«به باور من، زندگی بهتر از مرگ است حتی فقط به همین دلیل ساده که زندگی کمتر از مرگ ملال‌آور است و تازه هلو هم دارد.»

این رو آلیس واکر توی دوازدهمین جستار این کتاب، «فقط عدالت می‌تواند»، نوشته. این مفهومیه که سراسر کتاب موج می‌زنه: تلاش انسان‌ها برای زندگی کردن، آزادانه و برابر کنار هم زندگی کردن.
«من سرگذشت یأسم و امید»، مثل اسمش، سرگذشت آدم‌هاییه که توی تاریک‌ترین روزهاشون امیدوار موندن؛ برای رسیدن به آرمان‌هاشون، برای تجربه کردن انسان‌ها در بهترین حالتشون؛ یعنی زمانی که رو به سوی کمال دارن: «انسان نمی‌تواند در این جهان زندگی کند، مگر آنکه باور داشته باشد امیدی هست.»
یه سری از کتاب‌ها هستن که موقع خوندنشون دلمون می‌خواد تک‌تک کلماتشون رو مزه‌مزه کنیم و هر جمله رو چندین و چندبار بخونیم. این کتاب برای من اون شکلی بود: کتابی که زیاد بهش رجوع می‌کنم درآینده. می‌تونستم با یه سرچ ساده ردّ به‌ جا مونده از تلاش آدم‌هایی که اون جستار رو نوشته بودن یا اسمشون می‌اومد رو هم میون اخباری که اون زمان منتشر شده بوده پیدا کنم و نتیجه‌‌ی اون تلاش‌ها رو، که زمان خودشون به نظر بی‌فایده می‌اومدن، ببینم.
بیشتر از همه با جستار «ما همه خالد سعیدیم» احساس نزدیکی کردم. دنبال صفحه‌‌ی فیسبوکی که نویسنده‌ی جستار، وائل غنیم، بعد از کشته شدن خالد سعید ساخته بوده هم گشتم‌. پیدا نکردم خودِ اون صفحه رو ولی اثری که به جا گذاشته رو تونستم ببینم. نمی‌دونم اون صفحه هنوزم وجود داره یا نه، ولی حتی وجود نداشتنش هم برام نشونه‌ای از زندگیه: حس همدردی و خشم، انجام دادن یه کار با وجود ترسی که توی وجودمونه، تلاش کردن، تلاش کردن و تلاش کردن برای رسیدن به آرمان‌هامون و در نهایت به جا گذاشتن ردّی از اون تلاش‌ها حتی اگه دیگه خودمون نباشیم.
عنوان کتاب هم کاملاً درخور و مناسبه. «من سرگذشت یأسم و امید» سطر اول یکی از «شبانه»های دفتر «هوای تازه»‌ی احمد شاملوئه. شعری ‌که از عطش می‌گه توی جایی که آبی نیست و از نیاز به شعله توی شبی که هیچ نشونه‌ای از روشنایی نداره. و توی قعر ناامیدی و تاریکی و بی‌آبی، خورشید شروع می‌کنه به درخشیدن. درنهایت، شاعر که قبل‌تر یأس رو متعلق به خودش می‌دونست، به امیدش احساس تعلق می‌کنه: «من سرگذشت یأس و امیدم»؛ مثل این کتاب و پایان‌بندی‌ش: «دیگر هیچ‌کس هیچ مشکلی را در هیچ‌کجای دنیا حل‌ناشدنی نمی‌پندارد. برای شما هم امیدی هست». 
مترجم کتاب، آزاده کامیار، هم آدم جالبیه برام. بیشتر کتاب‌هایی که ترجمه کرده، کتاب‌های کودک و نوجوان‌ان. مثل خود این کتاب، برام نمادیه از همون چراغ، همون امیدی که توی تاریک‌ترین و سخت‌ترین شرایط هم حضورش رو می‌شه حس کرد. ممنونم ازش. :)

«من سرگذشت یأسم و امید» تهِ دلم جزو کتاباییه که باید پنج‌تا ستاره داشته باشن. با این وجود ستاره‌ی آخر رو پیش خودم نگه می‌دارم. نگهش می‌دارم برای روزی که اون ۳۷تا جستار دیگه هم تونسته‌ن چاپ بشن و اون چراغی که شب‌ها کشته می‌شد، برافروخته شده و همه‌جا رو روشن کرده.
        

