در یونان باستان که زنان هم‌ردیف بردگان تعریف می‌شدند، پرداختن به مسئله‌ی زنان و به چالش کشیدن کلیشه‌های تعریف شده برای آنان در نقش مادر و همسر  امری به غایت پیشرو و جلوتر از زمانه است. البته ریشه‌هاي فمينيسم در ديگر آثار اوريپيد مانند زنان فنیقی نیز مشهود است.
        

          شما با یکی از هولناک ترین تراژدی های تاریخ طرف هستید. شخصیت مده آ به شدت تاریک و ترسناکه. به اندازه ی وحشت خفته در میان ابرها.
        

          مده‌آ
نوشته اوریپید
ترجمه غلامرضا شهبازی

.

مده‌آ ماجرای خیانت است و پادافره و جزای آن.
مده‌آ ادامه افسانه‌های آرگونات‌هاست؛ جیسون، قهرمان یونانی با پشت‌سر گذاشتن فرازو نشیب‌هایی از سرزمین خود می‌گریزد و همراه با مده‌آ که دلباخته اوست، به جزیره کورنت پناه می‌برد. در‌حالی که دو فرزند ثمره ازدواج آنهاست. اما جیسون خواستگار دختر و شهزاد پادشاه کورنت می‌شود و مده‌آ با آگاه شدن از این خیانت به عهد، دچار خشمی بلاسوز شده و نقشه قتل دختر، پادشاه و جیسون را طرح می‌ریزد.

اوریپید جزو سه نمایش‌نامه نویس برتر دوره زرین یونان(سوفوکل، آیسخلوس، اوریپیدس) باستان بوده و به بدعت‌شکنی و نوآوری در فن نمایش‌نامه نویسی شهره است. مده‌آ توسط وی در ۴۳۱ پیش از میلاد و در آستانه #جنگ_پلوپونزی نوشته شده و به اجرا در آمده است. علاوه بر خوانش و درک فمینیستی و زنانه‌ای که در جای جای این نمایش‌نامه ظاهر می‌شود، مده‌آ را می‌توان انتقادی به اضمحلال جامعه یونانی آتن، انحطاط ارزش‌ها و عهدشکنی‌های‌ سیاست‌مداران دید. عهدشکنی آنهایی که همچو جیسون زبان‌باز و سخنور بودند و همسان با سوفیسطاییان، به راحتی با استدلال‌هایی یکسویه تمامی اعمال نامتعارف خود را منطقی جلوه می‌دادند. سفسطه و مغلطه‌ای که به خشمی لجام‌گسیخته منتهی می‌شود و حتی آینده فرزندان و نسل‌های نوین را در آتشی خونریز می‌سوزاند.

مده‌آ اما خیر است یا شر؟ محق است یا ناحق؟ مادر است یا الهه انتقام؟ 

خواندن این نمایش‌نامه را پیشنهاد می‌کنم. البته شخصا ترجمه #عبدالله_کوثری را بیشتر پسندیدم و نزدیکتر به ساحت زبانی و تاریخی این نمایش‌نامه می‌بینم.

گویی خشم زنان نسبت به خشم مردان، سنگدلانه‌تر و ناملموس‌تر است.

در پناه خرد
        

          این نمایشنامه احتمالا به عنوان  دومین نمایشنامه ای که میخونم انتخاب خوبی نبود ولی دوستش داشتم و بنظرم اوریپید خوب خانم ها رو میشناسه :>  
داستان در مورد مده‌آ است که از همسرش به دلیل خیانتی که بهش کرده انتقام میگیره و واقعا دچار چه جنونی هم شده 
بخونید دوستش داشتم ♡
        

          ~شما زنان بر این باورید که اگر در عشق بخت یارتان باشد در همه چیز یارتان است؛ اما اگر در آن عشق بد آورید زیباترین چیزها را زشت میبینید.~

نمایشنامه‌ی کلاسیک یونانی؛
نمایشنامه‌ای که اولین بار در ۴۳۱ پیش از میلاد در یونان به روی صحنه رفته است.
داستان زنی به نام مده‌آ که همسرش به او خیانت و با شاهزاده‌ای ازدواج می‌کند.

