترین نوع داستان نویسی ایرانی می‎دانم. یک نوع داستان‌نویسی خاص که در آن هم "موقعیت" شاعرانه است، هم "پرداخت"، هم "نگاه"، هم "توصیف"، هم "شخصیت" و البته چیزی از عناصر داستان را هم کم ندارد.

میگویند فلان نویسنده شاعرانه می‌نویسد و وقتی نگاه می‌کنی می‌بینی منظورشان این بوده که کلمات پر از عاطفه توی داستان‌هایش زیاد است. یا نهایتا موسیقی نثرش خوب است. اما شاعرانگی نجدی در داستان‌هایش از این سیاق نیست. او شاعرانه به جهان می‌نگرد!

در داستان "سپرده به زمین" طاهر و ملیحه را در هیئت یک پیرزن و پیرمرد بی اولاد میبینیم که در تشییع جنازهء ناشناختهء کودکی که رودخانه با خود آورده‌است شرکت می‌کنند تا احساس کنند "حالا بچه‌ای داریم که مرده!"

در داستان "چشم‌های دکمه‌ای من" جهان را در قابی کج از چشم‌های دکمه‌ای عروسکی در یکی از شهرهای اشغال شدهء زمان جنگ تحمیلی می‌بینیم که یک روز با اصابت موشک به خانه، از پنجره به بیرون پرتاب می‌شود، روی آسفالت می‌افتد و شاهد شهادت مادر "فاطی" است.

در داستان "روز اسبریزی" شاهد ماجرای آتش گرفتن پردهء یک پرده‌خوان دوره‌گرد خراسانی هستیم که به یکی از روستاهای شمال آمده. و حالا تنها جوان کر و لال روستا که از فاجعه با خبر است میخواهد دیگران را مطلع کند.

بیژن نجدی اگرچه ستاره‌ای بود که اندک زمانی در آسمان ادبیات داستانی ما درخشید ولی با آثار شاعرانه‌اش، که به نسبت مورد استقبال مخاطب عام هم قرار گرفت، پیشنهادهای درخور توجهی به داستان‌نویسی ما ارائه کرد. او فضای تازه‌ای پیش روی داستان نویسان ما گشود و اینگونه که مشخص است چنین کاری را کاملا ناخودآگاه و بدون نظریه‌پردازی انجام داد. آنچه داستان‌های او را این اندازه تاثیرگذار می‌کرد البته که رنج و غم زندگی بود که به گفتهء خودش از ۴ سالگی با مرگ پدرش در قیام افسران خراسان بار آن را به دوش کشیده‌بود:"لازم نیست حتما شانه‌های توانایی داشته‌باشید که دنیا سختی‌هایش را روی شانهء شما خالی کند. برای من این اتفاق در ۴ سالگی رخ داد و من از همان روز نویسنده شدم."

او در داستان‌هایش برای توصیف، بسیار از عناصر معانی و بیان اعم از تشبیه و استعاره و تشخیص و حس آمیزی استفاده می‌کرد. این گونه نبود که فقط به ظاهری‌ترین نوع شاعرانگی، یعنی نثر شاعرانه تکیه کند.

 تصاوير مبتني بر تشخيص را مي توان از زيباترين تصاوير شاعرانه ي بيژن نجدي دانست ، كه در خلال آن ها به زندگي شاعرانه ي او با اشياء و محيط پيرامونش پي مي بريم ، تصاويري نظير :
يك پيراهن تور و كت و شلوار سرمه اي راه راه همديگر را بغل كرده بودند )مجموعه ي دوباره از همان خيابان ها / داستان به چي مي گن گرگ)
رختخواب دراز كشيده بود   (مجموعه ي داستان هاي ناتمام / A+B / فصل اول)

آسفالت خودش را میکشاند روی زمین (مجموعهء یوزپلنگانی که با من دویده‌اند / چشم‌های دکمه‌ای من)

در این مجال مجمل واقعا نمی‌شود به صورت جدی به بررسی سبک خاص نجدی پرداخت. این اشاره را کافی میدانم.

بیژن نجدی میگفت:"در جنگی که اتفاق افتاده، هر کس باید به نوعی دفاع کند." جنگ تحمیلی یکی از دغدغه‌های همیشگی او بود. بنابر همین نگاه بود که داوطلبانه برای حضور در جبهه ثبت نام کرد و با کاروان اعزامی دبیران لاهیجان راهی سنندج شد. از آنجا به سلیمانیه و خط مقدم اعزام شد. داستان‌هایی چون "چشم‌های دکمه‌ای من" و "زمان نه در ساعت" نشان‌دهندهء توجه خاص نجدی به جنگ و جبهه هستند.