          تو همین روزا، بخونید این کتابو حتما...
        

          کتابی‌ست که در شرایط فعلی جامعه‌مان، سردرگمی‌م بین یاس و امید، خواندنی‌ست.
        

          خوندن تعدادی روایت از کشورهای مختلف و وقایعی که در اونها رخ داده، هم برام یه بعد آشنا شدن با تاریخ رو داشت، هم از این نظر جالب بود که بفهمم آدم‌ها در نقاط مختلف دنیا با چه مشکلات مشابهی دست و پنجه نرم کردن که خب، خیلیاش باز هم تکرار می‌شه..
        

          دوباره مدتیه افتاده‌ام به کم‌خوانی، و درنتیجه‌ش کم‌نویسی و حتی کم سر زدن به اینجا، چون باز کردنش استرس‌ همه‌ی کتاب‌های نخونده رو آوار می‌کنه رو سرم، درنتیجه تلاش می‌کنم فرار کنم ازش.
اما این رو بعد از روزها پراکنده یا تکراری خوندن دست گرفتم و بعد از مقدمه‌ی مترجم درحالی‌که نفسم حبس شده بود گذاشتمش کنار، احساس کردم کتاب موردعلاقه‌ی جدیدم رو پیدا کرده‌م، و برای اون روز کافی بوده و لازم دارم همین‌قدر ذره‌ذره بخونمش. 
و تا تونستم طولش دادم. شبی تقریبا یک جستار می‌خوندم، و از یه جایی به بعد که دیگه داشت سختم می‌شد و لذت بردنم بیش از اونی بود که بعد از یک جستار 2-3صفحه‌ای بتونم متوقف شم و بذارمش برای فردا، فقط خودم رو با این یادآوری امیدوار می‌کردم که حجم اصلی کتاب تقریبا سه برابر این مقداره، بلکه‌ هم بیشتر، و این مقدار رو تونسته‌ن براش مجوز ترجمه بگیرن فقط. و می‌شه بعدش برم سراغ بقیه‌ش.
در یک کلام بخوام بگم معرکه ست. ایده بی‌نظیره اصلا، حتی پیش از شروع خود جستارها. ایده‌ی اینکه آدم‌ها در سیاه‌ترین دوران‌ها و سخت‌ترین شرایط، که معمولا به نوعی از دیکتاتوری می‌رسه ریشه‌ش، چطور دووم آورده‌ن و ادامه داده‌ن و چه چیزی روزنه‌ی امیدی بوده براشون که باعث ادامه دادن می‌شده، و دونستن شرایط آدم‌های مختلفی که در ظاهر فرسنگ‌ها از ما دورن اما در نهایت نوع ناامیدی و تاب آوردنشون به رغمش بهمون شبیهه، چقدر می‌تونه کمک کنه ما هم هنوز دلیلی برای ادامه دادن پیدا کنیم. و برای این کار جمع‌آورنده رفته سراغ یک عالم کتاب مجموعه‌جستار و زندگی‌نامه‌ و خودزندگینامه و خطابه و همه‌چیز، و بخش‌های باورنکردنی‌ای ازشون کشیده بیرون. اسامی آشنا توش خیلی زیاده، از نلسون ماندلا و مارتین لوتر کینگ گرفته (که من مطمئن بودم قراره اینها دیگه لااقل شعاری و کلیشه باشه و نبودن،هر دو جستار از دوران‌های زندانشون انتخاب شده بود و دوتا از جستارهای موردعلاقه‌م شدن اصلا، وقتی مثلا ماندلا از ارتباط ویژه‌ش با زندان‌بان‌هاش می‌گفت و بعد بحث رو به این می‌رسوند که بعد از آزادی از اون زندانه که برای اولین بار درگیر این می‌شه که می‌خواد برای آزادی‌ای بجنگه که ستم‌دیده و ستمگر، زندانی و زندان‌بان هر دو بهره‌ای داشته باشن ازش) تا واسلاو هاول یا دورفمن که من درواقع کتاب رو پیش از هر چیز به‌خاطر اسم این یک نفر خریده بودم ولی در عمل دیدم حتی معرکه بودن همیشگی دورفمن وقتی این بار به سراغ نقد خودشون رفته و نه مثل اکثر مواقع به سراغ نقد کردن پینوشه‌ایست‌ها، وقتی از دوقطبی‌ای حرف می‌زنه که در جامعه‌شون به وجود اومده و این بار به این توجه که خودش و دوستانش چقدر در این وضعیت مقصرن، فارغ از نهاد حکومت و همه ی طرفدارانش، فقط بخشی از معرکه بودن کل منسجمیه که کتاب رو تشکیل داده، و تا حتی نام‌های کاملا ناشناس و غریبه‌ای مثل وائل غنیم که جستار معرکه‌ای داره با نام «ما همه خالد سعیدیم»، درباره بهار عربی و گروه فیسبوکی کوچکی که یک روز یک‌نفره و ناشناس شروعش می‌کنه چون می‌بینه نمی‌تونه فقط بشینه و کشته شدن یک بی‌گناه رو تاب بیاره و هیچ کار نکنه، و بعد تبدیل به چه حرکت عظیمی می‌شه. یا پیتر آکرمن و جک دووال که رفته‌ن سراغ مادران ناپدیدشدگان آرژانتین، دادخواهی آرام و کم‌جمعیتی که توسط این مادرها که فرزندانشون ازشون گرفته شده شروع می‌شه و بعدها تبدیل به اتفاق بزرگی می‌شه. یا تک‌تک جستارهای دیگه، که بعضا حتی یک یا دو صفحه بودن اما همون‌ها هم کافی بود برای اینکه بفهمی تنها نیستی، که حرکات فردی و بی‌حاصل و کوچکت ممکنه نتیجه‌ای فرای تصورت داشته باشن، و که این ترکیب یاس و امید بالاخره به جایی می‌رسه، اگر نه امروز و فردا اما حتما پس‌فردا یا روز بعد از اون.
        