زنی که میل و اراده‌اش برای رسیدن به اهداف‌ش بسیار قوی‌ست؛ چه برای رسیدن به جیسون، چه برای انتقام از جیسون.

در نقدی از این نمایشنامه خواندم که نوشته بود مده‌آ نمونه ی بارز یک قهرمان ضد قهرمان است که برایش هدف، وسیله را توجیه می کند.
در اوایل کتاب با مده‌آ همدردی می‌کنیم ولی در اواخر کتاب بر ضد این شخصیت هستیم

نمایشنامه جنبه‌های فمنیستی هم دارد که در نوع خودش قابل‌ توجه است.

این نمایشنامه دومین نمایشنامه‌ای بود که خوندم و بسیار لذت بردم ازش🤎
شخصیت‌های یونان باستان، خدایان و... برای من جذابیت بالایی داشت.

هشتادونهمین #کتاب۱۴۰۳
        

          مده آ احتمالا منفورترین کاراکتر تاریخ نمایش از همون یونان باستان تا به امروز باشه.
اسطوره ای که در اون مده آ ( آیا از مدیا در ایران گرفته شده ) به خاطر خیانت شوهرش جیسون و برای انتقام گرفتن از اون بچه های خودش رو می کشه. 
این قساوت هیچ جوره قابل توجیه نیست اما چقد بده خیانت چه از طرف مرد باشه چه از طرف زن
جالب اینجاست که در حدود ۲۵۰۰ سال پیش اوریپید نمایشنامه ای نوشته که امروز تا حدودی فمینیستی حساب میشه . زمانی که قطعا کسی نمیدونسته فمینیسم چیه و حقوق برابر زن و مرد یعنی چی...
اوریپید از این منظر  مخصوصا به خاطر سنت شکنی هایی که در نمایشنامه هاش کرده نسبت به دو غول دیگه ادبیات نمایشی یونان باستان خاصتره...
توصیه میکنم حتما به مطالعه این تراژدی بزرگ و عجیب بپردازید. کار کوتاهیه و راحت در یک نشست میشه خوند.
        

          بسیار بسیار بسیار بسیار زیاد از خوندن این نمایشنامه لذت بردم. باورم نمی‌شه در نمایشنامه‌ای که حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد نوشته و اولین بار اجرا شده، با چنین موضوعاتی مواجه شی که هنوز امروزه باهاشون درگیریم. تراژدی‌های یونان همیشه جذاب‌اند و اتفاقاً همیشه همین مسئله که می‌بینی چقدر مربوط به زندگی امروزی هستند شگفت‌زده‌ات می‌کنه، اما تفاوتی که مده‌آ با باقی تراژدی‌ها داشت این بود که مده‌آ زنیه که تلاش می‌کنه تا با تمام محدودیت‌هایی که به خاطر جنسیت‌ش بهش تحمیل شده با شجاعت مبارزه کنه و در این راستا از هیچ کاری ابا نداره،‌ حتی از کشتن فرزندانش. می‌دونم که این با اخلاق در تعارضه، اما اگه به شکلی استعاری کارش رو توضیح بدیم و بگیم مده‌آ در واقع در حال پاره کردن تمام زنجیرهایی بود که در جامعه‌ای که زنان حتی شهروند هم به حساب نمی‌اومدن اونو محدود کرده می‌تونیم باهاش نه تنها همدردی کنیم، بلکه شجاعتش رو تحسین کنیم.
        