 

با نگاهی به:

-        شاعری که داستان می‌گفت، شهرام فرهنگی، همشهری داستان، دور اول، شماره 3

-        ساختار تصاویر شاعرانه در داستانهای بیژن نجدی ، لیلا کردبچه
--------------------------------------------------
بعدالتحریر به بهانه زادروز نجدی:
این خلاصه ای است از گزارش جلسه نقد و برسی ساختار اسطوره ای داستان "شب سهراب کشان" از همین مجموعه که سال پیش برگزار شد:

در این بخش، مجید اسطیری شروع به ارائۀ صحبت‌های خویش کرد و الگوی تکرارشوندۀ این داستان را برگرفته از کشته‌شدن سهراب در شاهنامه دانست. اسطیری دربارۀ قرینه‌سازی شخصیت‌ها اظهار داشت: «میان شخصیت مرتضی با سهراب چهارشباهت وجود دارد: 1ـ جوانی.2ـ پرسش‌گری.3ـ بی‌صبری و بی‌قراری. 4ـ ناکامی و جوان‌مرگ‌شدن. 
میان شخصیت سیدنقال با رستم نیز شباهت‌های نه‌چندان کاملی برقرار است: 1ـ پیری.2ـ ناتوانی در درک حقیقت طرف مقابل. در اسطوره، سهراب از شناختن رستم به‌عنوان پدر و در این داستان، سیدنقال از درک حقیقت درونی کودک کرولال ناتوان است.3ـ عدم پرسش‌گری».
اسطیری در بیان دیگر شباهت‌های دو داستان افزود: «صحنۀ دعوا و درگیری سیدنقال و مرتضی با نبرد رستم و سهراب، منطبق است؛ زیرا میان دو شخصیت، سوءتفاهم وجود دارد که باعث درگیرشدن آن دو می‌شود. پردۀ نقالی به‌مثابۀ کتاب شاهنامه است و حضور خود فردوسی در داستان، مایۀ شگفت‌بودن آن شده است».
اسطیری به فراروی نجدی در اثر خویش اشاره کرد و گفت: «سهراب درصدد دانستن این مسئله است که آیا رستم، پدر اوست یا نه. درحقیقت در پی فهمیدن موضوعی در گذشته است، اما مرتضی خواهان فهمیدن سرانجام داستان است؛ یعنی فهمیدن چیزی در آینده را طلب می‌کند. فراروی بعدی نجدی دربارۀ مرگ شخصیت قرینۀ رستم یعنی سیدنقال رخ داده است؛ زیرا او به همراه مرتضی در آتش سوخته و کشته می‌شود».
تحلیل‌گر داستان شب سهراب‌کشان خاطرنشان کرد: «در اسطورۀ غربی ادیپوس شهریار اثر سوفوکلس، فرزند، پدر خود و درواقع نمایندۀ سنت را از بین می‌برد، اما در اسطورۀ ایرانی شاهنامه، پدر، فرزند خویش را که نمایندۀ تجدد است، می‌کشد. فراروی تراژدی بیژن نجدی در این است که در آن مرد نقال و بچۀ کرولال که نمایندۀ گذشته و آینده هستند، هردو می‌میرند».
        

          جناب نجدی هم که نیاز به تعریف ندارند اصلاً.
        

          این کتاب را به توصیۀ یک نویسنده در کلاس نویسندگی خواندم و اسم و طرح جلد آن برایم گنگ و جذاب بود.
توصیفات خاص، توجه به جزئیات و ندیدنی ها، خلاقیت و از زیبایی های پنهان داستان ساختن ویژگی این کتاب است. نکتۀ جالب اینکه داستان های  تاریکی در پوتین، چشم های دکمه ای و شب سهراب کشان از منابع مرحلۀ اول المپیاد ادبی دانش آموزی هستند.
البته کتاب ایراداتی هم دارد: در بعضی داستان ها از الفاظ مودبانه ای استفاده نشده است و ممکن است کتاب و سرنوشت برخی از داستان هایش(و پاسخِ سوال منظور نویسنده از این داستان چیست؟)  برای مخاطب گنگ و غیرقابل فهم و خسته کننده باشد.
در کل خواندن این کتابِ خوش خوان و روان وقت زیادی از شما نمی گیرد، سبک و قابل حمل است و می توانید برای رفع خستگی در زمان های کشته شدۀ خود آن را  بخوانید. اگر علاقه مند به داستان کوتاه هستید یا می خواهید خلاق باشید خواندن یوزپلنگانی که با من دودیده اند را به شما توصیه می کنم.
امتیاز از 10: 8