          از کل این کتاب جستار «سپتامبر بیا» رو برمی‌دارم. یکی از بهترین جستارهاییه که خوندم. سبک مورد علاقه‌م همینه. یک موضوع رو برداری و اینطوری به زمان‌های متفاوتی ببریش تا در نهایت حرف از یه چیز بزنی. حرف اصلی این جستار هم استعمار آمریکاست و وضعیتی که برای جهان درست کرده. متن به شدت جدی و به شدت انسانیه. به معضلات بزرگی کوتاه و دقیق می‌پردازه. هر چند جستارهای دیگه مثل متن لوترکینگ و دورفمن هم خوب بودن ولی بعد از سپتامبر بیا جستار آلیس واکر عزیز برام درخشان و امیدبخش بود. این جستار در دفاع از هر چیزی که الان لازمه ازش حرف بزنیم نوشته شده. دفاع از فرودست، محیط زیست و زندگی.
        

          جستار موردعلاقه‌م «ایستادگی در برابر هراس» بود. روسری‌های سفید و دادخواهی مادران.
        

          این منی که سرگذشت یاس است و امید، من است ... انسان است.
سال های زیادی بود که این سوال رو داشتم: چرا ما آدما می‌جنگیم؟ چرا همدیگرو نمی‌پذیریم؟ چرا سر همدیگرو می‌بریم یا زیر آب می‌کنیم یا ... ؟ چرا به حریم هم حمله می‌کنیم؟ و از این قبیل سوالا
قبلنا فکر می‌کردم شاید چون آدما نمی‌دونن ... چیو اینجا مهم نیست ولی فهمیدم این جواب این سوال نیست.
لابه‌لای خطوط این کتاب به یک جواب دیگه رسیدم که (قبلا می‌دونستم فقط نمی‌خواستم بهش فکر کنم) درست‌تر بنظر می‌رسه...