          شخصیت محوری نمایش نامه از ابتدا تا به انتها مدآ همسر جیسونِ خائن می باشد.یک زن با نقش ضدقهرمان،زنی جسور  وپرقدرت ،شخصیتی همیشه تبعید شده که از دیدگاه او فقط رسیدن  به هدف مهم است ونه اسباب آن.
مدآ دراثر خیانتی که از همسر خود می بیند به موجودی خشن وبی رحم تبدیل می شود.این خشونت وقساوت قلب درمدآ درتناقض است باهرآنچه از عشق مادرانه شنیده ایم.
خیانت آنچنان ضربه کاری را به این زن وارد میکند که حتی با بی رحمی تمام قد ،فرزندان خود را قربانی  انتقام می کند. 
یکی از جذابترین قسمتهای نمایش نامه کشمکش های درونی  مدآ با خود است.
شخصیت پردازی کم نظیر نمایش نامه سبب شده با وجود قرن ها اختلاف زمانی با مخاطب عصرحاضر  باز هم مخاطب بافضای نمایش نامه کاملا مانوس بشود.
نمایش نامه ای که می خوانیم را نباید به دید نمایش نامه های کنونی نگریست.توصیفاتی ازصحنه ویا دیالوگهای کوتاه ویا چند پرده ای بودن را شاهد نیستیم.درواقع نمایش نامه نیست بلکه روایت مراسم آیینی آن دوران است.
کتاب را از نشر بیدگل خواندم.نشربیدگل روی  نمایش نامه هایی دست گذاشته است که تا به حال از سمت انتشارات دیگر ترجمه نشده است.
کتاب سراسر پر از جملات جذاب وپرکشش است که انتخاب جمله خاص را سخت می کند.
یکی از دیالوگهای زیبای کتاب 
زن در بسیار جاها آفریده‌ای ترسوست، که دلِ ستیزه ندارد و چشمش بر رویینه خیره می‌ماند؛ اما اگر در عشق بر او ستم کنند، دلی مرگ‌آورتر از دل او نیست.

گر کند آفاق را چون صبح از احسان رو سفید
نیست جز گرد کدورت، رزق من زین آسیا
نیست یک گندم خیانت در سرشت آسمان
هر چه بردی، جو به جو پس می دهد این آسیا





        

          پیش از این می‌خواستم بعد از خوندن مده‌آ بیام و از پیشرو بودن اوریپید نسبت به جامعه‌ی خودش صحبت کنم و این که چگونه 2500 سال پیش وجوهی از حقوق زنان رو مطرح می‌کنه که الآن هم زن‌ها دنبالشن اما میانه‌ی راه به این فکر کردم که آیا واقعاً انسان‌ها در طول تاریخ رشد کردند و ما نسبت به گذشتگانمون از آگاهی‌های بیشتری برخورداریم؟ یا تاریخ فقط یک تسلسل بی‌پایانه که خواسته‌های اون‌ها رو شبیه به خواسته‌های ما می‌کنه؟ و آیا 2500 سال دیگه اگه کسی آثار دوران ما رو بخونه از حق‌خواهی نسلمون خنده‌ش می‌گیره و یا  آیندگانمون هم به دنبال پیدا کردن همون حقوقی هستند که امروز ما دنبالشیم؟
        

          یه نمایشنامه بشدت قوی که توصیه می‌شه.
        

          در این جهان آنانی که طعم پدری را نچشیده اند از پدران کودکان خوشنودترند. چنین مردی دلتنگ آن شادمانی که هرگز نداشته نمی‌ شود.
        

          چه داستانی عجب نمایشی!
همیشه بدلیل اینکه  داستان های اسطوره ای یونانی پیچیدگی خاصی داشت برام سراغشون نمی‌رفتم  ولی به پیشنهاد دوستان این اثر تراژیک اوریپید عجیب برام جذاب شد و یجورایی  شوق و میلی در من ایجاد کرده  که به سراغ دیگر نوشته های این نویسنده  باستانی برم.(برای فهم زوایای پنهان داستان هم لازم هست)
مده آ می‌تواند همانطور که می‌گویند نماینده فمینست ها باشد اما اوریپید با  خلق شخصیت تاریک و انتقام‌جوی  مده آ،او را   تبدیل به   شخصیتی فرا انسانی کرده است؛  در داستان هم می‌بینیم که هر چه به پایان تراژدی نزدیک می‌شویم پشتیبانی زنان یونانی و وجدان بشری نیز از او کمتر و در حقیقت متوقف می شود.(برعکس اوایل داستان که با او همدردی  و حمایت می‌کنیم.)
در حقیقت نمایش مده آ هیچ چیزش عادی نیست نه عشقش،نه حس درد و رنجش،نه خشمش،و نه حتی از نظر من  زنیت اش (زن بودن اش).


        

          اولین نمایشنامه‌ای بود که میخوندم و دوستش داشتم.