دلیل تکرار یا همه گیر شدن هر شری  آدم بدا نیستن، حتی ضعف آدم خوبا هم نیست؛ بلکه سکوت دسته سومی از آدم هاست که هنوز نرفتن تو دو دسته قبلی و تعدادشونم خیلی زیاده.  سکو ت و هیچ کاری نکردن از ظلم کردن خطرناک تره!!!
مسئولیت اجتماعی چیزیه که می‌تونست نجات دهنده بشریت باشه  ولی حداقل تو دنیایی که من شاهدشم (در خودم مهم‌ترینش) خیلی کم رنگه!

در صفحه به صفحه کتاب داشتم به این فکر می‌کردم تو می‌خوای چکار کنی حالا؟!
من قراره برای انسان بودنم چه کنم؟!

در پایان باید بگم کتاب دوست داشتنی بود و دست به دست می‌چرخونمش تا بقیه هم بخونن چون ارزششو داره. جستار مورد علاقه ای هم ندارم، بنظرم همشون حرف خاصی برای گفتن داشتن و هر کدوم لازم بودن شنیده بشن. امیدوارم هرچه زودتر کامل ترجمه بشه.
        

          زیست حیوان سیاسی
من سرگذشتِ یأسم و امید از آن دست کتاب‌هایی است که خواندنش به یادمان می‌آورد که انسان بودن از جمله کارهای سخت است. تمرین مداوم امیدواری و ناامیدی، نوسان در میان اندوه و سوگواری و شادی بی‌وقفه، تمرین مداومِ امیدواری مثل همان شاخه‌ای که شاعر گفته است در جنگل رو به سوی نور فریاد می‌کشد.
من سرگذشتِ یأسم و امید سیزده جستار روایی کوتاه و بلند است که روایت چهر‌ه‌های شاخص از تحولات جامعه و کشورشان است، تحولاتی که هرکدام خطی مهم در صفحه تاریخ جهان است، از روایت دورفمن از شیلی بدون آلنده تا روایت آرونداتی رویِ هندی درباره ۱۱ سپتامبر و جنگ‌هایی که آمریکا راه انداخته است.
در این کتاب می‌توانید ۱۳ جستار «سال‌های سیاه» نوشته نلسون ماندلا، «سمت‌و‌سوی دل» نوشته واسلاو هاول، «در ستایش صدای آدمی» نوشته ادواردو گالیانو، «کودکی و شعر» از پابلو نرودا، «ناامیدی دروغی است که به خودمان می‌گوییم» نوشته تونی کوشنر، «ما همه خالد سعیدیم» نوشته وائل غنیم، «سپتامبر بیا» نوشته آرونداتی روی، «سیاه‌چاله» نوشته آریل دورفمن، «نامه‌ای از زندان بیرمنگام» نوشته مارتین لوترکینگ، «ایستادگی در برابر هراس» نوشته پیتر آکرمن و جک دووال، «امید علیه امید» نوشته نادژدا ماندلشتام، «فقط عدالت می‌تواند راه بر نفرین بربندد» نوشته آلیس واکر، و «بدون بخشایش آینده‌ای در کار نخواهد بود» نوشته دزموند توتو را بخوانید و با هرکدام از این جستارها سری به گوشه‌وکنار تاریخ پر از فرازوفرود انسان در زمین بزنید، تاریخی که با سیاست گره خورده است و گاهی تمامیت‌خواهی و گاهی درک نکردن شرایط آزادی توانسته رنج و ناامیدی را در پی داشته باشد.
آزاده کامیار، مترجم کتاب، درباره این مجموعه که پل روگات لوب جمع‌آوری کرده نوشته است:
این کتاب مجموعه جستارهایی است که نویسندگان آن‌ها به زبانی شیوا تجربه‌شان را از بخشی از تاریخ انسان بودن روایت می‌کنند، روایت‌هایی حقیقی از امید و ناامیدی، شهامت و هراس و صدالبته مقاومت، هرآنچه در زمانه‌ بیم، در تاریکنای زمهریر یأس، قلبمان را روشن می‌کند و یادمان می‌آورد چه‌بسیار آدمیانی که در طول این تاریخِ پر از نقطه‌های سیاه و سفید و سرخ و خاکستری مثل ما رنج بسیار به جان کشیده‌اند اما پا پس نکشیده‌اند.
کتاب بخش‌های خواندنی بسیاری دارد. یکی از جستارهای خواندنی نوشته آریل دورفمن با عنوان «سیاه‌چاله» درباره انقلاب شیلی و اتفاقات بعد از آن است. او سیر اتفاقات از پیروزی آلنده تا کودتای پینوشه و تجربه امیدواری و ناامیدی‌اش را با شرح یک عکس نشان می‌دهد، عکسی از ایوان کاخ ریاست‌جمهوری شیلی در روزی که آلنده رسما رئیس‌جمهور شد تا روزی که جت‌های بریتانیایی تحت فرمان ژنرال پینوشه به کاخ حمله می‌کنند و همان ایوان که روزی روی آن غریو شادی کشیده شده است از بین می‌رود و حفره‌ای فراخ به‌جا می‌ماند، حفره‌ای که رؤیاهای آن جماعت در آن دفن می‌شود. دورفمن در شرح همین عکس است که اتفاقات را تحلیل می‌کند و می‌گوید که چرا این حفره درست شده است.
یکی دیگر از جستارهای خواندنی این کتاب نوشته مارتین لوترکینگ درباره مبارزات آن‌ها در آمریکا با هدف کسب حقوق برابر برای سیاه‌پوستان است که با عنوان «نامه‌ای از زندان بیرمنگام» منتشر شده است. کینگ نکته جالبی را درباره زمان مطرح می‌کند و می‌نویسد:
این تلقی که در گذشت زمان چیزی وجود دارد و آن چیز درمان همه دردهاست به‌شکل غریبی غیرمنطقی است. در واقع زمان بی‌طرف است. می‌توان آن را ویرانگر یا سازنده به‌کار گرفت... .
از دیگر جستارهای خواندنی و عمیق کتاب من سرگذشتِ یأسم و امید، نوشته واسلا هاول است که با عنوان «سمت‌وسوی دل» منتشر شده و درباره امید است. او امید را چیزی مرتبط با بیرون نمی‌داند و آن را درون انسان تعریف می‌کند و می‌نویسد:
امید پیشگویی نیست، موضع‌گیری روح است، سمت‌وسوی دل است. امید از جهانی که آدمی در همان دم تجربه می‎کند فراتر می‌رود و آن سوی افق‌های این جهان لنگر می‌افکند...
هرچه موقعیتی که در آن امیدوار باقی می‌مانیم ناممکن‌تر باشد امیدی که از خود نشان می‌دهیم عمیق‌تر است. امید هیچ ربطی به خوش‌بینی ندارد. به‌معنای اعتقاد راسخ هم نیست که راهی خاص به نتیجه‌ای مطلوب می‌رسد، بلکه یقینی است که می‌گوید پیمودن آن راه خاص، فارغ از نتیجه، با عقل جور درمی‌آید.
کتاب من سرگذشتِ یأسم و امید سرگذشت انسان را با توجه به همان جمله شاخص ارسطو از انسان تعریف می‌کند که «انسان حیوانی سیاسی (اجتماعی) است.»
این کتاب کوتاه و خواندنی در ۱۲۲ صفحه در ۱۰۰۰ نسخه و به‌قیمت ۸۴هزار تومان از سوی نشر «خوب» منتشر شده است و برای کسانی که علاقه‌مند به تاریخ هستند و دل در گرو امید دارند می‌تواند سودمند باشد.